Chronologizacja
Pochodzenie
Rzeczownik odczasownikowy od przedrostkowego pociskać 'rzucać, miotać' ; zob. ciskać
1. armatni
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń
Połączenia
- metalowy; skorodowany; przypadkowy pocisk; pocisk ołowiany; armatni, artyleryjski, czołgowy, karabinowy, moździerzowy, pistoletowy, rakietowy; wystrzelony z czegoś; amerykańskie, izraelskie, sowieckie...; nakierowane, uzbrojone; międzykontynentalne; nadlatujące; śmiercionośne pociski; pociski atomowe, chemiczne, gazowe, jądrowe, nuklearne, uranowe; manewrujące, przechwytujące, samonaprowadzające, samosterujące, sterowane, zapalające; antyrakietowe, przeciwlotnicze, przeciwpancerne
- pocisk jakiegoś kalibru; moździerza; pociski artylerii, dział
- pocisk z armaty, z działka, z granatnika, z karabinu, z moździerza, z pistoletu, z wyrzutni; pociski do armat, do działa, do granatników, do moździerzy
- pocisk z gazem; pociski z głowicami
- pocisk w lufie; pociski w magazynkach
- pociski i moździerze, pociski i naboje; bomby i pociski, granaty i pociski, łuski i pociski, rakiety i pociski
- głowica, zapalnik; odłamek; prędkość; lot, tor, trajektoria; eksplozja, uderzenie, wybuch; gwizd pocisku; wyrzutnia; deszcz, grad, seria pocisków
- ostrzał pociskami
- zapalniki do pocisków
- nabój z pociskiem
- pocisk leci, nadleciał, przeleciał; rozerwał coś, trafił/trafia, uderzył, ugodził w coś; eksplodował, wybuchł; pociski przelatują; padały, spadły/spadały na coś; chybiły; zniszczyły coś; pękały, wybuchają;
- odpalić/odpalać pocisk;
- miotanie, naprowadzanie, wyrzucanie, wystrzeliwanie; rozbrajanie pocisków
- uzbrojony, wyposażony w pociski
- szybki jak pocisk
- lecieć jak pocisk
Cytaty
|
Ledwie doszedłem do budynku, gdy trafił weń armatni pocisk, roznosząc go w drzazgi. źródło: NKJP: S.Żagiel: Makaron jeńca nr 31550, Tygodnik Ciechanowski, 2005-02-10 |
|
|
Uniosłem głowicę przeciwpancernego pocisku kalibru 73. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Dobry powód, by zabijać, 2005 |
|
|
W gruzach odnaleziono bardzo dużo grotów z brązu i pocisków kamiennych do proc. źródło: NKJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1963 |
|
|
Odrzut zależny jest od masy broni, właściwości amunicji [...] oraz oporu, jaki stawia pociskowi lufa przy jego przejściu przez nią. źródło: NKJP: Stanisław Godlewski: Vademecum myśliwego, 1955 |
|
|
Karabin posiadał celownik krzywkowy i przystosowany był do trzydziestocalowych nabojów z pociskiem zaokrąglonym. źródło: NKJP: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | pocisk |
pociski |
|
| D. | pocisku |
pocisków |
|
| C. | pociskowi |
pociskom |
|
| B. | pocisk |
pociski |
|
| N. | pociskiem |
pociskami |
|
| Ms. | pocisku |
pociskach |
|
| W. | pocisku |
pociski |
2. rzucony przedmiot
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek
Połączenia
- rzucić, trafić pociskiem
Cytaty
|
Polek wyszukał zgrabny kamień, taki poręczny „płaskun”, i [...] rzucił go ponad rzeczką. Pocisk zatoczył przepisowy łuk, rąbnął znienacka we wzdętą banię worka za plecami Pluski. źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Dziura w niebie, 1959 |
|
|
Na zdjęciach wykonanych przez fotoreporterów widać chuliganów rzucających w policjantów kamieniami wielkości piłki lekarskiej. Takim pociskiem można zabić człowieka. źródło: NKJP: Wygrana chuliganów, Dziennik Polski, 2001-06-12 |
|
|
Chwyciła w szaleństwie trwogi ciężki przycisk i cisnęła nim z furią w stronę łajdackiego psa. [...] Zamiast dobrze obliczyć parabolę, pani Szymbartowa trafiła pociskiem o dwa rumby w lewo, czyli w szklane naczynie, w którym pławiły się dwie złote rybki. źródło: NKJP: Kornel Makuszyński: Szaleństwa Panny Ewy, 1957 |
|
|
W odruchu posłużył się pociskiem [...] w postaci krzesła, gdyż ten przedmiot znalazł się akurat w zasięgu jego ręki. Chociaż nie zdołał nim porazić napastnika, [...] skutecznie przestraszył nieproszonego gościa, który zbiegł. źródło: NKJP: Krzesło jako miotacz, Wiadomości Rudzkie, 1999 |
|
|
Z rozkołysanej wiatrem gałęzi spadła szyszka i uderzyła wprost w czubek głowy dorosłego. To rozbawiło braci. Każdy podniósł po ościstym pocisku i cisnął w jeńców. źródło: Iwona Surmik: Talizman złotego smoka, 2002 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | pocisk |
pociski |
|
| D. | pocisku |
pocisków |
|
| C. | pociskowi |
pociskom |
|
| B. | pocisk |
pociski |
|
| N. | pociskiem |
pociskami |
|
| Ms. | pocisku |
pociskach |
|
| W. | pocisku |
pociski |