Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *viti, *vьjǫ 'przez zwijanie nadawać czemuś okrągły, owalny, kolisty kształt; wić, splatać; obracać'
1. wianek
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje
Połączenia
- dziewczyna, kobieta, panna wije
- wić wianek
Cytaty
Jak się zdaje, w dożynkowym ceremoniale ważniejszy był jednak wieniec i w wielu okolicach tylko na nim poprzestawano. Wiły go kobiety z kłosów, musiały być w nim kwiaty, jagody, dorodne jabłka [...]. źródło: NKJP: Jolanta Flach: Korowód, wieńce i moskole, Tygodnik Podhalański, nr 35, 1999 |
|
Szlachcianki wiły wianki z żywych roślin i kwiatów, chłopki i mieszczki używały też papieru, blaszek i świecidełek. źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów wzspółczesnych, 2005 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
wiję |
wijemy |
|||
2 os. |
wijesz |
wijecie |
|||
3 os. |
wije |
wiją |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
wiłem +(e)m wił |
wiłam +(e)m wiła |
wiłom +(e)m wiło |
wiliśmy +(e)śmy wili |
wiłyśmy +(e)śmy wiły |
2 os. |
wiłeś +(e)ś wił |
wiłaś +(e)ś wiła |
wiłoś +(e)ś wiło |
wiliście +(e)ście wili |
wiłyście +(e)ście wiły |
3 os. |
wił |
wiła |
wiło |
wili |
wiły |
bezosobnik: wito
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę wił będę wić |
będę wiła będę wić |
będę wiło będę wić |
będziemy wili będziemy wić |
będziemy wiły będziemy wić |
2 os. |
będziesz wił będziesz wić |
będziesz wiła będziesz wić |
będziesz wiło będziesz wić |
będziecie wili będziecie wić |
będziecie wiły będziecie wić |
3 os. |
będzie wił będzie wić |
będzie wiła będzie wić |
będzie wiło będzie wić |
będą wili będą wić |
będą wiły będą wić |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
wijmy |
|
2 os. |
wij |
wijcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
wiłbym bym wił |
wiłabym bym wiła |
wiłobym bym wiło |
wilibyśmy byśmy wili |
wiłybyśmy byśmy wiły |
2 os. |
wiłbyś byś wił |
wiłabyś byś wiła |
wiłobyś byś wiło |
wilibyście byście wili |
wiłybyście byście wiły |
3 os. |
wiłby by wił |
wiłaby by wiła |
wiłoby by wiło |
wiliby by wili |
wiłyby by wiły |
bezosobnik: wito by
bezokolicznik: wić
imiesłów przysłówkowy współczesny:
wijąc
gerundium: wicie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | wicie |
wicia |
D. | wicia |
wić |
C. | wiciu |
wiciom |
B. | wicie |
wicia |
N. | wiciem |
wiciami |
Ms. | wiciu |
wiciach |
W. | wicie |
wicia |
imiesłów przymiotnikowy czynny: wijący
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | wijący |
wijący |
wijący |
wijące |
wijąca |
D. | wijącego |
wijącego |
wijącego |
wijącego |
wijącej |
C. | wijącemu |
wijącemu |
wijącemu |
wijącemu |
wijącej |
B. | wijącego |
wijącego |
wijący |
wijące |
wijącą |
N. | wijącym |
wijącym |
wijącym |
wijącym |
wijącą |
Ms. | wijącym |
wijącym |
wijącym |
wijącym |
wijącej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | wijący |
wijący |
wijące |
wijące |
D. | wijących |
wijących |
wijących |
wijących |
C. | wijącym |
wijącym |
wijącym |
wijącym |
B. | wijących |
wijących |
wijących |
wijące |
N. | wijącymi |
wijącymi |
wijącymi |
wijącymi |
Ms. | wijących |
wijących |
wijących |
wijących |
imiesłów przymiotnikowy bierny: wity
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | wity |
wity |
wity |
wite |
wita |
D. | witego |
witego |
witego |
witego |
witej |
C. | witemu |
witemu |
witemu |
witemu |
witej |
B. | witego |
witego |
wity |
wite |
witą |
N. | witym |
witym |
witym |
witym |
witą |
Ms. | witym |
witym |
witym |
witym |
witej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | wici |
wici |
wite |
wite |
D. | witych |
witych |
witych |
witych |
C. | witym |
witym |
witym |
witym |
B. | witych |
witych |
witych |
wite |
N. | witymi |
witymi |
witymi |
witymi |
Ms. | witych |
witych |
witych |
witych |
odpowiednik aspektowy: uwić
Składnia
Rzosobowy | + | wić | + |
CO
|
2. gniazdo
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt ptaki
Połączenia
- ptak wije
- wić gniazdko, gniazdo
Cytaty
Przed sezonem na zamku Montsegur jest tak pusto, że w szczelinach zrujnowanych murów ptaki wiją gniazda. źródło: NKJP: Monika Piątkowska, Leszek K. Talko: Langwedocja, Gazeta Wyborcza, 1998-08-13 |
|
Za oknem królowała szarówka, ale gołębie na balkonie nie próżnowały. Wiły sobie gniazdko. Zza szyby dobiegało irytujące gruchanie. źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Martwe światło, 2009 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
wiję |
wijemy |
|||
2 os. |
wijesz |
wijecie |
|||
3 os. |
wije |
wiją |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
wiłem +(e)m wił |
wiłam +(e)m wiła |
wiłom +(e)m wiło |
wiliśmy +(e)śmy wili |
wiłyśmy +(e)śmy wiły |
2 os. |
wiłeś +(e)ś wił |
wiłaś +(e)ś wiła |
wiłoś +(e)ś wiło |
wiliście +(e)ście wili |
wiłyście +(e)ście wiły |
3 os. |
wił |
wiła |
wiło |
wili |
wiły |
bezosobnik: wito
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę wił będę wić |
będę wiła będę wić |
będę wiło będę wić |
będziemy wili będziemy wić |
będziemy wiły będziemy wić |
2 os. |
będziesz wił będziesz wić |
będziesz wiła będziesz wić |
będziesz wiło będziesz wić |
będziecie wili będziecie wić |
będziecie wiły będziecie wić |
3 os. |
będzie wił będzie wić |
będzie wiła będzie wić |
będzie wiło będzie wić |
będą wili będą wić |
będą wiły będą wić |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
wijmy |
|
2 os. |
wij |
wijcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
wiłbym bym wił |
wiłabym bym wiła |
wiłobym bym wiło |
wilibyśmy byśmy wili |
wiłybyśmy byśmy wiły |
2 os. |
wiłbyś byś wił |
wiłabyś byś wiła |
wiłobyś byś wiło |
wilibyście byście wili |
wiłybyście byście wiły |
3 os. |
wiłby by wił |
wiłaby by wiła |
wiłoby by wiło |
wiliby by wili |
wiłyby by wiły |
bezosobnik: wito by
bezokolicznik: wić
imiesłów przysłówkowy współczesny:
wijąc
gerundium: wicie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | wicie |
wicia |
D. | wicia |
wić |
C. | wiciu |
wiciom |
B. | wicie |
wicia |
N. | wiciem |
wiciami |
Ms. | wiciu |
wiciach |
W. | wicie |
wicia |
imiesłów przymiotnikowy czynny: wijący
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | wijący |
wijący |
wijący |
wijące |
wijąca |
D. | wijącego |
wijącego |
wijącego |
wijącego |
wijącej |
C. | wijącemu |
wijącemu |
wijącemu |
wijącemu |
wijącej |
B. | wijącego |
wijącego |
wijący |
wijące |
wijącą |
N. | wijącym |
wijącym |
wijącym |
wijącym |
wijącą |
Ms. | wijącym |
wijącym |
wijącym |
wijącym |
wijącej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | wijący |
wijący |
wijące |
wijące |
D. | wijących |
wijących |
wijących |
wijących |
C. | wijącym |
wijącym |
wijącym |
wijącym |
B. | wijących |
wijących |
wijących |
wijące |
N. | wijącymi |
wijącymi |
wijącymi |
wijącymi |
Ms. | wijących |
wijących |
wijących |
wijących |
imiesłów przymiotnikowy bierny: wity
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | wity |
wity |
wity |
wite |
wita |
D. | witego |
witego |
witego |
witego |
witej |
C. | witemu |
witemu |
witemu |
witemu |
witej |
B. | witego |
witego |
wity |
wite |
witą |
N. | witym |
witym |
witym |
witym |
witą |
Ms. | witym |
witym |
witym |
witym |
witej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | wici |
wici |
wite |
wite |
D. | witych |
witych |
witych |
witych |
C. | witym |
witym |
witym |
witym |
B. | witych |
witych |
witych |
wite |
N. | witymi |
witymi |
witymi |
witymi |
Ms. | witych |
witych |
witych |
witych |
odpowiednik aspektowy: uwić
Składnia
Rzżywotny | + | wić | + |
CO
|