UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

klęska

Chronologizacja

SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

zach. psł. *klęsъka 'zapadnięcie się, upadek'

1. wojenna

Definicja

bardzo niekorzystny dla jednego z uczestników wynik jakiejś walki bądź rywalizacji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny gry i zabawy

Relacje znaczeniowe

	antonimy:	triumf, tryumf, wiktoria, zwycięstwo
	hiperonimy:	niepowodzenie

Połączenia

narodowa; błyskawiczna, niechybna, nieuchronna; absolutna, dotkliwa, całkowita, druzgocąca, ostateczna, wielka; spektakularna, straszliwa, straszna; bolesna, haniebna, sromotna, upokarzająca klęska; klęska militarna, polityczna, wojenna, wojskowa, wyborcza; wrześniowa; stalingradzka
klęska wroga; Hitlera, Napoleona; Anglików, Francuzów, Serbów...; Krzyżaków, krzyżowców, powstańców; armii polskiej, szwedzkiej..., wojsk meksykańskich, rosyjskich...; Francji, Niemiec, Włoch...; powstania; partii; faszyzmu, komunizmu, lewicy, obozu (władzy), prawicy
klęska pod Stalingradem; z Anglią, z Czechami, z Japonią...
klęska w bitwie, w starciu z kimś, w walce, w wojnie; w wyborach; w meczu
zwycięstwa i klęski
powody, przyczyny; przeczucie, widmo, zapowiedź, zwiastun; chwile, dni; ogrom, rozmiary; gorycz, hańba, smak; obraz, rocznica, symbol klęski; pasmo klęsk
wieść o klęsce
winny klęski
klęska nastąpiła/następuje, przyszła; wywołała popłoch, szok...
doznać; uniknąć; życzyć; coś dopełniło klęski
zapobiec klęsce
przynieść, spowodować, zadać; ponieść/ponosić; odwrócić, pomścić; przeżyć klęskę
coś grozi; skończyło się, zakończyło się klęską
opowiadać; coś zadecydowało o klęsce

Cytaty

	[...] klęska gruzińskiej armii w Abchazji omal nie zakończyła się śmiercią prezydenta Gruzji Eduarda Szewardnadzego w oblężonym, płonącym Suchumi, rozpadem gruzińskiego państwa i ponownym podporządkowaniem go Moskwie. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Wieże z kamienia, 2004
	Niebawem nadeszła wiadomość, że Egipcjanie ponieśli klęskę i wkrótce potem wojska nowobabilońskie pojawiły się znowu pod murami stolicy. źródło: NKJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1963
	Wyprawy rycerstwa europejskiego przeciwko Turkom Osmańskim zakończone klęskami pod Nikopolis i Warną oraz wojny husyckie także zasługują na miano krucjat. źródło: NKJP: Internet
	- Jakie były przyczyny klęski z koszykarkami Rosji? - Rywalki przystąpiły do meczu z wolą walki [...]. źródło: NKJP: Były zbyt spięte, Dziennik Polski, 2000-10-04
	[...] po klęskach wyborczych socjalistów w ostatnich latach ocalił jedność partii. źródło: NKJP: Robert Sołtyk: W pierwszej turze wyborów prezydenckich we Francji, Gazeta Wyborcza, 1995-04-24

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	klęska	klęski
D.	klęski	klęsk

C.	klęsce	klęskom
B.	klęskę	klęski
N.	klęską	klęskami
Ms.	klęsce	klęskach
W.	klęsko	klęski

Składnia

	+	klęska	+	(KOGO/CZEGO)
	+	klęska	+	(JAKA)

2. życiowa

Definicja

duże niepowodzenie w jakichś działaniach bądź w określonej dziedzinie życia

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	porażka
	antonimy:	sukces, triumf, tryumf, zwycięstwo
	hiperonimy:	niepowodzenie

Połączenia

moralna, zawodowa; osobista, własna, życiowa; kompletna, prawdziwa, totalna klęska; klęska artystyczna, ekonomiczna, finansowa; domowe; nieustanne klęski; klęski miłosne
klęska i kompromitacja, klęska i krzywda; klęski i cierpienia, klęski i niepowodzenia, klęski i nieszczęścia, klęski i rozczarowania, klęski i upokorzenia; porażki i klęski, sukcesy i klęski
źródło; poczucie, świadomość; świadectwo klęski
klęski spadły na kogoś
coś oznacza klęskę; przeżywać klęski
coś okazało się klęską

Cytaty

	Trzech pana wychowanków zeszło na manowce. To chyba klęska trenera? źródło: NKJP: K.Jakubowski: Sportowcy na aucie, Tygodnik Ciechanowski, 2005-04-16
	Córka rzeczywiście znalazła się w smutnym położeniu i ma prawo mieć poczucie klęski życiowej. źródło: NKJP: Aneta R.: W zaufaniu, Życie na gorąco, 1999
	Prapremiera tego utworu była ogromną klęską, która w dużej mierze przyczyniła się do przedwczesnej śmierci francuskiego kompozytora. źródło: NKJP: Afisz Dziennika, Dziennik Polski, 2001-01-31
	Często bohaterowie są ludźmi [...] wyrosłymi z establishmentu, ale głęboko rozczarowani, pokaleczeni osobistymi klęskami buntują się, odrzucają jego reguły. źródło: NKJP: Andrzej Werner: Dekada filmu, 1997

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	klęska	klęski
D.	klęski	klęsk

C.	klęsce	klęskom
B.	klęskę	klęski
N.	klęską	klęskami
Ms.	klęsce	klęskach
W.	klęsko	klęski

Składnia

klęska

(JAKA)

3. żywiołowa

Definicja

zjawisko o znacznym zasięgu powodujące bardzo duże zniszczenia i śmierć wielu osób bądź poważne problemy społeczne

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Pogoda zjawiska atmosferyczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

katastrofa

Połączenia

katastrofalna klęska; klęska ekologiczna, naturalna, żywiołowa; powodziowa, głodowa
klęska huraganu, nieurodzaju, powodzi, posuchy, pożarów, suszy; bezrobocia, głodu, zarazy
katastrofy i klęski
obszar, rejon, tereny; stan; następstwo klęski; skutki klęsk
ubezpieczenie od klęsk
walka z klęską; ochrona przed klęskami
ustawa o klęsce
klęska wystąpiła gdzieś; dotknęła producentów, rolników..., nawiedziła Polskę, Wietnam...
mieć klęskę (nieurodzaju, suszy)
(region, teren) dotknięty, (straty, szkody) wywołane klęską

Cytaty

	W drugiej połowie lat 80., gdy przestało tam padać, poziom wody w jeziorze Nasera obniżył się katastrofalnie i Egiptowi groziła klęska suszy. źródło: NKJP: Marek Maszek: Korespondencja z Kairu, Gazeta Wyborcza, 1992-10-10
	W trudnych dniach klęski powodzi doszło do znacznego pogorszenia warunków funkcjonowania służby zdrowia. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 16.07.1997
	Zniszczenie wielu upraw na ziemiach indiańskich spowodowało klęskę głodu. źródło: NKJP: Internet
	We wsi organizujemy akcje na rzecz ludzi dotkniętych klęskami żywiołowymi. źródło: NKJP: (os): Z dziadka na syna, Nowiny Raciborskie, 2002-01-23

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	klęska	klęski
D.	klęski	klęsk

C.	klęsce	klęskom
B.	klęskę	klęski
N.	klęską	klęskami
Ms.	klęsce	klęskach
W.	klęsko	klęski

Składnia

	+	klęska	+	CZEGO
	+	klęska	+	JAKA

4. szkodliwa sytuacja

Definicja

sytuacja, którą mówiący uważa za złą i szkodliwą

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

prawdziwa klęska
być klęską

Cytaty

[...] w tym rozgardiaszu zapadły się chyba pod ziemię ulubione, wydeptane kapcie. Prawdziwa klęska!

źródło: NKJP: Jerzy Walawski: Niedźwiedź w kamizelce, Dziennik Polski, 2000-09-20

Hipermarket w Olkuszu to klęska dla lokalnego handlu i zwolnienia setek pracujących w nim osób [...]

źródło: NKJP: (syp): Bitwa o handel, Dziennik Polski, 2002-09-21

[...] ewentualny pański sukces, pańskie Austerlitz, to będzie klęska, jeśli chodzi o zaufanie społeczeństwa do władzy [...]

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 20.03.1997

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	klęska	klęski
D.	klęski	klęsk

C.	klęsce	klęskom
B.	klęskę	klęski
N.	klęską	klęskami
Ms.	klęsce	klęskach
W.	klęsko	klęski

Inne uwagi

Zwykle lp

Frazeologizmy

katastrofa humanitarna
klęska humanitarna
klęska urodzaju

Data ostatniej modyfikacji: 10.02.2014