Chronologizacja
W postaci: atmosphera
Pochodzenie
może niem. atmosphäre
z fr. atmosphère
gr. átmos 'para wodna' + gr. sphaíra 'kula; niebo'
Sztucznie utworzony termin naukowy notowany w 1665 r.
1. powłoka gazowa
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Niebo i wszechświat gwiazdy i planety
CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia budowa Ziemi
Połączenia
- beztlenowa, ziemska atmosfera
- atmosfera planety, Wenus, Ziemi
- granica, obszar, warstwy; ciśnienie, gęstość, masa, przezroczystość, temperatura, zanieczyszczenia; skład, składnik, stan, struktura, właściwości; cyrkulacja, dynamika; brak, ochrona atmosfery
- emisja czegoś do atmosfery
- dwutlenek węgla, ozon, pyły, tlen, wilgoć, woda, zanieczyszczenia w atmosferze
- badanie atmosfery
- dostawać się, przedostać się, trafiać, ulatniać się, uwalniać coś; emitowany, odprowadzany do atmosfery
- pochłaniany przez atmosferę
- zachodzący, zawarty w atmosferze
Cytaty
|
Atmosfera Ziemi rzednie stopniowo wraz z wysokością, zlewając się ostatecznie z przestrzenią międzyplanetarną. źródło: NKJP: Alojzy Woś: Meteorologia dla geografów, 1997 |
|
|
Większość modeli teoretycznych, próbujących odtworzyć ewolucję atmosfer Wenus, Ziemi i Marsa, przyjmuje, że tuż po powstaniu gazowe otoczki trzech planet były kilkaset razy gęstsze i bogatsze w parę wodną niż teraz. źródło: NKJP: Jarosław Włodarczyk: Wędrówki niebieskie czyli Wszechświat nie tylko dla poetów, 1999 |
|
|
Polska energetyka dostała czas do końca 1997 r. na ograniczenie emisji do atmosfery związków siarki i azotu oraz pyłów. źródło: NKJP: Michał Kobosko: Oferta publiczna akcji Remaku, Gazeta Wyborcza, 1994-08-26 |
|
|
[...] dwutlenek siarki jest wciąż - obok dwutlenku węgla i dwutlenku azotu - najgroźniejszym czynnikiem zanieczyszczającym atmosferę naszej planety. źródło: NKJP: Siarka prosto z nieba, Dziennik Polski, 1999-12-06 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | atmosfera |
atmosfery |
|
| D. | atmosfery |
atmosfer |
|
| C. | atmosferze |
atmosferom |
|
| B. | atmosferę |
atmosfery |
|
| N. | atmosferą |
atmosferami |
|
| Ms. | atmosferze |
atmosferach |
|
| W. | atmosfero |
atmosfery |
2. nastrój
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia
Połączenia
- domowa, koleżeńska, przyjacielska, rodzinna; cudowna, dobra, doskonała, fantastyczna, wspaniała; niepowtarzalna, niezwykła, specyficzna, szczególna, świąteczna, wyjątkowa; beztroska, miła, pogodna, przyjazna, przyjemna, radosna, serdeczna, spokojna, swobodna, sympatyczna, wesoła, życzliwa; ciepła, gorąca; niedobra, niezdrowa, zła; napięta, nerwowa, ponura; ciężka, duszna, senna, zatęchła; dawna atmosfera; atmosfera intelektualna, kulturalna; miejska, międzynarodowa; polityczna, społeczna, wychowawcza
- atmosfera domu, miasta, miejsca, szkoły; spotkania; którychś lat, przeszłości; pracy, współpracy; kultu, modlitwy, skupienia, święta; plotek, podejrzeń, sensacji, skandalu; krytyki, sporów, terroru, walki; bezpieczeństwa, ciepła, ładu, odprężenia, optymizmu, pokoju, porozumienia, przyjaźni, radości, serdeczności, spokoju, swobody, zabawy, zaufania, życzliwości; napięcia, nerwowości, niechęci, nienawiści, niepokoju, nieufności, powagi, przygnębienia, smutku, strachu; niesamowitości, tajemnicy, tajemniczości
- atmosfera na trybunach; atmosfera w biurze, w domu, w mieście, w pracy, w szkole; w drużynie, w klubie, w rodzinie, w zespole
- atmosfera i klimat
- zmiana atmosfery
- atmosfera panuje, zapanowała; narasta
- budować, stworzyć/stwarzać, tworzyć, wprowadzić, współtworzyć, wytworzyć/wytwarzać; podgrzewać, podnieść; psuć, zatruć; oczyścić, uspokoić; oddać, odtworzyć/odtwarzać; czuć atmosferę
- wczuć się w atmosferę
- odbywać się, przebiegać, toczyć się; wychowywać się, wyrastać, wzrastać, żyć; wychowywany w atmosferze
Cytaty
|
- Chcemy wytworzyć swobodną, wręcz domową atmosferę, pozbawioną formalnych ograniczeń, tak by prezydent i premier mogli lepiej się poznać i zrozumieć - zapowiada rzecznik Kremla. źródło: NKJP: Rosja - Japonia, Gazeta Wyborcza, 1997-10-31/1997-11-02 |
|
|
Panowała tam atmosfera podniecenia, ludzie mieli rozemocjonowane twarze, wznosili okrzyki: „Precz z dyktaturą!”, „Polska dla Polaków!”, „Wolności!”, „Chleba!” źródło: NKJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy: czyściec, 1993 |
|
|
Sama wizyta przebiegła w atmosferze powagi i zaangażowania. Wszystko odbyło się wedle dokładnie wyliczonego planu [...]. źródło: NKJP: Roman Antoszewski: Kariera na trzy karpie morskie, 2000 |
|
|
Od władz niemieckich oczekujemy poprawy atmosfery politycznej i społecznej wokół grupy polskiej w RFN. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 25.05.1995 |
|
|
Od wewnątrz szkoła wygląda dość osobliwie: jak plac gonitwy połączony z cieplarnią. Od początku studenci stykają się z atmosferą ostrej rywalizacji, stresu [...]. źródło: NKJP: Elżbieta Baniewicz: Anna Dymna - ona to ja, 1997 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | atmosfera |
atmosfery |
|
| D. | atmosfery |
atmosfer |
|
| C. | atmosferze |
atmosferom |
|
| B. | atmosferę |
atmosfery |
|
| N. | atmosferą |
atmosferami |
|
| Ms. | atmosferze |
atmosferach |
|
| W. | atmosfero |
atmosfery |
Inne uwagi
Zwykle lp
Składnia
|
+ | atmosfera | + |
JAKA
|
|
|
+ | atmosfera | + |
CZEGO
|
3. jednostka ciśnienia
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii
Połączenia
- kilka atmosfer
- ciśnienie iluś atmosfer
Cytaty
|
Woda wypływa tam, a właściwie tryska pod ciśnieniem 26 atmosfer, z głębokości 2600 m. źródło: NKJP: Adam Liberak: Jak się grzeje Bańska Dolna, Gazeta Wyborcza, 1995-07-07 |
|
|
[...] rury z żeliwa sferoidalnego można nawet skręcać i nie popękają; w trakcie doświadczeń wytrzymywały one ciśnienie 170 atmosfer, gdy zwykłe żeliwo rozleci się prawdopodobnie przy 25 - 30 atmosferach. źródło: NKJP: Ewolucyjna wymiana, Dziennik Polski, 1998-04-10 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | atmosfera |
atmosfery |
|
| D. | atmosfery |
atmosfer |
|
| C. | atmosferze |
atmosferom |
|
| B. | atmosferę |
atmosfery |
|
| N. | atmosferą |
atmosferami |
|
| Ms. | atmosferze |
atmosferach |
|
| W. | atmosfero |
atmosfery |