Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. światło
1. pokój
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło
Połączenia
- harcerz, kierowca; blask, błyskawica, księżyc, ogień, płomień, słońce; fajerwerki, flesz, halogeny, lampa, latarka, latarnia, reflektor, żarówka oświetla coś
- oświetlać akwarium, dom, kanapę, kawałek czegoś, ołtarz, parkiet, scenę, wnętrze; postać, twarz; chodnik, drogę, drzewa, mury, parking, przestrzeń; napisy, obraz, posągi
- oświetlać gazem, lampami, latarką
- dobrze, doskonale, interesująco, słabo, znakomicie; dokładnie, równomiernie, stale oświetlać
- oświetlający aleję; stół; z góry, z tyłu
- oświetlany energią, fleszami, halogenami, światłem
- oświetlany przez promienie słońca, przez reflektory, przez słońce
Cytaty
Wysokie ciemne sztachety kościelnego ogrodzenia sterczą w niebo, potężne halogeny oświetlają gmach z czerwonej cegły. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Dziewczyny z Portofino, 2005 |
|
W pierwszej ćwierci XIX wieku zaczęto wprowadzać oświetlenie gazowe. [...] w Théâtre Français scenę oświetlano gazem dopiero od 1873 roku (foyer wcześniej, od 1843). źródło: NKJP: Alina Kowalczykowa: Dramat i teatr romantyczny, 1997 |
|
Boks się świetnie filmuje: kwadrat ringu, światła punktowe oświetlające z góry zawodników, proste reguły gry: wygrywa ten, kto położy na deski rywala [...]. źródło: NKJP: Zdzisław Pietrasik: Kowboj schodzi z konia, 2005, prasa |
|
W ten sposób każda strona domu było o pewnej porze dnia oświetlana przez słońce. źródło: NKJP: Andrzej Chwalba: Obyczaje w Polsce : od średniowiecza do czasów współczesnych, 2004 |
|
O tym, czy jest dzień czy noc, roślina wie jednak niezależnie od warunków zewnętrznych. Nawet jeśli będziemy ją stale oświetlać, zegar biologiczny podpowie, jaka jest pora dnia. źródło: NKJP: Artur Włodarski: Biologia, Gazeta Wyborcza, 1995-03-07 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
oświetlam |
oświetlamy |
|||
2 os. |
oświetlasz |
oświetlacie |
|||
3 os. |
oświetla |
oświetlają |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
oświetlałem +(e)m oświetlał |
oświetlałam +(e)m oświetlała |
oświetlałom +(e)m oświetlało |
oświetlaliśmy +(e)śmy oświetlali |
oświetlałyśmy +(e)śmy oświetlały |
2 os. |
oświetlałeś +(e)ś oświetlał |
oświetlałaś +(e)ś oświetlała |
oświetlałoś +(e)ś oświetlało |
oświetlaliście +(e)ście oświetlali |
oświetlałyście +(e)ście oświetlały |
3 os. |
oświetlał |
oświetlała |
oświetlało |
oświetlali |
oświetlały |
bezosobnik: oświetlano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę oświetlał będę oświetlać |
będę oświetlała będę oświetlać |
będę oświetlało będę oświetlać |
będziemy oświetlali będziemy oświetlać |
będziemy oświetlały będziemy oświetlać |
2 os. |
będziesz oświetlał będziesz oświetlać |
będziesz oświetlała będziesz oświetlać |
będziesz oświetlało będziesz oświetlać |
będziecie oświetlali będziecie oświetlać |
będziecie oświetlały będziecie oświetlać |
3 os. |
będzie oświetlał będzie oświetlać |
będzie oświetlała będzie oświetlać |
będzie oświetlało będzie oświetlać |
będą oświetlali będą oświetlać |
będą oświetlały będą oświetlać |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
oświetlajmy |
|
2 os. |
oświetlaj |
oświetlajcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
oświetlałbym bym oświetlał |
oświetlałabym bym oświetlała |
oświetlałobym bym oświetlało |
oświetlalibyśmy byśmy oświetlali |
oświetlałybyśmy byśmy oświetlały |
2 os. |
oświetlałbyś byś oświetlał |
oświetlałabyś byś oświetlała |
oświetlałobyś byś oświetlało |
oświetlalibyście byście oświetlali |
oświetlałybyście byście oświetlały |
3 os. |
oświetlałby by oświetlał |
oświetlałaby by oświetlała |
oświetlałoby by oświetlało |
oświetlaliby by oświetlali |
oświetlałyby by oświetlały |
bezosobnik: oświetlano by
bezokolicznik: oświetlać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
oświetlając
gerundium: oświetlanie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | oświetlanie |
oświetlania |
D. | oświetlania |
oświetlań |
C. | oświetlaniu |
oświetlaniom |
B. | oświetlanie |
oświetlania |
N. | oświetlaniem |
oświetlaniami |
Ms. | oświetlaniu |
oświetlaniach |
W. | oświetlanie |
oświetlania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: oświetlający
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | oświetlający |
oświetlający |
oświetlający |
oświetlające |
oświetlająca |
D. | oświetlającego |
oświetlającego |
oświetlającego |
oświetlającego |
oświetlającej |
C. | oświetlającemu |
oświetlającemu |
oświetlającemu |
oświetlającemu |
oświetlającej |
B. | oświetlającego |
oświetlającego |
oświetlający |
oświetlające |
oświetlającą |
N. | oświetlającym |
oświetlającym |
oświetlającym |
oświetlającym |
oświetlającą |
Ms. | oświetlającym |
oświetlającym |
oświetlającym |
oświetlającym |
oświetlającej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | oświetlający |
oświetlający |
oświetlające |
oświetlające |
D. | oświetlających |
oświetlających |
oświetlających |
oświetlających |
C. | oświetlającym |
oświetlającym |
oświetlającym |
oświetlającym |
B. | oświetlających |
oświetlających |
oświetlających |
oświetlające |
N. | oświetlającymi |
oświetlającymi |
oświetlającymi |
oświetlającymi |
Ms. | oświetlających |
oświetlających |
oświetlających |
oświetlających |
imiesłów przymiotnikowy bierny: oświetlany
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | oświetlany |
oświetlany |
oświetlany |
oświetlane |
oświetlana |
D. | oświetlanego |
oświetlanego |
oświetlanego |
oświetlanego |
oświetlanej |
C. | oświetlanemu |
oświetlanemu |
oświetlanemu |
oświetlanemu |
oświetlanej |
B. | oświetlanego |
oświetlanego |
oświetlany |
oświetlane |
oświetlaną |
N. | oświetlanym |
oświetlanym |
oświetlanym |
oświetlanym |
oświetlaną |
Ms. | oświetlanym |
oświetlanym |
oświetlanym |
oświetlanym |
oświetlanej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | oświetlani |
oświetlani |
oświetlane |
oświetlane |
D. | oświetlanych |
oświetlanych |
oświetlanych |
oświetlanych |
C. | oświetlanym |
oświetlanym |
oświetlanym |
oświetlanym |
B. | oświetlanych |
oświetlanych |
oświetlanych |
oświetlane |
N. | oświetlanymi |
oświetlanymi |
oświetlanymi |
oświetlanymi |
Ms. | oświetlanych |
oświetlanych |
oświetlanych |
oświetlanych |
odpowiednik aspektowy: oświetlić
Składnia
+ | oświetlać | + |
KOGO/CO
|
2. problem
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka
Połączenia
- oświetlać kwestię, problem, zagadnienie
Cytaty
Historycy badający dzieje pierwszego państwa bułgarskiego bardzo często wyrażają swoje nieukontentowanie z powodu małej ilości źródeł oświetlających problemy, które podejmują. źródło: NKJP: Mirosław J. Leszka, Wizerunek władców pierwszego państwa bułgarskiego w bizantyńskich źródłach pisanych VIII- I połowa XII w,, 2003 |
|
Autorzy książki i widowiska oświetlali sprawę decyzji o terminie wybuchu (godzinie „W”) z punktu widzenia poszczególnych członków KG AK i innych zainteresowanych. źródło: NKJP: Maria Turlejska: Nie byliśmy samobójcami, Gazeta Wyborcza, 1994-06-23 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
oświetlam |
oświetlamy |
|||
2 os. |
oświetlasz |
oświetlacie |
|||
3 os. |
oświetla |
oświetlają |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
oświetlałem +(e)m oświetlał |
oświetlałam +(e)m oświetlała |
oświetlałom +(e)m oświetlało |
oświetlaliśmy +(e)śmy oświetlali |
oświetlałyśmy +(e)śmy oświetlały |
2 os. |
oświetlałeś +(e)ś oświetlał |
oświetlałaś +(e)ś oświetlała |
oświetlałoś +(e)ś oświetlało |
oświetlaliście +(e)ście oświetlali |
oświetlałyście +(e)ście oświetlały |
3 os. |
oświetlał |
oświetlała |
oświetlało |
oświetlali |
oświetlały |
bezosobnik: oświetlano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę oświetlał będę oświetlać |
będę oświetlała będę oświetlać |
będę oświetlało będę oświetlać |
będziemy oświetlali będziemy oświetlać |
będziemy oświetlały będziemy oświetlać |
2 os. |
będziesz oświetlał będziesz oświetlać |
będziesz oświetlała będziesz oświetlać |
będziesz oświetlało będziesz oświetlać |
będziecie oświetlali będziecie oświetlać |
będziecie oświetlały będziecie oświetlać |
3 os. |
będzie oświetlał będzie oświetlać |
będzie oświetlała będzie oświetlać |
będzie oświetlało będzie oświetlać |
będą oświetlali będą oświetlać |
będą oświetlały będą oświetlać |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
oświetlajmy |
|
2 os. |
oświetlaj |
oświetlajcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
oświetlałbym bym oświetlał |
oświetlałabym bym oświetlała |
oświetlałobym bym oświetlało |
oświetlalibyśmy byśmy oświetlali |
oświetlałybyśmy byśmy oświetlały |
2 os. |
oświetlałbyś byś oświetlał |
oświetlałabyś byś oświetlała |
oświetlałobyś byś oświetlało |
oświetlalibyście byście oświetlali |
oświetlałybyście byście oświetlały |
3 os. |
oświetlałby by oświetlał |
oświetlałaby by oświetlała |
oświetlałoby by oświetlało |
oświetlaliby by oświetlali |
oświetlałyby by oświetlały |
bezosobnik: oświetlano by
bezokolicznik: oświetlać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
oświetlając
gerundium: oświetlanie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | oświetlanie |
oświetlania |
D. | oświetlania |
oświetlań |
C. | oświetlaniu |
oświetlaniom |
B. | oświetlanie |
oświetlania |
N. | oświetlaniem |
oświetlaniami |
Ms. | oświetlaniu |
oświetlaniach |
W. | oświetlanie |
oświetlania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: oświetlający
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | oświetlający |
oświetlający |
oświetlający |
oświetlające |
oświetlająca |
D. | oświetlającego |
oświetlającego |
oświetlającego |
oświetlającego |
oświetlającej |
C. | oświetlającemu |
oświetlającemu |
oświetlającemu |
oświetlającemu |
oświetlającej |
B. | oświetlającego |
oświetlającego |
oświetlający |
oświetlające |
oświetlającą |
N. | oświetlającym |
oświetlającym |
oświetlającym |
oświetlającym |
oświetlającą |
Ms. | oświetlającym |
oświetlającym |
oświetlającym |
oświetlającym |
oświetlającej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | oświetlający |
oświetlający |
oświetlające |
oświetlające |
D. | oświetlających |
oświetlających |
oświetlających |
oświetlających |
C. | oświetlającym |
oświetlającym |
oświetlającym |
oświetlającym |
B. | oświetlających |
oświetlających |
oświetlających |
oświetlające |
N. | oświetlającymi |
oświetlającymi |
oświetlającymi |
oświetlającymi |
Ms. | oświetlających |
oświetlających |
oświetlających |
oświetlających |
imiesłów przymiotnikowy bierny: oświetlany
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | oświetlany |
oświetlany |
oświetlany |
oświetlane |
oświetlana |
D. | oświetlanego |
oświetlanego |
oświetlanego |
oświetlanego |
oświetlanej |
C. | oświetlanemu |
oświetlanemu |
oświetlanemu |
oświetlanemu |
oświetlanej |
B. | oświetlanego |
oświetlanego |
oświetlany |
oświetlane |
oświetlaną |
N. | oświetlanym |
oświetlanym |
oświetlanym |
oświetlanym |
oświetlaną |
Ms. | oświetlanym |
oświetlanym |
oświetlanym |
oświetlanym |
oświetlanej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | oświetlani |
oświetlani |
oświetlane |
oświetlane |
D. | oświetlanych |
oświetlanych |
oświetlanych |
oświetlanych |
C. | oświetlanym |
oświetlanym |
oświetlanym |
oświetlanym |
B. | oświetlanych |
oświetlanych |
oświetlanych |
oświetlane |
N. | oświetlanymi |
oświetlanymi |
oświetlanymi |
oświetlanymi |
Ms. | oświetlanych |
oświetlanych |
oświetlanych |
oświetlanych |
odpowiednik aspektowy: oświetlić
Składnia
+ | oświetlać | + |
CO
|