UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

demon

Chronologizacja

1564, SPXVI

Pochodzenie

łac. daemon

z gr. daímōn 'zły duch'

1. duch

Definicja

istota nadprzyrodzona, zwykle obdarzona znaczną mocą, niebezpieczna i wywołująca lęk, pojawiająca się w wierzeniach różnych kultur i religii

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja wierzenia i przesądy

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	syn ciemności
	hiperonimy:	czort, duch

Połączenia

leśny, wodny; kobiecy, żeński; krwawy; skrzydlaty; potężny, wielki; złośliwy, zły demon; pomniejsze; dobre, złe demony
demon zła
bogowie i demony, wampiry i demony; diabły, demony, strzygi
ciało, twarz; ofiara; maska demona; imiona; król demonów
demon kogoś opętał
wypuścić demona; wypędzać demony;
wywoływanie demonów
opętany przez demony

Cytaty

	Wcześnie zaczął przejawiać szczególną podatność na kontakty z niewidzialnym światem bogów, demonów i duchów. źródło: NKJP: Zbigniew Teplicki: Wielcy Indianie Ameryki Północnej , 1994
	Stanęły jej w oczach oglądane niegdyś na ścianach świątyni w Ur obrzydłe postacie demonów o szponach sępa, ogonie węża, głowie trupiej i ciele lamparta. źródło: NKJP: Zofia Kossak, Przymierze, 1996
	Chcesz zobaczyć we Francji demona, opętanie, sztukę egzorcyzmu? Proszę bardzo. źródło: NKJP: Kazimierz Kania: Egzorcysta z Paryża, Dziennik Polski, 2001-05-26
	Kaneyasu pojął, że admirał nie był człowiekiem, tylko demonem i pojawił się w jego chorym życiu jak ów zły duch pająka z góry Katsuragi, by zarzucić nań pajęczynę i pogrążyć go jeszcze bardziej w chorobę źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Wyspy szerszenia, 2008
	W wierzeniach Tajów ważną rolę odgrywają także wspomniane różnorakie, dobre i złe, demony. źródło: NKJP: (WJ): W „złotym trójkącie”, Dziennik Polski, 2001-05-12

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	demon	demony
D.	demona	demonów
C.	demonowi	demonom
B.	demona	demony
N.	demonem	demonami
Ms.	demonie	demonach
W.	demonie	demony

2. człowiek

Definicja

osoba uznawana za uosobienie jakiejś siły lub cechy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka określenia człowieka ze względu na jego usposobienie

Połączenia

istny demon
demon pracowitości, seksu, szybkości, zła

Cytaty

	Szwedzki producent samochodów AB Volvo i brytyjski demon szybkości Tom Walkinshaw tworzą niezwykłą parę. źródło: NKJP: Stephen D. Moore: Volvo chce ożywić swój wizerunek, Gazeta Wyborcza - The Wall Street Journal Europe, 1995-01-30
	Madonna zrobiła furorę, objawiając się jako skandalistka, demon seksu, kobieta szalona i pozbawiona jakichkolwiek zahamowań. źródło: NKJP: Mocne strony kobiety, Cosmopolitan, 2000
	Nie był jednak diabolicznym demonem zła. [...] Okrucieństwo nie było dla niego celem, lecz jedynie sposobem, przydatnym, a czasami koniecznym. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Modlitwa o deszcz, 2002
	[...] ktoś musiał czuwać nad powszedniością artystycznego stowarzyszenia, a Baśka jest najsympatyczniejszym z demonów pracowitości i zorganizowania. źródło: NKJP: Srebrne panie, Dziennik Polski, 2000-01-15

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	demon	demony
D.	demona	demonów
C.	demonowi	demonom
B.	demona	demony
N.	demonem	demonami
Ms.	demonie	demonach
W.	demonie	demony

Składnia

demon

(CZEGO)

3. moc

Definicja

niekontrolowana moc, której przypisuje się panowanie nad jakimiś uczuciami lub działaniami

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja wierzenia i przesądy

Połączenia

uśpione; stare demony
demon ambicji, gry, smutku; demony antysemityzmu, namiętności, przemocy, przeszłości, walki, wojny, zemsty, zła, zniszczenia
demony rodzą się; budzą się; odżyły; znikają
budzić, obudzić; pokonać demony
coś jest demonem

Cytaty

	Kohl mówił, że integracja Europy jest kwestią wojny i pokoju. Należał jeszcze do pokolenia, które uważało, że poprzez integrację trzeba wypędzić demony przeszłości. źródło: NKJP: Danuta Zagrodzka: Z Aleksandrem Smolarem rozmawia Danuta Zagrodzka, Gazeta Wyborcza, 1999-02-27
	W XIX i XX w., gdy obudziły się demony nacjonalizmu, dotąd śpiące w historii, sprawa granic stała się oczkiem w głowie narodów. źródło: NKJP: Ku granicy bez granicy?, Dziennik Polski, 2003-12-12
	Wiele koncepcji wykorzystujących w badaniach psychologię społeczną, wskazuje, że to właśnie zbiorowy strach uwalnia demona wojny. źródło: NKJP: Wojna rodzi wojnę, Dziennik Polski, 2003-06-13
	[...] ekonomiści [...] często są jak uczniowie czarnoksiężnika; wyzwalają pod jego nieobecność moce, nad którymi nie zdolni są zapanować. Spuszczone przez nich z łańcucha demony namiętności opanowują serca i umysły. źródło: NKJP: Hazardzista, Dziennik Polski, 2001-03-17

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	demon	demony
D.	demona	demonów
C.	demonowi	demonom
B.	demona	demony
N.	demonem	demonami
Ms.	demonie	demonach
W.	demonie	demony

Inne uwagi

Zwykle lm

Składnia

demon

(CZEGO)

Data ostatniej modyfikacji: 26.01.2023