UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

oświetlić

Chronologizacja

SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob.  światło 

1. pokój

Definicja

sprawić, że na jakiś obiekt pada światło i przez to staje się on widoczny

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

Połączenia

  • właściciel; blask, błyskawica, płomyk, słońce; lampa, reflektor oświetlił coś
  • oświetlić akwarium, plan zdjęciowy, pokój, wnętrze; twarz; alejkę, boisko, bulwar, drogę, korytarz, parking, pasaż, plac, teren
  • oświetlić lampą, latarką, reflektorem, światłem; blaskiem, promieniami czegoś
  • dobrze, jasno oświetlić
  • bajecznie, bajkowo, pięknie: fatalnie oświetlony
  • oświetlony jarzeniówkami, jupiterami, żyrandolem; płomieniem, słońcem, światłem
  • oświetlony przez reflektory, przez słońce; z boku, z góry, z przodu, z tyłu

Cytaty

Lampy oświetlą parking przy muzeum afrykanistycznym oraz okolice skrzyżowania z ulicą Kościuszki.

źródło: NKJP: (syp): W skrócie, Dziennik Polski, 2003-02-06

Patrzył na oświetlone słońcem fasady starych mieszczańskich kamienic.

źródło: NKJP: Cezary Michalski: Siła odpychania, 2002

Kiedy zatrzymał się tam oświetlony z tyłu, jego sylwetka znowu wydała mi się cholernie znajoma.

źródło: NKJP: Janusz Głowacki: Rose Café i inne opowieści, 1997

Jeśli pociecha nie lubi ciemności - zostawmy w kącie pokoju zapaloną lampkę, oświetlmy drogę do toalety.

źródło: NKJP: Anna Jakubowska-Winecka, Wanda Mołoń: Nie bój się nocy, 2006, prasa

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. oświetlę
 oświetlimy
2 os. oświetlisz
 oświetlicie
3 os. oświetli
 oświetlą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. oświetliłem
+(e)m oświetlił
 oświetliłam
+(e)m oświetliła
 oświetliłom
+(e)m oświetliło
 oświetliliśmy
+(e)śmy oświetlili
 oświetliłyśmy
+(e)śmy oświetliły
2 os. oświetliłeś
+(e)ś oświetlił
 oświetliłaś
+(e)ś oświetliła
 oświetliłoś
+(e)ś oświetliło
 oświetliliście
+(e)ście oświetlili
 oświetliłyście
+(e)ście oświetliły
3 os. oświetlił
 oświetliła
 oświetliło
 oświetlili
 oświetliły

bezosobnik: oświetlono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. oświetlmy
przestarz. oświetlijmy
2 os. oświetl
przestarz. oświetlij
 oświetlcie
przestarz. oświetlijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. oświetliłbym
bym oświetlił
 oświetliłabym
bym oświetliła
 oświetliłobym
bym oświetliło
 oświetlilibyśmy
byśmy oświetlili
 oświetliłybyśmy
byśmy oświetliły
2 os. oświetliłbyś
byś oświetlił
 oświetliłabyś
byś oświetliła
 oświetliłobyś
byś oświetliło
 oświetlilibyście
byście oświetlili
 oświetliłybyście
byście oświetliły
3 os. oświetliłby
by oświetlił
 oświetliłaby
by oświetliła
 oświetliłoby
by oświetliło
 oświetliliby
by oświetlili
 oświetliłyby
by oświetliły

bezosobnik: oświetlono by

bezokolicznik: oświetlić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: oświetliwszy

gerundium: oświetlenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: oświetlony

odpowiednik aspektowy: oświetlać

Składnia

bez ograniczeń + oświetlić +
KOGO/CO

2. kwestię

Definicja

książk. 
przedstawić w sposób pełniejszy i bardziej zrozumiały

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

  • oświetlić kwestię, problem, zagadnienie

Cytaty

Analiza źródeł dochodów gospodarstw rolniczych pozwala, obok badań ich wielkości i przeznaczenia, dodatkowo oświetlić kwestię pełnionych przez te gospodarstwa funkcji.

źródło: NKJP: Włodzimierz Puliński: Rolnictwo rodzinne w Polsce od gospodarki nakazowo-rozdzielczej do rynkowej, 2000

Na przykładzie Polski - jak zaznacza przedmowa - autor podejmuje krytykę państwa nowożytnego i próbuje oświetlić zagadnienie wolności.

źródło: NKJP: Paweł Hostowiec: Idea jagiellońska, Kultura nr 11, 1956

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. oświetlę
 oświetlimy
2 os. oświetlisz
 oświetlicie
3 os. oświetli
 oświetlą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. oświetliłem
+(e)m oświetlił
 oświetliłam
+(e)m oświetliła
 oświetliłom
+(e)m oświetliło
 oświetliliśmy
+(e)śmy oświetlili
 oświetliłyśmy
+(e)śmy oświetliły
2 os. oświetliłeś
+(e)ś oświetlił
 oświetliłaś
+(e)ś oświetliła
 oświetliłoś
+(e)ś oświetliło
 oświetliliście
+(e)ście oświetlili
 oświetliłyście
+(e)ście oświetliły
3 os. oświetlił
 oświetliła
 oświetliło
 oświetlili
 oświetliły

bezosobnik: oświetlono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. oświetlijmy
oświetlmy
2 os. oświetl
oświetlij
 oświetlcie
oświetlijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. oświetliłbym
bym oświetlił
 oświetliłabym
bym oświetliła
 oświetliłobym
bym oświetliło
 oświetlilibyśmy
byśmy oświetlili
 oświetliłybyśmy
byśmy oświetliły
2 os. oświetliłbyś
byś oświetlił
 oświetliłabyś
byś oświetliła
 oświetliłobyś
byś oświetliło
 oświetlilibyście
byście oświetlili
 oświetliłybyście
byście oświetliły
3 os. oświetliłby
by oświetlił
 oświetliłaby
by oświetliła
 oświetliłoby
by oświetliło
 oświetliliby
by oświetlili
 oświetliłyby
by oświetliły

bezosobnik: oświetlono by

bezokolicznik: oświetlić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: oświetliwszy

gerundium: oświetlenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: oświetlony

odpowiednik aspektowy: oświetlać

Składnia

bez ograniczeń + oświetlić +
CO
Data ostatniej modyfikacji: 01.02.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN