UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

spoważnieć

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	spoważnieję	spoważniejemy
2 os.	spoważniejesz	spoważniejecie
3 os.	spoważnieje	spoważnieją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	spoważniałem +(e)m spoważniał	spoważniałam +(e)m spoważniała	spoważniałom +(e)m spoważniało	spoważnieliśmy +(e)śmy spoważnieli	spoważniałyśmy +(e)śmy spoważniały
2 os.	spoważniałeś +(e)ś spoważniał	spoważniałaś +(e)ś spoważniała	spoważniałoś +(e)ś spoważniało	spoważnieliście +(e)ście spoważnieli	spoważniałyście +(e)ście spoważniały
3 os.	spoważniał	spoważniała	spoważniało	spoważnieli	spoważniały

bezosobnik: spoważniano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		spoważniejmy
2 os.	spoważniej	spoważniejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	spoważniałbym bym spoważniał	spoważniałabym bym spoważniała	spoważniałobym bym spoważniało	spoważnielibyśmy byśmy spoważnieli	spoważniałybyśmy byśmy spoważniały
2 os.	spoważniałbyś byś spoważniał	spoważniałabyś byś spoważniała	spoważniałobyś byś spoważniało	spoważnielibyście byście spoważnieli	spoważniałybyście byście spoważniały
3 os.	spoważniałby by spoważniał	spoważniałaby by spoważniała	spoważniałoby by spoważniało	spoważnieliby by spoważnieli	spoważniałyby by spoważniały

bezosobnik: spoważniano by

bezokolicznik: spoważnieć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: spoważniawszy

gerundium: spoważnienie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	spoważnienie	spoważnienia
D.	spoważnienia	spoważnień
C.	spoważnieniu	spoważnieniom
B.	spoważnienie	spoważnienia
N.	spoważnieniem	spoważnieniami
Ms.	spoważnieniu	spoważnieniach
W.	spoważnienie	spoważnienia

odpowiednik aspektowy: poważnieć

Pochodzenie

Zob. powaga

1. z wiekiem

Definicja

stać się zrównoważonym, odpowiedzialnym oraz mniej skłonnym do zabawy i wesołości

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka określenia człowieka ze względu na jego usposobienie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zestatecznieć

Cytaty

Może ma trochę więcej energii i wyobraźni, ale poza tym jest jak każdy normalny chłopiec w jego wieku. Dajmy mu jeszcze trochę czasu, dojrzeje, to spoważnieje.

źródło: NKJP: Henryk Grynberg: Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1998

Mniej więcej do trzynastego roku życia zebrałem więcej rózeg, niż miałem włosów na głowie. Potem spoważniałem, przestałem broić [...].

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004

2.a człowiek

Definicja

przybrać wyraz twarzy lub barwę głosu, świadczące o tym, że nie jest się wesołym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Połączenia

momentalnie, nagle spoważnieć

Cytaty

Kiedy Gustaw powiedział mu o swojej rozmowie o pracę, spoważniał na chwilę i wydał się nawet obrażony.

źródło: NKJP: Piotr Czerwiński: Przebiegum życiae, czyli Kartonowa sieć, 2009

Poznaliśmy się, gdy były mistrzostwa świata w piłce nożnej. A dlaczego pytasz? Joanna nagle spoważniała.

źródło: NKJP: Marek Krajewski; Mariusz Czubaj: Róże cmentarne, 2009

O dziwo, Maria, słuchając mnie, spoważniała i zamiast dowcipnego podsumowania na temat porywania się przez profanów na najgłębsze tajemnice metafizyki, powiedziała: - Wyobraź sobie, że od kilku dni spędza mi sen z oczu podobne przeżycie [...].

źródło: NKJP: Zdzisław Szczepaniak: Dziewczyna z Trogiru i inne opowiadania, 2005

2.b o twarzy

Definicja

zacząć wyglądać lub brzmieć w sposób właściwy dla kogoś, kto nie jest wesoły

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Połączenia

głos, wzrok spoważniał; twarz spoważniała

Cytaty

- Pomyślę o tym, jak przejdę na emeryturę... Twarz naczelnika spoważniała. - Nie teraz, Heinz. Teraz nie wyjeżdżaj z tą emeryturą. Jest sprawa.

źródło: NKJP: Mariusz Czubaj: 21:37, 2010

Niepostrzeżenie ich głosy spoważniały, rozmawiali tak serio, jakby nie było urodzin, magnetofonu sączącego bez przerwy muzykę, szklanek z nie dopitą herbatą, talerzyków zamazanych resztkami tortu i nas wszystkich.

źródło: NKJP: Ewa Nowacka: Może nie, może tak, 1976

3. o atmosferze

Definicja

stracić cechy wesołości lub swobody

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Połączenia

atmosfera spoważniała; nastrój spoważniał

Cytaty

Wcześniej głównie śmieszkowaliśmy z koronawirusa, ale nagle atmosfera spoważniała. Żartów jest mniej.

źródło: Internet: adhero.pl

Sytuacja spoważniała, ani mój brat, ani jego koledzy nie spodziewali się po mnie takiej wypowiedzi, wzbudziło to ich podziw.

źródło: Internet: ivakalina.pl

Data ostatniej modyfikacji: 19.12.2023