Chronologizacja
Pochodzenie
śr.-w.-niem. kelich, kelch 'kielich'
z łac. calix
1.a naczynie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie używki
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | naczynie |
Połączenia
- kryształowy; pękaty; ogromny, spory, wielki, wysoki; pełny, pusty kielich
- kielich do wina
- kielich z winem
- kielich w dłoni; w kształcie czegoś
- brzeg, czasza, dno, stopa, ścianki, wnętrze; kształt kielicha
- nalać/nalewać, napełnić/napełniać; wznieść/wznosić; wychylić/wychylać kielich
Cytaty
|
Ubrany w ceremonialny strój uczył, jak smakować poszczególne wina. Kelnerzy dwoili się i troili, by kolejne próbki siedmiu różnych win zapełniały kielichy. źródło: NKJP: Goście „Nosalowego Dworu”, Dziennik Polski, 2002-06-17 |
|
|
Rozlewaliśmy ćwiartkę robotniczej w dwa wysokie, kwieciście rozchylone, kryształowe kielichy do szampana i wypijaliśmy do dna pod westchnienia Grzybowskiej, która dawała w ten sposób wyraz dezaprobacie i ubolewaniu, że jej mąż rozpija młodego człowieka. źródło: NKJP: Henryk Grynberg: Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1998 |
|
|
— Kapitan napełnił kielichy. — I pozwoli pani, że wzniosę trzeci toast za jej najbardziej pomyślną podróż na moim statku. źródło: NKJP: Karol Olgierd Borchardt: Szaman morski, 1985 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kielich |
kielichy |
|
| D. | kielicha |
kielichów |
|
| C. | kielichowi |
kielichom |
|
| B. | kielich |
kielichy |
|
| N. | kielichem |
kielichami |
|
| Ms. | kielichu |
kielichach |
|
| W. | kielichu |
kielichy |
1.b zawartość
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie używki
KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości
Połączenia
- jeden kielich
- kielich wina, wódki
- wypić; spełnić/spełniać kielich
Cytaty
|
Mock zasępił się i przyjął od kelnera kielich koniaku i kawę. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003 |
|
|
Biesiadnik, który nie zdążył z wypiciem wina, zanim wiatrak przestał się obracać, musiał za karę spełnić tyle kielichów, ile wskazała tarcza zegarowa... źródło: NKJP: (AN): Splendor Antwerpii, Dziennik Polski, 2001-04-21 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kielich |
kielichy |
|
| D. | kielicha |
kielichów |
|
| C. | kielichowi |
kielichom |
|
| B. | kielich |
kielichy |
|
| N. | kielichem |
kielichami |
|
| Ms. | kielichu |
kielichach |
|
| W. | kielichu |
kielichy |
Składnia
|
+ | kielich | + |
CZEGO
|
2. ekspresywnie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie używki
Cytaty
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kielich |
kielichy |
|
| D. | kielicha |
kielichów |
|
| C. | kielichowi |
kielichom |
|
| B. | kielich |
kielichy |
|
| N. | kielichem |
kielichami |
|
| Ms. | kielichu |
kielichach |
|
| W. | kielichu |
kielichy |
2.a naczynie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie używki
Połączenia
- nalać/nalewać kielich / kielicha
Cytaty
|
Zgasił górne oświetlenie i w intymnym blasku małej lampki nalał sobie dobrą setkę do baniastego kielicha. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Czerwony byk, 2007 |
|
|
Zresztą ciągle się natykałem na znajomków z AK, krewnych ze Lwowa [...]. Każdy był gotów podkarmić, nalać kielicha, podzielić się ostatnią zdobyczą. źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kielich |
kielichy |
|
| D. | kielicha |
kielichów |
|
| C. | kielichowi |
kielichom |
|
| B. | kielich |
kielichy |
|
| N. | kielichem |
kielichami |
|
| Ms. | kielichu |
kielichach |
|
| W. | kielichu |
kielichy |
Inne uwagi
W B lp używana jest też forma kielicha
2.b zawartość
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie używki
Połączenia
- wypić kielich; walić/walnąć, strzelić, wypić kielicha
Cytaty
|
Nieraz wracaliśmy w niedzielę po meczu (Kazimierz był wiernym kibicem „Cracovii”) i wstępowaliśmy do knajpy Merklingera przy Jagiellońskiej, by wychylić dwa albo trzy kielichy wytrawnej wiśniówki, z której ten lokal słynął w Krakowie. źródło: NKJP: Tadeusz Kwiatkowski: Panopticum, 1995 |
|
|
Gdy zapytaliśmy go, jak mu się udało osiągnąć tak imponujący wiek, stwierdził bez zastanowienia: - Panie, co dzień kielicha wypiłem. źródło: NKJP: Rafał Banaszek: Kieliszek wódki na długie lata, Echo Dnia, 2005-04-15 |
|
|
Jak kiepsko myślałem o sobie, było mi smutno i źle, to sobie walnąłem kielicha. źródło: NKJP: Anna Dodziuk, Włodzimierz Kamecki: Wyjść z matni: proste rozmowy o zgubnym nałogu, 1994 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kielich |
kielichy |
|
| D. | kielicha |
kielichów |
|
| C. | kielichowi |
kielichom |
|
| B. | kielich |
kielichy |
|
| N. | kielichem |
kielichami |
|
| Ms. | kielichu |
kielichach |
|
| W. | kielichu |
kielichy |
Inne uwagi
W B lp używana jest też forma kielicha
2.c wypity alkohol
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie używki
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | kieliszek |
Połączenia
- jazda po kielichu
Cytaty
|
Jak odstraszyć amatorów jazdy po kielichu od siadania za kółkiem? Policjanci z Bytomia wpadli na pomysł zatrzymywania im samochodów do rozprawy w sądzie. źródło: NKJP: Małgorzata Pawelec, Nie pij, bo... stracisz samochód, Echo Dnia, 2005-05-16 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kielich |
kielichy |
|
| D. | kielicha |
kielichów |
|
| C. | kielichowi |
kielichom |
|
| B. | kielich |
kielichy |
|
| N. | kielichem |
kielichami |
|
| Ms. | kielichu |
kielichach |
|
| W. | kielichu |
kielichy |
3. liturgiczny
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół sakramenty i obrzędy religijne
Połączenia
- kościelny, liturgiczny, mszalny; pozłacany, srebrny, szczerozłoty, złoty; inkrustowany; gotycki, późnogotycki, zabytkowy; wspaniały, święty kielich
- kielich krwi Chrystusa
- kielich i patena, kielich i puszka
- podnieść/podnosić kielich
Cytaty
|
Uwagę przykuwają m.in. 100-letnia monstrancja, dar Ksawerego i Julii Pusłowskich, czy kielich z pateną, pochodzące z klasztoru wileńskiego z 1727 roku. źródło: NKJP: Tajemnice klauzury, Dziennik Polski, 2003-10-13 |
|
|
Sprawca zakradł się do kościoła dolnego i zabrał z tabernakulum dwa pozłacane kielichy z komunikantami oraz kustodię, naczynie do przechowywania Najświętszego Sakramentu. źródło: NKJP: Marcin Radzimwoski, Świętokradca już zatrzymany, Echo Dnia, 2006-08-18 |
|
|
Aż nagle spostrzegłem księdza katolickiego w szatach liturgicznych, albie i ornacie, niosącego kielich, idącego z ministrantem, najwyraźniej w celu odprawienia mszy świętej. źródło: NKJP: Grota, Dziennik Polski, 1999-12-24 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kielich |
kielichy |
|
| D. | kielicha |
kielichów |
|
| C. | kielichowi |
kielichom |
|
| B. | kielich |
kielichy |
|
| N. | kielichem |
kielichami |
|
| Ms. | kielichu |
kielichach |
|
| W. | kielichu |
kielichy |
4. kwiatowy
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | korona |
Połączenia
- kwiatowy, kwietny; różnobarwny; wonny; rozchylony kielich
- kielich lilii, tulipana; kielichy kwiatów
- dno, działki kielicha
Cytaty
|
Niektóre gatunki roślin są wrażliwe na zmiany natężenia światła. W naszym ogrodzie eszolcje i gazanie zamykają kielichy kwiatów, a robinia zwiesza liście. źródło: NKJP: (MAŁ): Jak chmura burzowa, Dziennik Polski, 1999-08-10 |
|
|
Rośliny te lubią podlewanie bezpośrednio w środek kielichów kwiatowych. źródło: NKJP: Stopy słonia, Dziennik Polski, 2003-07-30 |
|
|
Klosze lamp secesyjnych przypominają kielichy tulipanów. źródło: NKJP: Barbara Kawecka-Zygadło: Style, prasa, 1995 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kielich |
kielichy |
|
| D. | kielicha |
kielichów |
|
| C. | kielichowi |
kielichom |
|
| B. | kielich |
kielichy |
|
| N. | kielichem |
kielichami |
|
| Ms. | kielichu |
kielichach |
|
| W. | kielichu |
kielichy |
5. dzwonu
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny budowa urządzeń i maszyn
Połączenia
- kielich dzwonu
Cytaty
|
W sobotę odbędzie się próbne huśtanie kielicha, a w przyszłym tygodniu planowane są „ciche” próby już z nowym sercem. Dzwon Zygmunta zabije po raz pierwszy w tym roku, wieku i tysiącleciu za dwa tygodnie, 14 kwietnia, podczas mszy rezurekcyjnej, w przeddzień świąt wielkanocnych. źródło: NKJP: Marek Dębicki, Ważenie „Zygmunta”, Dziennik Polski, 2001-03-31 |
|
|
Staliwo musi być bowiem około trzykrotnie bardziej miękkie od stopu, z jakiego zrobiono kielich dzwonu. źródło: NKJP: Rysa na sercu, Dziennik Polski, 2001-01-19 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kielich |
kielichy |
|
| D. | kielicha |
kielichów |
|
| C. | kielichowi |
kielichom |
|
| B. | kielich |
kielichy |
|
| N. | kielichem |
kielichami |
|
| Ms. | kielichu |
kielichach |
|
| W. | kielichu |
kielichy |
6. rury
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo materiały, narzędzia i maszyny budowlane
Cytaty
|
W strefie A każda dziura to problem, gdyż to połączenie rury spustowej z kloszem pracuje, przenosząc naprężenia. Likwidujemy je, luzując uszczelkę kielicha rury spustowej i wylotu klosza. źródło: NKJP: (BN): Gdy trzeba załatać, Dziennik Polski, 2003-08-13 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kielich |
kielichy |
|
| D. | kielicha |
kielichów |
|
| C. | kielichowi |
kielichom |
|
| B. | kielich |
kielichy |
|
| N. | kielichem |
kielichami |
|
| Ms. | kielichu |
kielichach |
|
| W. | kielichu |
kielichy |