Chronologizacja
1. woda
Definicja
Pochodzenie
Pierwotnie ‘coś zastawionego, odgrodzonego'.
Rzeczownik od czasownika stawić.
Zob. stawić się
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia zbiorniki wodne
Połączenia
- duży, niewielki, ogromny, podłużny, wielki; głęboki, płytki; czysty, jasny, lśniący, osadowy, zarośnięty rzęsą, zarybiony, zasypany, zielony; górski, leśny, miejscowy, parkowy, przydomowy, śródleśny, śródmiejski; ekologiczny, naturalny, sztuczny, ziemny; własny staw; hodowlany, ogrodowy, karpiowy, pstrągowy, rybny; zamarznięty; dzikie, śródpolne, dworskie; polskie; pożwirowe; tatrzańskie stawy; stawy rybackie
- staw z rybami
- staw o powierzchni (jakiejś), staw w ogrodzie
- staw i bagna; staw i jego otoczenie; staw i sadzawki; stawy i grobla; stawy oraz grunty; stawy i jeziora; stawy i jeziorka; stawy i mokradła; stawy oraz łąki i pola; stawy i potoki; stawy i rzeki; stawy i stawki; stawy i zalewy; stawy i zbiorniki; ogród i staw; potok i staw; ogrody i stawy; lasy i stawy; użytki rolne oraz stawy
- brzeg, dno, gładź, lustro, narożnik, powierzchnia, szyba, wody; ochrona, oczyszczanie, napowietrzanie, nawadnianie, ratowanie, tworzenie, utrzymanie, założenie; zarybianie stawu; dzierżawa, dzierżawcy; kompleks; tafle; skarpy; właściciel stawów
- ławka obok stawu; ryby ze stawów
- okna na staw, wycieczka na stawy; tereny do zagospodarowania pod stawy; droga przez staw
- centrum, droga, drzewo, łąki, ogród nad stawem; grunty, powierzchnia pod stawami; park, zabudowania ze stawami
- pstrągi, ryby, woda w stawie; ośrodek na stawach; prace przy stawach;
- obchodzić, przepłynąć; czyścić, osuszać, porządkować, zasypać; wydzierżawiać staw; zbudować stawy
- wpaść, wpuszczać coś/kogoś, wskoczyć; wtłoczyć (wodę z tlenem) do stawu; iść od stawu; iść wzdłuż stawu; brać, czerpać, nosić, wypuścić wodę ze stawu
- spoglądać na staw; pójść nad staw; biec, chodzić przez staw; patrzeć, zapatrzeć się; wrzucić w staw
- budować; siedzieć nad stawem
- mieszkać na stawach; dźwięki niosące się; jeździć (łódkami) po stawie; mieszkać; nurkować, pływać, kąpać się, łowić w stawie; żyć w stawach
- woda brunatna jak w stawie
Cytaty
|
W stawach i zbiornikach żyją ryby. źródło: NKJP: Wolą „Azoty” od... morza, Dziennik Polski, 2000-01-06 |
|
|
Mężczyzna przepłynął staw i kiedy wracał, zaczął tonąć. źródło: NKJP: Patrzyli, jak tonął..., Dziennik Polski, 2000-07-05 |
|
|
W wielu z nich igrają całe tabuny złotych rybek, które nie tylko można obserwować z pomostu, ale również kupować do swych ogrodowych stawów i stawków. źródło: NKJP: Barbara Buczek-Płachtowa: Co nowego nad stawem? (2), 2005 |
|
|
Tymczasem ów wał powstał w wyniku prac przy tworzeniu sztucznego stawu i ma tłumić odgłosy przejeżdżających opodal pociągów. źródło: NKJP: Waldemar Lodziński: Twardziel z prowincji, 2005 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | staw |
stawy |
|
| D. | stawu |
stawów |
|
| C. | stawowi |
stawom |
|
| B. | staw |
stawy |
|
| N. | stawem |
stawami |
|
| Ms. | stawie |
stawach |
|
| W. | stawie |
stawy |
2. anatomia człowieka
Definicja
Pochodzenie
psł. *stavъ m. (/ *stava ż.) 'staw, przegub'
Rzeczownik od psł. *staviti.
Zob. stawić się, por. stawiać
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe
Połączenia
- kontuzjowany, skręcony, stłuczony, uszkodzony, zniekształcony, zwichnięty; sztuczny staw; staw biodrowy, kolanowy, łokciowy, ramienny; stawy barkowe; kostne stawy
- staw stopy
- stawy i kości; stawy i mięśnie; kręgi i stawy
- budowa; panewka, wiązadła; kontuzja, pęknięcie, niestabilności, skręcenie, upośledzenie funkcji, uraz, zesztywnienie, zwichnięcie; operacja, przeszczep, uruchomienie stawu; choroby, destrukcja, obrzęk, schorzenia, stan zapalny, zapalenie, zniekształcenia, zwyrodnienia; endoprotezy, implanty; wymiana; bóle, łamanie; badania; ćwiczenia; płyn maziowy; ruchomość; usztywnienie stawów
- ramię lewe, ramię prawe ze stawem (barkowym); udo lewe, udo prawe ze stawem (biodrowym)
- problemy ze stawem
- kość w stawie; bóle, pobolewanie, przykurcze; zmiany (zwyrodnieniowe) w stawach
- nogi zgięte w stawach (kolanowych)
- naciągnąć, usztywniać; skręcić staw; rozruszać stawy
- bark wyskakuje (komuś) ze stawu
- czuć dyskomfort; doznać pęknięcia, skręcenia; złamać nogę w okolicach stawu, coś gruchnęło komuś w stawie; czuć ból(bóle); ręce chodzą komuś; ugiąć ręce w stawach (łokciowych)
Cytaty
|
Policjant, który miał doznać skręcenia stawu stopy, przez 2 godziny na stojąco oczekiwał na zakończenie spisywania protokołu, nie okazując bólu. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 25.04.1996 |
|
|
Jedno jest pewne: na całym świecie zapadalność na choroby stawów i kości jest ogromna i ma potężny wpływ na jakość życia ludzi. źródło: NKJP: Dekada bólu, Dziennik Polski, 2000-06-17 |
|
|
Poszkodowana ma uszkodzony staw ramienny i czeka ją długa rehabilitacja. źródło: NKJP: Agata Paruch: Rozbójnicy z Wadowic (i okolicy), Dziennik Polski - Oświęcim, 2001-08-10 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | staw |
stawy |
|
| D. | stawu |
stawów |
|
| C. | stawowi |
stawom |
|
| B. | staw |
stawy |
|
| N. | stawem |
stawami |
|
| Ms. | stawie |
stawach |
|
| W. | stawie |
stawy |