UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

przeciętny

Chronologizacja

SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Kalka niem. durchschnittlich 'przeciętny; zwykły, zwyczajny, pospolity' (od niem. Durchschnitt 'przekrój, przecięcie')

1. Europejczyk

Definicja

taki, który jest typowym przedstawicielem danego rodzaju

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  statystyczny, typowy

Połączenia

  • przeciętny człowiek, czytelnik, internauta, inwestor, katolik, kibic, klient, konsument, Kowalski, mieszkaniec, nabywca, obserwator, obywatel, odbiorca, pracownik, student, śmiertelnik, telewidz, turysta, widz, wyborca, zjadacz chleba; Europejczyk, Amerykanin, Polak, Niemiec...; przeciętna rodzina; Polka, Niemka...; przeciętne mieszkanie, gospodarstwo domowe

Cytaty

Przeciętny Polak miał na początku lat osiemdziesiątych do dyspozycji dwuipółkilogramową kartkę na mięso na miesiąc.

źródło: NKJP: Jarosław Józef Szczepański: Górnik polski, 2005

W tej chwili każdy z nas nie jest bardziej ograniczony w ruchach i woli niż przeciętny pasażer kolejowy.

źródło: NKJP: Stanisław Dygat: Jezioro Bodeńskie, 1946

[...] życie, jakie my prowadzimy dzisiaj, pod koniec dwudziestego wieku, jest niewyobrażalnym luksusem w porównaniu z przeciętną egzystencją przeciętnego mieszkańca naszego kraju sprzed sześciuset czy siedmiuset laty.

źródło: NKJP: Christian Skrzyposzek: Wolna Trybuna, 1999

Kola domyślił się, że muszą znajdować się w baszcie karpackiego zamczyska, mniej więcej na wysokości ósmego piętra przeciętnej kamienicy.

źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Dzieci nocy, 2001

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. przeciętny
przeciętny
przeciętny
przeciętne
przeciętna
D. przeciętnego
przeciętnego
przeciętnego
przeciętnego
przeciętnej
C. przeciętnemu
przeciętnemu
przeciętnemu
przeciętnemu
przeciętnej
B. przeciętnego
przeciętnego
przeciętny
przeciętne
przeciętną
N. przeciętnym
przeciętnym
przeciętnym
przeciętnym
przeciętną
Ms. przeciętnym
przeciętnym
przeciętnym
przeciętnym
przeciętnej
W. przeciętny
przeciętny
przeciętny
przeciętne
przeciętna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. przeciętni
przeciętni
przeciętne
przeciętne
D. przeciętnych
przeciętnych
przeciętnych
przeciętnych
C. przeciętnym
przeciętnym
przeciętnym
przeciętnym
B. przeciętnych
przeciętnych
przeciętnych
przeciętne
N. przeciętnymi
przeciętnymi
przeciętnymi
przeciętnymi
Ms. przeciętnych
przeciętnych
przeciętnych
przeciętnych
W. przeciętni
przeciętni
przeciętne
przeciętne

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. przeciętniejszy
przeciętniejszy
przeciętniejszy
przeciętniejsze
przeciętniejsza
D. przeciętniejszego
przeciętniejszego
przeciętniejszego
przeciętniejszego
przeciętniejszej
C. przeciętniejszemu
przeciętniejszemu
przeciętniejszemu
przeciętniejszemu
przeciętniejszej
B. przeciętniejszego
przeciętniejszego
przeciętniejszy
przeciętniejsze
przeciętniejszą
N. przeciętniejszym
przeciętniejszym
przeciętniejszym
przeciętniejszym
przeciętniejszą
Ms. przeciętniejszym
przeciętniejszym
przeciętniejszym
przeciętniejszym
przeciętniejszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. przeciętniejsi
przeciętniejsi
przeciętniejsze
przeciętniejsze
D. przeciętniejszych
przeciętniejszych
przeciętniejszych
przeciętniejszych
C. przeciętniejszym
przeciętniejszym
przeciętniejszym
przeciętniejszym
B. przeciętniejszych
przeciętniejszych
przeciętniejszych
przeciętniejsze
N. przeciętniejszymi
przeciętniejszymi
przeciętniejszymi
przeciętniejszymi
Ms. przeciętniejszych
przeciętniejszych
przeciętniejszych
przeciętniejszych

2. uczeń

Definicja

taki, który nie wyróżnia się spośród obiektów tego samego rodzaju

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

antonimy:  eminentny, nieprzeciętny, wybitny

Połączenia

  • przeciętny lekarz, polityk, uczeń, zespół; film, samochód; przeciętna wiedza
  • dość, raczej przeciętny

Cytaty

Widziałem go trzeci raz, ale gdybym zobaczył pięć albo dziesięć razy, też bym go pewnie nie potrafił opisać. Był absolutnie przeciętny. Tak jakby natura uparła się na jego przykładzie stworzyć okaz uśredniony. Nic w jego twarzy ani sylwetce nie raziło ani nie przyciągało.

źródło: NKJP: Michał Bielecki: Dziewczyna z Banku Prowincjonalnego S.A., 1997

Mówiliście przecież, że chodzi o osoby wartościowe, a ja jestem dość przeciętną i niewybitną jednostką w moim narodzie, może nawet gorzej...

źródło: NKJP: Stanisław Dygat: Jezioro Bodeńskie, 1946

W tym, co piszesz, rozpacz może więc być - odwrotnie niż w potocznych wyobrażeniach - płytka jak kałuża [...]. I nie ma na to rady, bo taka właśnie jest prawda, nie do zaakceptowania przez przeciętne umysły!

źródło: NKJP: Anna Bojarska, Maria Bojarska: Siostry B., 1996

Ze studia, bardzo zresztą przeciętnego, ciągle musieliśmy wychodzić, bo obsługiwało też lokalną stację radiową.

źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Bóg zapłacz!, 2000

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. przeciętny
przeciętny
przeciętny
przeciętne
przeciętna
D. przeciętnego
przeciętnego
przeciętnego
przeciętnego
przeciętnej
C. przeciętnemu
przeciętnemu
przeciętnemu
przeciętnemu
przeciętnej
B. przeciętnego
przeciętnego
przeciętny
przeciętne
przeciętną
N. przeciętnym
przeciętnym
przeciętnym
przeciętnym
przeciętną
Ms. przeciętnym
przeciętnym
przeciętnym
przeciętnym
przeciętnej
W. przeciętny
przeciętny
przeciętny
przeciętne
przeciętna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. przeciętni
przeciętni
przeciętne
przeciętne
D. przeciętnych
przeciętnych
przeciętnych
przeciętnych
C. przeciętnym
przeciętnym
przeciętnym
przeciętnym
B. przeciętnych
przeciętnych
przeciętnych
przeciętne
N. przeciętnymi
przeciętnymi
przeciętnymi
przeciętnymi
Ms. przeciętnych
przeciętnych
przeciętnych
przeciętnych
W. przeciętni
przeciętni
przeciętne
przeciętne

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. przeciętniejszy
przeciętniejszy
przeciętniejszy
przeciętniejsze
przeciętniejsza
D. przeciętniejszego
przeciętniejszego
przeciętniejszego
przeciętniejszego
przeciętniejszej
C. przeciętniejszemu
przeciętniejszemu
przeciętniejszemu
przeciętniejszemu
przeciętniejszej
B. przeciętniejszego
przeciętniejszego
przeciętniejszy
przeciętniejsze
przeciętniejszą
N. przeciętniejszym
przeciętniejszym
przeciętniejszym
przeciętniejszym
przeciętniejszą
Ms. przeciętniejszym
przeciętniejszym
przeciętniejszym
przeciętniejszym
przeciętniejszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. przeciętniejsi
przeciętniejsi
przeciętniejsze
przeciętniejsze
D. przeciętniejszych
przeciętniejszych
przeciętniejszych
przeciętniejszych
C. przeciętniejszym
przeciętniejszym
przeciętniejszym
przeciętniejszym
B. przeciętniejszych
przeciętniejszych
przeciętniejszych
przeciętniejsze
N. przeciętniejszymi
przeciętniejszymi
przeciętniejszymi
przeciętniejszymi
Ms. przeciętniejszych
przeciętniejszych
przeciętniejszych
przeciętniejszych

3. wiek

Definicja

mający wartość uzyskaną po zsumowaniu składających się na nią elementów i podzieleniu sumy przez ich liczbę

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  średni

Połączenia

  • przeciętny czas, nakład, wiek, wskaźnik, współczynnik; koszt, dochód, zarobek, czynsz; przeciętna długość, długość życia, ilość, liczba, powierzchnia, prędkość, szybkość, wartość, wielkość, wydajność, wysokość; cena, emerytura, kwota, pensja, płaca, renta, składka, stawka; przeciętne obciążenie, odchylenie, zatrudnienie; oprocentowanie, świadczenie, uposażenie, wynagrodzenie; przeciętne wyniki; wydatki, zarobki

Cytaty

Zmienne składniki wynagrodzenia mogą być obliczane na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z okresu 3 miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu.

źródło: NKJP: Sejm RP: Kodeks Pracy

Wobec postępu w dziedzinie medycyny - nowoczesne sposoby stawiania diagnozy i prowadzenia terapii, wydłużanie przeciętnego trwania życia - zagwarantowanie przez państwo „bezpłatnych” usług medycznych jest coraz trudniejsze.

źródło: NKJP: Stanisław Owsiak: Finanse publiczne, 1998

Przeciętna produkcja olejków eukaliptusowych w Australii wynosi około 700 ton rocznie.

źródło: NKJP: Joanna Kośmider, Barbara Mazur-Chrzanowska, Bartosz Wyszyński: Odory, 2002

Uzbrojeni byli tak jak pierwsze szeregi piechoty atakującej wroga, w oszczepy dłuższe niż przeciętny wzrost człowieka.

źródło: NKJP: Halina Rudnicka: Uczniowie Spartakusa, 1996

Przeciętna długość lisa, mierzona razem z kitą, wynosi ok. 115 cm (95-135 cm), w tym kita ma ok. 40-50 cm.

źródło: NKJP: Stanisław Godlewski: Vademecum myśliwego, 1996

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. przeciętny
przeciętny
przeciętny
przeciętne
przeciętna
D. przeciętnego
przeciętnego
przeciętnego
przeciętnego
przeciętnej
C. przeciętnemu
przeciętnemu
przeciętnemu
przeciętnemu
przeciętnej
B. przeciętnego
przeciętnego
przeciętny
przeciętne
przeciętną
N. przeciętnym
przeciętnym
przeciętnym
przeciętnym
przeciętną
Ms. przeciętnym
przeciętnym
przeciętnym
przeciętnym
przeciętnej
W. przeciętny
przeciętny
przeciętny
przeciętne
przeciętna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. przeciętni
przeciętni
przeciętne
przeciętne
D. przeciętnych
przeciętnych
przeciętnych
przeciętnych
C. przeciętnym
przeciętnym
przeciętnym
przeciętnym
B. przeciętnych
przeciętnych
przeciętnych
przeciętne
N. przeciętnymi
przeciętnymi
przeciętnymi
przeciętnymi
Ms. przeciętnych
przeciętnych
przeciętnych
przeciętnych
W. przeciętni
przeciętni
przeciętne
przeciętne
Data ostatniej modyfikacji: 24.11.2012
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj