UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

łącznik

Chronologizacja

SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

1. między zjawiskami

Definicja

to, co łączy ludzi, rzeczy, zjawiska

Pochodzenie

Zob. łączyć

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

łącznik między rodzicami i dziećmi; między ośrodkami naukowymi
być, stać się łącznikiem

Cytaty

Chleb jest symbolicznym łącznikiem między nami i Bogiem.

źródło: NKJP: Tomasz Wolff: Naszego powszedniego..., Dziennik Zachodni, 2003-09-19

[...] uznaje Pseudo-Dionizego za „najważniejszy łącznik między Wschodem a Zachodem, między personalizmem chrześcijańskim a mistyką azjatycką”.

źródło: NKJP: Jacek Bolewski: Daleki Wschód na Zachodzie od reinkarnacji do regeneracji, 2006

Ciało jest naszym łącznikiem ze światem zewnętrznym. Poprzez nie istniejemy w świecie zewnętrznym, w społeczeństwie.

źródło: NKJP: Paweł Kosiński SJ: Obudzić serce, 2000

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	łącznik	łączniki
D.	łącznika	łączników
C.	łącznikowi	łącznikom
B.	łącznik	łączniki
N.	łącznikiem	łącznikami
Ms.	łączniku	łącznikach
W.	łączniku	łączniki

Składnia

	+	łącznik	+	między/pomiędzy KIM/CZYM
	+	łącznik	+	z KIM/CZYM

2. element łączący

Definicja

element łączący inne elementy maszyny lub przyrządu

Pochodzenie

Zob. łączyć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny budowa urządzeń i maszyn

Relacje znaczeniowe

synonimy:

złączka

Połączenia

miedziany, mosiężny łącznik
funkcja, zastosowanie łącznika

Cytaty

Rury i kształtki miedziane stosuje się do instalacji wodociągowych wody ciepłej i zimnej. [...] Należy je łączyć poprzez lutowanie za pomocą kielichowych łączników miedzianych i kielichowych lub gwintowanych łączników mosiężnych.

źródło: NKJP: (LES): Stalowe, żeliwne i plastikowe, Dziennik Bałtycki, 2000-05-02

Śruba jest jednym z elementów połączenia śrubowego. W budowie maszyn łączniki te znajdują różnorakie zastosowanie [...].

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	łącznik	łączniki
D.	łącznika	łączników
C.	łącznikowi	łącznikom
B.	łącznik	łączniki
N.	łącznikiem	łącznikami
Ms.	łączniku	łącznikach
W.	łączniku	łączniki

3. autostrady

Definicja

droga, której funkcją jest łączenie ze sobą dróg ważnych pod względem komunikacyjnym

Pochodzenie

Zob. łączyć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

Połączenia

łącznik autostrady, drogi
łącznik między drogami
długość łącznika
stanowić; wybudować łącznik

Cytaty

Przedstawiciele starostwa bocheńskiego i limanowskiego będą interweniować w Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad w Warszawie. Chcą w ten sposób wynegocjować zmianę stanowiska w sprawie budowy łącznika autostrady z „czwórką”.

źródło: NKJP: (MAW): Tylko z pomocą, Gazeta Krakowska, 2005-03-17

Północna obwodnica Zakopanego powstanie, gdy wybudowany zostanie łącznik pomiędzy drogą wojewódzką prowadzącą w kierunku przejścia granicznego w Chochołowie (droga wojewódzka nr 958) a zakopiańską ul. Powstańców Śląskich.

źródło: NKJP: (WH): Pieniądze od marszałka, Gazeta Krakowska, 2006-09-14

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	łącznik	łączniki
D.	łącznika	łączników
C.	łącznikowi	łącznikom
B.	łącznik	łączniki
N.	łącznikiem	łącznikami
Ms.	łączniku	łącznikach
W.	łączniku	łączniki

Składnia

+	łącznik	+	CZEGO
+	łącznik	+	między/pomiędzy CZYM
+	łącznik	+	z CZYM

4. budynku

Definicja

część budynku stanowiąca połączenie innych części tego budynku

Pochodzenie

Zob. łączyć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo części budowli

Połączenia

łącznik budynku
łącznik między/pomiędzy budynkami, między/pomiędzy domami
łącznik w budynku
budować, przebudować, wybudować łącznik
przejść/przechodzić łącznikiem

Cytaty

Budujemy łącznik pomiędzy salą gimnastyczną a budynkiem placówki [...].

źródło: NKJP: Anna Adamczyk: Szkoła przyjazna uczniom, Dziennik Bałtycki, 2006-08-09

Nie pierwszy raz takie ganianie, wchodzi się do klatki – winda nieczynna, to do drugiej, wjeżdża się na 10 piętro, wchodzi na 11, potem trzeba przejść łącznikiem i zejść na 9 piętro [...].

źródło: NKJP: Aleksandra Tyczyńska: Do M2 jak na K2, Dziennik Łódzki, 2004-12-03

Śnieg zasypał całe podwórko i łącznik między szklarniami.

źródło: NKJP: Radosław Kobierski: Harar, 2005

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	łącznik	łączniki
D.	łącznika	łączników
C.	łącznikowi	łącznikom
B.	łącznik	łączniki
N.	łącznikiem	łącznikami
Ms.	łączniku	łącznikach
W.	łączniku	łączniki

Składnia

	+	łącznik	+	CZEGO
	+	łącznik	+	między/pomiędzy CZYM

5. pośrednik

Definicja

osoba zapewniająca kontakt między osobami, instytucjami

Pochodzenie

Zob. łączyć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie

Połączenia

łącznik między pracodawcą i pracownikami, między sprzedawcą i klientem
stanowić łącznik
być łącznikiem

Cytaty

W powiecie myśli się też o utworzeniu instytucji zwanej umownie „pogotowiem rodzinnym”. [...] Pracownicy ośrodka stanowiliby łącznik pomiędzy domami dziecka a rodzinami starającymi się o adopcję.

źródło: NKJP: Priorytetowy Dom Pomocy, Dziennik Polski, 2001-06-25

U nas to kelnerka odpowiada za pobyt gościa w naszej restauracji i za to, co podaje mu do stolika. [...] Ona jest łącznikiem między klientem a kuchnią.

źródło: NKJP: Elżbieta Podolska: Szukamy superkelnerki, Gazeta Poznańska, 2005-10-29

Centrum ma być łącznikiem pomiędzy użytkownikami telefonów, bankami i handlowcami.

źródło: NKJP: Piotr Cygan: Płać za kawę ... przez telefon, Dziennik Internautów, 2003-03-03

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	łącznik	łącznicy	ndepr
M.	łącznik	łączniki	depr
D.	łącznika	łączników
C.	łącznikowi	łącznikom
B.	łącznika	łączników
N.	łącznikiem	łącznikami
Ms.	łączniku	łącznikach
W.	łączniku	łącznicy	ndepr
W.	łączniku	łączniki	depr

Składnia

	+	łącznik	+	między/pomiędzy KIM
	+	łącznik	+	KOGO + z KIM

6. żołnierz

Definicja

żołnierz utrzymujący bezpośredni kontakt między poszczególnymi placówkami wojskowymi

Pochodzenie

Zob. łączyć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna osoby związane z wojskiem i wojną

Połączenia

łącznik wojenny
funkcja łącznika; pluton łączników
stanowić łącznik
być łącznikiem

Cytaty

Jerzy Kolecki (ur. w 1925 roku w Wróblowicach), w okresie okupacji był żołnierzem AK, łącznikiem o ps.„Liść”.

źródło: NKJP: (ROM): Z aniołami, Gazeta Krakowska, 2004-08-18

W czasie wojny byli łącznikami AK na całe Zaolzie. Zostali aresztowani w 1943 r.

źródło: NKJP: (MIKS): Biegiem po puchar, Biegiem po puchar, 2001-04-23

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	łącznik	łącznicy	ndepr
M.	łącznik	łączniki	depr
D.	łącznika	łączników
C.	łącznikowi	łącznikom
B.	łącznika	łączników
N.	łącznikiem	łącznikami
Ms.	łączniku	łącznikach
W.	łączniku	łącznicy	ndepr
W.	łączniku	łączniki	depr

7. w piłce nożnej

Definicja

napastnik zajmujący miejsce między skrzydłowym a środkowym

Pochodzenie

Zob. łączyć

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport osoby i organizacje związane ze sportem

Połączenia

łącznik i bramkarz, łącznik i skrzydłowy
pozycja łącznika
podać (piłkę) łącznikowi
podać (piłkę) do łącznika

Cytaty

Sędzia gwizdnie, podasz piłkę lewemu łącznikowi, on przekaże ją pomocy, a ty już spróbujesz wyjść na dogodną pozycję.

źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Wniebowstąpienie, 2006

Ustawiany byłem na pozycji łącznika. W bramce występował Tadek Czyszczoń [...].

źródło: NKJP: (ARZ): Bezpośrednio z kornera, Gazeta Krakowska, 2004-03-18

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	łącznik	łącznicy	ndepr
M.	łącznik	łączniki	depr
D.	łącznika	łączników
C.	łącznikowi	łącznikom
B.	łącznika	łączników
N.	łącznikiem	łącznikami
Ms.	łączniku	łącznikach
W.	łączniku	łącznicy	ndepr
W.	łączniku	łączniki	depr

8. w zdaniu

Definicja

część orzeczenia imiennego wyrażona osobową formą jednego z czasowników: być, stać się, zostać, robić się, zrobić się

Pochodzenie

Zob. łączyć; kalka z łac. cōpula

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język

Połączenia

łącznik i orzecznik

Cytaty

	Schelling stara się [...] uzasadnić odwołując się do zdania Hegla, że „czysty byt jest niczym”, zastanawiając się nad sensem słowa jest. Jeśli potraktować je jako prosty łącznik, to wówczas zdanie miałoby strukturę podmiotowo-orzecznikową [...]. źródło: NKJP: Witold P. Glinkowski, Adam Nowaczyk, Józef Piórczyński (red.): Rozum w dziejach : księga jubileuszowa profesora Ryszarda Panasiuka, 2001
	Jurek jest katowiczaninem (Jurek — podmiot, jest katowiczaninem — orzeczenie imienne z łącznikiem jest i orzecznikiem katowiczaninem) [...]. źródło: NKJP: Jan Miodek: Spokojnie, to nie epidemia!, Dziennik Zachodni, 2003-12-23
	Orzeczenie złożone Składa się ono z łącznika (copula, spójka), będącego wykładnikiem predykatywnych kategorii gramatycznych, jak „czas” i „osoba”, oraz orzecznika nazywającego orzekaną cechę (przekazującego właściwe znaczenie leksykalne). źródło: NKJP: Alicja Nagórko: Zarys gramatyki języka polskiego, 1996
	Najczęściej funkcję nawiązania do tekstu jako całości pełni zaimek wskazujący „to”. Zaimek pełni zwykle funkcję podmiotu i wchodzi w związki składniowe najczęściej z orzeczeniem imiennym, w którym łącznik jest wyrażony formą fleksyjną czasownika „być”, lub z orzeczeniem o ogólnej treści zajścia w przeszłości opowiadanej sytuacji. źródło: NKJP: EWA SZKUDLAREK: WSKAŹNIKI NAWIĄZANIA WE WSPÓŁCZESNYCH TEKSTACH POLSKICH (NA MATERIALE WSPÓŁCZESNEJ NOWELISTYKI POLSKIEJ), 2002

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	łącznik	łączniki
D.	łącznika	łączników
C.	łącznikowi	łącznikom
B.	łącznik	łączniki
N.	łącznikiem	łącznikami
Ms.	łączniku	łącznikach
W.	łączniku	łączniki

9. w ortografii

Definicja

znak graficzny w postaci krótkiej, poziomej kreski, używany głównie przy zapisie wyrazów złożonych lub przy przenoszeniu części wyrazów do następnego wiersza

Pochodzenie

Zob. łączyć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język pisanie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

dywiz

Połączenia

użyć łącznika
pisać bez łącznika
napisać, pisać, zapisać z łącznikiem

Cytaty

Najwięcej trudności piszącym sprawiały wyrazy pisane z łącznikiem.

źródło: NKJP: Elwira Humaniuk: Gniezno. Najlepsi z ortografii. Jedna bezbłędna, Polska. Głos Wielkopolski, 2006-04-27

Kilka lat temu zaproponowano, żeby „eks” pisać bez łącznika (np. eksmistrz), choć stara pisownia (np. eks-mąż) jest jeszcze dopuszczana.

źródło: NKJP: Maciej Kwaśniewski: Zawodowcy i amatorzy, Gazeta Krakowska, 2001-12-21

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	łącznik	łączniki
D.	łącznika	łączników
C.	łącznikowi	łącznikom
B.	łącznik	łączniki
N.	łącznikiem	łącznikami
Ms.	łączniku	łącznikach
W.	łączniku	łączniki

Odesłania

Zob. też:

	tiret
	myślnik

Data ostatniej modyfikacji: 28.12.2013