Chronologizacja
Pochodzenie
1. o kapuście
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | ukisić się |
Cytaty
|
W Wielki Czwartek obrać korzenie chrzanu i zetrzeć je na tarle, zalać zsiadłym mlekiem (lub maślanką), starannie wymieszać, przykryć i odstawić na trzy dni, by lekko się zakisił. źródło: NKJP: Z koszyczka do garnka, Gazeta Krakowska, 2007-03-29 |
|
|
Kiszenie żuru śląskiego: do słoika wlej pół litra wody, wsyp 5 łyżek szrutki żytniej, 3 pokrojone ząbki czosnku i włóż „podrobiony” kawałek kromki chleba (chleb na zakwasie). Postaw na kilka dni, aż żur się zakisi. źródło: NKJP: Internet |
|
|
[...] pyta żony, dlaczego ogórki wrzucone do wody po już zjedzonych nie chcą się zakisić. źródło: NKJP: Marta Szostkiewicz: Wycinki z XX wieku, Polityka, nr 2286, 2001-02-24 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
zakiszę się |
zakisimy się |
|||
| 2 os. |
zakisisz się |
zakisicie się |
|||
| 3 os. |
zakisi się |
zakiszą się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zakisiłem się +(e)m się zakisił |
zakisiłam się +(e)m się zakisiła |
zakisiłom się +(e)m się zakisiło |
zakisiliśmy się +(e)śmy się zakisili |
zakisiłyśmy się +(e)śmy się zakisiły |
| 2 os. |
zakisiłeś się +(e)ś się zakisił |
zakisiłaś się +(e)ś się zakisiła |
zakisiłoś się +(e)ś się zakisiło |
zakisiliście się +(e)ście się zakisili |
zakisiłyście się +(e)ście się zakisiły |
| 3 os. |
zakisił się |
zakisiła się |
zakisiło się |
zakisili się |
zakisiły się |
bezosobnik: zakiszono się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
zakiśmy się |
|
| 2 os. |
zakiś się |
zakiście się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zakisiłbym się bym się zakisił |
zakisiłabym się bym się zakisiła |
zakisiłobym się bym się zakisiło |
zakisilibyśmy się byśmy się zakisili |
zakisiłybyśmy się byśmy się zakisiły |
| 2 os. |
zakisiłbyś się byś się zakisił |
zakisiłabyś się byś się zakisiła |
zakisiłobyś się byś się zakisiło |
zakisilibyście się byście się zakisili |
zakisiłybyście się byście się zakisiły |
| 3 os. |
zakisiłby się by się zakisił |
zakisiłaby się by się zakisiła |
zakisiłoby się by się zakisiło |
zakisiliby się by się zakisili |
zakisiłyby się by się zakisiły |
bezosobnik: zakiszono by się
bezokolicznik: zakisić się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
zakisiwszy się
gerundium: zakiszenie się
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | zakiszenie się |
zakiszenia się |
| D. | zakiszenia się |
zakiszeń się |
| C. | zakiszeniu się |
zakiszeniom się |
| B. | zakiszenie się |
zakiszenia się |
| N. | zakiszeniem się |
zakiszeniami się |
| Ms. | zakiszeniu się |
zakiszeniach się |
| W. | zakiszenie się |
zakiszenia się |
odpowiedniki aspektowe: kisić się , zakiszać się
2. o ludziach
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Cytaty
|
Wiktory się zakisiły i zrobiły się instytucją wzajemnej adoracji [...]. źródło: NKJP: Łzy i fochy Wiktorów, Gazeta Poznańska, 2005-04-30 |
|
|
Lepiej wybrać radość życia niż zakisić się w ukryciu. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Wątpić też należy, że darzy Czechów albo Niemców szczególną sympatią. Alternatywą było jednak zakiszenie się we własnym sosie, izolacja i pożegnanie z międzynarodowym koncertem. źródło: NKJP: Ludwik Stomma: Europa, Polityka, 2001-10-27 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
zakiszę się |
zakisimy się |
|||
| 2 os. |
zakisisz się |
zakisicie się |
|||
| 3 os. |
zakisi się |
zakiszą się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zakisiłem się +(e)m się zakisił |
zakisiłam się +(e)m się zakisiła |
zakisiłom się +(e)m się zakisiło |
zakisiliśmy się +(e)śmy się zakisili |
zakisiłyśmy się +(e)śmy się zakisiły |
| 2 os. |
zakisiłeś się +(e)ś się zakisił |
zakisiłaś się +(e)ś się zakisiła |
zakisiłoś się +(e)ś się zakisiło |
zakisiliście się +(e)ście się zakisili |
zakisiłyście się +(e)ście się zakisiły |
| 3 os. |
zakisił się |
zakisiła się |
zakisiło się |
zakisili się |
zakisiły się |
bezosobnik: zakiszono się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
zakiśmy się |
|
| 2 os. |
zakiś się |
zakiście się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zakisiłbym się bym się zakisił |
zakisiłabym się bym się zakisiła |
zakisiłobym się bym się zakisiło |
zakisilibyśmy się byśmy się zakisili |
zakisiłybyśmy się byśmy się zakisiły |
| 2 os. |
zakisiłbyś się byś się zakisił |
zakisiłabyś się byś się zakisiła |
zakisiłobyś się byś się zakisiło |
zakisilibyście się byście się zakisili |
zakisiłybyście się byście się zakisiły |
| 3 os. |
zakisiłby się by się zakisił |
zakisiłaby się by się zakisiła |
zakisiłoby się by się zakisiło |
zakisiliby się by się zakisili |
zakisiłyby się by się zakisiły |
bezosobnik: zakiszono by się
bezokolicznik: zakisić się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
zakisiwszy się
gerundium: zakiszenie się
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | zakiszenie się |
zakiszenia się |
| D. | zakiszenia się |
zakiszeń się |
| C. | zakiszeniu się |
zakiszeniom się |
| B. | zakiszenie się |
zakiszenia się |
| N. | zakiszeniem się |
zakiszeniami się |
| Ms. | zakiszeniu się |
zakiszeniach się |
| W. | zakiszenie się |
zakiszenia się |