UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zdemontować

Chronologizacja

1861, SJPWil

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zdemontuję
 zdemontujemy
2 os. zdemontujesz
 zdemontujecie
3 os. zdemontuje
 zdemontują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zdemontowałem
+(e)m zdemontował
 zdemontowałam
+(e)m zdemontowała
 zdemontowałom
+(e)m zdemontowało
 zdemontowaliśmy
+(e)śmy zdemontowali
 zdemontowałyśmy
+(e)śmy zdemontowały
2 os. zdemontowałeś
+(e)ś zdemontował
 zdemontowałaś
+(e)ś zdemontowała
 zdemontowałoś
+(e)ś zdemontowało
 zdemontowaliście
+(e)ście zdemontowali
 zdemontowałyście
+(e)ście zdemontowały
3 os. zdemontował
 zdemontowała
 zdemontowało
 zdemontowali
 zdemontowały

bezosobnik: zdemontowano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zdemontujmy
2 os. zdemontuj
 zdemontujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zdemontowałbym
bym zdemontował
 zdemontowałabym
bym zdemontowała
 zdemontowałobym
bym zdemontowało
 zdemontowalibyśmy
byśmy zdemontowali
 zdemontowałybyśmy
byśmy zdemontowały
2 os. zdemontowałbyś
byś zdemontował
 zdemontowałabyś
byś zdemontowała
 zdemontowałobyś
byś zdemontowało
 zdemontowalibyście
byście zdemontowali
 zdemontowałybyście
byście zdemontowały
3 os. zdemontowałby
by zdemontował
 zdemontowałaby
by zdemontowała
 zdemontowałoby
by zdemontowało
 zdemontowaliby
by zdemontowali
 zdemontowałyby
by zdemontowały

bezosobnik: zdemontowano by

bezokolicznik: zdemontować

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zdemontowawszy

gerundium: zdemontowanie

imiesłów przymiotnikowy bierny: zdemontowany

odpowiedniki aspektowe: demontować , zdemontowywać

Pochodzenie

Od:  demontować 

1. na części

Definicja

rozdzielić elementy przedmiotu stanowiące całość i spowodować, że całość ta przestaje istnieć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  rozłożyć, rozmontować
antonimy:  złożyć, zmontować
hiperonimy:  rozebrać

Połączenia

  • zdemontować mechanizm, samochód

Cytaty

Nieproszeni goście ograbili księdza, zdemontowali jego samochód na części.

źródło: NKJP: (vig): Ryzykowne miłosierdzie, Dziennik Zachodni, 2001-01-25

Fachowcy zdemontowali cały dom, konserwowali poszczególne elementy konstrukcji, a później zbudowali dom praktycznie od podstaw.

źródło: NKJP: Paulina Chudzyńska: Miłośnicy unikatowych miejsc w zabytkowym podcieniu, Dziennik Bałtycki, 2006-11-17

Mężczyzna powiedział, że kupił samochód w tajemnicy przed rodzicami i dlatego pozostawił go na łące. Chciał go zdemontować na części.

źródło: NKJP: (ALG): Łowienie „malucha”, Dziennik Polski, 2008-04-15

Składnia

bez ograniczeń + zdemontować +
CO

2. kamerę

Definicja

usunąć z jakiegoś miejsca jakieś urządzenie lub jakąś rzecz, która w tym miejscu była ustawiona albo umocowana, by pełnić określonego rodzaju funkcję

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

Relacje znaczeniowe

antonimy:  zainstalować, zamontować

Połączenia

  • złodzieje zdemontowali coś
  • zdemontować balustradę, drzwi, działo, grzejnik, instalację, kaloryfer, koła, ogrodzenie, tablicę
  • zdemontować i ukraść, zdemontować i wywieźć

Cytaty

Gdybyśmy zdemontowali anteny, mieszkańcy Człuchowa nie mogliby oglądać II programu telewizji, mielibyśmy też problemy z korzystaniem z telefonów komórkowych [...].

źródło: NKJP: (pif): Tłok na wieży, Dziennik Bałtycki, 2000-01-04

Bojowe odrzutowce odleciały już dawno, zdemontowano oświetlenie pasów startowych [...].

źródło: NKJP: Adam Grzeszak: Las albo Vegas, Polityka, 2002-03-23

[...] przestępca przeciął dwa kable, zerwał kłódki przy włazie na dach i zdemontował urządzenie do przesyłu internetu drogą radiową.

źródło: NKJP: (wod): Bez internetu i radia, Gazeta Krakowska, 2004-01-22

Czy policjanci nie obawiają się, że po zdemontowaniu kamer gwałtownie wzrośnie przestępczość?

źródło: NKJP: Joanna Heler: Wielki Brat nie patrzy bandytom na ręce, Dziennik Zachodni, 2009-03-25

Składnia

bez ograniczeń + zdemontować +
CO

3. koalicję

Definicja

książk. 
sprawić, że przestaje istnieć grupa osób, działanie, sposób myślenia lub inna całość, związane wcześniej z jednym, określonym celem lub jedną całością myślową

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa działalność polityczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  rozmontować

Cytaty

W tym roku mija 16 lat od chwili, kiedy Sejm zdemontował przyzwoity system ubezpieczeń rolnych.

źródło: NKJP: Jerzy Witaszczyk, Dziennik Łódzki, 2006-07-28

Przez cały mecz obie drużyny walczyły zacięcie, ale nic z tego nie wynikało. Na ogół nie potrafiły zdemontować obrony przeciwników [...].

źródło: NKJP: (ST): Remis porażką Startu, Dziennik Polski, 2008-09-29

W każdym kraju, jak widać na przykładzie Polski, są ludzie, którym nie podobają się rozwiązania kapitalistyczne, a za to bardzo socjalistyczne i komunistyczne [...]. I to oni właśnie robią, co mogą, żeby jak najwięcej tych socjalistycznych rozwiązań wprowadzić, a jak najwięcej kapitalistycznych zdemontować.

źródło: NKJP: Internet

Owa beztroska sprawia, iż dzień za dniem bezpowrotnie trwonimy czas niezwykłej wręcz historycznej koniunktury (przemiany w Rosji, otwartość Niemiec, śladowy, lecz wciąż istniejący prestiż kraju, który pierwszy zdemontował komunizm [...]).

źródło: NKJP: Maciej Zięba: Po szkodzie? Przed szkodą?: o Polsce, kapitalizmie i kontemplacji, 1996

Składnia

bez ograniczeń + zdemontować +
CO
Data ostatniej modyfikacji: 24.08.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN