UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zwykły

Chronologizacja

XV w., SStp

Pochodzenie

psł. *sъvyklъ

Uprzymiotnikowiony imiesłów (z przyrostkiem -lъ) od przedrostkowego czasownika *sъ-vyknǫti 'przywyknąć, przyzwyczaić się do czegoś, nabrać wprawy, nauczyć czegoś'

1. zwykły obywatel

Definicja

taki, który niczym się nie wyróżnia i nie zwraca niczyjej uwagi

Noty o użyciu

Słowo zwykły pojawia się również w terminach, np. zwykła większość, rok zwykły, ułamek zwykły.

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

antonimy:  niezwykły, oryginalny, osobliwy

Połączenia

  • zwykły człowiek; chłopak, facet; mieszkaniec, obywatel; pracownik, robotnik, turysta, żołnierz; czytelnik, widz; zwykła dziewczyna; zwykłe dziecko
  • zwykły dzień; zwykła codzienność; zwykłe życie; zwykłe czynności, obowiązki; warunki
  • zwykły chleb, papier, pokój, szampon; zwykła fryzura, herbata, rozmowa, szyba, woda; zwykłe krzesło, mieszkanie, mleko, mydło, śniadanie, ubranie; zwykłe buty, trampki

Cytaty

Ale wielkim pisarzom zdarza się być zwyklejszymi ludźmi i wtedy piszą mniej niż arcydzieła, co podtrzymuje nas, maluczkich, na duchu, że Bóg jest sprawiedliwy i nawet wielkich dotyka chwilami słabości.

źródło: NKJP: Tadeusz Nyczek: Nienawiść naiwności, Gazeta Wyborcza, 1997-04-08

Bardzo trudno dostać się do tej szkoły. To szkoła tylko dla dzieci zasłużonych ludzi i tylko czasem przyjmą zwykłe dziecko, ale musi być nadzwyczaj zdolne.

źródło: NKJP: Tomek Tryzna: Idź, kochaj i niech ci nie pomoże żadna na ziemi rzecz, 2010

Ryzyko wkalkulowane jest w zawód nie tylko antyterrorysty, także zwykłego policjanta, bo dostęp do broni ma świat przestępczy i można być zastrzelonym na ulicy.

źródło: NKJP: Akademia antyterrorystów, Wieści Podwarszawskie, 2002-07-21

- No, stary, do roboty - mruczy, jakby chodziło o najzwyklejszą rzecz pod słońcem, a nie o tropienie groźnego dywersanta.

źródło: NKJP: Edmund Nizurski: Księga urwisów, 1997

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. zwykły
zwykły
zwykły
zwykłe
zwykła
D. zwykłego
zwykłego
zwykłego
zwykłego
zwykłej
C. zwykłemu
zwykłemu
zwykłemu
zwykłemu
zwykłej
B. zwykłego
zwykłego
zwykły
zwykłe
zwykłą
N. zwykłym
zwykłym
zwykłym
zwykłym
zwykłą
Ms. zwykłym
zwykłym
zwykłym
zwykłym
zwykłej
W. zwykły
zwykły
zwykły
zwykłe
zwykła
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. zwykli
zwykli
zwykłe
zwykłe
D. zwykłych
zwykłych
zwykłych
zwykłych
C. zwykłym
zwykłym
zwykłym
zwykłym
B. zwykłych
zwykłych
zwykłych
zwykłe
N. zwykłymi
zwykłymi
zwykłymi
zwykłymi
Ms. zwykłych
zwykłych
zwykłych
zwykłych
W. zwykli
zwykli
zwykłe
zwykłe

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. zwyklejszy
zwyklejszy
zwyklejszy
zwyklejsze
zwyklejsza
D. zwyklejszego
zwyklejszego
zwyklejszego
zwyklejszego
zwyklejszej
C. zwyklejszemu
zwyklejszemu
zwyklejszemu
zwyklejszemu
zwyklejszej
B. zwyklejszego
zwyklejszego
zwyklejszy
zwyklejsze
zwyklejszą
N. zwyklejszym
zwyklejszym
zwyklejszym
zwyklejszym
zwyklejszą
Ms. zwyklejszym
zwyklejszym
zwyklejszym
zwyklejszym
zwyklejszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. zwyklejsi
zwyklejsi
zwyklejsze
zwyklejsze
D. zwyklejszych
zwyklejszych
zwyklejszych
zwyklejszych
C. zwyklejszym
zwyklejszym
zwyklejszym
zwyklejszym
B. zwyklejszych
zwyklejszych
zwyklejszych
zwyklejsze
N. zwyklejszymi
zwyklejszymi
zwyklejszymi
zwyklejszymi
Ms. zwyklejszych
zwyklejszych
zwyklejszych
zwyklejszych

2. zwykły bandyta

Definicja

pot. 
oczywisty lub będący typowym przykładem czegoś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

  • zwykły Kowalski, śmiertelnik, zjadacz chleba
  • zwykły bandyta, bandzior, cham, chuligan, drań, kryminalista, łajdak, rabuś, złodziej; zwykła świnia; zwykła banda
  • zwykły bandytyzm, wandalizm; zwykła głupota, ignorancja, kradzież, zawiść, zazdrość; zwykłe chamstwo, kłamstwo, morderstwo, nadużycie, oszustwo, pobicie, pomówienie, świństwo, zabójstwo, złodziejstwo
  • zwykły przypadek; zwykła pomyłka; zwykłe nieporozumienie
  • zwykła grypa; zwykłe przeziębienie
  • zwykła ciekawość, przyzwoitość, uczciwość, uprzejmość, sprawiedliwość
  • zwykła formalność
  • zwykła bzdura; zwykłe śmieci

Cytaty

Dla wielu osób nawet kupno zegarka z limitowanej serii (niedostępnego dla zwykłych śmiertelników) może być źródłem, z którego czerpie się poczucie bycia wyjątkowym.

źródło: NKJP: Nie daj się manipulacji, moc jest z tobą, Cosmpolitan, 2001

Kiedy ustawały bombardowania i wygasały najgroźniejsze pożary, obok sanitariuszy, strażaków, saperów i wszystkich tych, co z poświęceniem pomagali przenosić i opatrywać rannych lub gasić płomienie, pojawiali się złodzieje, zwykli rabusie, zapijaczeni cwaniacy i bandyci.

źródło: NKJP: Andrzej Zaniewski: Król Tanga, 1997

I niewiele trzeba, żeby walka w imię religijnych i patriotycznych ideałów przerodziła się w zwykły bandytyzm.

źródło: NKJP: Aneta Kyzioł: Dresiarze Słowackiego, klubowicze Wyspiańskiego, Polityka, 2006-06-03

Woźniakowski nie ukrywał, że podjęcie redakcji pisma, które całkiem niedawno odebrano prawowitemu zespołowi, będzie uważał za zwykłe świństwo, na co Dobraczyński odpowiadał wywodem o ratowaniu „katolickiego stanu posiadania”.

źródło: NKJP: Jacek Żakowski: Cz. II, Gazeta Wyborcza, 1995-03-31

Nie byłby to przejaw uczciwości, tylko marnotrawstwo czasu i najzwyklejsza głupota.

źródło: NKJP: Dariusz Rosiak: Więcej nepotyzmu proszę, Ozon, 2005

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. zwykły
zwykły
zwykły
zwykłe
zwykła
D. zwykłego
zwykłego
zwykłego
zwykłego
zwykłej
C. zwykłemu
zwykłemu
zwykłemu
zwykłemu
zwykłej
B. zwykłego
zwykłego
zwykły
zwykłe
zwykłą
N. zwykłym
zwykłym
zwykłym
zwykłym
zwykłą
Ms. zwykłym
zwykłym
zwykłym
zwykłym
zwykłej
W. zwykły
zwykły
zwykły
zwykłe
zwykła
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. zwykli
zwykli
zwykłe
zwykłe
D. zwykłych
zwykłych
zwykłych
zwykłych
C. zwykłym
zwykłym
zwykłym
zwykłym
B. zwykłych
zwykłych
zwykłych
zwykłe
N. zwykłymi
zwykłymi
zwykłymi
zwykłymi
Ms. zwykłych
zwykłych
zwykłych
zwykłych
W. zwykli
zwykli
zwykłe
zwykłe

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. zwyklejszy
zwyklejszy
zwyklejszy
zwyklejsze
zwyklejsza
D. zwyklejszego
zwyklejszego
zwyklejszego
zwyklejszego
zwyklejszej
C. zwyklejszemu
zwyklejszemu
zwyklejszemu
zwyklejszemu
zwyklejszej
B. zwyklejszego
zwyklejszego
zwyklejszy
zwyklejsze
zwyklejszą
N. zwyklejszym
zwyklejszym
zwyklejszym
zwyklejszym
zwyklejszą
Ms. zwyklejszym
zwyklejszym
zwyklejszym
zwyklejszym
zwyklejszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. zwyklejsi
zwyklejsi
zwyklejsze
zwyklejsze
D. zwyklejszych
zwyklejszych
zwyklejszych
zwyklejszych
C. zwyklejszym
zwyklejszym
zwyklejszym
zwyklejszym
B. zwyklejszych
zwyklejszych
zwyklejszych
zwyklejsze
N. zwyklejszymi
zwyklejszymi
zwyklejszymi
zwyklejszymi
Ms. zwyklejszych
zwyklejszych
zwyklejszych
zwyklejszych

Frazeologizmy

u otwarte
u zwykłe
zwykła większość
Data ostatniej modyfikacji: 02.12.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj