UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

błyskać

Chronologizacja

1 połowa XV w., SStp

Pochodzenie

psł. *bliskati

Wtórne -y- w formie błyskać w języku polskim pod wpływem bliskoznacznego łyskać (< psł. *lyskati 'błyskać, lśnić')

1. latarką

Definicja

świecić raz po raz światłem własnym lub blaskiem odbitym

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

Połączenia

białko oczu; sygnet; igła; latarka, latarnia, neon, reflektor; ogień, płomień, żar; rzeka, staw, woda; klinga, miecz, nóż, ostrze, szabla błyska; oczy, zęby; flesze; fajerwerki, światła; błyskawice, gwiazdy błyskają
błyskać oczami, ślepiami, (białymi, złotymi) zębami; okularami; diamentami, klejnotami, rubinami, szafirami; bransoletką, sygnetem; ogniem, światłem; latarką; klingą, mieczem, nożem, ostrzem; bielą czegoś
błyskać w słońcu, w świetle
błyskać gwałtownie; jaskrawo; gdzieniegdzie
błyskać od czasu do czasu; raz po raz; tu i ówdzie

Cytaty

	Przybyło również kilku fotoreporterów, którzy nieustannie błyskali fleszami, co głównie denerwowało zwierzę, które bez przerwy kręciło łbem mrugając przy tym ślepiami. źródło: KWSJP: Ervin Lázár: Biały tygrys, 1974
	Chwyta się zamkniętego włazu, zrywa, ale zaraz pada pod naporem szczególnie silnego podmuchu i z przerażeniem spostrzega, że Johnny odnalazł swój nóż, którego ostrze błyska w jego dłoni. źródło: KWSJP: Ryszard Lassota: Tajemnica, 1978
	Słyszę świeży, nieco drżący, przyjemny głos Melanie, która zwraca się do księżnej pani, widzę jej bladą, poważną twarz i zaczesane do tyłu, gęsto pofalowane, złociste włosy błyskające w porannych promieniach słońca [...]. źródło: KWSJP: Margit Kaffka: Barwy lata, 1960
	Od czasu do czasu błyska w tłoku jaskrawe światło elektrycznej latarki i zaraz gaśnie. źródło: KWSJP: Witold Szołginia: Dom pod Żelaznym Lwem, 1989

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	błyskam	błyskamy
2 os.	błyskasz	błyskacie
3 os.	błyska	błyskają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	błyskałem +(e)m błyskał	błyskałam +(e)m błyskała	błyskałom +(e)m błyskało	błyskaliśmy +(e)śmy błyskali	błyskałyśmy +(e)śmy błyskały
2 os.	błyskałeś +(e)ś błyskał	błyskałaś +(e)ś błyskała	błyskałoś +(e)ś błyskało	błyskaliście +(e)ście błyskali	błyskałyście +(e)ście błyskały
3 os.	błyskał	błyskała	błyskało	błyskali	błyskały

bezosobnik: błyskano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę błyskał będę błyskać	będę błyskała będę błyskać	będę błyskało będę błyskać	będziemy błyskali będziemy błyskać	będziemy błyskały będziemy błyskać
2 os.	będziesz błyskał będziesz błyskać	będziesz błyskała będziesz błyskać	będziesz błyskało będziesz błyskać	będziecie błyskali będziecie błyskać	będziecie błyskały będziecie błyskać
3 os.	będzie błyskał będzie błyskać	będzie błyskała będzie błyskać	będzie błyskało będzie błyskać	będą błyskali będą błyskać	będą błyskały będą błyskać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		błyskajmy
2 os.	błyskaj	błyskajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	błyskałbym bym błyskał	błyskałabym bym błyskała	błyskałobym bym błyskało	błyskalibyśmy byśmy błyskali	błyskałybyśmy byśmy błyskały
2 os.	błyskałbyś byś błyskał	błyskałabyś byś błyskała	błyskałobyś byś błyskało	błyskalibyście byście błyskali	błyskałybyście byście błyskały
3 os.	błyskałby by błyskał	błyskałaby by błyskała	błyskałoby by błyskało	błyskaliby by błyskali	błyskałyby by błyskały

bezosobnik: błyskano by

bezokolicznik: błyskać

imiesłów przysłówkowy współczesny: błyskając

gerundium: błyskanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	błyskanie	błyskania
D.	błyskania	błyskań
C.	błyskaniu	błyskaniom
B.	błyskanie	błyskania
N.	błyskaniem	błyskaniami
Ms.	błyskaniu	błyskaniach
W.	błyskanie	błyskania

imiesłów przymiotnikowy czynny: błyskający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	błyskający	błyskający	błyskający	błyskające	błyskająca
D.	błyskającego	błyskającego	błyskającego	błyskającego	błyskającej
C.	błyskającemu	błyskającemu	błyskającemu	błyskającemu	błyskającej
B.	błyskającego	błyskającego	błyskający	błyskające	błyskającą
N.	błyskającym	błyskającym	błyskającym	błyskającym	błyskającą
Ms.	błyskającym	błyskającym	błyskającym	błyskającym	błyskającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	błyskający	błyskający	błyskające	błyskające
D.	błyskających	błyskających	błyskających	błyskających
C.	błyskającym	błyskającym	błyskającym	błyskającym
B.	błyskających	błyskających	błyskających	błyskające
N.	błyskającymi	błyskającymi	błyskającymi	błyskającymi
Ms.	błyskających	błyskających	błyskających	błyskających

odpowiednik aspektowy: błysnąć

Składnia

Rz_nieżywotny	+	błyskać	+
Rz_osobowy	+	błyskać	+	CZYM

2. gołymi plecami

Definicja

stawać się widocznym przez krótką chwilę

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

nagość błyska; plecy błyskają
błyskać radością, wesołością
błyskać gniewnie, nienawistnie, wściekle, złowrogo

Cytaty

	[...] srokaty konik wierzgnął, a zakonnik wyfrunął z siodła i pokulał się pod wierzby, błyskając gołymi łydkami. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002
	[...] odpowiedzi Henia nacechowane były rzeczowością, po każdej inżynier błyskał reklamowym uśmiechem; zakończenie audycji wypadło nader godnie, źródło: NKJP: Ireneusz Iredyński: Dzień oszusta. Człowiek epoki, 1962
	Sam zresztą zachowywał się ze śmiertelną powagą, spoza której czasem jednak jak słońce zza chmur błyskało czułe rozbawienie. źródło: KWSJP: Marta Tomaszewska: Tajemnica białego pokoju, 1977
	Anka głośno wytarła nos w chustkę Seweryna; twarz miała mokrą jak po natrysku, ale oczy i zęby już błyskały niepohamowaną wesołością. źródło: KWSJP: Anna Glińska: Powrót do Santa Cruz, 1972

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	błyskam	błyskamy
2 os.	błyskasz	błyskacie
3 os.	błyska	błyskają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	błyskałem +(e)m błyskał	błyskałam +(e)m błyskała	błyskałom +(e)m błyskało	błyskaliśmy +(e)śmy błyskali	błyskałyśmy +(e)śmy błyskały
2 os.	błyskałeś +(e)ś błyskał	błyskałaś +(e)ś błyskała	błyskałoś +(e)ś błyskało	błyskaliście +(e)ście błyskali	błyskałyście +(e)ście błyskały
3 os.	błyskał	błyskała	błyskało	błyskali	błyskały

bezosobnik: błyskano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę błyskał będę błyskać	będę błyskała będę błyskać	będę błyskało będę błyskać	będziemy błyskali będziemy błyskać	będziemy błyskały będziemy błyskać
2 os.	będziesz błyskał będziesz błyskać	będziesz błyskała będziesz błyskać	będziesz błyskało będziesz błyskać	będziecie błyskali będziecie błyskać	będziecie błyskały będziecie błyskać
3 os.	będzie błyskał będzie błyskać	będzie błyskała będzie błyskać	będzie błyskało będzie błyskać	będą błyskali będą błyskać	będą błyskały będą błyskać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		błyskajmy
2 os.	błyskaj	błyskajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	błyskałbym bym błyskał	błyskałabym bym błyskała	błyskałobym bym błyskało	błyskalibyśmy byśmy błyskali	błyskałybyśmy byśmy błyskały
2 os.	błyskałbyś byś błyskał	błyskałabyś byś błyskała	błyskałobyś byś błyskało	błyskalibyście byście błyskali	błyskałybyście byście błyskały
3 os.	błyskałby by błyskał	błyskałaby by błyskała	błyskałoby by błyskało	błyskaliby by błyskali	błyskałyby by błyskały

bezosobnik: błyskano by

bezokolicznik: błyskać

imiesłów przysłówkowy współczesny: błyskając

gerundium: błyskanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	błyskanie	błyskania
D.	błyskania	błyskań
C.	błyskaniu	błyskaniom
B.	błyskanie	błyskania
N.	błyskaniem	błyskaniami
Ms.	błyskaniu	błyskaniach
W.	błyskanie	błyskania

imiesłów przymiotnikowy czynny: błyskający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	błyskający	błyskający	błyskający	błyskające	błyskająca
D.	błyskającego	błyskającego	błyskającego	błyskającego	błyskającej
C.	błyskającemu	błyskającemu	błyskającemu	błyskającemu	błyskającej
B.	błyskającego	błyskającego	błyskający	błyskające	błyskającą
N.	błyskającym	błyskającym	błyskającym	błyskającym	błyskającą
Ms.	błyskającym	błyskającym	błyskającym	błyskającym	błyskającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	błyskający	błyskający	błyskające	błyskające
D.	błyskających	błyskających	błyskających	błyskających
C.	błyskającym	błyskającym	błyskającym	błyskającym
B.	błyskających	błyskających	błyskających	błyskające
N.	błyskającymi	błyskającymi	błyskającymi	błyskającymi
Ms.	błyskających	błyskających	błyskających	błyskających

odpowiednik aspektowy: błysnąć

Składnia

Rz _nieżywotne

błyskać

CZYM

3. intelektem

Definicja

wyróżniając się pozytywnie na tle innych, wywoływać zachwyt i podziw

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	błyszczeć, brylować
	hiperonimy:	wyróżniać

Połączenia

błyskać dowcipem, intelektem, ogładą, talentem

Cytaty

	Poeta wyraźnie starał się o jej względy, żartował i błyskał dowcipem. Po czym poszli tańczyć i Gabriela uśmiechała się do niego. źródło: KWSJP: Gerhard Menzel: Gorzkie są ostatnie krople, 1965
	Jak błyskać intelektem, szybciej się uczyć i zapamiętywać? Dbaj o mózg. Odwdzięczy Ci się superśrednią na świadectwie. źródło: Internet
	Dziękuję mu za fatygę, że zechciał, od jakichś ważnych czynności, podejść do telefonu. Dziękuję jak na przyjęciu, gdy wszyscy błyskają ogładą, jak za uprzejmy gest przy pełnym bufecie [...]. źródło: KWSJP: Zofia Bystrzycka: Kontuzja, 1976
	Skoczkowie częściej świecili nieobecnością w finałowych konkursach niż błyskali talentem, alpejczykowi Bachledzie raz udało się mignąć w drugiej dziesiątce, o hokeistach szkoda gadać, a o saneczkarstwie nawet nie ma co wspominać. źródło: NKJP: Zima i Europa, Dziennik Polski, 2000-02-25

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	błyskam	błyskamy
2 os.	błyskasz	błyskacie
3 os.	błyska	błyskają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	błyskałem +(e)m błyskał	błyskałam +(e)m błyskała	błyskałom +(e)m błyskało	błyskaliśmy +(e)śmy błyskali	błyskałyśmy +(e)śmy błyskały
2 os.	błyskałeś +(e)ś błyskał	błyskałaś +(e)ś błyskała	błyskałoś +(e)ś błyskało	błyskaliście +(e)ście błyskali	błyskałyście +(e)ście błyskały
3 os.	błyskał	błyskała	błyskało	błyskali	błyskały

bezosobnik: błyskano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę błyskał będę błyskać	będę błyskała będę błyskać	będę błyskało będę błyskać	będziemy błyskali będziemy błyskać	będziemy błyskały będziemy błyskać
2 os.	będziesz błyskał będziesz błyskać	będziesz błyskała będziesz błyskać	będziesz błyskało będziesz błyskać	będziecie błyskali będziecie błyskać	będziecie błyskały będziecie błyskać
3 os.	będzie błyskał będzie błyskać	będzie błyskała będzie błyskać	będzie błyskało będzie błyskać	będą błyskali będą błyskać	będą błyskały będą błyskać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		błyskajmy
2 os.	błyskaj	błyskajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	błyskałbym bym błyskał	błyskałabym bym błyskała	błyskałobym bym błyskało	błyskalibyśmy byśmy błyskali	błyskałybyśmy byśmy błyskały
2 os.	błyskałbyś byś błyskał	błyskałabyś byś błyskała	błyskałobyś byś błyskało	błyskalibyście byście błyskali	błyskałybyście byście błyskały
3 os.	błyskałby by błyskał	błyskałaby by błyskała	błyskałoby by błyskało	błyskaliby by błyskali	błyskałyby by błyskały

bezosobnik: błyskano by

bezokolicznik: błyskać

imiesłów przysłówkowy współczesny: błyskając

gerundium: błyskanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	błyskanie	błyskania
D.	błyskania	błyskań
C.	błyskaniu	błyskaniom
B.	błyskanie	błyskania
N.	błyskaniem	błyskaniami
Ms.	błyskaniu	błyskaniach
W.	błyskanie	błyskania

imiesłów przymiotnikowy czynny: błyskający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	błyskający	błyskający	błyskający	błyskające	błyskająca
D.	błyskającego	błyskającego	błyskającego	błyskającego	błyskającej
C.	błyskającemu	błyskającemu	błyskającemu	błyskającemu	błyskającej
B.	błyskającego	błyskającego	błyskający	błyskające	błyskającą
N.	błyskającym	błyskającym	błyskającym	błyskającym	błyskającą
Ms.	błyskającym	błyskającym	błyskającym	błyskającym	błyskającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	błyskający	błyskający	błyskające	błyskające
D.	błyskających	błyskających	błyskających	błyskających
C.	błyskającym	błyskającym	błyskającym	błyskającym
B.	błyskających	błyskających	błyskających	błyskające
N.	błyskającymi	błyskającymi	błyskającymi	błyskającymi
Ms.	błyskających	błyskających	błyskających	błyskających

odpowiednik aspektowy: błysnąć

Składnia

Rz _osobowe

błyskać

CZYM

4. pojawiać się

Definicja

o zjawiskach psychicznych: powstawać nagle

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

pojawiać się

Połączenia

myśl; nadzieja błyska

Cytaty

Nieśmiało jak iskra spod popiołu zaczynała mu błyskać nadzieja, że może Bóg uznał, iż dość już surową wymierzył mu karę, oddając go w ręce barbarzyńców...

źródło: KWSJP: Franciszek Fenikowski: Długie morze, 1963

Zauważyła, że jej zawołanie zaczyna nareszcie do niego docierać, co napełniło ją nadzieją, ale patrzył na nią znów nieruchomo i w przerwach swej milczącej modlitwy do niego błyskało jej w głowie, że on chwilami traci w ogóle kontakt z otoczeniem i nie może tego, mimo wysiłków, opanować.

źródło: KWSJP: Barbara Nawrocka-Dońska: Stolik z fotografią, 1975

Gdy jednak idą przez miasteczko - Jacek niesie teczkę tamtego - wypchana, ale lekka, pewno bibuła - błyska mu zbawcza myśl.

źródło: KWSJP: Magda Leja: Umiejętność krzyku, 1958

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	błyskam	błyskamy
2 os.	błyskasz	błyskacie
3 os.	błyska	błyskają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	błyskałem +(e)m błyskał	błyskałam +(e)m błyskała	błyskałom +(e)m błyskało	błyskaliśmy +(e)śmy błyskali	błyskałyśmy +(e)śmy błyskały
2 os.	błyskałeś +(e)ś błyskał	błyskałaś +(e)ś błyskała	błyskałoś +(e)ś błyskało	błyskaliście +(e)ście błyskali	błyskałyście +(e)ście błyskały
3 os.	błyskał	błyskała	błyskało	błyskali	błyskały

bezosobnik: błyskano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę błyskał będę błyskać	będę błyskała będę błyskać	będę błyskało będę błyskać	będziemy błyskali będziemy błyskać	będziemy błyskały będziemy błyskać
2 os.	będziesz błyskał będziesz błyskać	będziesz błyskała będziesz błyskać	będziesz błyskało będziesz błyskać	będziecie błyskali będziecie błyskać	będziecie błyskały będziecie błyskać
3 os.	będzie błyskał będzie błyskać	będzie błyskała będzie błyskać	będzie błyskało będzie błyskać	będą błyskali będą błyskać	będą błyskały będą błyskać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		błyskajmy
2 os.	błyskaj	błyskajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	błyskałbym bym błyskał	błyskałabym bym błyskała	błyskałobym bym błyskało	błyskalibyśmy byśmy błyskali	błyskałybyśmy byśmy błyskały
2 os.	błyskałbyś byś błyskał	błyskałabyś byś błyskała	błyskałobyś byś błyskało	błyskalibyście byście błyskali	błyskałybyście byście błyskały
3 os.	błyskałby by błyskał	błyskałaby by błyskała	błyskałoby by błyskało	błyskaliby by błyskali	błyskałyby by błyskały

bezosobnik: błyskano by

bezokolicznik: błyskać

imiesłów przysłówkowy współczesny: błyskając

gerundium: błyskanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	błyskanie	błyskania
D.	błyskania	błyskań
C.	błyskaniu	błyskaniom
B.	błyskanie	błyskania
N.	błyskaniem	błyskaniami
Ms.	błyskaniu	błyskaniach
W.	błyskanie	błyskania

imiesłów przymiotnikowy czynny: błyskający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	błyskający	błyskający	błyskający	błyskające	błyskająca
D.	błyskającego	błyskającego	błyskającego	błyskającego	błyskającej
C.	błyskającemu	błyskającemu	błyskającemu	błyskającemu	błyskającej
B.	błyskającego	błyskającego	błyskający	błyskające	błyskającą
N.	błyskającym	błyskającym	błyskającym	błyskającym	błyskającą
Ms.	błyskającym	błyskającym	błyskającym	błyskającym	błyskającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	błyskający	błyskający	błyskające	błyskające
D.	błyskających	błyskających	błyskających	błyskających
C.	błyskającym	błyskającym	błyskającym	błyskającym
B.	błyskających	błyskających	błyskających	błyskające
N.	błyskającymi	błyskającymi	błyskającymi	błyskającymi
Ms.	błyskających	błyskających	błyskających	błyskających

odpowiednik aspektowy: błysnąć

Składnia

Rz _nieżywotne

błyskać

(KOMU)

Frazeologizmy

coś błyska w oczach

Data ostatniej modyfikacji: 11.03.2025