UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

uznawać

Chronologizacja

1 połowa XV w., SStp

Pochodzenie

Zob. znać

1. jakiś fakt

Definicja

dochodzić do wniosku, że coś jest słuszne, prawomocne lub prawdziwe, i akceptować to

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

uznawać argumentację, hegemonię, jurysdykcję, legalność czegoś, czyjąś niepodległość, czyjąś odpowiedź, powództwo, czyjeś prawo do czegoś, protektorat, prymat, czyjąś rację, roszczenia, rozbiory, stanowisko, status, czyjąś supremację, traktat, użycie siły, czyjąś władzę, wolę, wyrok, zasadność czegoś, czyjeś zwierzchnictwo, żądania; uznawać autentyczność czegoś, bramkę, swoją winę, swój błąd
można, należy, trzeba; nie chcieć uznawać

Cytaty

	Sąd uznaje roszczenia powódki i orzeka kwotę zadośćuczynienia w wysokości 50 tysięcy złotych. źródło: NKJP: Radosław Figura: Magda M, odcinek 42, 2006
	Wielu historyków amerykańskich uważa Jeffersona za liberała [...]. Nie był on jednak w pełni demokratą. Uznawał prawo farmerów do wybierania swych przedstawicieli, ale władzę, jego zdaniem, powinni sprawować ludzie o wyższych talentach i zdolnościach intelektualnych. źródło: NKJP: Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, 1999
	Zdarzają się producenci, którzy nie chcą uznawać żadnych reklamacji i na każde zgłoszenie mają gotową odpowiedź. źródło: NKJP: Maria Oryszczak: Kto obroni klienta, Gazeta Brodnicka, 2000-01-27
	Mimo wszystko podobał mi się ten Manduka i jego zgraja. [...] uczciwie patrzało mu z oczu, szczerze uznawał swój błąd. źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Orinoko, 1957
	Zostaliśmy nad strumieniem, uznając, że jest to miejsce równie dobre jak każde inne. źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	uznaję	uznajemy
2 os.	uznajesz	uznajecie
3 os.	uznaje	uznają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uznawałem +(e)m uznawał	uznawałam +(e)m uznawała	uznawałom +(e)m uznawało	uznawaliśmy +(e)śmy uznawali	uznawałyśmy +(e)śmy uznawały
2 os.	uznawałeś +(e)ś uznawał	uznawałaś +(e)ś uznawała	uznawałoś +(e)ś uznawało	uznawaliście +(e)ście uznawali	uznawałyście +(e)ście uznawały
3 os.	uznawał	uznawała	uznawało	uznawali	uznawały

bezosobnik: uznawano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę uznawał będę uznawać	będę uznawała będę uznawać	będę uznawało będę uznawać	będziemy uznawali będziemy uznawać	będziemy uznawały będziemy uznawać
2 os.	będziesz uznawał będziesz uznawać	będziesz uznawała będziesz uznawać	będziesz uznawało będziesz uznawać	będziecie uznawali będziecie uznawać	będziecie uznawały będziecie uznawać
3 os.	będzie uznawał będzie uznawać	będzie uznawała będzie uznawać	będzie uznawało będzie uznawać	będą uznawali będą uznawać	będą uznawały będą uznawać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		uznawajmy
2 os.	uznawaj	uznawajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uznawałbym bym uznawał	uznawałabym bym uznawała	uznawałobym bym uznawało	uznawalibyśmy byśmy uznawali	uznawałybyśmy byśmy uznawały
2 os.	uznawałbyś byś uznawał	uznawałabyś byś uznawała	uznawałobyś byś uznawało	uznawalibyście byście uznawali	uznawałybyście byście uznawały
3 os.	uznawałby by uznawał	uznawałaby by uznawała	uznawałoby by uznawało	uznawaliby by uznawali	uznawałyby by uznawały

bezosobnik: uznawano by

bezokolicznik: uznawać

imiesłów przysłówkowy współczesny: uznając

gerundium: uznawanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	uznawanie	uznawania
D.	uznawania	uznawań
C.	uznawaniu	uznawaniom
B.	uznawanie	uznawania
N.	uznawaniem	uznawaniami
Ms.	uznawaniu	uznawaniach
W.	uznawanie	uznawania

imiesłów przymiotnikowy czynny: uznający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	uznający	uznający	uznający	uznające	uznająca
D.	uznającego	uznającego	uznającego	uznającego	uznającej
C.	uznającemu	uznającemu	uznającemu	uznającemu	uznającej
B.	uznającego	uznającego	uznający	uznające	uznającą
N.	uznającym	uznającym	uznającym	uznającym	uznającą
Ms.	uznającym	uznającym	uznającym	uznającym	uznającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	uznający	uznający	uznające	uznające
D.	uznających	uznających	uznających	uznających
C.	uznającym	uznającym	uznającym	uznającym
B.	uznających	uznających	uznających	uznające
N.	uznającymi	uznającymi	uznającymi	uznającymi
Ms.	uznających	uznających	uznających	uznających

imiesłów przymiotnikowy bierny: uznawany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	uznawany	uznawany	uznawany	uznawane	uznawana
D.	uznawanego	uznawanego	uznawanego	uznawanego	uznawanej
C.	uznawanemu	uznawanemu	uznawanemu	uznawanemu	uznawanej
B.	uznawanego	uznawanego	uznawany	uznawane	uznawaną
N.	uznawanym	uznawanym	uznawanym	uznawanym	uznawaną
Ms.	uznawanym	uznawanym	uznawanym	uznawanym	uznawanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	uznawani	uznawani	uznawane	uznawane
D.	uznawanych	uznawanych	uznawanych	uznawanych
C.	uznawanym	uznawanym	uznawanym	uznawanym
B.	uznawanych	uznawanych	uznawanych	uznawane
N.	uznawanymi	uznawanymi	uznawanymi	uznawanymi
Ms.	uznawanych	uznawanych	uznawanych	uznawanych

odpowiednik aspektowy: uznać

Składnia

Rz_osobowy	+	uznawać	+	CO
Rz_osobowy	+	uznawać	+	że ZDANIE

2. za geniusza

Definicja

oceniać i traktować w jakiś sposób

Noty o użyciu

Zależna fraza przymiotnikowa jest zgodna co do rodzaju i liczby z zależną frazą rzeczownikową.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

uznawać kogoś za autorytet, za bohatera, za eksperta, za sojusznika, za swego mistrza, za wcielenie zła, za wroga, za zwierzchnika; coś za błąd, za cud, za dobrą wróżbę, za iluzję, za dogmat, za grzech, za karę, za kompromis, za obowiązek, za okazję, za przejaw czegoś, za przestępstwo, za snobizm, za swój sukces, za wykręt, za wypadek, za znak
uznawać niesłusznie; trudno uznawać
można, należy uznawać
uznawać coś za beznadziejne, za fałszywe, za głupie, za kultowe, za legalne, za naganne, za naturalne, za niebezpieczne, za niebyłe, za nudne, za oczywiste, za pokrętne, za prymitywne, za słuszne, za stosowne, za święte, za usprawiedliwione, za uwłaczające, za uzasadnione, za ważne, za wybitne, za zabawne, za zakończone, za zasadne

Cytaty

	[...] profesor zawsze potrafił znaleźć jakieś usterki, jedni uznawali go za geniusza perfekcji, inni nazywali piłą. źródło: NKJP: Andrzej Anonimus: Nie nadaje się, przecież to jeszcze szczeniak, 1999
	Na pogórzu bukowińskim ludności przybywało i na mapie tej prowincji pojawiły się wioski, w których język polski uznawany był za miejscowy. źródło: NKJP: Bernard Najdek: Na zielonej Bukowinie, Akant, 2007
	Podszedł do okna i szarpnął z całych sił za klamkę. Nie uchyliło się. Cóż [...], wczoraj z Wiolettą bezskutecznie próbowali je otworzyć niemal przez godzinę. Wreszcie poddali się, uznając sprawę za beznadziejną. źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Rytuał, 2008
	Sąd rejonowy w Foggii [..] po rozpoznaniu sprawy [...] uznaje oskarżonego winnym oszustwa. źródło: NKJP: Edward Augustyn: Dobrodziej oszust, Głos Ojca Pio, 2008

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	uznaję	uznajemy
2 os.	uznajesz	uznajecie
3 os.	uznaje	uznają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uznawałem +(e)m uznawał	uznawałam +(e)m uznawała	uznawałom +(e)m uznawało	uznawaliśmy +(e)śmy uznawali	uznawałyśmy +(e)śmy uznawały
2 os.	uznawałeś +(e)ś uznawał	uznawałaś +(e)ś uznawała	uznawałoś +(e)ś uznawało	uznawaliście +(e)ście uznawali	uznawałyście +(e)ście uznawały
3 os.	uznawał	uznawała	uznawało	uznawali	uznawały

bezosobnik: uznawano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę uznawał będę uznawać	będę uznawała będę uznawać	będę uznawało będę uznawać	będziemy uznawali będziemy uznawać	będziemy uznawały będziemy uznawać
2 os.	będziesz uznawał będziesz uznawać	będziesz uznawała będziesz uznawać	będziesz uznawało będziesz uznawać	będziecie uznawali będziecie uznawać	będziecie uznawały będziecie uznawać
3 os.	będzie uznawał będzie uznawać	będzie uznawała będzie uznawać	będzie uznawało będzie uznawać	będą uznawali będą uznawać	będą uznawały będą uznawać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		uznawajmy
2 os.	uznawaj	uznawajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uznawałbym bym uznawał	uznawałabym bym uznawała	uznawałobym bym uznawało	uznawalibyśmy byśmy uznawali	uznawałybyśmy byśmy uznawały
2 os.	uznawałbyś byś uznawał	uznawałabyś byś uznawała	uznawałobyś byś uznawało	uznawalibyście byście uznawali	uznawałybyście byście uznawały
3 os.	uznawałby by uznawał	uznawałaby by uznawała	uznawałoby by uznawało	uznawaliby by uznawali	uznawałyby by uznawały

bezosobnik: uznawano by

bezokolicznik: uznawać

imiesłów przysłówkowy współczesny: uznając

gerundium: uznawanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	uznawanie	uznawania
D.	uznawania	uznawań
C.	uznawaniu	uznawaniom
B.	uznawanie	uznawania
N.	uznawaniem	uznawaniami
Ms.	uznawaniu	uznawaniach
W.	uznawanie	uznawania

imiesłów przymiotnikowy czynny: uznający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	uznający	uznający	uznający	uznające	uznająca
D.	uznającego	uznającego	uznającego	uznającego	uznającej
C.	uznającemu	uznającemu	uznającemu	uznającemu	uznającej
B.	uznającego	uznającego	uznający	uznające	uznającą
N.	uznającym	uznającym	uznającym	uznającym	uznającą
Ms.	uznającym	uznającym	uznającym	uznającym	uznającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	uznający	uznający	uznające	uznające
D.	uznających	uznających	uznających	uznających
C.	uznającym	uznającym	uznającym	uznającym
B.	uznających	uznających	uznających	uznające
N.	uznającymi	uznającymi	uznającymi	uznającymi
Ms.	uznających	uznających	uznających	uznających

imiesłów przymiotnikowy bierny: uznawany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	uznawany	uznawany	uznawany	uznawane	uznawana
D.	uznawanego	uznawanego	uznawanego	uznawanego	uznawanej
C.	uznawanemu	uznawanemu	uznawanemu	uznawanemu	uznawanej
B.	uznawanego	uznawanego	uznawany	uznawane	uznawaną
N.	uznawanym	uznawanym	uznawanym	uznawanym	uznawaną
Ms.	uznawanym	uznawanym	uznawanym	uznawanym	uznawanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	uznawani	uznawani	uznawane	uznawane
D.	uznawanych	uznawanych	uznawanych	uznawanych
C.	uznawanym	uznawanym	uznawanym	uznawanym
B.	uznawanych	uznawanych	uznawanych	uznawane
N.	uznawanymi	uznawanymi	uznawanymi	uznawanymi
Ms.	uznawanych	uznawanych	uznawanych	uznawanych

odpowiednik aspektowy: uznać

Składnia

Rz_osobowy	+	uznawać	+	KOGO/CO + za KOGO/CO
Rz_osobowy	+	uznawać	+	KOGO/CO + za JAKIEGO/JAKIE
Rz_osobowy	+	uznawać	+	KOGO/CO + JAKIM

3. dziecko

Definicja

o mężczyźnie: oświadczać urzędowo, że jest się ojcem dziecka

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa regulacje prawne

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Rodzina relacje rodzinne

Połączenia

uznawać dziecko, syna

Cytaty

[...] w sprawie Aleka trzeba było przedstawić w sądzie szereg dokumentów; sam list Jeffa, w którym uznaje syna, nie wystarczał. Potrzebni też byli świadkowie.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Powrót do Lwowa, 2008

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	uznaję	uznajemy
2 os.	uznajesz	uznajecie
3 os.	uznaje	uznają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uznawałem +(e)m uznawał	uznawałam +(e)m uznawała	uznawałom +(e)m uznawało	uznawaliśmy +(e)śmy uznawali	uznawałyśmy +(e)śmy uznawały
2 os.	uznawałeś +(e)ś uznawał	uznawałaś +(e)ś uznawała	uznawałoś +(e)ś uznawało	uznawaliście +(e)ście uznawali	uznawałyście +(e)ście uznawały
3 os.	uznawał	uznawała	uznawało	uznawali	uznawały

bezosobnik: uznawano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę uznawał będę uznawać	będę uznawała będę uznawać	będę uznawało będę uznawać	będziemy uznawali będziemy uznawać	będziemy uznawały będziemy uznawać
2 os.	będziesz uznawał będziesz uznawać	będziesz uznawała będziesz uznawać	będziesz uznawało będziesz uznawać	będziecie uznawali będziecie uznawać	będziecie uznawały będziecie uznawać
3 os.	będzie uznawał będzie uznawać	będzie uznawała będzie uznawać	będzie uznawało będzie uznawać	będą uznawali będą uznawać	będą uznawały będą uznawać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		uznawajmy
2 os.	uznawaj	uznawajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uznawałbym bym uznawał	uznawałabym bym uznawała	uznawałobym bym uznawało	uznawalibyśmy byśmy uznawali	uznawałybyśmy byśmy uznawały
2 os.	uznawałbyś byś uznawał	uznawałabyś byś uznawała	uznawałobyś byś uznawało	uznawalibyście byście uznawali	uznawałybyście byście uznawały
3 os.	uznawałby by uznawał	uznawałaby by uznawała	uznawałoby by uznawało	uznawaliby by uznawali	uznawałyby by uznawały

bezosobnik: uznawano by

bezokolicznik: uznawać

imiesłów przysłówkowy współczesny: uznając

gerundium: uznawanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	uznawanie	uznawania
D.	uznawania	uznawań
C.	uznawaniu	uznawaniom
B.	uznawanie	uznawania
N.	uznawaniem	uznawaniami
Ms.	uznawaniu	uznawaniach
W.	uznawanie	uznawania

imiesłów przymiotnikowy czynny: uznający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	uznający	uznający	uznający	uznające	uznająca
D.	uznającego	uznającego	uznającego	uznającego	uznającej
C.	uznającemu	uznającemu	uznającemu	uznającemu	uznającej
B.	uznającego	uznającego	uznający	uznające	uznającą
N.	uznającym	uznającym	uznającym	uznającym	uznającą
Ms.	uznającym	uznającym	uznającym	uznającym	uznającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	uznający	uznający	uznające	uznające
D.	uznających	uznających	uznających	uznających
C.	uznającym	uznającym	uznającym	uznającym
B.	uznających	uznających	uznających	uznające
N.	uznającymi	uznającymi	uznającymi	uznającymi
Ms.	uznających	uznających	uznających	uznających

imiesłów przymiotnikowy bierny: uznawany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	uznawany	uznawany	uznawany	uznawane	uznawana
D.	uznawanego	uznawanego	uznawanego	uznawanego	uznawanej
C.	uznawanemu	uznawanemu	uznawanemu	uznawanemu	uznawanej
B.	uznawanego	uznawanego	uznawany	uznawane	uznawaną
N.	uznawanym	uznawanym	uznawanym	uznawanym	uznawaną
Ms.	uznawanym	uznawanym	uznawanym	uznawanym	uznawanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	uznawani	uznawani	uznawane	uznawane
D.	uznawanych	uznawanych	uznawanych	uznawanych
C.	uznawanym	uznawanym	uznawanym	uznawanym
B.	uznawanych	uznawanych	uznawanych	uznawane
N.	uznawanymi	uznawanymi	uznawanymi	uznawanymi
Ms.	uznawanych	uznawanych	uznawanych	uznawanych

odpowiednik aspektowy: uznać

Składnia

Rz_osobowy

uznawać

KOGO

Data ostatniej modyfikacji: 26.06.2014