UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

porwać się

Chronologizacja

SPXVI, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. rwać

1. zerwać się

Definicja

szybko i gwałtownie wstać

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:

poderwać się, zerwać się

Połączenia

porwać się z krzesła, z ławki, z ławy, z miejsca, z posłań, z ziemi
porwać się na równe nogi

Cytaty

	Pewnego dnia Sylwia potknęła się na lalce i oblała męża gorącą herbatą. Porwał się z krzesła i spoliczkował ją [...]. źródło: NKJP: Pod opieką teściów, Dziennik Polski, 1998-10-02
	W drugim końcu sali, przy szerokich ławach, zasiadali giermkowie rycerzy, którzy nie śmieli wyjść z refektarza, póki ich panowie się nie posilą [...]. - Falco! - zawołał półgłosem Jakub. Porwał się z ławy młody, może dwudziestoletni giermek i przyklęknął przed mistrzem. źródło: NKJP: Maciej Pinkwart: Dziewczyna z Ipanemy, 2003
	„Teraz - obwieścił Tęgopytek - możemy się napić wódki, nie tylko możemy, ale musimy!”, „nie będę z tobą pił! - Wiator porwał się z krzesła i zastygł, twarz jego mieniła się odblaskiem ekstazy - nie będę z tobą pił, nie zasługujesz na to” [...]. źródło: NKJP: Ireneusz Iredyński: Dzień oszusta. Człowiek epoki, 1995
	Bosman rozzłoszczony niepowodzeniem porwał się z ziemi jak huragan. Chwycił obezwładnionego przez Udadżalakę wroga, uniósł go jak piórko ponad głowę i z rozmachem rzucił w gromadę atakujących chunchuzów. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka, 1963
	Stadnickiemu oczy błysnęły - chciał coś odpowiedzieć, lecz nagle za ścianą rozległo się gwałtowne pukanie. Dolores porwała się z miejsca. źródło: NKJP: Wacław Gąsiorowski: Huragan, 2000

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	porwę się	porwiemy się
2 os.	porwiesz się	porwiecie się
3 os.	porwie się	porwą się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	porwałem się +(e)m się porwał	porwałam się +(e)m się porwała	porwałom się +(e)m się porwało	porwaliśmy się +(e)śmy się porwali	porwałyśmy się +(e)śmy się porwały
2 os.	porwałeś się +(e)ś się porwał	porwałaś się +(e)ś się porwała	porwałoś się +(e)ś się porwało	porwaliście się +(e)ście się porwali	porwałyście się +(e)ście się porwały
3 os.	porwał się	porwała się	porwało się	porwali się	porwały się

bezosobnik: porwano się

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		porwijmy się
2 os.	porwij się	porwijcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	porwałbym się bym się porwał	porwałabym się bym się porwała	porwałobym się bym się porwało	porwalibyśmy się byśmy się porwali	porwałybyśmy się byśmy się porwały
2 os.	porwałbyś się byś się porwał	porwałabyś się byś się porwała	porwałobyś się byś się porwało	porwalibyście się byście się porwali	porwałybyście się byście się porwały
3 os.	porwałby się by się porwał	porwałaby się by się porwała	porwałoby się by się porwało	porwaliby się by się porwali	porwałyby się by się porwały

bezosobnik: porwano by się

bezokolicznik: porwać się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: porwawszy się

gerundium: porwanie się

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	porwanie się	porwania się
D.	porwania się	porwań się
C.	porwaniu się	porwaniom się
B.	porwanie się	porwania się
N.	porwaniem się	porwaniami się
Ms.	porwaniu się	porwaniach się
W.	porwanie się	porwania się

odpowiednik aspektowy: porywać się

Składnia

Rz_żywotny

porwać się

z CZEGO

2. napaść

Definicja

rzucić się na kogoś z zamiarem uczynienia mu czegoś złego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa przestępstwa

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

zaatakować

Połączenia

porwać się na człowieka
porwać się z nożem, z siekierą; z gołymi rękami

Cytaty

Zaczął szaleć! Na własną matkę porwał się z widłami, koleżków krowim łańcuchem smagał, aż go na ziemię powalili i związali mocno.

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995

Nie wiedząc, co czyni, porwał się z nożem ku żonie, zabił ją, a dzieci udusił.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	porwę się	porwiemy się
2 os.	porwiesz się	porwiecie się
3 os.	porwie się	porwą się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	porwałem się +(e)m się porwał	porwałam się +(e)m się porwała	porwałom się +(e)m się porwało	porwaliśmy się +(e)śmy się porwali	porwałyśmy się +(e)śmy się porwały
2 os.	porwałeś się +(e)ś się porwał	porwałaś się +(e)ś się porwała	porwałoś się +(e)ś się porwało	porwaliście się +(e)ście się porwali	porwałyście się +(e)ście się porwały
3 os.	porwał się	porwała się	porwało się	porwali się	porwały się

bezosobnik: porwano się

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		porwijmy się
2 os.	porwij się	porwijcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	porwałbym się bym się porwał	porwałabym się bym się porwała	porwałobym się bym się porwało	porwalibyśmy się byśmy się porwali	porwałybyśmy się byśmy się porwały
2 os.	porwałbyś się byś się porwał	porwałabyś się byś się porwała	porwałobyś się byś się porwało	porwalibyście się byście się porwali	porwałybyście się byście się porwały
3 os.	porwałby się by się porwał	porwałaby się by się porwała	porwałoby się by się porwało	porwaliby się by się porwali	porwałyby się by się porwały

bezosobnik: porwano by się

bezokolicznik: porwać się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: porwawszy się

gerundium: porwanie się

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	porwanie się	porwania się
D.	porwania się	porwań się
C.	porwaniu się	porwaniom się
B.	porwanie się	porwania się
N.	porwaniem się	porwaniami się
Ms.	porwaniu się	porwaniach się
W.	porwanie się	porwania się

odpowiednik aspektowy: porywać się

Składnia

Rz_osobowy

porwać się

na KOGO + (z CZYM)

3. złapać się za coś

Definicja

gwałtownie złapać siebie za jakąś część ciała

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Połączenia

porwać się za boki, za głowę

Cytaty

– Co to jest? – Wilczojarski chorąży porwał się za resztki podgolonej czupryny. – Co się tam dzieje?

źródło: NKJP: Anna Brzezińska: Esensja nr 09, 2009-11-08

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	porwę się	porwiemy się
2 os.	porwiesz się	porwiecie się
3 os.	porwie się	porwą się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	porwałem się +(e)m się porwał	porwałam się +(e)m się porwała	porwałom się +(e)m się porwało	porwaliśmy się +(e)śmy się porwali	porwałyśmy się +(e)śmy się porwały
2 os.	porwałeś się +(e)ś się porwał	porwałaś się +(e)ś się porwała	porwałoś się +(e)ś się porwało	porwaliście się +(e)ście się porwali	porwałyście się +(e)ście się porwały
3 os.	porwał się	porwała się	porwało się	porwali się	porwały się

bezosobnik: porwano się

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		porwijmy się
2 os.	porwij się	porwijcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	porwałbym się bym się porwał	porwałabym się bym się porwała	porwałobym się bym się porwało	porwalibyśmy się byśmy się porwali	porwałybyśmy się byśmy się porwały
2 os.	porwałbyś się byś się porwał	porwałabyś się byś się porwała	porwałobyś się byś się porwało	porwalibyście się byście się porwali	porwałybyście się byście się porwały
3 os.	porwałby się by się porwał	porwałaby się by się porwała	porwałoby się by się porwało	porwaliby się by się porwali	porwałyby się by się porwały

bezosobnik: porwano by się

bezokolicznik: porwać się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: porwawszy się

gerundium: porwanie się

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	porwanie się	porwania się
D.	porwania się	porwań się
C.	porwaniu się	porwaniom się
B.	porwanie się	porwania się
N.	porwaniem się	porwaniami się
Ms.	porwaniu się	porwaniach się
W.	porwanie się	porwania się

Składnia

Rz_osobowy

porwać się

za CO

4. złapać się za coś wzajemnie

Definicja

gwałtownie złapać się wzajemnie za jakąś część ciała

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Połączenia

porwać się za barki, za ręce

Cytaty

Dwie z dziewcząt porwały się za ręce, wybiegły na środek rusztowania i poczęły wirować, rytmicznie klaszcząc w dłonie.

źródło: NKJP: Halina Rudnicka: Uczniowie Spartakusa, 1996

Gajowy miał w ręku strzelbę, [...] rzucił się na rozbójnika i ranił go, sam zaś był mocniej zraniony, i porwali się za barki, i bili się długo [...].

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	porwę się	porwiemy się
2 os.	porwiesz się	porwiecie się
3 os.	porwie się	porwą się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	porwałem się +(e)m się porwał	porwałam się +(e)m się porwała	porwałom się +(e)m się porwało	porwaliśmy się +(e)śmy się porwali	porwałyśmy się +(e)śmy się porwały
2 os.	porwałeś się +(e)ś się porwał	porwałaś się +(e)ś się porwała	porwałoś się +(e)ś się porwało	porwaliście się +(e)ście się porwali	porwałyście się +(e)ście się porwały
3 os.	porwał się	porwała się	porwało się	porwali się	porwały się

bezosobnik: porwano się

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		porwijmy się
2 os.	porwij się	porwijcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	porwałbym się bym się porwał	porwałabym się bym się porwała	porwałobym się bym się porwało	porwalibyśmy się byśmy się porwali	porwałybyśmy się byśmy się porwały
2 os.	porwałbyś się byś się porwał	porwałabyś się byś się porwała	porwałobyś się byś się porwało	porwalibyście się byście się porwali	porwałybyście się byście się porwały
3 os.	porwałby się by się porwał	porwałaby się by się porwała	porwałoby się by się porwało	porwaliby się by się porwali	porwałyby się by się porwały

bezosobnik: porwano by się

bezokolicznik: porwać się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: porwawszy się

gerundium: porwanie się

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	porwanie się	porwania się
D.	porwania się	porwań się
C.	porwaniu się	porwaniom się
B.	porwanie się	porwania się
N.	porwaniem się	porwaniami się
Ms.	porwaniu się	porwaniach się
W.	porwanie się	porwania się

Składnia

Rz_{osobowy; pl}

porwać się

za CO

5. podjąć się czegoś

Definicja

podjąć się jakiegoś trudnego, śmiałego zadania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

siepnąć się

Połączenia

(nie) porwać się na studiowanie medycyny; na dokonanie zmian; na przekroczenie barier; na wielkie dzieła; na (bardzo ambitne/gigantyczne/takie/wielkie) przedsięwzięcie; na wielką sprawę; na realizację programu; na (taką) inwestycję; na długie przemówienie; na trudne zadanie; na remont; na kontrę

Cytaty

	[...] zawsze marzyłem, by wykorzystać w którymś z moich filmów muzykę jazzową. Do tej pory nie miałem jednak odwagi, by porwać się na tak trudny gatunek. źródło: NKJP: Opowiadać ciekawe historie, Dziennik Polski, 2001-02-09
	Porwałem się na remont łazienki. źródło: NKJP: Andrzej Błaszczuk: Masz babo placek, Nowiny Raciborskie , 2006-04-25
	Stanisław Witkiewicz widział w Siedleckim człowieka doszczętnie opanowanego przez demona sztuki, artystę epoki romantycznej i idealistę, nie mającego odwagi porwać się na dzieło wielkie, gdyż nie czuł się godnym, by zasiąść do jego stworzenia. źródło: NKJP: Maria Rostworowska: Portret za mgłą opowieść o Oldze Boznańskiej, 2003
	Zawsze się na rudo stosownie głupsza robię. W drodze powrotnej, o godz. 1.30 miałam odwrót solo z imprezy: najpierw sobie podumałam, czy bardziej cyniczne korzystać z okazji, co się pchają do łóżka, czy nie korzystać, a potem się porwałam na zmianę w życiu. Prawdziwą zmianę, nie – iluzoryczną. No i się ufarbowałam. źródło: NKJP: Iwona L. Konieczna, Paweł Tomczyk: Szarlotka z ogryzków, 2006
	[...] z dwójką małych dzieci i wiecznie nieobecnym mężem, za to dopingowana ambicją (chciała dorównać gorliwym koleżankom z roku) skończyła prawo bez dziekanek. Potem nie odważyła się porwać na robienie aplikacji. źródło: NKJP: Klub żon, Dziennik Polski, 2001-06-25

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	porwę się	porwiemy się
2 os.	porwiesz się	porwiecie się
3 os.	porwie się	porwą się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	porwałem się +(e)m się porwał	porwałam się +(e)m się porwała	porwałom się +(e)m się porwało	porwaliśmy się +(e)śmy się porwali	porwałyśmy się +(e)śmy się porwały
2 os.	porwałeś się +(e)ś się porwał	porwałaś się +(e)ś się porwała	porwałoś się +(e)ś się porwało	porwaliście się +(e)ście się porwali	porwałyście się +(e)ście się porwały
3 os.	porwał się	porwała się	porwało się	porwali się	porwały się

bezosobnik: porwano się

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		porwijmy się
2 os.	porwij się	porwijcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	porwałbym się bym się porwał	porwałabym się bym się porwała	porwałobym się bym się porwało	porwalibyśmy się byśmy się porwali	porwałybyśmy się byśmy się porwały
2 os.	porwałbyś się byś się porwał	porwałabyś się byś się porwała	porwałobyś się byś się porwało	porwalibyście się byście się porwali	porwałybyście się byście się porwały
3 os.	porwałby się by się porwał	porwałaby się by się porwała	porwałoby się by się porwało	porwaliby się by się porwali	porwałyby się by się porwały

bezosobnik: porwano by się

bezokolicznik: porwać się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: porwawszy się

gerundium: porwanie się

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	porwanie się	porwania się
D.	porwania się	porwań się
C.	porwaniu się	porwaniom się
B.	porwanie się	porwania się
N.	porwaniem się	porwaniami się
Ms.	porwaniu się	porwaniach się
W.	porwanie się	porwania się

odpowiednik aspektowy: porywać się

Składnia

Rz_osobowy

porwać się

na CO

6. ulec potarganiu

Definicja

ulec potarganiu

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie cechy ubrań

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

synonimy:

potargać się

Połączenia

materiał porwał się; sukienka porwała się; ubranie porwało się
porwać się na szwie

Cytaty

Co do bazarowych tanich rzeczy, nie jestem do nich przekonana. Wolę wydać raz a porządniej i zamiast dwóch, trzech nowych bluzek mieć jedna a porządną, niż co i raz kupować bo się sprało, wytarło [...] czy porwało na szwie.

źródło: Internet

Moja kamizelka [...] służyła mi kilka lat, w końcu się porwała [...].

źródło: Internet

Niestety to taka jednorazówka. Materiał się od razu porwał.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	porwę się	porwiemy się
2 os.	porwiesz się	porwiecie się
3 os.	porwie się	porwą się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	porwałem się +(e)m się porwał	porwałam się +(e)m się porwała	porwałom się +(e)m się porwało	porwaliśmy się +(e)śmy się porwali	porwałyśmy się +(e)śmy się porwały
2 os.	porwałeś się +(e)ś się porwał	porwałaś się +(e)ś się porwała	porwałoś się +(e)ś się porwało	porwaliście się +(e)ście się porwali	porwałyście się +(e)ście się porwały
3 os.	porwał się	porwała się	porwało się	porwali się	porwały się

bezosobnik: porwano się

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		porwijmy się
2 os.	porwij się	porwijcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	porwałbym się bym się porwał	porwałabym się bym się porwała	porwałobym się bym się porwało	porwalibyśmy się byśmy się porwali	porwałybyśmy się byśmy się porwały
2 os.	porwałbyś się byś się porwał	porwałabyś się byś się porwała	porwałobyś się byś się porwało	porwalibyście się byście się porwali	porwałybyście się byście się porwały
3 os.	porwałby się by się porwał	porwałaby się by się porwała	porwałoby się by się porwało	porwaliby się by się porwali	porwałyby się by się porwały

bezosobnik: porwano by się

bezokolicznik: porwać się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: porwawszy się

gerundium: porwanie się

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	porwanie się	porwania się
D.	porwania się	porwań się
C.	porwaniu się	porwaniom się
B.	porwanie się	porwania się
N.	porwaniem się	porwaniami się
Ms.	porwaniu się	porwaniach się
W.	porwanie się	porwania się

Składnia

Rz_nieżywotny

porwać się

Frazeologizmy

ktoś porwał się z motyką na słońce
ktoś porwał się z motyką na księżyc

Data ostatniej modyfikacji: 22.05.2012