Chronologizacja
1.a sprzęt kuchenny
Definicja
Pochodzenie
ros. čájnik 'imbryk do herbaty'
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie miejsca, osoby, przedmioty, sytuacje związane z jedzeniem
Połączenia
- aluminiowy, blaszany, metalowy, miedziany, mosiężny, plastikowy, stalowy; dziurawy, okopcony, przerdzewiały; gwiżdżący; nierdzewny; emaliowany niebieski czajnik; czajnik bezprzewodowy, elektryczny
- czajnik Kenwood, Philips, Siemens...
- czajnik firmy Tefal
- czajnik na wodę
- czajnik z filtrem, z gwizdkiem, z pokrywką, z rączką; z wodą, z wrzątkiem
- czajnik i patelnia; czajnik i żelazko; garnek i czajnik; kubki i czajnik; zapałki, termos i czajnik
- gwizd, szum, świst; dzióbek, gwizdek czajnika
- dzióbek, kabel, pokrywka od czajnika
- kamień, osad, woda w czajniku
- czajnik bucha parą; dymi; gwiżdże, szumi, zaszumiał; kipi
- postawić, stawiać czajnik na czymś (na gazie, na kuchence, na ogniu); odkamienić; nastawić, włączyć; spalić; napełnić/napełniać czajnik (wodą)
- nalewać wody do czajnika
- gotować/zagotować wodę w czajniku
Cytaty
|
[...] W naszej dzisiejszej świadomości zbiorowej czajnik egzystuje głównie jako blaszane - lub ostatnio - plastikowe naczynie do gotowania wody [...]. źródło: NKJP: (AN): Wystawy, Dziennik Polski - Kraków, 1998-04-20 |
|
|
[...] W kuchni gwiżdże czajnik, znak, że woda już wrze. źródło: NKJP: Ewa Nowacka: Może nie, może tak, 1995 |
|
|
Postawiłam czajnik na gazie, kiedy odezwał się gwizdek, zalałam wrzątkiem herbatę. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Rosyjski kochanek, 1996 |
|
|
Adam dyskretnie wycofał się do kuchni i włączył elektryczny czajnik. źródło: NKJP: Joanna Szymczyk: Ewa i złoty kot, 2004 |
|
|
Napełniają czajnik bezprzewodowy, gotują, zalewają wrzątkiem mocną kawę [...]. źródło: NKJP: Radosław Kobierski: Harar, 2005 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | czajnik |
czajniki |
|
| D. | czajnika |
czajników |
|
| C. | czajnikowi |
czajnikom |
|
| B. | czajnik |
czajniki |
|
| N. | czajnikiem |
czajnikami |
|
| Ms. | czajniku |
czajnikach |
|
| W. | czajniku |
czajniki |
1.b zawartość
Definicja
Pochodzenie
ros. čájnik 'imbryk do herbaty'
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie miejsca, osoby, przedmioty, sytuacje związane z jedzeniem
Cytaty
|
[...] w rzeczywistości wszystkie cząstki antymaterii, jakie się dotąd udało wygenerować, zebrane do kupy nie dałyby podczas anihilacji energii wystarczającej do tego by – jak się ładnie wyraził jeden z fizyków specjalizujących się w tej konkretnej dziedzinie – zagotować czajnik wody na herbatę. źródło: NKJP: Marcin T.P. Łuczyński: Dżinn w akceleratorze, Esena, nr 5, 2009-07-02 |
|
|
- Przychodzimy po kwadransie („zapomniałem, że robiłem herbatę”) i gotujemy cały czajnik wody od nowa. źródło: Internet: oszczędzaj.info |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | czajnik |
czajniki |
|
| D. | czajnika |
czajników |
|
| C. | czajnikowi |
czajnikom |
|
| B. | czajnik |
czajniki |
|
| N. | czajnikiem |
czajnikami |
|
| Ms. | czajniku |
czajnikach |
|
| W. | czajniku |
czajniki |
2. duży czajniczek:
Cytaty
Odmiana
część mowy: rzeczownik
2.a naczynie stołowe
Definicja
Pochodzenie
ros. čájnik 'imbryk do herbaty'
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie miejsca, osoby, przedmioty, sytuacje związane z jedzeniem
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | czajniczek |
Połączenia
- gliniany, porcelanowy czajnik
- czajnik do parzenia herbaty
- czajnik z herbatą, z kawą
- talerze, filiżanki, czajnik, cukiernice; imbryki, wazy, czajniki
- taca z czajnikiem
Cytaty
|
Nalewał sobie z czajnika parującą herbatę. źródło: NKJP: Manuela Gretkowska, Piotr Pietucha: Sceny z życia pozamałżeńskiego, 2003 |
|
|
Osoby, które poszukują do swej kuchni nietuzinkowego drobiazgu zainteresują oryginalne angielskie czajniki do parzenia herbaty [...]. źródło: NKJP: Detal ze szlachetnym rodowodem, Dziennik Polski – Dom, 2000-09-06 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | czajnik |
czajniki |
|
| D. | czajnika |
czajników |
|
| C. | czajnikowi |
czajnikom |
|
| B. | czajnik |
czajniki |
|
| N. | czajnikiem |
czajnikami |
|
| Ms. | czajniku |
czajnikach |
|
| W. | czajniku |
czajniki |
2.b zawartość
Definicja
Pochodzenie
ros. čájnik 'imbryk do herbaty'
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie miejsca, osoby, przedmioty, sytuacje związane z jedzeniem
Połączenia
- czajnik herbaty, kawy
Cytaty
|
Kobieta [...] przynosi mi czajnik gorącej herbaty, a na tacy całą kolekcję różnych konfitur i cukierków. źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński, Gazeta Wyborcza, 1992-10-03 |
|
|
Obserwuję ich od początku, gdy tu przyszli. Wylali niechcący czajnik herbaty, utytłali w tym papierosy, maczali czekoladki w piwie i robili to z przerażająco barokowym wdziękiem. źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Tarot paryski, 1999 |
|
|
Siedzą w kucki, [...] piją zieloną herbatę. Piją tak godzinami, często przez cały dzień. Przyjemne to życie, spędzane w cieniu drzewa, na dywaniku, wśród bliskich kompanów. Usiadłem na trawie i zamówiłem czajnik. źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Kirgiz schodzi z konia, 2007 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | czajnik |
czajniki |
|
| D. | czajnika |
czajników |
|
| C. | czajnikowi |
czajnikom |
|
| B. | czajnik |
czajniki |
|
| N. | czajnikiem |
czajnikami |
|
| Ms. | czajniku |
czajnikach |
|
| W. | czajniku |
czajniki |
Składnia
|
+ | czajnik | + |
CZEGO
|
3. w curlingu
Definicja
Pochodzenie
Od: czajnik w zn. 'sprzęt kuchenny'.
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport przedmioty związane ze sportem
Cytaty
|
Jeżeli dyscypliną olimpijską jest curling, czyli puszczanie czajników po lodzie, to dlaczego nie może nią być kajak-polo? źródło: NKJP: Łukasz Klimaniec: Gladiatorzy kajakarstwa, Dziennik Zachodni, 2005-08-22 |
|
|
Pamiętam, jak jeszcze niedawno moi znajomi ekscytowali się dziwnym sportem, w którym ludzie turlają czajniki po lodzie i machają szczotkami do zamiatania. A teraz – o ironio – sam złapałem bakcyla curlingu. źródło: NKJP: emka: Ślizg party, Dlaczego?, 2009-07-24 |
|
|
Umieszczenie czajników swojej drużyny najbliżej środka to efekt, do którego dążą biorący udział w zawodach. źródło: Internet: portalaktywni.com |
|
|
Czasami odnoszę wrażenie, że historia zamiast gładko posuwać się do przodu niczym czajnik po lodzie w zawodach curlingu, traci co jakiś czas impet [...]. źródło: Internet: marvelcomics.pl |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | czajnik |
czajniki |
|
| D. | czajnika |
czajników |
|
| C. | czajnikowi |
czajnikom |
|
| B. | czajnik |
czajniki |
|
| N. | czajnikiem |
czajnikami |
|
| Ms. | czajniku |
czajnikach |
|
| W. | czajniku |
czajniki |
4. osoba wstydliwa
Definicja
Pochodzenie
Zob. czaić się
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka określenia człowieka ze względu na jego usposobienie
Cytaty
|
Kogo uważasz za swojego największego przeciwnika:? (Może samego siebie). Paweł Czapiewski: Na pewno Borzakowski. Młody nieobliczalny i mający ogromne rezerwy (aczkolwiek straszny z niego czajnik). źródło: NKJP: Onet.pl - Rozmowy, 2002-03-11 |
|
|
Ostatnio byłam na występach w przedszkolu. Franek miał tam wykonać solówkę po angielsku, więc najpierw przez pół minuty chichotał w rękaw. Straszny z niego czajnik i wstydzioch, śmiech ma na wierzchu. źródło: Internet: film.wp.p |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | czajnik |
czajnikowie |
ndepr |
| czajniki |
depr | ||
| D. | czajnika |
czajników |
|
| C. | czajnikowi |
czajnikom |
|
| B. | czajnika |
czajników |
|
| N. | czajnikiem |
czajnikami |
|
| Ms. | czajniku |
czajnikach |
|
| W. | czajniku |
czajnikowie |
ndepr |
| czajniki |
depr |
5. homoseksualista
Definicja
Pochodzenie
Od: czajnik w zn. 'gest'.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka płeć
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | chomik, cieplak, ciepły brat, ciota, czajniczek, gej, pedalarz, pedalista, pedał, pederasta, pedryl, pedzio | |
| hiperonimy: | homoseksualista |
Cytaty
|
Kindzia, coś mi się wydaje, że tu szybciej kobitkę poznasz niż faceta, bo tu widać same czajniki. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Facet powinien być przystojny, a nie ładny, a ty... wyglądasz jak czajnik. źródło: Internet: samosia.pl |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | czajnik |
czajnikowie |
ndepr |
| czajniki |
depr | ||
| D. | czajnika |
czajników |
|
| C. | czajnikowi |
czajnikom |
|
| B. | czajnika |
czajników |
|
| N. | czajnikiem |
czajnikami |
|
| Ms. | czajniku |
czajnikach |
|
| W. | czajniku |
czajnikowie |
ndepr |
| czajniki |
depr |
6. gest
Definicja
Pochodzenie
Od: czajnik w zn. 'sprzęt kuchenny' przez podobieństwo delikatnego zgięcia dłoni (względem przedramienia) do kształtu dzióbka klasycznego czajnika.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka płeć
Cytaty
|
Gdy przyjaciele Tomassa pojawiają się w rodzinnej willi, ojciec ostrzega na mieście, żeby córki mieszkańców nie wychodziły dziś z domu, bo mogą znaleźć się w niebezpieczeństwie. Tymczasem rzeczeni koledzy to cioty pełną gębą, ze wszystkimi stereotypowymi atrybutami właśnie (miast uścisku dłoni czajnik, obcisłe bluzki, wysoki głos etc.). źródło: Internet: slodkogorzkie.wordpress.com |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | czajnik |
czajniki |
|
| D. | czajnika |
czajników |
|
| C. | czajnikowi |
czajnikom |
|
| B. | czajnik |
czajniki |
|
| N. | czajnikiem |
czajnikami |
|
| Ms. | czajniku |
czajnikach |
|
| W. | czajniku |
czajniki |
Inne uwagi
Zwykle lp