Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *ĕsnъ
1. płomień
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło
Połączenia
- jasny blask, błysk; słup, snop, strumień światła; płomień; księżyc, meteor; jasna aureola; łuna; poświata księżyca, smuga światła; lampa, latarnia; gwiazda, kometa, tarcza księżyca; jasne światło; oświetlenie; słońce
- oślepiająco jasny
Cytaty
Wewnątrz paliły się jasne światła i na dworze wydawało się bardzo ciemno. Ale po chwili oczy się przyzwyczaiły. źródło: KWSJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Sława i chwała, 1962 |
|
[...] to Syriusz, najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze „Canis Maioris”, czyli no - Gubrynowicz? - tak, „Psa Wielkiego”. źródło: KWSJP: Witold Szołginia: Dom pod Żelaznym Lwem, 1989 |
|
W jasnym blasku słońca wirują płatki drobniutkiego śniegu ze szczytów South Georgii. źródło: KWSJP: Lesław Furmaga: Lot Pingwina, 1983 |
|
Jasna tarcza księżyca rozświetlała czarodziejskim blaskiem noc, kiedy baj Petko ruszył ku domowi, prowadzony pod rękę przez pijanego rejestratora. źródło: KWSJP: Gorące południe. Opowiadania bułgarskie 1960-1966, 1967 |
|
[...] wyjął czarną kaszmirową chustkę z frędzlami. Osłonił nią wiszącą lampę. Zrobiło się ciemniej, tylko na środek izby austerii padał jasny słup światła. źródło: KWSJP: Julian Stryjkowski: Austeria, 1966 |
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | jasny |
jasny |
jasny |
jasne |
jasna |
D. | jasnego |
jasnego |
jasnego |
jasnego |
jasnej |
C. | jasnemu |
jasnemu |
jasnemu |
jasnemu |
jasnej |
B. | jasnego |
jasnego |
jasny |
jasne |
jasną |
N. | jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasną |
Ms. | jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnej |
W. | jasny |
jasny |
jasny |
jasne |
jasna |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | jaśni |
jaśni |
jasne |
jasne |
D. | jasnych |
jasnych |
jasnych |
jasnych |
C. | jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnym |
B. | jasnych |
jasnych |
jasnych |
jasne |
N. | jasnymi |
jasnymi |
jasnymi |
jasnymi |
Ms. | jasnych |
jasnych |
jasnych |
jasnych |
W. | jaśni |
jaśni |
jasne |
jasne |
Stopień wyższy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | jaśniejszy |
jaśniejszy |
jaśniejszy |
jaśniejsze |
jaśniejsza |
D. | jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszej |
C. | jaśniejszemu |
jaśniejszemu |
jaśniejszemu |
jaśniejszemu |
jaśniejszej |
B. | jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszy |
jaśniejsze |
jaśniejszą |
N. | jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszą |
Ms. | jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | jaśniejsi |
jaśniejsi |
jaśniejsze |
jaśniejsze |
D. | jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
C. | jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
B. | jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejsze |
N. | jaśniejszymi |
jaśniejszymi |
jaśniejszymi |
jaśniejszymi |
Ms. | jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
Składnia
+ | jasny | + | ||
szyk: neutralny |
2. pokój
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło
Połączenia
- jasny dzień, poranek; dom, lokal, pokój, salon; jasna noc; łazienka, sala; jasne popołudnie; miejsce, pomieszczenie
- jasny i chłodny; jasny i ciepły; jasny i pogodny; jasny i słoneczny; jasny i świetlisty
Cytaty
Skończył śniadanie i wyszedł z domu. Poszedł piechotą, bo dzień był jasny i pogodny [...]. źródło: KWSJP: Kathryn Johnston Noyes: Drabina Jakubowa, 1969 |
|
Wjechali do małego, górskiego, rozłożonego na stokach miasteczka Tyniszte.[...] Była jasna, księżycowa noc. źródło: KWSJP: Jaroslav Dietl: Szpital na peryferiach, 1991 |
|
W tej podziemnej latrynie jedno pomieszczenie wydawało się lepiej zachowane, bardziej czyste, może dlatego, że jasne, oświetlone światłem wpadającym przez dwa przyziemne okna. źródło: KWSJP: Tadeusz Hołuj: Raj, 1972 |
|
Janusz zauważył, że na polu to tu, to ówdzie w pewnym oddaleniu od armat powstawały małe obłoczki kurzu [...]. Obłoczki te trwały krótko i gasły natychmiast w jasnym, cichym poranku. źródło: KWSJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Sława i chwała, 1962 |
|
Znaleźli się w niedużym pokoiku, gwałtownie kontrastującym z szarością korytarza: kolorowym i jasnym, pełnym półek z książkami. źródło: KWSJP: Aleksander Minkowski: Czterdziestu na górze, 1961 |
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | jasny |
jasny |
jasny |
jasne |
jasna |
D. | jasnego |
jasnego |
jasnego |
jasnego |
jasnej |
C. | jasnemu |
jasnemu |
jasnemu |
jasnemu |
jasnej |
B. | jasnego |
jasnego |
jasny |
jasne |
jasną |
N. | jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasną |
Ms. | jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnej |
W. | jasny |
jasny |
jasny |
jasne |
jasna |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | jaśni |
jaśni |
jasne |
jasne |
D. | jasnych |
jasnych |
jasnych |
jasnych |
C. | jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnym |
B. | jasnych |
jasnych |
jasnych |
jasne |
N. | jasnymi |
jasnymi |
jasnymi |
jasnymi |
Ms. | jasnych |
jasnych |
jasnych |
jasnych |
W. | jaśni |
jaśni |
jasne |
jasne |
Stopień wyższy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | jaśniejszy |
jaśniejszy |
jaśniejszy |
jaśniejsze |
jaśniejsza |
D. | jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszej |
C. | jaśniejszemu |
jaśniejszemu |
jaśniejszemu |
jaśniejszemu |
jaśniejszej |
B. | jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszy |
jaśniejsze |
jaśniejszą |
N. | jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszą |
Ms. | jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | jaśniejsi |
jaśniejsi |
jaśniejsze |
jaśniejsze |
D. | jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
C. | jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
B. | jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejsze |
N. | jaśniejszymi |
jaśniejszymi |
jaśniejszymi |
jaśniejszymi |
Ms. | jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
Składnia
+ | jasny | + | ||
szyk: neutralny |
3. kolor
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło
Relacje znaczeniowe
antonimy: | ciemny |
Połączenia
- jasny kolor, koloryt, odcień, ton; blond, błękit, brąz, turkus...; jasna barwa, kolorystyka, tonacja; czerwień, szarość, zieleń...
Cytaty
[...] groźny, czarny od chmur horyzont staje naprzeciw maski silnika, przechyla się jak ramię wagi, pędzi po łuku zakrętu, zmienia barwę na jasny błękit. źródło: KWSJP: Janusz Meissner: Wiatr w podeszwach, 1976 |
|
Lekki koloryt, o zestawieniu barw jasnych: białoniebieskiej, żółtej, ochry, różowej, szarej i zielonej, z przewagą lila, modeluje mocno ukształtowane bryły. źródło: KWSJP: Janina Kłosińska: Sztuka bizantyńska, 1975 |
|
Królowa siedziała przed wielkim lustrem weneckim, okryta białą osłoną, a jedna z jej ulubionych dworek, Bośniaczka Miła, czesała jej długie, o barwie jasnego złota włosy. źródło: KWSJP: Stefan M. Kuczyński: Litwin i Andegawenka, 1977 |
|
Miała ufarbowane na jasny blond włosy i tuż przy skórze widać było ciemniejsze odrosty. źródło: KWSJP: Maria Nurowska: Po tamtej stronie śmierć, 1977 |
|
Samica na ogół posiada ubarwienie jednostajne i utrzymane w jasnym odcieniu, przeważnie oliwkowozielonym na grzbiecie, żółtym zaś na brzuchu, wzdłuż którego biegnie różowy lub bladoczerwony pasek. źródło: KWSJP: Włodzimierz Juszczak: Traszki, 1967 |
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | jasny |
jasny |
jasny |
jasne |
jasna |
D. | jasnego |
jasnego |
jasnego |
jasnego |
jasnej |
C. | jasnemu |
jasnemu |
jasnemu |
jasnemu |
jasnej |
B. | jasnego |
jasnego |
jasny |
jasne |
jasną |
N. | jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasną |
Ms. | jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnej |
W. | jasny |
jasny |
jasny |
jasne |
jasna |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | jaśni |
jaśni |
jasne |
jasne |
D. | jasnych |
jasnych |
jasnych |
jasnych |
C. | jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnym |
B. | jasnych |
jasnych |
jasnych |
jasne |
N. | jasnymi |
jasnymi |
jasnymi |
jasnymi |
Ms. | jasnych |
jasnych |
jasnych |
jasnych |
W. | jaśni |
jaśni |
jasne |
jasne |
Stopień wyższy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | jaśniejszy |
jaśniejszy |
jaśniejszy |
jaśniejsze |
jaśniejsza |
D. | jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszej |
C. | jaśniejszemu |
jaśniejszemu |
jaśniejszemu |
jaśniejszemu |
jaśniejszej |
B. | jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszy |
jaśniejsze |
jaśniejszą |
N. | jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszą |
Ms. | jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | jaśniejsi |
jaśniejsi |
jaśniejsze |
jaśniejsze |
D. | jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
C. | jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
B. | jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejsze |
N. | jaśniejszymi |
jaśniejszymi |
jaśniejszymi |
jaśniejszymi |
Ms. | jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
Składnia
+ | jasny | + | ||
szyk: neutralny |
4. garnitur
Definicja
Noty o użyciu
Wyraz używany często w znaczeniu rzeczownikowym 'jasne piwo', np. duże jasne , jasne pełne .
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło
Relacje znaczeniowe
antonimy: | ciemny |
Połączenia
- jasny blondyn, szatyn; garnitur, płaszcz, strój; podkład; miód; samochód; kamień; dym, obłok; jasna blondynka; szatynka; bluzka, koszula, marynarka, sukienka; pomadka; tapicerka, zasłona; cegła; krew; plama; jasne pieczywo, piwo; drewno, drzewo; niebo; tło; jasne brwi, kosmyki, loki, oczy, pukle, rzęsy, wąsy, wąsiki, włosy
Cytaty
Ubrany był w wymięty jasny garnitur, na nogach miał nowe, lecz od dawna nie czyszczone buty. źródło: KWSJP: Gorące południe. Opowiadania bułgarskie 1960-1966, 1967 |
|
Przez tę szczelinę patrzyło na mnie białe ciało ojca; nad koszulą była głowa, właściwie jej tył, i te jasne ryżawe włosy, uformowane przez wysychający pot w długie, przyklejone do skóry kosmyki [...]. źródło: KWSJP: Julian Kawalec: Ukraść brata. Oset, 1985 |
|
Zdumionym spojrzeniem chłonęła ten tak odmienny od brudnego korytarza widok czystego i niemal gustownie urządzonego gabinetu, zapełnionego jasnymi meblami. źródło: KWSJP: Ervin Lázár: Biały tygrs, 1974 |
|
Anda pochwyciła jeden z kieliszków, napełniony jasnym, musującym płynem, i wychyliła go szybko. źródło: KWSJP: Maria Krüger: Godzina pąsowej róży, 1960 |
|
Twarz, drobna i szczupła, zmieniła wygląd, wargi pociągnięte były bardzo jasną pomadką, sztuczne rzęsy rzucały cień na oczy. źródło: KWSJP: Tadeusz Hołuj: Raj, 1972 |
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | jasny |
jasny |
jasny |
jasne |
jasna |
D. | jasnego |
jasnego |
jasnego |
jasnego |
jasnej |
C. | jasnemu |
jasnemu |
jasnemu |
jasnemu |
jasnej |
B. | jasnego |
jasnego |
jasny |
jasne |
jasną |
N. | jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasną |
Ms. | jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnej |
W. | jasny |
jasny |
jasny |
jasne |
jasna |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | jaśni |
jaśni |
jasne |
jasne |
D. | jasnych |
jasnych |
jasnych |
jasnych |
C. | jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnym |
B. | jasnych |
jasnych |
jasnych |
jasne |
N. | jasnymi |
jasnymi |
jasnymi |
jasnymi |
Ms. | jasnych |
jasnych |
jasnych |
jasnych |
W. | jaśni |
jaśni |
jasne |
jasne |
Stopień wyższy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | jaśniejszy |
jaśniejszy |
jaśniejszy |
jaśniejsze |
jaśniejsza |
D. | jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszej |
C. | jaśniejszemu |
jaśniejszemu |
jaśniejszemu |
jaśniejszemu |
jaśniejszej |
B. | jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszy |
jaśniejsze |
jaśniejszą |
N. | jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszą |
Ms. | jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | jaśniejsi |
jaśniejsi |
jaśniejsze |
jaśniejsze |
D. | jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
C. | jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
B. | jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejsze |
N. | jaśniejszymi |
jaśniejszymi |
jaśniejszymi |
jaśniejszymi |
Ms. | jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
Składnia
+ | jasny | + | ||
szyk: neutralny |
5. karnacja
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd
Połączenia
- jasna cera, karnacja, skóra, twarz; jasne dłonie
Cytaty
Obie były szczupłe, lekkie, ciemnowłose, obie śmiały się białymi zębami i całą twarzą, tyle że Teresa miała siwe oczy i bardzo jasną cerę [...]. źródło: KWSJP: Anna Glińska: Powrót do Santa Cruz, 1972 |
|
Opalanie bez umiaru jest szkodliwe i to nie tylko dla osób o jasnej karnacji skóry. źródło: KWSJP: Grażyna Berke-Nowak: Pogoda a zdrowie, 1998 |
|
Gail bynajmniej nie była piękna, ale niewątpliwie miała wdzięk i jasną skórę. źródło: KWSJP: Kathryn Johnston Noyes: Drabina Jakubowa, 1969 |
|
Na jasnej twarzy miała dużo piegów. Miała zielono-szare oczy. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | jasny |
jasny |
jasny |
jasne |
jasna |
D. | jasnego |
jasnego |
jasnego |
jasnego |
jasnej |
C. | jasnemu |
jasnemu |
jasnemu |
jasnemu |
jasnej |
B. | jasnego |
jasnego |
jasny |
jasne |
jasną |
N. | jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasną |
Ms. | jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnej |
W. | jasny |
jasny |
jasny |
jasne |
jasna |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | jaśni |
jaśni |
jasne |
jasne |
D. | jasnych |
jasnych |
jasnych |
jasnych |
C. | jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnym |
B. | jasnych |
jasnych |
jasnych |
jasne |
N. | jasnymi |
jasnymi |
jasnymi |
jasnymi |
Ms. | jasnych |
jasnych |
jasnych |
jasnych |
W. | jaśni |
jaśni |
jasne |
jasne |
Stopień wyższy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | jaśniejszy |
jaśniejszy |
jaśniejszy |
jaśniejsze |
jaśniejsza |
D. | jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszej |
C. | jaśniejszemu |
jaśniejszemu |
jaśniejszemu |
jaśniejszemu |
jaśniejszej |
B. | jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszy |
jaśniejsze |
jaśniejszą |
N. | jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszą |
Ms. | jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | jaśniejsi |
jaśniejsi |
jaśniejsze |
jaśniejsze |
D. | jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
C. | jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
B. | jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejsze |
N. | jaśniejszymi |
jaśniejszymi |
jaśniejszymi |
jaśniejszymi |
Ms. | jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
Składnia
+ | jasny | + | ||
szyk: neutralny |
6. głos
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki
Połączenia
- jasny dźwięk, głos, głosik; jasne brzmienie
Cytaty
- Dlaczego mówisz, że sytuacja cię przerasta? - drążył Bobcio swym jasnym i czystym głosikiem. źródło: KWSJP: Małgorzata Musierowicz: Szósta klepka, 1977 |
|
Wiatr poruszał wisiorkami staroświeckiego żyrandola, szkło potrącając o siebie wydawało jasny, kryształowy dźwięk. źródło: KWSJP: Maria Klimas-Błachutowa: Skandal w niebie, 1969 |
|
Charakteryzuje je jasne brzmienie i stosunkowo duża wytrzymałość na uszkodzenia. Są to idealne talerze dla początkujących perkusistów [...]. źródło: Internet |
|
Julian wszedł na trybunę zbudowaną z kamieni. Przemówił głosem jasnym i zdecydowanym, krótko i zwięźle. źródło: KWSJP: Aleksander Krawczuk: Julian Apostata, 1987 |
|
Piękny, jasny dźwięk jakby pękniętej struny rozległ się nad ich głowami. źródło: KWSJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Sława i chwała, 1962 |
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | jasny |
jasny |
jasny |
jasne |
jasna |
D. | jasnego |
jasnego |
jasnego |
jasnego |
jasnej |
C. | jasnemu |
jasnemu |
jasnemu |
jasnemu |
jasnej |
B. | jasnego |
jasnego |
jasny |
jasne |
jasną |
N. | jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasną |
Ms. | jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnej |
W. | jasny |
jasny |
jasny |
jasne |
jasna |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | jaśni |
jaśni |
jasne |
jasne |
D. | jasnych |
jasnych |
jasnych |
jasnych |
C. | jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnym |
B. | jasnych |
jasnych |
jasnych |
jasne |
N. | jasnymi |
jasnymi |
jasnymi |
jasnymi |
Ms. | jasnych |
jasnych |
jasnych |
jasnych |
W. | jaśni |
jaśni |
jasne |
jasne |
Stopień wyższy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | jaśniejszy |
jaśniejszy |
jaśniejszy |
jaśniejsze |
jaśniejsza |
D. | jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszej |
C. | jaśniejszemu |
jaśniejszemu |
jaśniejszemu |
jaśniejszemu |
jaśniejszej |
B. | jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszy |
jaśniejsze |
jaśniejszą |
N. | jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszą |
Ms. | jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | jaśniejsi |
jaśniejsi |
jaśniejsze |
jaśniejsze |
D. | jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
C. | jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
B. | jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejsze |
N. | jaśniejszymi |
jaśniejszymi |
jaśniejszymi |
jaśniejszymi |
Ms. | jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
Składnia
+ | jasny | + | ||
szyk: neutralny |
7. okres
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Połączenia
- jasny dzień, moment, punkt; jasna chwila, przyszłość; karta; strona; dola; jasne życie; jasne lata
Cytaty
- Chcesz, żebym cię kochała? - Chcę! - pisnąłem z całym przekonaniem i chwyciłem jej rękę. Przyszłość wydała mi się jasna i pełna rozkosznych niespodzianek. źródło: KWSJP: Jerzy Stefan Stawiński: Smutnych losów, 1986 |
|
Dlatego też, cofając się pamięcią o ćwierć wieku, stajemy właśnie przed owym jasnym punktem życiorysu baja Petka, kiedy to nasz bohater po długiej wędrówce przez męki życia usadowił się wreszcie godnie na mysiej skórze archiwisty. źródło: KWSJP: Gorące południe. Opowiadania bułgarskie 1960-1966, 1967 |
|
A was - modlił się - co oddaliście dziś życie za cześć Rzymu, niech Bóg bogów wynagrodzi dolą jaśniejszą na świecie innym. źródło: KWSJP: Teodor Jeske-Choiński: Gasnące słońce, 1958 |
|
Nastrój zmienił się w jednej chwili. Już przedtem zresztą wypito sporo nalewek i wina. Świat wydawał się wszystkim jasny i promieniejący radosną nadzieją. źródło: KWSJP: Stanisław Rembek: Ballada o wzgardliwym wisielcu, 1977 |
|
Rozpisałam się o tych młodzieńczych, szkolnych, jasnych latach dlatego tak obszernie, że wszystko, co wtedy poznałam, zrozumiałam i wzięłam w siebie, zostało na zawsze i kierowało tą igłą magnesową mojego ducha, jaką jest sumienie i świadomość ułatwiająca wybór drogi i postawy. źródło: KWSJP: Zofia Solarzowa: Mój pamiętnik, 1985 |
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | jasny |
jasny |
jasny |
jasne |
jasna |
D. | jasnego |
jasnego |
jasnego |
jasnego |
jasnej |
C. | jasnemu |
jasnemu |
jasnemu |
jasnemu |
jasnej |
B. | jasnego |
jasnego |
jasny |
jasne |
jasną |
N. | jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasną |
Ms. | jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnej |
W. | jasny |
jasny |
jasny |
jasne |
jasna |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | jaśni |
jaśni |
jasne |
jasne |
D. | jasnych |
jasnych |
jasnych |
jasnych |
C. | jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnym |
B. | jasnych |
jasnych |
jasnych |
jasne |
N. | jasnymi |
jasnymi |
jasnymi |
jasnymi |
Ms. | jasnych |
jasnych |
jasnych |
jasnych |
W. | jaśni |
jaśni |
jasne |
jasne |
Stopień wyższy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | jaśniejszy |
jaśniejszy |
jaśniejszy |
jaśniejsze |
jaśniejsza |
D. | jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszej |
C. | jaśniejszemu |
jaśniejszemu |
jaśniejszemu |
jaśniejszemu |
jaśniejszej |
B. | jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszy |
jaśniejsze |
jaśniejszą |
N. | jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszą |
Ms. | jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | jaśniejsi |
jaśniejsi |
jaśniejsze |
jaśniejsze |
D. | jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
C. | jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
B. | jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejsze |
N. | jaśniejszymi |
jaśniejszymi |
jaśniejszymi |
jaśniejszymi |
Ms. | jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
Składnia
+ | jasny | + | ||
szyk: neutralny |
8. uśmiech
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne
Połączenia
- jasny uśmiech; jasna twarz; jasne oblicze; spojrzenie, wejrzenie
- jasny i pogodny
Cytaty
Znachorka przychodziła jeszcze kilka razy. Wchodziła do izby z jasną, promienną twarzą, z dobrocią w oczach. źródło: KWSJP: Jewhen Hucało: Domowe ognisko, 1978 |
|
Byliśmy zupełnie sami w pustym mieszkaniu, mogłem ją udusić, gdyby mi to wpadło do głowy. Ale w jasnym spojrzeniu Bistry nie dostrzegłem ani cienia obawy. źródło: KWSJP: Gorące południe. Opowiadania bułgarskie 1960-1966, 1967 |
|
[...] a potem... wziął mnie za żonę - dokończyła starowinka z tak jasnym uśmiechem, że jej pomarszczona twarz wygładziła się niemal zupełnie. [...] jej rozbłysłe oczy i ten uśmiech wyraźnie mówiły, że nie żałowała swego porwania z rodzinnego San Cristobal! źródło: KWSJP: Kamil Giżycki: Listy z Archipelagu Salomona, 1969 |
|
[...] wielki książę musiał mieć na myśli nie tylko politykę i Tatarów, gdyż twarz mu się zmieniła, przybierając wyraz jasny i łagodny. źródło: KWSJP: Stefan M. Kuczyński: Litwin i Andegawenka, 1977 |
|
Przyglądam się fotografii nowego szefa CIA. Wysokie czoło, jasne spojrzenie, zagadkowy uśmiech, całość - rzec by można - obiecująca. źródło: KWSJP: Jerzy Bronisławski: Zanim przyjdą o świcie, 1969 |
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | jasny |
jasny |
jasny |
jasne |
jasna |
D. | jasnego |
jasnego |
jasnego |
jasnego |
jasnej |
C. | jasnemu |
jasnemu |
jasnemu |
jasnemu |
jasnej |
B. | jasnego |
jasnego |
jasny |
jasne |
jasną |
N. | jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasną |
Ms. | jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnej |
W. | jasny |
jasny |
jasny |
jasne |
jasna |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | jaśni |
jaśni |
jasne |
jasne |
D. | jasnych |
jasnych |
jasnych |
jasnych |
C. | jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnym |
B. | jasnych |
jasnych |
jasnych |
jasne |
N. | jasnymi |
jasnymi |
jasnymi |
jasnymi |
Ms. | jasnych |
jasnych |
jasnych |
jasnych |
W. | jaśni |
jaśni |
jasne |
jasne |
Stopień wyższy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | jaśniejszy |
jaśniejszy |
jaśniejszy |
jaśniejsze |
jaśniejsza |
D. | jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszej |
C. | jaśniejszemu |
jaśniejszemu |
jaśniejszemu |
jaśniejszemu |
jaśniejszej |
B. | jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszy |
jaśniejsze |
jaśniejszą |
N. | jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszą |
Ms. | jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | jaśniejsi |
jaśniejsi |
jaśniejsze |
jaśniejsze |
D. | jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
C. | jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
B. | jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejsze |
N. | jaśniejszymi |
jaśniejszymi |
jaśniejszymi |
jaśniejszymi |
Ms. | jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
Składnia
+ | jasny | + | ||
szyk: neutralny |
9. plan
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Relacje znaczeniowe
synonimy: | prosty I, zrozumiały | |
antonimy: | ciemny, mętniacki, mętny |
Połączenia
- jasny cel; program; układ; wybór; sposób; pogląd, wniosek; obraz; wykład; język; jasna kwestia, sprawa, sytuacja; deklaracja; odpowiedź; ocena; jasne stanowisko; określenie, sformułowanie (celów, zasad...); jasne intencje, motywy, przyczyny; przepisy, reguły, wskazania, wytyczne, zasady; kryteria, oczekiwania, wyobrażenia; perspektywy; słowa
- jasny jak dzień; jak słońce
- jasny i bezsporny; jasny i czytelny; jasny i konkretny; jasny i oczywisty; jasny i przejrzysty; jasny i przystępny; jasny i zdecydowany
- (coś) było, jest, stało się jasne
- jasne, że..., jasne, dlaczego...,
Cytaty
[...] granice obowiązku powinny być sprecyzowane w ustawie w sposób jasny dla przeciętnego obywatela. źródło: NKJP: Orzecznictwo Sądu Najwyższego, 2006-10-12 |
|
[...] z ust jego lał się niewyczerpany strumień urywanych, powikłanych, coraz to bardziej mętnych zdań: istotnie wiele z tego, co czuł, nie rozumiał, a jeszcze więcej chyba nie umiał przełożyć na jasne słowa. źródło: KWSJP: Teodor Parnicki: Srebrne orły. Powieść historyczna, 1945 |
|
Miał w tym widać swój cel, który dopiero teraz staje się dla mnie jasny! Postanowił wytoczyć oskarżenie przeciwko tak cennemu człowiekowi jak Proboszcz! źródło: KWSJP: Ryszard Lassota: Tajemnica, 1978 |
|
Było dla niego jasne, że rewolucja w Europie musi nadejść i że zmiecie ona jego i ludzi jego pokroju [...]. źródło: NKJP: (KAW): Dziewiętnastowieczne arcydzieło romantyzmu, Dziennik Zachodni, 2006-02-03 |
|
Na dzisiaj nie mamy budżetu i cały czas staramy się pozyskać sponsorów. Nawet tych najdrobniejszych. Moim zdaniem do świąt powinno być jasne, czy przystąpimy do rozgrywek. źródło: NKJP: TOM: Skąd brać pieniądze?, Gazeta Poznańska, 2003-12-04 |
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | jasny |
jasny |
jasny |
jasne |
jasna |
D. | jasnego |
jasnego |
jasnego |
jasnego |
jasnej |
C. | jasnemu |
jasnemu |
jasnemu |
jasnemu |
jasnej |
B. | jasnego |
jasnego |
jasny |
jasne |
jasną |
N. | jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasną |
Ms. | jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnej |
W. | jasny |
jasny |
jasny |
jasne |
jasna |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | jaśni |
jaśni |
jasne |
jasne |
D. | jasnych |
jasnych |
jasnych |
jasnych |
C. | jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnym |
B. | jasnych |
jasnych |
jasnych |
jasne |
N. | jasnymi |
jasnymi |
jasnymi |
jasnymi |
Ms. | jasnych |
jasnych |
jasnych |
jasnych |
W. | jaśni |
jaśni |
jasne |
jasne |
Stopień wyższy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | jaśniejszy |
jaśniejszy |
jaśniejszy |
jaśniejsze |
jaśniejsza |
D. | jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszej |
C. | jaśniejszemu |
jaśniejszemu |
jaśniejszemu |
jaśniejszemu |
jaśniejszej |
B. | jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszy |
jaśniejsze |
jaśniejszą |
N. | jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszą |
Ms. | jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | jaśniejsi |
jaśniejsi |
jaśniejsze |
jaśniejsze |
D. | jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
C. | jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
B. | jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejsze |
N. | jaśniejszymi |
jaśniejszymi |
jaśniejszymi |
jaśniejszymi |
Ms. | jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
Składnia
+ | jasny | + |
(że ZDANIE | ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE) +
(dla KOGO)
|
|
szyk: neutralny |
10. umysł
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka określenia człowieka ze względu na jego działalność intelektualną
Połączenia
- jasny rozum, umysł; jasne myślenie
Cytaty
Jest w tym wyrachowanie ze strony rodziny, choć nie pozbawione zrozumienia i szacunku dla jasnego umysłu babki, ogarniającego swą troskliwością cały ród Lisków. źródło: KWSJP: Władysław Dunarowski: Skazani na dożywocie, 1985 |
|
Słuchajcie uszyma rzeczy najlepszej i przyjmujcie jasnym rozumem wyznania, jakie odróżniają męża od żony, gdy przed chwilą wielkiego rozstrzygnięcia nawołujemy do tej nauki. źródło: KWSJP: Andrzej Sarwa: Rzeczy ostateczne człowieka i świata: eschatologia Zaratusztrianizmu. 2005 |
|
Chciałem, żebyś był mądry. Żebyś miał jasny umysł. Zdolny do rzetelnego myślenia i działania. źródło: KWSJP: Władysław Terlecki: Dwie głowy ptaka. Powrót z Carskiego Sioła, 1975 |
|
Sztuka prowadzenia sporów, czyli erystyka [...], może się opierać na argumentach rzetelnych intelektualnie albo na nierzetelnych sztuczkach, kryjących w sobie fałsz, na odwoływaniu się do czynników emocjonalnych, sprawiających, że przeciwnik przestaje być zdolny do jasnego myślenia [...]. źródło: KWSJP: Zygmunt Ziembiński: Logika praktyczna, 1958 |
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | jasny |
jasny |
jasny |
jasne |
jasna |
D. | jasnego |
jasnego |
jasnego |
jasnego |
jasnej |
C. | jasnemu |
jasnemu |
jasnemu |
jasnemu |
jasnej |
B. | jasnego |
jasnego |
jasny |
jasne |
jasną |
N. | jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasną |
Ms. | jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnej |
W. | jasny |
jasny |
jasny |
jasne |
jasna |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | jaśni |
jaśni |
jasne |
jasne |
D. | jasnych |
jasnych |
jasnych |
jasnych |
C. | jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnym |
B. | jasnych |
jasnych |
jasnych |
jasne |
N. | jasnymi |
jasnymi |
jasnymi |
jasnymi |
Ms. | jasnych |
jasnych |
jasnych |
jasnych |
W. | jaśni |
jaśni |
jasne |
jasne |
Stopień wyższy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | jaśniejszy |
jaśniejszy |
jaśniejszy |
jaśniejsze |
jaśniejsza |
D. | jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszej |
C. | jaśniejszemu |
jaśniejszemu |
jaśniejszemu |
jaśniejszemu |
jaśniejszej |
B. | jaśniejszego |
jaśniejszego |
jaśniejszy |
jaśniejsze |
jaśniejszą |
N. | jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszą |
Ms. | jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | jaśniejsi |
jaśniejsi |
jaśniejsze |
jaśniejsze |
D. | jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
C. | jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
jaśniejszym |
B. | jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejsze |
N. | jaśniejszymi |
jaśniejszymi |
jaśniejszymi |
jaśniejszymi |
Ms. | jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
jaśniejszych |
Składnia
+ | jasny | + | ||
szyk: neutralny |
11. pan
Definicja
Noty o użyciu
Wyraz używany dawniej w zwrotach grzecznościowych w stosunku do osoby postawionej wyżej w hierarchii społecznej i zwykle szlachetnie urodzonej.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne
Połączenia
- jasny pan; jasna pani, panienka
Cytaty
[...] panna Emilia pozostawała z matką generałową w zażyłych stosunkach, w Poznańskiem czczono ją jako niesłychanie dobroczynną damę, szeptano o jej romantycznej miłości do doktora Karola Marcinkowskiego, ale gdzież plebejskiemu doktorowi do jasnej panienki! źródło: KWSJP: Marek Ruszczyc: Potomkowie generała, 1985 |
|
Nim padła odpowiedź, ktoś wmieszał się do rozprawy. - Jakże to, jasny wielmożo? Mnieście dali przecie prawo pierwokupu! źródło: KWSJP: Franciszek Fenikowski: Długie morze, 1963 |
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | jasny |
jasny |
jasny |
jasne |
jasna |
D. | jasnego |
jasnego |
jasnego |
jasnego |
jasnej |
C. | jasnemu |
jasnemu |
jasnemu |
jasnemu |
jasnej |
B. | jasnego |
jasnego |
jasny |
jasne |
jasną |
N. | jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasną |
Ms. | jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnej |
W. | jasny |
jasny |
jasny |
jasne |
jasna |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | jaśni |
jaśni |
jasne |
jasne |
D. | jasnych |
jasnych |
jasnych |
jasnych |
C. | jasnym |
jasnym |
jasnym |
jasnym |
B. | jasnych |
jasnych |
jasnych |
jasne |
N. | jasnymi |
jasnymi |
jasnymi |
jasnymi |
Ms. | jasnych |
jasnych |
jasnych |
jasnych |
W. | jaśni |
jaśni |
jasne |
jasne |
Składnia
+ | jasny | + | ||
szyk: tylko prepozycja |