UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zamierać

Chronologizacja

SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. mrzeć

1. w bezruchu

Definicja

nagle przestawszy się ruszać, pozostawać w takim stanie przez jakiś czas

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:

kamienieć, nieruchomieć, zastygać

Połączenia

publiczność, sala, tłum zamiera
zamierać w bezruchu; w oczekiwaniu
zamierać z lęku, ze strachu, ze wzruszenia
zamierać i patrzeć

Cytaty

	Ogląda zdjęcia z Madery na ekranie telewizora. Na widok uroczego zdjęcia Basi zamiera. Patrzy na nią. źródło: NKJP: Radosław Figura: Teraz albo nigdy! Seria II Odcinek 01 (14), 2008
	Ziutek namyśla się chwilę. Sala zamiera w oczekiwaniu. źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Wiatr i pył, 2008
	Anielka jakby nigdy nic ciągle czesała się wielkim czerwonym grzebieniem. Zamierałem z lęku, że przez nieuwagę czy z pustoty strąci szpilkę spinającą pasmo zgarniętych ze skroni włosów. źródło: NKJP: Marian Pilot: Na odchodnym, 2002
	Znów zbiera siły, podejmuje jakieś nieporadne próby - niewczesne spojrzenie, nieopatrzne słowo, niezręczny dotyk – [...], Joanna zamiera w pół ruchu, w pół słowa, on wolno odwraca się od komputera i patrzy na nią cierpliwie. źródło: NKJP: Hanna Samson: Pułapka na motyla, 2000

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zamieram	zamieramy
2 os.	zamierasz	zamieracie
3 os.	zamiera	zamierają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zamierałem +(e)m zamierał	zamierałam +(e)m zamierała	zamierałom +(e)m zamierało	zamieraliśmy +(e)śmy zamierali	zamierałyśmy +(e)śmy zamierały
2 os.	zamierałeś +(e)ś zamierał	zamierałaś +(e)ś zamierała	zamierałoś +(e)ś zamierało	zamieraliście +(e)ście zamierali	zamierałyście +(e)ście zamierały
3 os.	zamierał	zamierała	zamierało	zamierali	zamierały

bezosobnik: zamierano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zamierał będę zamierać	będę zamierała będę zamierać	będę zamierało będę zamierać	będziemy zamierali będziemy zamierać	będziemy zamierały będziemy zamierać
2 os.	będziesz zamierał będziesz zamierać	będziesz zamierała będziesz zamierać	będziesz zamierało będziesz zamierać	będziecie zamierali będziecie zamierać	będziecie zamierały będziecie zamierać
3 os.	będzie zamierał będzie zamierać	będzie zamierała będzie zamierać	będzie zamierało będzie zamierać	będą zamierali będą zamierać	będą zamierały będą zamierać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zamierajmy
2 os.	zamieraj	zamierajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zamierałbym bym zamierał	zamierałabym bym zamierała	zamierałobym bym zamierało	zamieralibyśmy byśmy zamierali	zamierałybyśmy byśmy zamierały
2 os.	zamierałbyś byś zamierał	zamierałabyś byś zamierała	zamierałobyś byś zamierało	zamieralibyście byście zamierali	zamierałybyście byście zamierały
3 os.	zamierałby by zamierał	zamierałaby by zamierała	zamierałoby by zamierało	zamieraliby by zamierali	zamierałyby by zamierały

bezosobnik: zamierano by

bezokolicznik: zamierać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zamierając

gerundium: zamieranie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zamieranie	zamierania
D.	zamierania	zamierań
C.	zamieraniu	zamieraniom
B.	zamieranie	zamierania
N.	zamieraniem	zamieraniami
Ms.	zamieraniu	zamieraniach
W.	zamieranie	zamierania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zamierający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zamierający	zamierający	zamierający	zamierające	zamierająca
D.	zamierającego	zamierającego	zamierającego	zamierającego	zamierającej
C.	zamierającemu	zamierającemu	zamierającemu	zamierającemu	zamierającej
B.	zamierającego	zamierającego	zamierający	zamierające	zamierającą
N.	zamierającym	zamierającym	zamierającym	zamierającym	zamierającą
Ms.	zamierającym	zamierającym	zamierającym	zamierającym	zamierającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zamierający	zamierający	zamierające	zamierające
D.	zamierających	zamierających	zamierających	zamierających
C.	zamierającym	zamierającym	zamierającym	zamierającym
B.	zamierających	zamierających	zamierających	zamierające
N.	zamierającymi	zamierającymi	zamierającymi	zamierającymi
Ms.	zamierających	zamierających	zamierających	zamierających

odpowiednik aspektowy: zamrzeć

Składnia

Rz_żywotny

zamierać

2. o handlu

Definicja

przestawać żyć, istnieć lub funkcjonować

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	obumierać
	antonimy:	odradzać się

Połączenia

handel, ruch, życie; drzewostan, jesion, świerk zamiera; drzewa, lasy, liście, pędy, rośliny, tkanki zamierają
powoli, stopniowo zamierać
powodować zamieranie

Cytaty

	Życie na uczelni zamiera na przełomie stycznia i lutego oraz w czerwcu, z racji sesji egzaminacyjnej. źródło: NKJP: trollbarbatus: SGH: Tutaj ekonomia jest najważniejsza, Dlaczego?, 2009-08-06
	Praktycznie zamiera niedawno tak jeszcze popularna forma jak wczasy autokarowe. źródło: NKJP: Piotr Sarzyński: W pontonie i z suszarką, Polityka, 2005-08-13
	Gmina latem z racji bliskości jeziora, malowniczo położonego wśród gór, przyciąga masę turystów. Za to zimą ruch turystyczny praktycznie zamiera. źródło: NKJP: pst: Lokomotywa rozwoju, Trybuna Śląska, 2003-07-23
	Zaatakowane przez grzyb młodsze drzewa nierzadko zamierają. Obumarcie starszych drzew jest mniej częste. źródło: NKJP: Robert Kimbar: Z wydawnictw, Las Polski, 2009-05-16
	Wszechświat ze stałą kosmologiczną różną od zera będzie rozszerzać się nieograniczenie, powoli wygaszając gwiazdy, stygnąc i zamierając. źródło: NKJP: MICHAŁ RÓŻYCZKA: DZIWNA PRÓŻNIA NASZEGO WSZECHŚWIATA, 2000

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zamieram	zamieramy
2 os.	zamierasz	zamieracie
3 os.	zamiera	zamierają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zamierałem +(e)m zamierał	zamierałam +(e)m zamierała	zamierałom +(e)m zamierało	zamieraliśmy +(e)śmy zamierali	zamierałyśmy +(e)śmy zamierały
2 os.	zamierałeś +(e)ś zamierał	zamierałaś +(e)ś zamierała	zamierałoś +(e)ś zamierało	zamieraliście +(e)ście zamierali	zamierałyście +(e)ście zamierały
3 os.	zamierał	zamierała	zamierało	zamierali	zamierały

bezosobnik: zamierano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zamierał będę zamierać	będę zamierała będę zamierać	będę zamierało będę zamierać	będziemy zamierali będziemy zamierać	będziemy zamierały będziemy zamierać
2 os.	będziesz zamierał będziesz zamierać	będziesz zamierała będziesz zamierać	będziesz zamierało będziesz zamierać	będziecie zamierali będziecie zamierać	będziecie zamierały będziecie zamierać
3 os.	będzie zamierał będzie zamierać	będzie zamierała będzie zamierać	będzie zamierało będzie zamierać	będą zamierali będą zamierać	będą zamierały będą zamierać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zamierajmy
2 os.	zamieraj	zamierajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zamierałbym bym zamierał	zamierałabym bym zamierała	zamierałobym bym zamierało	zamieralibyśmy byśmy zamierali	zamierałybyśmy byśmy zamierały
2 os.	zamierałbyś byś zamierał	zamierałabyś byś zamierała	zamierałobyś byś zamierało	zamieralibyście byście zamierali	zamierałybyście byście zamierały
3 os.	zamierałby by zamierał	zamierałaby by zamierała	zamierałoby by zamierało	zamieraliby by zamierali	zamierałyby by zamierały

bezosobnik: zamierano by

bezokolicznik: zamierać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zamierając

gerundium: zamieranie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zamieranie	zamierania
D.	zamierania	zamierań
C.	zamieraniu	zamieraniom
B.	zamieranie	zamierania
N.	zamieraniem	zamieraniami
Ms.	zamieraniu	zamieraniach
W.	zamieranie	zamierania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zamierający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zamierający	zamierający	zamierający	zamierające	zamierająca
D.	zamierającego	zamierającego	zamierającego	zamierającego	zamierającej
C.	zamierającemu	zamierającemu	zamierającemu	zamierającemu	zamierającej
B.	zamierającego	zamierającego	zamierający	zamierające	zamierającą
N.	zamierającym	zamierającym	zamierającym	zamierającym	zamierającą
Ms.	zamierającym	zamierającym	zamierającym	zamierającym	zamierającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zamierający	zamierający	zamierające	zamierające
D.	zamierających	zamierających	zamierających	zamierających
C.	zamierającym	zamierającym	zamierającym	zamierającym
B.	zamierających	zamierających	zamierających	zamierające
N.	zamierającymi	zamierającymi	zamierającymi	zamierającymi
Ms.	zamierających	zamierających	zamierających	zamierających

odpowiednik aspektowy: zamrzeć

Składnia

Rz_nieżywotny

zamierać

3. miasto

Definicja

stawać się opustoszałym i cichym

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

miasto, ulica zamiera

Cytaty

Każdy siedzi w swojej dzielnicy, na swojej ulicy, jak w rezerwacie. W nocy wszędzie jest ciemno. Miasto zamiera.

źródło: NKJP: Beata Pawlak: Poznać większe życie, Gazeta Wyborcza, 1993-03-10

Stragany zamykano o godz. 16 i ulice zamierały. Teraz ruch na deptakach jest od 10 do 20.

źródło: NKJP: bib: Jesienny Jarmark Katowicki ożywił deptaki na razie... Na dwa tygodnie, Dziennik Zachodni, 2008-09-12

Wieczorem miasto pustoszeje, zamiera. Robi się chłodno. Nikogo na ulicach, puste chodniki, puste jezdnie, bramy zamknięte.

źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Wojna futbolowa, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zamieram	zamieramy
2 os.	zamierasz	zamieracie
3 os.	zamiera	zamierają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zamierałem +(e)m zamierał	zamierałam +(e)m zamierała	zamierałom +(e)m zamierało	zamieraliśmy +(e)śmy zamierali	zamierałyśmy +(e)śmy zamierały
2 os.	zamierałeś +(e)ś zamierał	zamierałaś +(e)ś zamierała	zamierałoś +(e)ś zamierało	zamieraliście +(e)ście zamierali	zamierałyście +(e)ście zamierały
3 os.	zamierał	zamierała	zamierało	zamierali	zamierały

bezosobnik: zamierano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zamierał będę zamierać	będę zamierała będę zamierać	będę zamierało będę zamierać	będziemy zamierali będziemy zamierać	będziemy zamierały będziemy zamierać
2 os.	będziesz zamierał będziesz zamierać	będziesz zamierała będziesz zamierać	będziesz zamierało będziesz zamierać	będziecie zamierali będziecie zamierać	będziecie zamierały będziecie zamierać
3 os.	będzie zamierał będzie zamierać	będzie zamierała będzie zamierać	będzie zamierało będzie zamierać	będą zamierali będą zamierać	będą zamierały będą zamierać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zamierajmy
2 os.	zamieraj	zamierajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zamierałbym bym zamierał	zamierałabym bym zamierała	zamierałobym bym zamierało	zamieralibyśmy byśmy zamierali	zamierałybyśmy byśmy zamierały
2 os.	zamierałbyś byś zamierał	zamierałabyś byś zamierała	zamierałobyś byś zamierało	zamieralibyście byście zamierali	zamierałybyście byście zamierały
3 os.	zamierałby by zamierał	zamierałaby by zamierała	zamierałoby by zamierało	zamieraliby by zamierali	zamierałyby by zamierały

bezosobnik: zamierano by

bezokolicznik: zamierać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zamierając

gerundium: zamieranie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zamieranie	zamierania
D.	zamierania	zamierań
C.	zamieraniu	zamieraniom
B.	zamieranie	zamierania
N.	zamieraniem	zamieraniami
Ms.	zamieraniu	zamieraniach
W.	zamieranie	zamierania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zamierający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zamierający	zamierający	zamierający	zamierające	zamierająca
D.	zamierającego	zamierającego	zamierającego	zamierającego	zamierającej
C.	zamierającemu	zamierającemu	zamierającemu	zamierającemu	zamierającej
B.	zamierającego	zamierającego	zamierający	zamierające	zamierającą
N.	zamierającym	zamierającym	zamierającym	zamierającym	zamierającą
Ms.	zamierającym	zamierającym	zamierającym	zamierającym	zamierającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zamierający	zamierający	zamierające	zamierające
D.	zamierających	zamierających	zamierających	zamierających
C.	zamierającym	zamierającym	zamierającym	zamierającym
B.	zamierających	zamierających	zamierających	zamierające
N.	zamierającymi	zamierającymi	zamierającymi	zamierającymi
Ms.	zamierających	zamierających	zamierających	zamierających

odpowiednik aspektowy: zamrzeć

Składnia

Rz_nieżywotny

zamierać

4. śmiech

Definicja

cichnąć nagle lub milknąć

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Połączenia

krzyk, śmiech zamiera

Cytaty

Wraz z pogłębiającym się mrokiem rozmowy powoli zamierały, aż w końcu zapadła cisza.

źródło: NKJP: Elżbieta Hajnicz: Przekraczając światło, 1996

Zdrowy śmiech powoli zamierał, przeistaczając się w cienki chichot.

źródło: NKJP: Marian Kraszan Kraszewski: 14 maja, godz. 20.00 „Ciało”, Mazowieckie To i Owo, 2008-12-05

W kącie stary zakonnik śpiewa sennym, coraz to zamierającym głosem psalmy.

źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Heban, 2004

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zamieram	zamieramy
2 os.	zamierasz	zamieracie
3 os.	zamiera	zamierają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zamierałem +(e)m zamierał	zamierałam +(e)m zamierała	zamierałom +(e)m zamierało	zamieraliśmy +(e)śmy zamierali	zamierałyśmy +(e)śmy zamierały
2 os.	zamierałeś +(e)ś zamierał	zamierałaś +(e)ś zamierała	zamierałoś +(e)ś zamierało	zamieraliście +(e)ście zamierali	zamierałyście +(e)ście zamierały
3 os.	zamierał	zamierała	zamierało	zamierali	zamierały

bezosobnik: zamierano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zamierał będę zamierać	będę zamierała będę zamierać	będę zamierało będę zamierać	będziemy zamierali będziemy zamierać	będziemy zamierały będziemy zamierać
2 os.	będziesz zamierał będziesz zamierać	będziesz zamierała będziesz zamierać	będziesz zamierało będziesz zamierać	będziecie zamierali będziecie zamierać	będziecie zamierały będziecie zamierać
3 os.	będzie zamierał będzie zamierać	będzie zamierała będzie zamierać	będzie zamierało będzie zamierać	będą zamierali będą zamierać	będą zamierały będą zamierać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zamierajmy
2 os.	zamieraj	zamierajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zamierałbym bym zamierał	zamierałabym bym zamierała	zamierałobym bym zamierało	zamieralibyśmy byśmy zamierali	zamierałybyśmy byśmy zamierały
2 os.	zamierałbyś byś zamierał	zamierałabyś byś zamierała	zamierałobyś byś zamierało	zamieralibyście byście zamierali	zamierałybyście byście zamierały
3 os.	zamierałby by zamierał	zamierałaby by zamierała	zamierałoby by zamierało	zamieraliby by zamierali	zamierałyby by zamierały

bezosobnik: zamierano by

bezokolicznik: zamierać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zamierając

gerundium: zamieranie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zamieranie	zamierania
D.	zamierania	zamierań
C.	zamieraniu	zamieraniom
B.	zamieranie	zamierania
N.	zamieraniem	zamieraniami
Ms.	zamieraniu	zamieraniach
W.	zamieranie	zamierania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zamierający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zamierający	zamierający	zamierający	zamierające	zamierająca
D.	zamierającego	zamierającego	zamierającego	zamierającego	zamierającej
C.	zamierającemu	zamierającemu	zamierającemu	zamierającemu	zamierającej
B.	zamierającego	zamierającego	zamierający	zamierające	zamierającą
N.	zamierającym	zamierającym	zamierającym	zamierającym	zamierającą
Ms.	zamierającym	zamierającym	zamierającym	zamierającym	zamierającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zamierający	zamierający	zamierające	zamierające
D.	zamierających	zamierających	zamierających	zamierających
C.	zamierającym	zamierającym	zamierającym	zamierającym
B.	zamierających	zamierających	zamierających	zamierające
N.	zamierającymi	zamierającymi	zamierającymi	zamierającymi
Ms.	zamierających	zamierających	zamierających	zamierających

odpowiednik aspektowy: zamrzeć

Składnia

Rz_nieżywotny

zamierać

Frazeologizmy

coś zamiera na ustach komuś
coś zamiera w gardle komuś
coś zamiera na wargach komuś
serce zamiera

Data ostatniej modyfikacji: 08.11.2013