Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. przestrzeń
1. o chorobie
Definicja
Wymowa
[rospszestszeniać sie], pot. [rospszesczszeniać sie], pot. [rospszeszczszeniać sie]
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | rozpowszechniać się |
Połączenia
- bezrobocie, bunt, konflikt zbrojny, kryzys, rewolucja, strajk, wojna, zagrożenie; dym, ogień, pożar; AIDS, choroba, epidemia, grypa, HIV, nowotwór, wirus, zaraza rozprzestrzenia się; bakterie, drobnoustroje, gatunki czegoś, gryzonie, rośliny, szkodniki rozprzestrzeniają się
- rozprzestrzeniać się drogą kropelkową
- rozprzestrzeniać się na cały kraj, na całą Polskę, na pobliskie łąki, na sąsiadujące kraje, na świat, na jakieś tereny, na wszystkie kontynenty; na inne komputery, na jakieś urządzenia; na jakimś obszarze, na terenie
- rozprzestrzeniać się po Europie, po klatce schodowej, po kraju, po mieszkaniu
- rozprzestrzeniać się w całej dzielnicy, w Europie, w mieście, w Polsce, w regionie
- rozprzestrzeniać się wśród ludności, wśród mieszkańców
Cytaty
|
Żeby ogień nie rozprzestrzeniał się, mieszkańcy wraz ze strażakami tworzyli kordon piachu wokół lasu. źródło: NKJP: Izabela Jarosz: Boją się Bojszowy, Trybuna Śląska, 2003-05-08 |
|
|
Dąb czerwony szybko rozprzestrzenia się w polskich lasach. źródło: NKJP: Łukasz Łuczaj: Czerwony dąb na polskich monetach, Gazeta Wyborcza, 1995-01-07 |
|
|
Grypa rozprzestrzenia się głównie drogą kropelkową. źródło: NKJP: R.Nadaj: Szkoły wyludniają się, a szpitale wprowadzają zakazy odwiedzin, Tygodnik Ciechanowski, 2003-03-12 |
|
|
Jako wybitny lekarz walczył [...] z epidemią dżumy, gdzie stosował zasady higieny i doszedł do wniosku, iż zaraza rozprzestrzenia się za sprawą czegoś na kształt niesionych wiatrem zalążków, przekazywanych sobie wzajem przez ludzi. źródło: NKJP: Andrzej Nowak: Tak rzecze Nostradamus, Przekrój, nr 28/2611, 1995 |
|
|
Wirus rozprzestrzenia się z alarmującą szybkością i jest bardzo groźny. źródło: NKJP: Pawe: Znowu groźny wirus!, Dziennik Internautów, 2001-09-19 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
rozprzestrzeniam się |
rozprzestrzeniamy się |
|||
| 2 os. |
rozprzestrzeniasz się |
rozprzestrzeniacie się |
|||
| 3 os. |
rozprzestrzenia się |
rozprzestrzeniają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
rozprzestrzeniałem się +(e)m się rozprzestrzeniał |
rozprzestrzeniałam się +(e)m się rozprzestrzeniała |
rozprzestrzeniałom się +(e)m się rozprzestrzeniało |
rozprzestrzenialiśmy się +(e)śmy się rozprzestrzeniali |
rozprzestrzeniałyśmy się +(e)śmy się rozprzestrzeniały |
| 2 os. |
rozprzestrzeniałeś się +(e)ś się rozprzestrzeniał |
rozprzestrzeniałaś się +(e)ś się rozprzestrzeniała |
rozprzestrzeniałoś się +(e)ś się rozprzestrzeniało |
rozprzestrzenialiście się +(e)ście się rozprzestrzeniali |
rozprzestrzeniałyście się +(e)ście się rozprzestrzeniały |
| 3 os. |
rozprzestrzeniał się |
rozprzestrzeniała się |
rozprzestrzeniało się |
rozprzestrzeniali się |
rozprzestrzeniały się |
bezosobnik: rozprzestrzeniano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się rozprzestrzeniał będę się rozprzestrzeniać |
będę się rozprzestrzeniała będę się rozprzestrzeniać |
będę się rozprzestrzeniało będę się rozprzestrzeniać |
będziemy się rozprzestrzeniali będziemy się rozprzestrzeniać |
będziemy się rozprzestrzeniały będziemy się rozprzestrzeniać |
| 2 os. |
będziesz się rozprzestrzeniał będziesz się rozprzestrzeniać |
będziesz się rozprzestrzeniała będziesz się rozprzestrzeniać |
będziesz się rozprzestrzeniało będziesz się rozprzestrzeniać |
będziecie się rozprzestrzeniali będziecie się rozprzestrzeniać |
będziecie się rozprzestrzeniały będziecie się rozprzestrzeniać |
| 3 os. |
będzie się rozprzestrzeniał będzie się rozprzestrzeniać |
będzie się rozprzestrzeniała będzie się rozprzestrzeniać |
będzie się rozprzestrzeniało będzie się rozprzestrzeniać |
będą się rozprzestrzeniali będą się rozprzestrzeniać |
będą się rozprzestrzeniały będą się rozprzestrzeniać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
rozprzestrzeniajmy się |
|
| 2 os. |
rozprzestrzeniaj się |
rozprzestrzeniajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
rozprzestrzeniałbym się bym się rozprzestrzeniał |
rozprzestrzeniałabym się bym się rozprzestrzeniała |
rozprzestrzeniałobym się bym się rozprzestrzeniało |
rozprzestrzenialibyśmy się byśmy się rozprzestrzeniali |
rozprzestrzeniałybyśmy się byśmy się rozprzestrzeniały |
| 2 os. |
rozprzestrzeniałbyś się byś się rozprzestrzeniał |
rozprzestrzeniałabyś się byś się rozprzestrzeniała |
rozprzestrzeniałobyś się byś się rozprzestrzeniało |
rozprzestrzenialibyście się byście się rozprzestrzeniali |
rozprzestrzeniałybyście się byście się rozprzestrzeniały |
| 3 os. |
rozprzestrzeniałby się by się rozprzestrzeniał |
rozprzestrzeniałaby się by się rozprzestrzeniała |
rozprzestrzeniałoby się by się rozprzestrzeniało |
rozprzestrzenialiby się by się rozprzestrzeniali |
rozprzestrzeniałyby się by się rozprzestrzeniały |
bezosobnik: rozprzestrzeniano by się
bezokolicznik: rozprzestrzeniać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
rozprzestrzeniając się
gerundium: rozprzestrzenianie się
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | rozprzestrzenianie się |
rozprzestrzeniania się |
| D. | rozprzestrzeniania się |
rozprzestrzeniań się |
| C. | rozprzestrzenianiu się |
rozprzestrzenianiom się |
| B. | rozprzestrzenianie się |
rozprzestrzeniania się |
| N. | rozprzestrzenianiem się |
rozprzestrzenianiami się |
| Ms. | rozprzestrzenianiu się |
rozprzestrzenianiach się |
| W. | rozprzestrzenianie się |
rozprzestrzeniania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: rozprzestrzeniający się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | rozprzestrzeniający się |
rozprzestrzeniający się |
rozprzestrzeniający się |
rozprzestrzeniające się |
rozprzestrzeniająca się |
| D. | rozprzestrzeniającego się |
rozprzestrzeniającego się |
rozprzestrzeniającego się |
rozprzestrzeniającego się |
rozprzestrzeniającej się |
| C. | rozprzestrzeniającemu się |
rozprzestrzeniającemu się |
rozprzestrzeniającemu się |
rozprzestrzeniającemu się |
rozprzestrzeniającej się |
| B. | rozprzestrzeniającego się |
rozprzestrzeniającego się |
rozprzestrzeniający się |
rozprzestrzeniające się |
rozprzestrzeniającą się |
| N. | rozprzestrzeniającym się |
rozprzestrzeniającym się |
rozprzestrzeniającym się |
rozprzestrzeniającym się |
rozprzestrzeniającą się |
| Ms. | rozprzestrzeniającym się |
rozprzestrzeniającym się |
rozprzestrzeniającym się |
rozprzestrzeniającym się |
rozprzestrzeniającej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | rozprzestrzeniający się |
rozprzestrzeniający się |
rozprzestrzeniające się |
rozprzestrzeniające się |
| D. | rozprzestrzeniających się |
rozprzestrzeniających się |
rozprzestrzeniających się |
rozprzestrzeniających się |
| C. | rozprzestrzeniającym się |
rozprzestrzeniającym się |
rozprzestrzeniającym się |
rozprzestrzeniającym się |
| B. | rozprzestrzeniających się |
rozprzestrzeniających się |
rozprzestrzeniających się |
rozprzestrzeniające się |
| N. | rozprzestrzeniającymi się |
rozprzestrzeniającymi się |
rozprzestrzeniającymi się |
rozprzestrzeniającymi się |
| Ms. | rozprzestrzeniających się |
rozprzestrzeniających się |
rozprzestrzeniających się |
rozprzestrzeniających się |
odpowiednik aspektowy: rozprzestrzenić się
Składnia
| Rznieżywotny | + | rozprzestrzeniać się | + |
(GDZIE) +
(JAK)
|
2. o informacji
Definicja
Wymowa
[rospszestszeniać sie], pot. [rospszesczszeniać sie], pot. [rospszeszczszeniać sie]
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | rozpowszechniać się |
Połączenia
- idea, islam, legenda, religia, tradycja rozprzestrzenia się; plotki, wieści rozprzestrzeniają się
Cytaty
|
W przeciwieństwie do małych i izolowanych populacji, społeczeństwa Eurazji stanowiły ogromny tygiel, w którym bez większych przeszkód powstawały i rozprzestrzeniały się nowe idee. źródło: NKJP: Marek Konarzewski: Armaty i epidemie, Gazeta Wyborcza, 1998-08-21 |
|
|
Wieści o spisku czarowników rozprzestrzeniały się szybko. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005 |
|
|
W wieku XX obserwowano coraz większe rozprzestrzenianie się modernizmu, posługującego się terminologią oświecenia, podkreślającą znaczenie rozumu i obserwacji rządzących psychiką człowieka. źródło: NKJP: Jan Czesław Czabała: Czynniki leczące w psychoterapii, 2006 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
rozprzestrzeniam się |
rozprzestrzeniamy się |
|||
| 2 os. |
rozprzestrzeniasz się |
rozprzestrzeniacie się |
|||
| 3 os. |
rozprzestrzenia się |
rozprzestrzeniają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
rozprzestrzeniałem się +(e)m się rozprzestrzeniał |
rozprzestrzeniałam się +(e)m się rozprzestrzeniała |
rozprzestrzeniałom się +(e)m się rozprzestrzeniało |
rozprzestrzenialiśmy się +(e)śmy się rozprzestrzeniali |
rozprzestrzeniałyśmy się +(e)śmy się rozprzestrzeniały |
| 2 os. |
rozprzestrzeniałeś się +(e)ś się rozprzestrzeniał |
rozprzestrzeniałaś się +(e)ś się rozprzestrzeniała |
rozprzestrzeniałoś się +(e)ś się rozprzestrzeniało |
rozprzestrzenialiście się +(e)ście się rozprzestrzeniali |
rozprzestrzeniałyście się +(e)ście się rozprzestrzeniały |
| 3 os. |
rozprzestrzeniał się |
rozprzestrzeniała się |
rozprzestrzeniało się |
rozprzestrzeniali się |
rozprzestrzeniały się |
bezosobnik: rozprzestrzeniano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się rozprzestrzeniał będę się rozprzestrzeniać |
będę się rozprzestrzeniała będę się rozprzestrzeniać |
będę się rozprzestrzeniało będę się rozprzestrzeniać |
będziemy się rozprzestrzeniali będziemy się rozprzestrzeniać |
będziemy się rozprzestrzeniały będziemy się rozprzestrzeniać |
| 2 os. |
będziesz się rozprzestrzeniał będziesz się rozprzestrzeniać |
będziesz się rozprzestrzeniała będziesz się rozprzestrzeniać |
będziesz się rozprzestrzeniało będziesz się rozprzestrzeniać |
będziecie się rozprzestrzeniali będziecie się rozprzestrzeniać |
będziecie się rozprzestrzeniały będziecie się rozprzestrzeniać |
| 3 os. |
będzie się rozprzestrzeniał będzie się rozprzestrzeniać |
będzie się rozprzestrzeniała będzie się rozprzestrzeniać |
będzie się rozprzestrzeniało będzie się rozprzestrzeniać |
będą się rozprzestrzeniali będą się rozprzestrzeniać |
będą się rozprzestrzeniały będą się rozprzestrzeniać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
rozprzestrzeniajmy się |
|
| 2 os. |
rozprzestrzeniaj się |
rozprzestrzeniajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
rozprzestrzeniałbym się bym się rozprzestrzeniał |
rozprzestrzeniałabym się bym się rozprzestrzeniała |
rozprzestrzeniałobym się bym się rozprzestrzeniało |
rozprzestrzenialibyśmy się byśmy się rozprzestrzeniali |
rozprzestrzeniałybyśmy się byśmy się rozprzestrzeniały |
| 2 os. |
rozprzestrzeniałbyś się byś się rozprzestrzeniał |
rozprzestrzeniałabyś się byś się rozprzestrzeniała |
rozprzestrzeniałobyś się byś się rozprzestrzeniało |
rozprzestrzenialibyście się byście się rozprzestrzeniali |
rozprzestrzeniałybyście się byście się rozprzestrzeniały |
| 3 os. |
rozprzestrzeniałby się by się rozprzestrzeniał |
rozprzestrzeniałaby się by się rozprzestrzeniała |
rozprzestrzeniałoby się by się rozprzestrzeniało |
rozprzestrzenialiby się by się rozprzestrzeniali |
rozprzestrzeniałyby się by się rozprzestrzeniały |
bezosobnik: rozprzestrzeniano by się
bezokolicznik: rozprzestrzeniać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
rozprzestrzeniając się
gerundium: rozprzestrzenianie się
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | rozprzestrzenianie się |
rozprzestrzeniania się |
| D. | rozprzestrzeniania się |
rozprzestrzeniań się |
| C. | rozprzestrzenianiu się |
rozprzestrzenianiom się |
| B. | rozprzestrzenianie się |
rozprzestrzeniania się |
| N. | rozprzestrzenianiem się |
rozprzestrzenianiami się |
| Ms. | rozprzestrzenianiu się |
rozprzestrzenianiach się |
| W. | rozprzestrzenianie się |
rozprzestrzeniania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: rozprzestrzeniający się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | rozprzestrzeniający się |
rozprzestrzeniający się |
rozprzestrzeniający się |
rozprzestrzeniające się |
rozprzestrzeniająca się |
| D. | rozprzestrzeniającego się |
rozprzestrzeniającego się |
rozprzestrzeniającego się |
rozprzestrzeniającego się |
rozprzestrzeniającej się |
| C. | rozprzestrzeniającemu się |
rozprzestrzeniającemu się |
rozprzestrzeniającemu się |
rozprzestrzeniającemu się |
rozprzestrzeniającej się |
| B. | rozprzestrzeniającego się |
rozprzestrzeniającego się |
rozprzestrzeniający się |
rozprzestrzeniające się |
rozprzestrzeniającą się |
| N. | rozprzestrzeniającym się |
rozprzestrzeniającym się |
rozprzestrzeniającym się |
rozprzestrzeniającym się |
rozprzestrzeniającą się |
| Ms. | rozprzestrzeniającym się |
rozprzestrzeniającym się |
rozprzestrzeniającym się |
rozprzestrzeniającym się |
rozprzestrzeniającej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | rozprzestrzeniający się |
rozprzestrzeniający się |
rozprzestrzeniające się |
rozprzestrzeniające się |
| D. | rozprzestrzeniających się |
rozprzestrzeniających się |
rozprzestrzeniających się |
rozprzestrzeniających się |
| C. | rozprzestrzeniającym się |
rozprzestrzeniającym się |
rozprzestrzeniającym się |
rozprzestrzeniającym się |
| B. | rozprzestrzeniających się |
rozprzestrzeniających się |
rozprzestrzeniających się |
rozprzestrzeniające się |
| N. | rozprzestrzeniającymi się |
rozprzestrzeniającymi się |
rozprzestrzeniającymi się |
rozprzestrzeniającymi się |
| Ms. | rozprzestrzeniających się |
rozprzestrzeniających się |
rozprzestrzeniających się |
rozprzestrzeniających się |
odpowiednik aspektowy: rozprzestrzenić się
Składnia
| Rznieżywotny | + | rozprzestrzeniać się | + |
(GDZIE)
|