Chronologizacja
Na podstawie indeksu haseł.
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
usprawiedliwiam się |
usprawiedliwiamy się |
|||
| 2 os. |
usprawiedliwiasz się |
usprawiedliwiacie się |
|||
| 3 os. |
usprawiedliwia się |
usprawiedliwiają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
usprawiedliwiałem się +(e)m się usprawiedliwiał |
usprawiedliwiałam się +(e)m się usprawiedliwiała |
usprawiedliwiałom się +(e)m się usprawiedliwiało |
usprawiedliwialiśmy się +(e)śmy się usprawiedliwiali |
usprawiedliwiałyśmy się +(e)śmy się usprawiedliwiały |
| 2 os. |
usprawiedliwiałeś się +(e)ś się usprawiedliwiał |
usprawiedliwiałaś się +(e)ś się usprawiedliwiała |
usprawiedliwiałoś się +(e)ś się usprawiedliwiało |
usprawiedliwialiście się +(e)ście się usprawiedliwiali |
usprawiedliwiałyście się +(e)ście się usprawiedliwiały |
| 3 os. |
usprawiedliwiał się |
usprawiedliwiała się |
usprawiedliwiało się |
usprawiedliwiali się |
usprawiedliwiały się |
bezosobnik: usprawiedliwiano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się usprawiedliwiał będę się usprawiedliwiać |
będę się usprawiedliwiała będę się usprawiedliwiać |
będę się usprawiedliwiało będę się usprawiedliwiać |
będziemy się usprawiedliwiali będziemy się usprawiedliwiać |
będziemy się usprawiedliwiały będziemy się usprawiedliwiać |
| 2 os. |
będziesz się usprawiedliwiał będziesz się usprawiedliwiać |
będziesz się usprawiedliwiała będziesz się usprawiedliwiać |
będziesz się usprawiedliwiało będziesz się usprawiedliwiać |
będziecie się usprawiedliwiali będziecie się usprawiedliwiać |
będziecie się usprawiedliwiały będziecie się usprawiedliwiać |
| 3 os. |
będzie się usprawiedliwiał będzie się usprawiedliwiać |
będzie się usprawiedliwiała będzie się usprawiedliwiać |
będzie się usprawiedliwiało będzie się usprawiedliwiać |
będą się usprawiedliwiali będą się usprawiedliwiać |
będą się usprawiedliwiały będą się usprawiedliwiać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
usprawiedliwiajmy się |
|
| 2 os. |
usprawiedliwiaj się |
usprawiedliwiajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
usprawiedliwiałbym się bym się usprawiedliwiał |
usprawiedliwiałabym się bym się usprawiedliwiała |
usprawiedliwiałobym się bym się usprawiedliwiało |
usprawiedliwialibyśmy się byśmy się usprawiedliwiali |
usprawiedliwiałybyśmy się byśmy się usprawiedliwiały |
| 2 os. |
usprawiedliwiałbyś się byś się usprawiedliwiał |
usprawiedliwiałabyś się byś się usprawiedliwiała |
usprawiedliwiałobyś się byś się usprawiedliwiało |
usprawiedliwialibyście się byście się usprawiedliwiali |
usprawiedliwiałybyście się byście się usprawiedliwiały |
| 3 os. |
usprawiedliwiałby się by się usprawiedliwiał |
usprawiedliwiałaby się by się usprawiedliwiała |
usprawiedliwiałoby się by się usprawiedliwiało |
usprawiedliwialiby się by się usprawiedliwiali |
usprawiedliwiałyby się by się usprawiedliwiały |
bezosobnik: usprawiedliwiano by się
bezokolicznik: usprawiedliwiać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
usprawiedliwiając się
gerundium: usprawiedliwianie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | usprawiedliwianie się |
usprawiedliwiania się |
| D. | usprawiedliwiania się |
usprawiedliwiań się |
| C. | usprawiedliwianiu się |
usprawiedliwianiom się |
| B. | usprawiedliwianie się |
usprawiedliwiania się |
| N. | usprawiedliwianiem się |
usprawiedliwianiami się |
| Ms. | usprawiedliwianiu się |
usprawiedliwianiach się |
| W. | usprawiedliwianie się |
usprawiedliwiania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: usprawiedliwiający się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | usprawiedliwiający się |
usprawiedliwiający się |
usprawiedliwiający się |
usprawiedliwiające się |
usprawiedliwiająca się |
| D. | usprawiedliwiającego się |
usprawiedliwiającego się |
usprawiedliwiającego się |
usprawiedliwiającego się |
usprawiedliwiającej się |
| C. | usprawiedliwiającemu się |
usprawiedliwiającemu się |
usprawiedliwiającemu się |
usprawiedliwiającemu się |
usprawiedliwiającej się |
| B. | usprawiedliwiającego się |
usprawiedliwiającego się |
usprawiedliwiający się |
usprawiedliwiające się |
usprawiedliwiającą się |
| N. | usprawiedliwiającym się |
usprawiedliwiającym się |
usprawiedliwiającym się |
usprawiedliwiającym się |
usprawiedliwiającą się |
| Ms. | usprawiedliwiającym się |
usprawiedliwiającym się |
usprawiedliwiającym się |
usprawiedliwiającym się |
usprawiedliwiającej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | usprawiedliwiający się |
usprawiedliwiający się |
usprawiedliwiające się |
usprawiedliwiające się |
| D. | usprawiedliwiających się |
usprawiedliwiających się |
usprawiedliwiających się |
usprawiedliwiających się |
| C. | usprawiedliwiającym się |
usprawiedliwiającym się |
usprawiedliwiającym się |
usprawiedliwiającym się |
| B. | usprawiedliwiających się |
usprawiedliwiających się |
usprawiedliwiających się |
usprawiedliwiające się |
| N. | usprawiedliwiającymi się |
usprawiedliwiającymi się |
usprawiedliwiającymi się |
usprawiedliwiającymi się |
| Ms. | usprawiedliwiających się |
usprawiedliwiających się |
usprawiedliwiających się |
usprawiedliwiających się |
odpowiednik aspektowy: usprawiedliwić się
Pochodzenie
Od: sprawiedliwy
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Połączenia
- władza usprawiedliwiała się
- usprawiedliwiać się brakiem czegoś
- usprawiedliwiać się w pracy
- chcieć, musieć się usprawiedliwiać
- usprawiedliwiać się i przepraszać, usprawiedliwiać się i tłumaczyć
Cytaty
|
- W takim razie zjem tylko ciastko i sobie pójdę - powiedziała. - Czasami nie mogę sobie odmówić, chociaż nie powinnam - zaczęła się usprawiedliwiać. źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Traktat o łuskaniu fasoli, 2007 |
|
|
Usprawiedliwiała się, że nie może zostać dłużej, a ja dziękowałem Bogu, że wreszcie mnie opuści. źródło: NKJP: Waldemar Borzestowski: Bulterier Samson i ja, 2008 |
|
|
Łowcy parami na zmianę nieśli młodego, ważącego około stu kilogramów „kociaka''. Stary Gold szedł obok, usprawiedliwiając się przed nim, dlaczego musiał pozbawić go wolności. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka, 1963 |
|
|
Odpychasz go, kłamiesz, usprawiedliwiając się bólami brzucha, migreną, zmęczeniem, sennością, tym, że zburzy ci fryzurę lub zetrze makijaż. źródło: NKJP: Andrzej Zaniewski: Król Tanga, 1997 |
|
|
Potulnie usprawiedliwiał się przed nim z niezbyt porządnie prowadzonej buchalterii. źródło: NKJP: Marian Brandys: Nieznany książę Poniatowski, 1960 |
Składnia
|
+ | usprawiedliwiać się | + |
MOWA WPROST
|
|
|
+ | usprawiedliwiać się | + |
(przed KIM/CZYM) +
że ZDANIE | ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE
|
|
|
+ | usprawiedliwiać się | + |
(CZYM) +
(z CZEGO) +
(przed KIM)
|