UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zajarzyć się

Chronologizacja

1670, Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zajarzę się	zajarzymy się
2 os.	zajarzysz się	zajarzycie się
3 os.	zajarzy się	zajarzą się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zajarzyłem się +(e)m się zajarzył	zajarzyłam się +(e)m się zajarzyła	zajarzyłom się +(e)m się zajarzyło	zajarzyliśmy się +(e)śmy się zajarzyli	zajarzyłyśmy się +(e)śmy się zajarzyły
2 os.	zajarzyłeś się +(e)ś się zajarzył	zajarzyłaś się +(e)ś się zajarzyła	zajarzyłoś się +(e)ś się zajarzyło	zajarzyliście się +(e)ście się zajarzyli	zajarzyłyście się +(e)ście się zajarzyły
3 os.	zajarzył się	zajarzyła się	zajarzyło się	zajarzyli się	zajarzyły się

bezosobnik: zajarzono się

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zajarzmy się
2 os.	zajarz się	zajarzcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zajarzyłbym się bym się zajarzył	zajarzyłabym się bym się zajarzyła	zajarzyłobym się bym się zajarzyło	zajarzylibyśmy się byśmy się zajarzyli	zajarzyłybyśmy się byśmy się zajarzyły
2 os.	zajarzyłbyś się byś się zajarzył	zajarzyłabyś się byś się zajarzyła	zajarzyłobyś się byś się zajarzyło	zajarzylibyście się byście się zajarzyli	zajarzyłybyście się byście się zajarzyły
3 os.	zajarzyłby się by się zajarzył	zajarzyłaby się by się zajarzyła	zajarzyłoby się by się zajarzyło	zajarzyliby się by się zajarzyli	zajarzyłyby się by się zajarzyły

bezosobnik: zajarzono by się

bezokolicznik: zajarzyć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zajarzywszy się

gerundium: zajarzenie się

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zajarzenie się	zajarzenia się
D.	zajarzenia się	zajarzeń się
C.	zajarzeniu się	zajarzeniom się
B.	zajarzenie się	zajarzenia się
N.	zajarzeniem się	zajarzeniami się
Ms.	zajarzeniu się	zajarzeniach się
W.	zajarzenie się	zajarzenia się

Pochodzenie

Zob. jarzyć się

1. żarówka

Definicja

rozbłysnąć światłem

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

CZŁOWIEK I TECHNIKA Energia elektryczność

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zagorzeć, zapalić się, zapłonąć

Połączenia

światła, ogniki, żarówki, latarnie zajarzyły się

Cytaty

	Wziąłem złodziejkę z żarówką i włożyłem ją do środka formy - zajarzyła się mętnym światłem. źródło: NKJP: Marek Miller: Pierwszy milion..., 1999
	Dojrzał go doktor Kamiński, oświetlił błyskiem latarki. Zajarzyły się dwa zielone punkty i zgasły. - Widzieliście? - zapytał. - Lis! źródło: NKJP: Leon Pawlik: Ankara, 1998
	Motorniczy kolejki rutynowo wcisnął przyciski zamykania drzwi i odkręcił korbę silnika, kiedy na panelu sterowania zajarzyła się czerwona kontrolka: „Obwód ładowania nie działa”. źródło: NKJP: Rafał Nowakowski: Rdza, 2008
	Paragon włączył najpierw baterie. Nad czołem zajarzyły się czerwone źrenice żarówek. źródło: NKJP: Adam Bahdaj : Wakacje z duchami, 1962

Składnia

zajarzyć się

(CZYM)

2. blaskiem

Definicja

książk.

zabłysnąć jasno w wyniku odbijania się światła

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zabłysnąć, zalśnić, zaświecić

Połączenia

zajarzyć się blaskiem

Cytaty

- Tak jest! – głos syna zestalił się, a jego żółtawe oczy zajarzyły się jakimś straszliwym, ognistym blaskiem.

źródło: NKJP: Stefan Pastuszewski: Do życia,Akant , 2006-12

Potem założył zbroję, a był to niesłychany widok, która zajarzyła się blaskiem i odtąd była częścią relikwii.

źródło: Internet: forum.runescape.pc.pl

Składnia

zajarzyć się

(CZYM)

3. tęcza

Definicja

książk.

ukazać się jako coś wyraźnie widocznego na tle otoczenia ze względu na jasny i bardzo intensywny odcień

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zagorzeć, zapłonąć

Cytaty

Było cicho, ciepło i smutna popielista tęcza zajarzyła się na chwilę nad czarnym lasem.

źródło: NKJP: Leopold Buczkowski: Czarny potok, 1959

Pistolet nagle umilkł, końcówka lufy zajarzyła się czerwienią, a potem zapadła się w mrok i ciszę.

źródło: Michał Gołkowski: Stalowe szczury, 2019 (books.google.pl)

Ożył czarny posążek bóstwa fenickiego, a jego ślepia zajarzyły się rubinowo.

źródło: Edward Guziakiewicz: Winda czasu, 2015 (books.google.pl)

4. gniew

Definicja

o uczuciach: ogarnąć kogoś nagle i intensywnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zagorzeć, zapłonąć

Cytaty

[...] tryskająca krwią twarz jej stała się purpurowa, w oczach zajarzył się gniew.

źródło: Adam Bahdaj: Ich pierwszy start, 1951 (books.google.pl)

W spojrzeniu, jakim obdarzył dowódcę, zajarzyły się aż nazbyt wyraźne ogniki wściekłości.

źródło: Magdalena Kozak: Łzy diabła, 2021 (books.google.pl)

5. oczy

Definicja

o oczach: błyszcząc, wyrażać stan umysłu określony następującym rzeczownikiem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zagorzeć, zapłonąć

Cytaty

Czarne agatowe oczy nie zajarzyły się złością na niezdarnego obcokrajowca .

źródło: Jerzy Bohdan Rychliński: W szczerbach zwierciadła, 1973 (books.google.pl)

Gdy jednak po pewnym czasie mijał tę samą grupę dziewcząt, znów zajarzyły się uśmiechem już znajome niebieskie oczy.

źródło: Eugeniusz Waszczuk: Dopóki niosła fala,1973

Wyblakłe oczy zajarzyły się znowu życiem.

źródło: Krzysztof Janowicz: Pierwszy dzień, 2008 (books.google.pl)

Składnia

zajarzyć się

CZYM

6. myśl

Definicja

pot.

powstać w czyimś umyśle

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka

Cytaty

Taki mi się zajarzył w głowiźnie pomyślunek, że wyróżnię się czymś oryginalnym, co przykuje uwagę.

źródło: Władysław Eliasz: Apokalipsa według, 2021 (books.google.pl)

Frazeologizmy

oczy zabłysły
oczy zajarzyły się

Data ostatniej modyfikacji: 06.11.2021