UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

żywić

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp
Inne znaczenie: 'obdarzać życiem, siłą życiodajną, podtrzymywać życie, przywracać życie'

Pochodzenie

psł. *živiti, *živ'ǫ 'czynić żywym' > 'obdarzać życiem', 'podtrzymywać życie, dostarczać pożywienia, karmić, żywić'

Czasownik od psł. przymiotnika *živъ. W etymologicznym związku z *živ'ati, którego kontynuanty poświadczone są w polszczyźnie tylko w formacjach z przedrostkami, np. od-żywiać, o-żywiać, po-żywiać. Zob. żywy

1. dziecko

Definicja

regularnie dostarczać komuś pożywienie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

zaspokajać

Połączenia

chłopi żywią; morze, ziemia żywi kogoś
żywić dziecko; armię, ludność, naród, rodzinę, społeczeństwo; bezdomnych, chorych, mieszkańców czegoś, niemowlęta, pacjentów, pracowników, robotników, sportowców, turystów, żołnierzy; bydło, trzodę; kaczki, krowy, świnie, tuczniki, zwierzęta
żywić mlekiem, zupą; mączkami, mieszankami, paszami, odpadkami, resztkami
żywić przez ileś tygodni, miesięcy...
żywić za darmo
żywić codziennie; dobrze, prawidłowo, właściwie
żywić i bronić, żywić i leczyć, żywić i pielęgnować, żywić i poić, żywić i ubierać; nocować i żywić
żywienie naturalne, sztuczne; optymalne, racjonalne, zdrowe, zrównoważone; pozajelitowe, zbiorowe; higiena, technologia... żywności i żywienia

Cytaty

	Dziennie dostawałam kromkę chleba i trochę wody. Żywiłam tym Dominikę. źródło: KWSJP: Krzysztof Oremus: Pół roku w niewoli, 2006, prasa
	Ptaki żywione są przede wszystkim gotowanym jajkiem i mieszanką zbożową. źródło: KWSJP: (mm): Ptasznik, 1999, prasa
	Byliśmy bardzo głodni i słabi po tym głodowym żywieniu nas w obozie przez kilka miesięcy. źródło: KWSJP: Wincenty Galica: Tragiczny marsz ze śmiercią, 1999, prasa
	- Morze daje ryby, morze nas żywi, trzeba zapewnić sobie jego przychylność. źródło: KWSJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966
	Walka była zakończona dla Kurbskiego, ale nie dla cara. Wielu kniaziów żywiła jeszcze ruska ziemia. źródło: KWSJP: Krzysztof Kowalski: Śmiech na służbie, 1987

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	żywię	żywimy
2 os.	żywisz	żywicie
3 os.	żywi	żywią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	żywiłem +(e)m żywił	żywiłam +(e)m żywiła	żywiłom +(e)m żywiło	żywiliśmy +(e)śmy żywili	żywiłyśmy +(e)śmy żywiły
2 os.	żywiłeś +(e)ś żywił	żywiłaś +(e)ś żywiła	żywiłoś +(e)ś żywiło	żywiliście +(e)ście żywili	żywiłyście +(e)ście żywiły
3 os.	żywił	żywiła	żywiło	żywili	żywiły

bezosobnik: żywiono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę żywił będę żywić	będę żywiła będę żywić	będę żywiło będę żywić	będziemy żywili będziemy żywić	będziemy żywiły będziemy żywić
2 os.	będziesz żywił będziesz żywić	będziesz żywiła będziesz żywić	będziesz żywiło będziesz żywić	będziecie żywili będziecie żywić	będziecie żywiły będziecie żywić
3 os.	będzie żywił będzie żywić	będzie żywiła będzie żywić	będzie żywiło będzie żywić	będą żywili będą żywić	będą żywiły będą żywić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		żywmy
2 os.	żyw	żywcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	żywiłbym bym żywił	żywiłabym bym żywiła	żywiłobym bym żywiło	żywilibyśmy byśmy żywili	żywiłybyśmy byśmy żywiły
2 os.	żywiłbyś byś żywił	żywiłabyś byś żywiła	żywiłobyś byś żywiło	żywilibyście byście żywili	żywiłybyście byście żywiły
3 os.	żywiłby by żywił	żywiłaby by żywiła	żywiłoby by żywiło	żywiliby by żywili	żywiłyby by żywiły

bezosobnik: żywiono by

bezokolicznik: żywić

imiesłów przysłówkowy współczesny: żywiąc

gerundium: żywienie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	żywienie	żywienia
D.	żywienia	żywień
C.	żywieniu	żywieniom
B.	żywienie	żywienia
N.	żywieniem	żywieniami
Ms.	żywieniu	żywieniach
W.	żywienie	żywienia

imiesłów przymiotnikowy czynny: żywiący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	żywiący	żywiący	żywiący	żywiące	żywiąca
D.	żywiącego	żywiącego	żywiącego	żywiącego	żywiącej
C.	żywiącemu	żywiącemu	żywiącemu	żywiącemu	żywiącej
B.	żywiącego	żywiącego	żywiący	żywiące	żywiącą
N.	żywiącym	żywiącym	żywiącym	żywiącym	żywiącą
Ms.	żywiącym	żywiącym	żywiącym	żywiącym	żywiącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	żywiący	żywiący	żywiące	żywiące
D.	żywiących	żywiących	żywiących	żywiących
C.	żywiącym	żywiącym	żywiącym	żywiącym
B.	żywiących	żywiących	żywiących	żywiące
N.	żywiącymi	żywiącymi	żywiącymi	żywiącymi
Ms.	żywiących	żywiących	żywiących	żywiących

imiesłów przymiotnikowy bierny: żywiony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	żywiony	żywiony	żywiony	żywione	żywiona
D.	żywionego	żywionego	żywionego	żywionego	żywionej
C.	żywionemu	żywionemu	żywionemu	żywionemu	żywionej
B.	żywionego	żywionego	żywiony	żywione	żywioną
N.	żywionym	żywionym	żywionym	żywionym	żywioną
Ms.	żywionym	żywionym	żywionym	żywionym	żywionej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	żywieni	żywieni	żywione	żywione
D.	żywionych	żywionych	żywionych	żywionych
C.	żywionym	żywionym	żywionym	żywionym
B.	żywionych	żywionych	żywionych	żywione
N.	żywionymi	żywionymi	żywionymi	żywionymi
Ms.	żywionych	żywionych	żywionych	żywionych

Składnia

żywić

KOGO/CO + (CZYM)

2. nadzieję

Definicja

książk.

odczuwać to, co jest nazwane następującym rzeczownikiem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka

Połączenia

żywić ambicję, entuzjazm, iluzję, kult, miłość, nadzieję, namiętność, niechęć, nienawiść, nieufność, obrzydzenie, podejrzenie, podziw, pogardę, pragnienie, przekonanie, przeświadczenie, respekt, sentyment, sympatię, szacunek, uprzedzenie, urazę, uznanie, wdzięczność, współczucie, zaufanie, życzliwość; marzenia, obawy, pragnienia, pretensje, uczucia, uprzedzenia, wątpliwości, złudzenia, zamiary
żywić coś od dzieciństwa, od zawsze
żywić dla kogoś
żywić do kogoś
żywić w sercu; w stosunku do kogoś/czegoś
żywić wobec kogoś
żywić względem kogoś
żywić długo, ileś lat
komuś pozostaje żywić, coś pozwala komuś żywić, ktoś zaczyna żywić jakieś uczucie
żywić urazy i zadręczać się

Cytaty

	Teść i zięć nie żywili dla siebie uczuć przyjaznych. źródło: KWSJP: Teodor Jeske-Choiński: Gasnące słońce, 1958
	Od zawsze żywiła sentyment do Polaków. źródło: KWSJP: Konrad Dulkowski: Republika Marzeń, 2004, prasa
	Przepaść, dzieląca mieszkańców nizin od górali nie jest nieprzebyta; ale klany żywią rodzaj pogardy w stosunku do zasiedziałego, spokojnego, zapobiegliwego trybu życia na nizinach źródło: KWSJP: George Bidwell: Cudzą krwią, 1973
	Ks. Boniecki mówi, że można było mieć zastrzeżenia co do nadziei ewangelizacyjnych żywionych przez księdza Malińskiego wobec służb bezpieczeństwa. źródło: KWSJP: Ewa Winnicka: Kościół i SB, 2005, prasa
	Pani Kwaśniewska sprawiła, że straciłem złudzenia, jakie jeszcze niedawno żywiłem względem płci przeciwnej. źródło: KWSJP: Wyrwany z marzeń, 2000, prasa

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	żywię	żywimy
2 os.	żywisz	żywicie
3 os.	żywi	żywią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	żywiłem +(e)m żywił	żywiłam +(e)m żywiła	żywiłom +(e)m żywiło	żywiliśmy +(e)śmy żywili	żywiłyśmy +(e)śmy żywiły
2 os.	żywiłeś +(e)ś żywił	żywiłaś +(e)ś żywiła	żywiłoś +(e)ś żywiło	żywiliście +(e)ście żywili	żywiłyście +(e)ście żywiły
3 os.	żywił	żywiła	żywiło	żywili	żywiły

bezosobnik: żywiono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę żywił będę żywić	będę żywiła będę żywić	będę żywiło będę żywić	będziemy żywili będziemy żywić	będziemy żywiły będziemy żywić
2 os.	będziesz żywił będziesz żywić	będziesz żywiła będziesz żywić	będziesz żywiło będziesz żywić	będziecie żywili będziecie żywić	będziecie żywiły będziecie żywić
3 os.	będzie żywił będzie żywić	będzie żywiła będzie żywić	będzie żywiło będzie żywić	będą żywili będą żywić	będą żywiły będą żywić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		żywmy
2 os.	żyw	żywcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	żywiłbym bym żywił	żywiłabym bym żywiła	żywiłobym bym żywiło	żywilibyśmy byśmy żywili	żywiłybyśmy byśmy żywiły
2 os.	żywiłbyś byś żywił	żywiłabyś byś żywiła	żywiłobyś byś żywiło	żywilibyście byście żywili	żywiłybyście byście żywiły
3 os.	żywiłby by żywił	żywiłaby by żywiła	żywiłoby by żywiło	żywiliby by żywili	żywiłyby by żywiły

bezosobnik: żywiono by

bezokolicznik: żywić

imiesłów przysłówkowy współczesny: żywiąc

gerundium: żywienie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	żywienie	żywienia
D.	żywienia	żywień
C.	żywieniu	żywieniom
B.	żywienie	żywienia
N.	żywieniem	żywieniami
Ms.	żywieniu	żywieniach
W.	żywienie	żywienia

imiesłów przymiotnikowy czynny: żywiący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	żywiący	żywiący	żywiący	żywiące	żywiąca
D.	żywiącego	żywiącego	żywiącego	żywiącego	żywiącej
C.	żywiącemu	żywiącemu	żywiącemu	żywiącemu	żywiącej
B.	żywiącego	żywiącego	żywiący	żywiące	żywiącą
N.	żywiącym	żywiącym	żywiącym	żywiącym	żywiącą
Ms.	żywiącym	żywiącym	żywiącym	żywiącym	żywiącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	żywiący	żywiący	żywiące	żywiące
D.	żywiących	żywiących	żywiących	żywiących
C.	żywiącym	żywiącym	żywiącym	żywiącym
B.	żywiących	żywiących	żywiących	żywiące
N.	żywiącymi	żywiącymi	żywiącymi	żywiącymi
Ms.	żywiących	żywiących	żywiących	żywiących

imiesłów przymiotnikowy bierny: żywiony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	żywiony	żywiony	żywiony	żywione	żywiona
D.	żywionego	żywionego	żywionego	żywionego	żywionej
C.	żywionemu	żywionemu	żywionemu	żywionemu	żywionej
B.	żywionego	żywionego	żywiony	żywione	żywioną
N.	żywionym	żywionym	żywionym	żywionym	żywioną
Ms.	żywionym	żywionym	żywionym	żywionym	żywionej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	żywieni	żywieni	żywione	żywione
D.	żywionych	żywionych	żywionych	żywionych
C.	żywionym	żywionym	żywionym	żywionym
B.	żywionych	żywionych	żywionych	żywione
N.	żywionymi	żywionymi	żywionymi	żywionymi
Ms.	żywionych	żywionych	żywionych	żywionych

Składnia

Rz_osobowy

żywić

CO + do KOGO | dla KOGO | w stosunku do KOGO/CZEGO | wobec KOGO | względem KOGO

Frazeologizmy

zakład zbiorowego żywienia

Data ostatniej modyfikacji: 20.10.2022