UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zużywać

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zużywam
 zużywamy
2 os. zużywasz
 zużywacie
3 os. zużywa
 zużywają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zużywałem
+(e)m zużywał
 zużywałam
+(e)m zużywała
 zużywałom
+(e)m zużywało
 zużywaliśmy
+(e)śmy zużywali
 zużywałyśmy
+(e)śmy zużywały
2 os. zużywałeś
+(e)ś zużywał
 zużywałaś
+(e)ś zużywała
 zużywałoś
+(e)ś zużywało
 zużywaliście
+(e)ście zużywali
 zużywałyście
+(e)ście zużywały
3 os. zużywał
 zużywała
 zużywało
 zużywali
 zużywały

bezosobnik: zużywano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę zużywał
będę zużywać
 będę zużywała
będę zużywać
 będę zużywało
będę zużywać
 będziemy zużywali
będziemy zużywać
 będziemy zużywały
będziemy zużywać
2 os. będziesz zużywał
będziesz zużywać
 będziesz zużywała
będziesz zużywać
 będziesz zużywało
będziesz zużywać
 będziecie zużywali
będziecie zużywać
 będziecie zużywały
będziecie zużywać
3 os. będzie zużywał
będzie zużywać
 będzie zużywała
będzie zużywać
 będzie zużywało
będzie zużywać
 będą zużywali
będą zużywać
 będą zużywały
będą zużywać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zużywajmy
2 os. zużywaj
 zużywajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zużywałbym
bym zużywał
 zużywałabym
bym zużywała
 zużywałobym
bym zużywało
 zużywalibyśmy
byśmy zużywali
 zużywałybyśmy
byśmy zużywały
2 os. zużywałbyś
byś zużywał
 zużywałabyś
byś zużywała
 zużywałobyś
byś zużywało
 zużywalibyście
byście zużywali
 zużywałybyście
byście zużywały
3 os. zużywałby
by zużywał
 zużywałaby
by zużywała
 zużywałoby
by zużywało
 zużywaliby
by zużywali
 zużywałyby
by zużywały

bezosobnik: zużywano by

bezokolicznik: zużywać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zużywając

gerundium: zużywanie

imiesłów przymiotnikowy czynny: zużywający

imiesłów przymiotnikowy bierny: zużywany

odpowiednik aspektowy: zużyć

Pochodzenie

Zob. żyć

1. wyczerpywać

Definicja

robiąc coś i używając do tego czegoś, stopniowo wyczerpywać to

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zjadać

Połączenia

  • (przeciętny, statystyczny) Polak, rodzina; gospodarstwo domowe, Polska; samochód, silnik; lodówka, pralka, zamrażarka, zmywarka..., świetlówka zużywa coś
  • zużywać energię, paliwo, prąd, zapas
  • zużywać dziennie, miesięcznie, rocznie

Cytaty

Statystyczny Polak zużywa rocznie pięć kostek mydła, tyle co Anglik czy Francuz.

źródło: NKJP: Paweł Wrabec: Rynek mydła, Gazeta Wyborcza, 1996-02-19

Samochód zużywa około 5 litrów paliwa na godzinę pracy.

źródło: NKJP: Aleksander Sowa: Fiat 126p. Mały Wielki Samochód, 2008

Oscypki pojawiły się początkowo jako sery wyrabiane późną jesienią, gdy owce dawały już mało mleka i trzeba je było zużywać na mniejsze wyroby.

źródło: NKJP: Oscypek z korzeniami, Dziennik Polski, 2001-11-10

Składnia

bez ograniczeń + zużywać +
CO

2. robić pożytek z czegoś

Definicja

przeznaczać coś na zrobienie czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł produkcja

Połączenia

  • zużywać coś do ogrzewania, do produkcji...; na swoje potrzeby

Cytaty

Bo znaczną część energii życiowej zużywa pan na pokonywanie namiętności. Po to tylko, żeby utrzymać się w ramach narzuconych sobie reguł i zasad.

źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Gdy owoc dojrzewa, 1958

Najmniej problemów mają wytwórcy mleka zużywanego na własne potrzeby w gospodarstwie rolnym, w tym na cele żywienia zwierząt.

źródło: NKJP: Jacek Jaszczyk: Znikające stada, Tygodnik Tucholski, 2003

Nowoczesne systemy baterii słonecznych są przystosowane także do wspomagania centralnego ogrzewania. W ten sposób nawet zimą można zużywać do ogrzewania domu czy podgrzewania wody znacznie mniej gazu, niż w budynkach kolektorów słonecznych pozbawionych.

źródło: NKJP: MON: Energia za darmo, Gazeta Poznańska, 2004-10-21

Składnia

bez ograniczeń + zużywać +
CO + do CZEGO/na CO

3. niszczyć

Definicja

używając, niszczyć coś

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca

Połączenia

  • zużywać łańcuchy, łożyska, opony, przedmioty; buty, ubrania...

Cytaty

[...] spędzał całe dnie na grze w uliczną piłkę nożną i robił to na tyle intensywnie, że w przeciągu dwóch tygodni zużywał dwie pary butów.

źródło: NKJP: Ver-bot: Johan Cruijff, Wikipedia.pl, 2009-05-24

By wyciąć jedną przerębel, zużywaliśmy dwa łańcuchy mechanicznej piły.

źródło: NKJP: Tomasz Bieniek: Nie mają gdzie łowić, Dziennik Zachodni, 2006-04-06

Przedmioty codziennego użytku zużywano praktycznie aż do całkowitego zniszczenia.

źródło: NKJP: Konrad Dulkowski, Marcin Zasada, Alicja Zboińska: Śmieci nie kłamią, Dziennik Zachodni, 2008-05-16

I w najgorszych snach nie przypuszczałam, że 4-5 letnie dziecko może się tak brudzić i zużywać ubrania [...].

źródło: Internet

Co chwila daje nowe wskazówki, co zrobić, aby lepiej pokonywać zakręty czy mniej zużywać opony.

źródło: Internet

Składnia

bez ograniczeń + zużywać +
CO
Data ostatniej modyfikacji: 25.01.2024
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN