Chronologizacja
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | patelnia |
patelnie |
|
| D. | patelni |
patelni |
|
| C. | patelni |
patelniom |
|
| B. | patelnię |
patelnie |
|
| N. | patelnią |
patelniami |
|
| Ms. | patelni |
patelniach |
|
| W. | patelnio |
patelnie |
Pochodzenie
łac. śred. patella
Pierwotne zapożyczenie łac.śred. patella otrzymało przyrostek -nia, jak w wyrazie kielnia (Bor.).
1. w kuchni
Definicja
Noty o użyciu
Występuje w nazwach nagród, np. Srebrna Patelnia , Złota Patelnia .
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie miejsca, osoby, przedmioty, sytuacje związane z jedzeniem
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | naczynie |
Połączenia
- aluminiowa, miedziana, żelazna, żeliwna; teflonowa; duża, mała, ogromna; głęboka; czarna; gorąca, rozpalona, rozgrzana; sucha patelnia; patelnia elektryczna, grillowa
- patelnia do smażenia
- patelnia z jajecznicą
- patelnie i brytfanny
- dno; zawartość; mistrz patelni; komplet patelni
- mięso, pieczarki, ryba, rydze, warzywa z patelni
- warzywa na patelnię
- jaja, jajko, jajecznica na patelni
- przygotować, wyjąć/wyjmować; trzymać; odstawić; zdjąć z ognia patelnię
- zdjąć/zdejmować z patelni
- położyć/kłaść, rzucić, wrzucić na patelnię
- położyć/kłaść, odgrzać, odsmażyć, podsmażyć, przyrumienić, przyrządzić, przysmażyć, rozgrzać/rozgrzewać, rozpuścić; smażyć, usmażyć, zrumienić; skwierczeć na patelni
- gorący, płaski jak patelnia
Cytaty
|
Ojciec wbijał jajka na żeliwną patelnię. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Widma w mieście Breslau, 2005 |
|
|
Ona odwraca drugi kawałek mięsa na patelni. Olej strzela jak zimne ognie. źródło: NKJP: Marek Kochan: Ballada o dobrym dresiarzu, 2005 |
|
|
Gospodarz, sumiasty rolnik spod Wilna, rozlewał miodówkę, na patelni skwierczała słoninka, złociły się pierogi [...]. źródło: NKJP: Gdzie pan jest, Władziu?, Dziennik Polski, 2002-11-15 |
|
|
Złotą patelnię, czyli pierwsze miejsce na festiwalu, zdobyła restauracja „Kasper Suski” z Suchej Beskidzkiej. źródło: NKJP: Łosoś w pomarańczach, Dziennik Polski, 2002-09-24 |
2. w terenie
Definicja
Noty o użyciu
Używane jako nieoficjalna nazwa placów w centrach rożnych miast, np. Warszawy, Sosnowca.
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni miejsce i jego usytuowanie w przestrzeni
Cytaty
|
Tłum stoi i czeka[...] czarny, cierpliwy tłum, tłum spocony. Ten plac, ta brunatna patelnia w centrum Akry, jest pełen po brzegi. źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Czarne gwiazdy, 1963 |
3. gorąco
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Pogoda zjawiska atmosferyczne
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień
Cytaty
|
[...] zupełnie inne warunki panują np. na południowym balkonie, znajdującym się mniej więcej pośrodku dużego, wieloklatkowego bloku ( istna patelnia), na najwyższym piętrze (nieco mniejszy upał, za to wietrznie) czy na domku w dużym ogrodzie (na ogół całkiem przyjemnie). źródło: NKJP: Sympatie i antypatie roślin balkonowych, Dziennik Polski, 2005-04-20 |
|
|
To u nas jest patelnia na plaży , a co dopiero na Karaibach. źródło: NKJP:Internet |
4. w seksie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność
Połączenia
- robić patelnię komuś
Cytaty
|
Mój ukochany powiedział mi dziś, że w piątek zrobi mi taką patelnię, że odlecę [...] źródło: Internet: forum.gazeta.pl |
|
|
Piękne ma piersi i cudowną pupę.Wylizałbym jej tyłeczek i zrobił jej patelnię oraz popieścił cycuszki. źródło: Internet: makbet.pl/artykul/2547/nagie-potrzeby |
|
|
Mistrza patelni można zrobić z każdego. Wystarczy tylko prosty, zwinny język i nieco wprawy [...] źródło: forum.interia.pl (Władysław Lubaś (red.), Słownik polskich leksemów potocznych, 2016) |