UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

pomnik

Chronologizacja

2 połowa XVIII w., KorBa

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pomnik	pomniki
D.	pomnika	pomników
C.	pomnikowi	pomnikom
B.	pomnik	pomniki
N.	pomnikiem	pomnikami
Ms.	pomniku	pomnikach
W.	pomniku	pomniki

Pochodzenie

Zob. pomnieć

Kalka łac. monumentum (Bor)

1. na placu

Definicja

rzeźba lub budowla wzniesiona dla upamiętnienia jakiejś osoby lub wydarzenia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka sztuki plastyczne

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo rodzaje budowli i ich cechy

Relacje znaczeniowe

synonimy:

monument

Połączenia

kamienny; nowy, okazały, piękny, wielki, wspaniały; konny; gdański, krakowski, warszawski... pomnik
pomnik bohaterów, ofiar (hitleryzmu, komunizmu, stalinizmu), poległych, żołnierza; zwycięstwa; Bohaterów Getta, Powstańców Śląskich; Chopina, Jana Pawła II, Mickiewicza, Sobieskiego...
pomnik z brązu, z marmuru
pomnik i płaskorzeźba
cokół, część pomnika; autor, fundator, twórca, wykonawca; budowa, lokalizacja, projekt, renowacja pomnika; u stóp pomnika; cykl; ochrona pomników
wymarsz sprzed pomnika
prace nad pomnikiem; uroczystości pod pomnikiem
inskrypcja, napis, tablica na pomniku; plac; prace przy pomniku
pomnik stoi, stanął, wznosi się, znajduje się gdzieś; pomnik upamiętniający kogoś
pomnik poświęcony komuś
postawić, wystawić, wznieść, zbudować; odsłonić pomnik; powstanie, postawienie, wzniesienie; odsłonięcie, poświęcenie pomnika; burzenie, niszczenie, usuwanie pomników
wyruszyć spod pomnika
pójść, przyjść pod pomnik
spotkać się, zebrać się, zgromadzić się; składać, złożyć kwiaty, wiązanki (kwiatów), wieńce; zapalić znicze pod pomnikiem
wyryty na pomniku; zapalić znicze, złożyć kwiaty przy pomniku

Cytaty

Od kilku lat staraniem Towarzystwa Przyjaciół Miasta Jaworzna - koło Szczakowa, w okolicach połowy lipca odbywają się uroczystości przy pomniku Grunwaldu.

źródło: NKJP: W rocznicę Grunwaldu: Co Tydzień Jaworzno, 2004-07-01

Marcel Szytenchelm, współtwórca pomników Tuwima, Rubinsteina, Reymonta i Łódzkich Fabrykantów chce, by 16 października pojawił na ul. Piotrkowskiej pomnik Stefana Jaracza.

źródło: NKJP: (ek): Palec Jaracza, Dziennik Łódzki, 2004-03-24

2. na cmentarzu

Definicja

płyta wraz z napisem, krzyż lub rzeźba umieszczana na grobie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

Relacje znaczeniowe

synonimy:

nagrobek

Połączenia

pomniki cmentarne, nagrobkowe, nagrobne
pomniki lotników, piechurów, powstańców, żołnierzy
pomnik z granitu, z kamienia, z marmuru, z piaskowca
pomniki i grobowce, pomniki i nagrobki
odnowa pomnika
pomniki na cmentarzu
odnawianie pomników

Cytaty

Richard Holtze zmarł nagle 27 stycznia 1891 roku. Na jego pomniku nagrobnym umieszczono tablicę z napisem „Założycielowi i największemu obywatelowi radcy doktorowi R.Holtze – wdzięczne miasto Katowice”.

źródło: NKJP: Anna Gudzik: Umiał słowa zamieniać w czyny, Tygodnik Rybnicki, 2008-05-27

Rok temu zebrano ok. 35 tys. zł, za które odnowionych zostało 13 pomników na cmentarzu Rakowickim

źródło: NKJP: Kwesty na cmentarzach, Dziennik Polski - Kraków, 2002-10-30

Tatarskie pomniki, zawsze zwrócone w stronę Mekki, różnią się od nagrobków chrześcijańskich jedynie półksiężycem z gwiazdą w górze tablicy nagrobkowej oraz arabskimi napisami umieszczanymi obok polskich.

źródło: NKJP: G. Czerwińska: O Tatarach polskich, Tygodnik Ciechanowski, 2007-02-23

3. kultury

Definicja

coś szczególnie ważnego i cennego w dorobku jakiejś dziedziny ludzkiej aktywności

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie prawdy i wartości życiowe

Relacje znaczeniowe

synonimy:

monument, pomniczek

Połączenia

pomniki przeszłości; historii, kultury, literatury, piśmiennictwa;

Cytaty

Zamiarem moim jest, aby wszystko cokolwiek jako starożytności godne poszanowania, w wiernej rycinie zachować i opisem objaśnić. Tu należeć będą, oprócz pomników piśmiennictwa, zabytki rzeźby, architektury, malarstwo i tyle osobliwości w mieście Krakowie dochowanych.

źródło: NKJP: SYLWESTER DZIKI: Dziennik Polski - Nauka, 2003-12-22

[...] walory sprawiły, że w 1981 roku najstarszą część kopalni wpisano do rejestru zabytków, a 26 czerwca 2000 roku z nadania prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej uzyskała ona status pomnika historii.

źródło: NKJP: (PK): Drugi świat, Dziennik Polski - Bochnia, 2001-09-24

Traktat De perspectiva, znany pod popularnym tytułem Optica, to jeden z ciekawszych pomników nauki i literatury tej epoki.

źródło: NKJP: Henryk Waniek: Opis podróży mistycznej z Oświęcimia do Zgorzelca 1257-1957, 1996

Składnia

pomnik

CZEGO

4. zagłady

Definicja

coś, co przypomina o czymś przeszłym lub będzie w przyszłości stanowić przypomnienie o czymś teraz istniejącym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie prawdy i wartości życiowe

Relacje znaczeniowe

synonimy:

monument

Połączenia

pomnik martyrologii, męczeństwa, pamięci narodowej, zagłady;

Cytaty

Warszawa sama w sobie jest pomnikiem pamięci, każda jej ulica, zaułek i plac to cmentarz, a my, jej mieszkańcy, czy nam się to podoba czy nie, brodzimy we krwi po kolana.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Księżyc nad Zakopanem, 2006

W potocznej świadomości Nowy Jork funkcjonuje jako najważniejszy ośrodek współczesnej architektury. Sama myśl o architektonicznym Teraz przywołuje w głowach wielu ludzi wyobrażenie Manhattanu. Tymczasem te najwspanialsze i najpiękniejsze nowojorskie pomniki nowoczesności, których fotografie powinny - przynajmniej zgodnie z odczuciami większości z nas - ilustrować encyklopedie pod hasłem „nowoczesny”, mają już swoje lata.

źródło: NKJP: Kamila Sławińska: Nowy Jork. Przewodnik niepraktyczny, 2008

Składnia

pomnik

CZEGO

Frazeologizmy

pomnik przyrody

Data ostatniej modyfikacji: 03.10.2024