Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *pęta 'tylna część stopy; tylna wygięta część czegoś'
Forma prasłowiańska jest prawdopodobnie derywatem od psł. *pęti 'napinać, naciągać, rozciągać' z przyrostkiem *-ta; pierwotne znaczenie: 'to, co jest napięte, naciągnięte' stąd 'napięta, naciągnięta część ciała' (Bor)
1.a część ciała
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe
Połączenia
- brudna; odbita pięta
- pięta i śródstopie; pięty i palce
- strzał piętą
- koszula, futro, kożuch... do pięt
- długi do pięt
- odegrać, podać, skierować piłkę, strzelić, trafić, zagrać piętą; uderzyć konia piętami
- kopnięcie, uderzenie piętą
- bić kogoś w pięty
- obrócić się, odwrócić się/odwracać się, okręcić się, wykręcić się, zakręcić się, zawrócić na pięcie; przysiąść/przysiadać, siedzieć, siadać na piętach; bić kogoś po piętach
- od czubka głowy do pięt
Cytaty
|
Piesza doznała złamania kości pięty lewej stopy i trafiła do szpitala. źródło: NKJP: 997, Nowiny Raciborskie, 2007-09-11 |
|
|
Bramkę po wcześniejszym przytomnym zagraniu piętą przez Komorka strzałem po ziemi z ok. 20 m uzyskał Hałgas. źródło: NKJP: (RL): Podhalańska klasa okregowa, juniorów, Dziennik Polski, 2003-04-24 |
|
|
Zenek szedł wolno; opierał się na kiju, a chorą stopę stawiał na pięcie. źródło: NKJP: Irena Jurgielewiczowa: Ten obcy, 1990 |
|
|
Tuż przed nałożeniem samoopalacza dokładnie wymyj i wysusz skórę, a potem wmasuj w nią lekki krem lub balsam nawilżający, zwracając szczególną uwagę na łokcie, pięty i kolana. źródło: NKJP: Danuta Bybrowska: Słońce w kremie, Gazeta Wyborcza - Dodatek, 1999-05-15 |
|
|
Siedziałam więc przy nim całe noce i dnie w fotelu. Podkładałam poduszki pod pięty i łokcie. Przekręcałam go z boku na bok, aby nie dostał odleżyn. źródło: NKJP: Janek powrócił do nas po19 latach choroby, Tygodnik Ciechanowski, 2007-07-03 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | pięta |
pięty |
|
| D. | pięty |
pięt |
|
| C. | pięcie |
piętom |
|
| B. | piętę |
pięty |
|
| N. | piętą |
piętami |
|
| Ms. | pięcie |
piętach |
|
| W. | pięto |
pięty |
1.b buta
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie rodzaje i części ubrań
Połączenia
- ruchoma, sztywna, usztywniona pięta
- pięta buta
- szpic i pięta
- kapcie, klapki, sandałki... bez pięt
- buty z całą, z pełną; z odkrytą; z twardą... piętą
Cytaty
|
W zależności od tego, czy but upadł noskiem, czy piętą do drzwi, dziewczyna miała wyjść za mąż bądź zostać panną. źródło: NKJP: (EKA): Wieczór wróżb, Dziennik Polski, 2002-11-30 |
|
|
Tenisówki, które dostałem, co tydzień musiałem zszywać na piętach, bo się rozlatywały. źródło: NKJP: O życiu, sporcie i przyszłości, Dziennik Polski, 2001-03-03 |
|
|
Dwa miesiące później kozakom za prawie 110 zł pękły szwy na piętach. źródło: NKJP: Paweł Kuca: Oddajcie pieniądze za moje kozaki, prasa, 2006 |
|
|
[...] własnoręcznie naciągnął na jej drobne stopy o długich kształtnych palcach swoje marynarskie, białe wełniane skarpety z niezacerowanymi dziurkami na piętach. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Wyspy szerszenia, 2008 |
|
|
Celność to skoki oddawane z wysokości 1000 metrów z natychmiastowym otwarciem spadochronu. Mierzy się w tak zwaną „patelnię”, czyli koło o średnicy 16 centymetrów [...]. W środku tego koła znajduje się mniejsze o średnicy 3 centymetrów, w które trzeba trafić piętą buta. źródło: NKJP: Lubię przemyślane ryzyko, Dziennik Polski, 2003-03-10 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | pięta |
pięty |
|
| D. | pięty |
pięt |
|
| C. | pięcie |
piętom |
|
| B. | piętę |
pięty |
|
| N. | piętą |
piętami |
|
| Ms. | pięcie |
piętach |
|
| W. | pięto |
pięty |
Składnia
|
+ | pięta | + |
CZEGO
|
2. masztu
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport wodny
Połączenia
- pięta bomu, masztu
Cytaty
|
[...] linka o nazwie hals, mocująca róg halsowy żagla do pięty bomu (czasem także równocześnie do masztu) nosi nazwę refhals [...]. źródło: NKJP: CiaPan: Refszkentla, Wikipedia.pl, 2009-05-09 |
|
|
Okucie pięty bomu umożliwia wychylanie drzewca w poziomie i w pionie oraz obrót dookoła osi bomu. źródło: NKJP: Royas: Bom, Wikipedia.pl, 2008-11-10 |
|
|
W nadstępce znajduje się otwór, w który wchodzi pięta masztu (lub jej czop), lub też zamocowane jest do niej gniazdo masztu. źródło: NKJP: YarluBot: Nadstępka, Wikipedia.pl, 2008-04-02 |
|
|
Drewniana lub metalowa rozpórka zwiększająca kąt pomiędzy olinowaniem stałym a masztem, usztywniająca maszt na wysokości zamocowania want kolumnowych, przymocowana jednym końcem (piętą) do masztu pod odpowiednim kątem, a drugim końcem (nokiem) rozpierająca wantę [...]. źródło: NKJP: Klejas: Saling, Wikipedia.pl, 2008-09-06 |
|
|
Przypominam sobie wszystkie tradycyjne metody przywołania wiatru: jakieś skrobanie pięt masztów, czynione ponoć na dawnych żaglowcach [...]. źródło: NKJP: Andrzej Urbańczyk: Dziękuję ci, Pacyfiku, 1997 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | pięta |
pięty |
|
| D. | pięty |
pięt |
|
| C. | pięcie |
piętom |
|
| B. | piętę |
pięty |
|
| N. | piętą |
piętami |
|
| Ms. | pięcie |
piętach |
|
| W. | pięto |
pięty |
Składnia
|
|
+ | pięta | + |
CZEGO
|