UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

pęd

Chronologizacja

SStp, SPXVI: pąd, SKN: pąd, SJPXVII, STR: pąd, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Rzeczownik odczasownikowy od pędzić ; zob. pędzić

1. powietrza

Definicja

bardzo szybkie przemieszczanie się

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

pęd powietrza, wiatru; pociągu
nabrać/nabierać pędu
powstrzymać pęd

Cytaty

[...] chwycił dźwignię włazu nad głową i szarpnął, a pęd powietrza błyskawicznie zdarł pokrywę.

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Czerwony byk, 2007

Cisza, pęd sań, mroźne powietrze, upajające jak wino, dawały poczucie zadowolenia.

źródło: NKJP: Zofia Kossak: Błogosławiona wina, 1953

Oddałem dwa strzały w górę, aby powstrzymać pęd tłumu, jednak ludzie [...] zbliżali się z tą samą szybkością, [...].

źródło: NKJP: Janusz Głowacki: Rose Café i inne opowieści, 1997

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pęd	pędy
D.	pędu	pędów
C.	pędowi	pędom
B.	pęd	pędy
N.	pędem	pędami
Ms.	pędzie	pędach
W.	pędzie	pędy

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

pęd

(CZEGO)

2. do nauki

Definicja

wzmożona chęć skłaniająca do robienia czegoś lub uzyskania czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

niepohamowany, powszechny pęd
pęd do kariery, do sukcesu; do nauki, do wiedzy; do nowoczesności; do władzy

Cytaty

Pomyślał, że w Krzysztofie nie lubił pędu do wspinania się po szczeblach kariery naukowej.

źródło: NKJP: Paulina Grych: Numer zerowy, 2007

A bibliotek publicznych na wsi nie było wówczas w naszej okolicy, zaś pęd do czytelnictwa bardzo znaczny - szczególnie wśród młodych.

źródło: NKJP: Zdzisław Morawski: Gdzie ten dom, gdzie ten świat, Twój Styl, 1997

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pęd	pędy
D.	pędu	pędów
C.	pędowi	pędom
B.	pęd	pędy
N.	pędem	pędami
Ms.	pędzie	pędach
W.	pędzie	pędy

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

pęd

do CZEGO

3. rośliny

Definicja

część rośliny składająca się z łodygi, liści, czasem też pączków i kwiatów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

Połączenia

boczny pęd
pęd bambusa, pędy drzew, dzikiego wina, jabłoni, roślin, winorośli
pędy i korzenie; pędy i liście
coś wypuściło pęd; obcinać, przycinać pędy
rosnący pęd; ukorzenianie, wydłużanie; wyrastanie pędów

Cytaty

	[...] z poskręcanego, na wpół spróchniałego pnia wybijał młody pęd z jaskrawoczerwonym kwiatem. źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995
	Liście jajowate, do 30 cm długie, im dalej od głównego pędu, tym mniejsze i węższe. źródło: NKJP: Eugeniusz Radziul: Ogrodowe pasje, 2009
	Skracamy pędy z przekwitłymi kwiatami u pnących odmian róż i tych, które kwitną raz w rok. źródło: NKJP: Anna Góra, Beata Wolańska, (MU) : Zielony weekend, Dziennik Zachodni, 2005-05-02
	Pierwszym objawem jest przebarwienie igieł na kolor żółty, a następnie ich przedwczesne opadanie - na tak ogołoconym pędzie pozostają zaschnięte pączki [...]. źródło: NKJP: Jacek Stocki: Szkodniki świerka w północno-wschodniej Polsce. Nie tylko kornik, Las Polski, 2009-10-01

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pęd	pędy
D.	pędu	pędów
C.	pędowi	pędom
B.	pęd	pędy
N.	pędem	pędami
Ms.	pędzie	pędach
W.	pędzie	pędy

Składnia

pęd

(CZEGO)

Frazeologizmy

całym pędem
owczy pęd
owczym pędem
w te pędy

Data ostatniej modyfikacji: 05.08.2012