Chronologizacja
Pochodzenie
fr. climat
z gr. klíma (dop. klímatos) 'nachylenie, zwł. punktu na Ziemi względem Słońca, strefa Ziemi, pogoda tej strefy, okolicy'
1. zjawiska pogodowe
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Pogoda klimat
Połączenia
- ciepły, gorący, letni, tropikalny, upalny; chłodny, mroźny, zimny; łagodny; ostry, surowy; suchy, wilgotny; afrykański, górski, morski, nadmorski; lokalny, miejscowy; leczniczy, niezdrowy, zdrowy klimat; klimat atlantycki, europejski, kontynentalny, miejski, oceaniczny, polarny, śródziemnomorski; umiarkowany
- klimat miasta, miejscowości; Egiptu, Europy, Polski...; planety, Ziemi
- pogoda i klimat
- ochłodzenie, ocieplenie; poprawa, wahania, zmiany; surowość; warunki, wpływ; cechy, charakterystyka, elementy, zalety; specyfika, typ; ochrona; strefa klimatu
- wpływ na klimat
- obszary, regiony, rejony o jakimś klimacie; zmiany w klimacie
- klimat panuje, sprzyja czemuś, zmienia się; oddziaływanie klimatu
- badanie klimatu
- wpłynąć/wpływać na klimat
Cytaty
[...] upały i wilgoć są dla kobiet udręką, morderczy klimat rozkłada fizycznie i psychicznie. źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1994 |
|
Dopóki w latach czterdziestych nie wynaleziono antybiotyków, zmiana klimatu była dla gruźlików właściwie jedyną szansą [...]. źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu, 1999 |
|
[...] chcąc utrzymać załogę w zdrowiu, kazał w tropikalnym klimacie wszystkim marynarzom pić rum z wodą. źródło: NKJP: Karol Olgierd Borchardt: Szaman morski, 1988 |
|
Odtąd na wyspie pozostali już tylko Eskimosi - dzicy koczownicy, ubierający się w ciepłe skóry zwierzęce, obeznani z północną przyrodą i mroźnym klimatem. źródło: NKJP: Marcin Ryszkiewicz: Przepis na człowieka, 1996 |
|
Woda to życie. W pewnych klimatach człowiek może obywać się bez odzieży, bez dachu nad głową, przez dłuższy czas może nawet i nie dojadać, ale brak wody zabija szybko. źródło: NKJP: Lucjan Wolanowski: Upał i gorączka, 1996 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | klimat |
klimaty |
|
D. | klimatu |
klimatów |
|
C. | klimatowi |
klimatom |
|
B. | klimat |
klimaty |
|
N. | klimatem |
klimatami |
|
Ms. | klimacie |
klimatach |
|
W. | klimacie |
klimaty |
Skróty
2. nastrój
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia
Połączenia
- domowy, filmowy, jazzowy, muzyczny; liryczny, nostalgiczny, romantyczny; cudowny, dobry, fajny, korzystny, miły, pozytywny, przychylny, przyjazny, wspaniały; ciężki, mroczny, niedobry, niekorzystny, nieprzychylny, ponury, zły; bajkowy, baśniowy, magiczny, niesamowity, niezwykły; ciekawy, dziwny, niepowtarzalny, niezapomniany, swoisty, szczególny; dawny, nowy, obecny klimat; swojskie; irlandzkie, krakowskie... klimaty; klimat rodzinny, społeczny; duchowy, emocjonalny, intelektualny, psychologiczny
- klimat domu, szkoły, wnętrza; prac, rozmowy; powieści, utworu; epoki, życia; bezpieczeństwa, miłości, niepokoju, nieufności, poparcia, spokoju, strachu, współpracy, zabawy, zaufania
- klimat !?dla rozwoju czegoś, !?dla współpracy; !?dla inwestycji, !?dla kultury
- klimat w czyichś stosunkach
- klimat i atmosfera, klimat i nastrój
- powrót do jakiegoś klimatu
- klimat panuje
- budować, stworzyć/stwarzać, tworzyć, wytwarzać; psuć, zmienić/zmieniać; oddać, odtworzyć klimat
- narzekać na klimat czegoś; wpisać się w klimat czegoś
- wyrastać, żyć; utrzymany w klimacie
Cytaty
Ponury klimat sztuki dziejącej się w środowisku emigrantów, na przedmieściach wielkiego miasta, sprawia, że emocje niszczą bohaterów. źródło: NKJP: Elżbieta Baniewicz: Anna Dymna - ona to ja, 1997 |
|
Z nazwiskiem Zamoyskiego – czy precyzyjniej z okresem, gdy kierował resortem – łączyć należy poprawę klimatu w stosunkach z republikami bałtyckimi [...]. źródło: NKJP: Michowicz Waldemar: Historia dyplomacji polskiej, 1995 |
|
Odezwała się tęsknota za domem - za polską jodłą i polskim sianem pod śnieżnobiałym obrusem, za niepowtarzalnym klimatem tych świąt w rodzinnej wsi. źródło: NKJP: Alfons Filar: Śladami tatrzańskich kurierów, 1995 |
|
Młode pokolenie wychowane w innym klimacie duchowym i w różnym kręgu kulturalnym — nie wniesie żadnego myślowego fermentu do ewolucji ustroju komunistycznego. źródło: NKJP: Juliusz Mieroszewski: Finał klasycznej Europy, 1997 |
|
Niełatwo dziś zaistnieć na rynku z nową płytą. Czy stara się Pani sprostać masowym gustom odbiorców, czy też pozostaje wierna swoim klimatom? źródło: NKJP: Cieszyć się życiem, Dziennik Polski, 2003-08-16 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | klimat |
klimaty |
|
D. | klimatu |
klimatów |
|
C. | klimatowi |
klimatom |
|
B. | klimat |
klimaty |
|
N. | klimatem |
klimatami |
|
Ms. | klimacie |
klimatach |
|
W. | klimacie |
klimaty |
Informacja normatywna
Uznawane za niepoprawne: klimat dla czegoś