UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

tracić

Chronologizacja

SStp, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

psł. *tratiti 'trzeć, rozcierać, rozdrabniać coś' > 'zużywać coś; niszczyć, marnować, pozbywać się czegoś'

W etymologicznej więzi z psł. *terti (zob. trzeć)

1. wzrok

Definicja

przestawać mieć posiadaną cechę, zdolność do czegoś, zmysł

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie rodzaje chorób

Relacje znaczeniowe

synonimy:

utracać

Połączenia

chory, pacjent; ciało, skóra traci coś
tracić pamięć, słuch, sprawność fizyczną, umysłową..., wzrok; dziewictwo; cierpliwość, kontrolę, nadzieję, wiarę; elastyczność, jędrność, wilgotność, wodę;
tracić na starość
tracić z powodu choroby, wypadku
stopniowo tracić coś
zacząć tracić coś

Cytaty

	Ojciec jest ciężko chory, nie ma nogi, traci wzrok. źródło: NKJP: Dorota Abramowicz: Kolęda dla Ani i Zdzisia, Wieczór Wybrzeża, 2000-12-22
	Chorzy początkowo tracą pamięć, stają się uzależnieni od pomocy opiekunów, umierają po kilku latach w stanie całkowitego otępienia umysłowego. źródło: NKJP: Tadeusz Bielicki: Odkrycia, Gazeta Wyborcza, 1993-12-17
	[...] kosmetyki produkowane na bazie ogórecznika poleca się osobom ze skórą wrażliwą, skłonną do podrażnień. Można ich także używać do skóry starzejącej się, tracącej jędrność , gdyż zapobiegają utracie wilgoci i odtwarzają jej naturalny płaszcz lipidowy. źródło: NKJP: (kp): Warto wiedzieć!, Dziennik Łódzki, 2004-11-19
	Od początku świata miliony kobiet traciły dziewictwo na łonie przyrody, ale dzisiaj, w dobie cywilizacji i antyseptyki, wymaga się bardziej higienicznych warunków. źródło: NKJP: Michalina Wistocka: Sztuka kochania, 2009

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	tracę	tracimy
2 os.	tracisz	tracicie
3 os.	traci	tracą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	traciłem +(e)m tracił	traciłam +(e)m traciła	traciłom +(e)m traciło	traciliśmy +(e)śmy tracili	traciłyśmy +(e)śmy traciły
2 os.	traciłeś +(e)ś tracił	traciłaś +(e)ś traciła	traciłoś +(e)ś traciło	traciliście +(e)ście tracili	traciłyście +(e)ście traciły
3 os.	tracił	traciła	traciło	tracili	traciły

bezosobnik: tracono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę tracił będę tracić	będę traciła będę tracić	będę traciło będę tracić	będziemy tracili będziemy tracić	będziemy traciły będziemy tracić
2 os.	będziesz tracił będziesz tracić	będziesz traciła będziesz tracić	będziesz traciło będziesz tracić	będziecie tracili będziecie tracić	będziecie traciły będziecie tracić
3 os.	będzie tracił będzie tracić	będzie traciła będzie tracić	będzie traciło będzie tracić	będą tracili będą tracić	będą traciły będą tracić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		traćmy
2 os.	trać	traćcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	traciłbym bym tracił	traciłabym bym traciła	traciłobym bym traciło	tracilibyśmy byśmy tracili	traciłybyśmy byśmy traciły
2 os.	traciłbyś byś tracił	traciłabyś byś traciła	traciłobyś byś traciło	tracilibyście byście tracili	traciłybyście byście traciły
3 os.	traciłby by tracił	traciłaby by traciła	traciłoby by traciło	traciliby by tracili	traciłyby by traciły

bezosobnik: tracono by

bezokolicznik: tracić

imiesłów przysłówkowy współczesny: tracąc

gerundium: tracenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	tracenie	tracenia
D.	tracenia	traceń
C.	traceniu	traceniom
B.	tracenie	tracenia
N.	traceniem	traceniami
Ms.	traceniu	traceniach
W.	tracenie	tracenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: tracący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tracący	tracący	tracący	tracące	tracąca
D.	tracącego	tracącego	tracącego	tracącego	tracącej
C.	tracącemu	tracącemu	tracącemu	tracącemu	tracącej
B.	tracącego	tracącego	tracący	tracące	tracącą
N.	tracącym	tracącym	tracącym	tracącym	tracącą
Ms.	tracącym	tracącym	tracącym	tracącym	tracącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tracący	tracący	tracące	tracące
D.	tracących	tracących	tracących	tracących
C.	tracącym	tracącym	tracącym	tracącym
B.	tracących	tracących	tracących	tracące
N.	tracącymi	tracącymi	tracącymi	tracącymi
Ms.	tracących	tracących	tracących	tracących

imiesłów przymiotnikowy bierny: tracony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tracony	tracony	tracony	tracone	tracona
D.	traconego	traconego	traconego	traconego	traconej
C.	traconemu	traconemu	traconemu	traconemu	traconej
B.	traconego	traconego	tracony	tracone	traconą
N.	traconym	traconym	traconym	traconym	traconą
Ms.	traconym	traconym	traconym	traconym	traconej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	traceni	traceni	tracone	tracone
D.	traconych	traconych	traconych	traconych
C.	traconym	traconym	traconym	traconym
B.	traconych	traconych	traconych	tracone
N.	traconymi	traconymi	traconymi	traconymi
Ms.	traconych	traconych	traconych	traconych

odpowiedniki aspektowe: utracić , stracić

Składnia

tracić

2. dobytek

Definicja

przestawać posiadać coś, co uprzednio się dostało lub zdobyło

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse własność

Relacje znaczeniowe

synonimy:

utracać

Połączenia

szlachta, władza traci coś; ludzie, pracownicy, związkowcy tracą coś
tracić dach nad głową, dobytek, mieszkanie, przywileje, samochód; władzę, wpływy
tracić w jednej chwili

Cytaty

Ostatnia wielka powódź. Przeraziła mnie skalą, ogromem nieszczęścia. Zobaczyłem, jak ludzie tracą dobytek życia. To także we mnie zostało.

źródło: NKJP: Barbara Pietkiewicz: Pożar i diament, Polityka, 2006-02-11

Tajne porozumienie partii - która właśnie traci władzę - z odchodzącym rządem, to wielkie osiągnięcie w dziedzinie politycznego absurdu.

źródło: NKJP: Marek Beylin: Wejścia i przejścia, Gazeta Wyborcza, 1997-10-09

Nauczyciele tracą przywileje związane z kartą nauczyciela i podpisują umowę o pracę z prowadzącym szkołę.

źródło: NKJP: (ELŻ): Szkołe do likwidacji, Gazeta Krakowska, 2005-08-03

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	tracę	tracimy
2 os.	tracisz	tracicie
3 os.	traci	tracą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	traciłem +(e)m tracił	traciłam +(e)m traciła	traciłom +(e)m traciło	traciliśmy +(e)śmy tracili	traciłyśmy +(e)śmy traciły
2 os.	traciłeś +(e)ś tracił	traciłaś +(e)ś traciła	traciłoś +(e)ś traciło	traciliście +(e)ście tracili	traciłyście +(e)ście traciły
3 os.	tracił	traciła	traciło	tracili	traciły

bezosobnik: tracono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę tracił będę tracić	będę traciła będę tracić	będę traciło będę tracić	będziemy tracili będziemy tracić	będziemy traciły będziemy tracić
2 os.	będziesz tracił będziesz tracić	będziesz traciła będziesz tracić	będziesz traciło będziesz tracić	będziecie tracili będziecie tracić	będziecie traciły będziecie tracić
3 os.	będzie tracił będzie tracić	będzie traciła będzie tracić	będzie traciło będzie tracić	będą tracili będą tracić	będą traciły będą tracić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		traćmy
2 os.	trać	traćcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	traciłbym bym tracił	traciłabym bym traciła	traciłobym bym traciło	tracilibyśmy byśmy tracili	traciłybyśmy byśmy traciły
2 os.	traciłbyś byś tracił	traciłabyś byś traciła	traciłobyś byś traciło	tracilibyście byście tracili	traciłybyście byście traciły
3 os.	traciłby by tracił	traciłaby by traciła	traciłoby by traciło	traciliby by tracili	traciłyby by traciły

bezosobnik: tracono by

bezokolicznik: tracić

imiesłów przysłówkowy współczesny: tracąc

gerundium: tracenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	tracenie	tracenia
D.	tracenia	traceń
C.	traceniu	traceniom
B.	tracenie	tracenia
N.	traceniem	traceniami
Ms.	traceniu	traceniach
W.	tracenie	tracenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: tracący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tracący	tracący	tracący	tracące	tracąca
D.	tracącego	tracącego	tracącego	tracącego	tracącej
C.	tracącemu	tracącemu	tracącemu	tracącemu	tracącej
B.	tracącego	tracącego	tracący	tracące	tracącą
N.	tracącym	tracącym	tracącym	tracącym	tracącą
Ms.	tracącym	tracącym	tracącym	tracącym	tracącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tracący	tracący	tracące	tracące
D.	tracących	tracących	tracących	tracących
C.	tracącym	tracącym	tracącym	tracącym
B.	tracących	tracących	tracących	tracące
N.	tracącymi	tracącymi	tracącymi	tracącymi
Ms.	tracących	tracących	tracących	tracących

imiesłów przymiotnikowy bierny: tracony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tracony	tracony	tracony	tracone	tracona
D.	traconego	traconego	traconego	traconego	traconej
C.	traconemu	traconemu	traconemu	traconemu	traconej
B.	traconego	traconego	tracony	tracone	traconą
N.	traconym	traconym	traconym	traconym	traconą
Ms.	traconym	traconym	traconym	traconym	traconej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	traceni	traceni	tracone	tracone
D.	traconych	traconych	traconych	traconych
C.	traconym	traconym	traconym	traconym
B.	traconych	traconych	traconych	tracone
N.	traconymi	traconymi	traconymi	traconymi
Ms.	traconych	traconych	traconych	traconych

odpowiedniki aspektowe: utracić , stracić

Składnia

tracić

3. żonę

Definicja

znajdować się w sytuacji, w której umiera komuś ktoś bliski lub dochodzi do rozstania z nim

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Rodzina relacje rodzinne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

Połączenia

tracić dziecko, męża, żonę; krewnego, matkę, ojca; kolegę, przyjaciela; pracownika, współpracownika; kota, psa
tracić w wypadku,

Cytaty

Kate traci męża i córeczkę w trakcie próby ucieczki do Kanady.

źródło: NKJP: (MD): Kobieca antyutopia, Dziennik Polski, 2006-06-07

Największą tragedię przeżył pochodzący z Cieszyna Olszar, tracąc na zawsze swą narzeczoną.

źródło: NKJP: Tomasz Kuczyński: Wygrać z rozpaczą, Dziennik Zachodni, 2005-10-07

- Z jednej strony awans ten cieszy, ale z drugiej strony trochę szkoda, że nasza prokuratura traci tak dobrego pracownika.

źródło: NKJP: (pok): Szeliga do stolicy, Echo Dnia, 2006-01-04

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	tracę	tracimy
2 os.	tracisz	tracicie
3 os.	traci	tracą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	traciłem +(e)m tracił	traciłam +(e)m traciła	traciłom +(e)m traciło	traciliśmy +(e)śmy tracili	traciłyśmy +(e)śmy traciły
2 os.	traciłeś +(e)ś tracił	traciłaś +(e)ś traciła	traciłoś +(e)ś traciło	traciliście +(e)ście tracili	traciłyście +(e)ście traciły
3 os.	tracił	traciła	traciło	tracili	traciły

bezosobnik: tracono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę tracił będę tracić	będę traciła będę tracić	będę traciło będę tracić	będziemy tracili będziemy tracić	będziemy traciły będziemy tracić
2 os.	będziesz tracił będziesz tracić	będziesz traciła będziesz tracić	będziesz traciło będziesz tracić	będziecie tracili będziecie tracić	będziecie traciły będziecie tracić
3 os.	będzie tracił będzie tracić	będzie traciła będzie tracić	będzie traciło będzie tracić	będą tracili będą tracić	będą traciły będą tracić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		traćmy
2 os.	trać	traćcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	traciłbym bym tracił	traciłabym bym traciła	traciłobym bym traciło	tracilibyśmy byśmy tracili	traciłybyśmy byśmy traciły
2 os.	traciłbyś byś tracił	traciłabyś byś traciła	traciłobyś byś traciło	tracilibyście byście tracili	traciłybyście byście traciły
3 os.	traciłby by tracił	traciłaby by traciła	traciłoby by traciło	traciliby by tracili	traciłyby by traciły

bezosobnik: tracono by

bezokolicznik: tracić

imiesłów przysłówkowy współczesny: tracąc

gerundium: tracenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	tracenie	tracenia
D.	tracenia	traceń
C.	traceniu	traceniom
B.	tracenie	tracenia
N.	traceniem	traceniami
Ms.	traceniu	traceniach
W.	tracenie	tracenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: tracący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tracący	tracący	tracący	tracące	tracąca
D.	tracącego	tracącego	tracącego	tracącego	tracącej
C.	tracącemu	tracącemu	tracącemu	tracącemu	tracącej
B.	tracącego	tracącego	tracący	tracące	tracącą
N.	tracącym	tracącym	tracącym	tracącym	tracącą
Ms.	tracącym	tracącym	tracącym	tracącym	tracącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tracący	tracący	tracące	tracące
D.	tracących	tracących	tracących	tracących
C.	tracącym	tracącym	tracącym	tracącym
B.	tracących	tracących	tracących	tracące
N.	tracącymi	tracącymi	tracącymi	tracącymi
Ms.	tracących	tracących	tracących	tracących

imiesłów przymiotnikowy bierny: tracony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tracony	tracony	tracony	tracone	tracona
D.	traconego	traconego	traconego	traconego	traconej
C.	traconemu	traconemu	traconemu	traconemu	traconej
B.	traconego	traconego	tracony	tracone	traconą
N.	traconym	traconym	traconym	traconym	traconą
Ms.	traconym	traconym	traconym	traconym	traconej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	traceni	traceni	tracone	tracone
D.	traconych	traconych	traconych	traconych
C.	traconym	traconym	traconym	traconym
B.	traconych	traconych	traconych	tracone
N.	traconymi	traconymi	traconymi	traconymi
Ms.	traconych	traconych	traconych	traconych

odpowiedniki aspektowe: utracić , stracić

Składnia

tracić

KOGO/CO

4. kilogramy

Definicja

przestawać mieć coś, co do tej pory stanowiło element budowy jakiegoś organizmu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

Połączenia

owad, zwierzę traci coś; drzewa tracą coś
tracić kilogramy, nadwagę, tuszę; ogon, rogi; igły, liście

Cytaty

Najmniej wytrzymałym gatunkiem jest świerk pospolity, szybko traci igły

źródło: NKJP: Agnieszka Szpila: Świąteczne drzewko, Trybuna Śląska, 2003-12-10

- Znacznie zdrowiej tracić kilogramy wolniej i przez dłuższy okres czasu, opierając odchudzanie na zmianie nawyków żywieniowych, zmianie stylu życia na zawsze, a nie żeby uzyskać szybki efekt.

źródło: NKJP: Alicja Katarzyńska: Drużyna z Gdańska schudła na spokojnie, Gazeta.pl, 2009-06-23

Ze względu na to, że podczas przeobrażenia tracą ogon, są mniejsze od kijanek – 5-10 mm.

źródło: NKJP: Wikipedia.pl, 2009-04-16

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	tracę	tracimy
2 os.	tracisz	tracicie
3 os.	traci	tracą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	traciłem +(e)m tracił	traciłam +(e)m traciła	traciłom +(e)m traciło	traciliśmy +(e)śmy tracili	traciłyśmy +(e)śmy traciły
2 os.	traciłeś +(e)ś tracił	traciłaś +(e)ś traciła	traciłoś +(e)ś traciło	traciliście +(e)ście tracili	traciłyście +(e)ście traciły
3 os.	tracił	traciła	traciło	tracili	traciły

bezosobnik: tracono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę tracił będę tracić	będę traciła będę tracić	będę traciło będę tracić	będziemy tracili będziemy tracić	będziemy traciły będziemy tracić
2 os.	będziesz tracił będziesz tracić	będziesz traciła będziesz tracić	będziesz traciło będziesz tracić	będziecie tracili będziecie tracić	będziecie traciły będziecie tracić
3 os.	będzie tracił będzie tracić	będzie traciła będzie tracić	będzie traciło będzie tracić	będą tracili będą tracić	będą traciły będą tracić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		traćmy
2 os.	trać	traćcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	traciłbym bym tracił	traciłabym bym traciła	traciłobym bym traciło	tracilibyśmy byśmy tracili	traciłybyśmy byśmy traciły
2 os.	traciłbyś byś tracił	traciłabyś byś traciła	traciłobyś byś traciło	tracilibyście byście tracili	traciłybyście byście traciły
3 os.	traciłby by tracił	traciłaby by traciła	traciłoby by traciło	traciliby by tracili	traciłyby by traciły

bezosobnik: tracono by

bezokolicznik: tracić

imiesłów przysłówkowy współczesny: tracąc

gerundium: tracenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	tracenie	tracenia
D.	tracenia	traceń
C.	traceniu	traceniom
B.	tracenie	tracenia
N.	traceniem	traceniami
Ms.	traceniu	traceniach
W.	tracenie	tracenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: tracący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tracący	tracący	tracący	tracące	tracąca
D.	tracącego	tracącego	tracącego	tracącego	tracącej
C.	tracącemu	tracącemu	tracącemu	tracącemu	tracącej
B.	tracącego	tracącego	tracący	tracące	tracącą
N.	tracącym	tracącym	tracącym	tracącym	tracącą
Ms.	tracącym	tracącym	tracącym	tracącym	tracącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tracący	tracący	tracące	tracące
D.	tracących	tracących	tracących	tracących
C.	tracącym	tracącym	tracącym	tracącym
B.	tracących	tracących	tracących	tracące
N.	tracącymi	tracącymi	tracącymi	tracącymi
Ms.	tracących	tracących	tracących	tracących

imiesłów przymiotnikowy bierny: tracony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tracony	tracony	tracony	tracone	tracona
D.	traconego	traconego	traconego	traconego	traconej
C.	traconemu	traconemu	traconemu	traconemu	traconej
B.	traconego	traconego	tracony	tracone	traconą
N.	traconym	traconym	traconym	traconym	traconą
Ms.	traconym	traconym	traconym	traconym	traconej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	traceni	traceni	tracone	tracone
D.	traconych	traconych	traconych	traconych
C.	traconym	traconym	traconym	traconym
B.	traconych	traconych	traconych	tracone
N.	traconymi	traconymi	traconymi	traconymi
Ms.	traconych	traconych	traconych	traconych

odpowiednik aspektowy: stracić

Składnia

tracić

5. czas

Definicja

zużywać coś niewłaściwie, marnotrawiąc to

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

trwonić

Połączenia

tracić czas, energię, siły; pieniądze

Cytaty

Traciłem pieniądze na telefony, na paliwo, a teraz mnie ktoś oczernia.

źródło: NKJP: (TAJ): Oczerniające ulotki w osadzie, Gazeta Krakowska, 2005-10-29

- Trzeba działać, a nie tracić czas na pierdoły!

źródło: NKJP: Grzegorz Mathea: IV Rzeczpospolita, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	tracę	tracimy
2 os.	tracisz	tracicie
3 os.	traci	tracą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	traciłem +(e)m tracił	traciłam +(e)m traciła	traciłom +(e)m traciło	traciliśmy +(e)śmy tracili	traciłyśmy +(e)śmy traciły
2 os.	traciłeś +(e)ś tracił	traciłaś +(e)ś traciła	traciłoś +(e)ś traciło	traciliście +(e)ście tracili	traciłyście +(e)ście traciły
3 os.	tracił	traciła	traciło	tracili	traciły

bezosobnik: tracono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę tracił będę tracić	będę traciła będę tracić	będę traciło będę tracić	będziemy tracili będziemy tracić	będziemy traciły będziemy tracić
2 os.	będziesz tracił będziesz tracić	będziesz traciła będziesz tracić	będziesz traciło będziesz tracić	będziecie tracili będziecie tracić	będziecie traciły będziecie tracić
3 os.	będzie tracił będzie tracić	będzie traciła będzie tracić	będzie traciło będzie tracić	będą tracili będą tracić	będą traciły będą tracić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		traćmy
2 os.	trać	traćcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	traciłbym bym tracił	traciłabym bym traciła	traciłobym bym traciło	tracilibyśmy byśmy tracili	traciłybyśmy byśmy traciły
2 os.	traciłbyś byś tracił	traciłabyś byś traciła	traciłobyś byś traciło	tracilibyście byście tracili	traciłybyście byście traciły
3 os.	traciłby by tracił	traciłaby by traciła	traciłoby by traciło	traciliby by tracili	traciłyby by traciły

bezosobnik: tracono by

bezokolicznik: tracić

imiesłów przysłówkowy współczesny: tracąc

gerundium: tracenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	tracenie	tracenia
D.	tracenia	traceń
C.	traceniu	traceniom
B.	tracenie	tracenia
N.	traceniem	traceniami
Ms.	traceniu	traceniach
W.	tracenie	tracenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: tracący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tracący	tracący	tracący	tracące	tracąca
D.	tracącego	tracącego	tracącego	tracącego	tracącej
C.	tracącemu	tracącemu	tracącemu	tracącemu	tracącej
B.	tracącego	tracącego	tracący	tracące	tracącą
N.	tracącym	tracącym	tracącym	tracącym	tracącą
Ms.	tracącym	tracącym	tracącym	tracącym	tracącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tracący	tracący	tracące	tracące
D.	tracących	tracących	tracących	tracących
C.	tracącym	tracącym	tracącym	tracącym
B.	tracących	tracących	tracących	tracące
N.	tracącymi	tracącymi	tracącymi	tracącymi
Ms.	tracących	tracących	tracących	tracących

imiesłów przymiotnikowy bierny: tracony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tracony	tracony	tracony	tracone	tracona
D.	traconego	traconego	traconego	traconego	traconej
C.	traconemu	traconemu	traconemu	traconemu	traconej
B.	traconego	traconego	tracony	tracone	traconą
N.	traconym	traconym	traconym	traconym	traconą
Ms.	traconym	traconym	traconym	traconym	traconej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	traceni	traceni	tracone	tracone
D.	traconych	traconych	traconych	traconych
C.	traconym	traconym	traconym	traconym
B.	traconych	traconych	traconych	tracone
N.	traconymi	traconymi	traconymi	traconymi
Ms.	traconych	traconych	traconych	traconych

odpowiednik aspektowy: stracić

Składnia

tracić

CO + (na CO)

6. okazję

Definicja

znajdować się w takiej sytuacji,że to, o czym informuje następujący rzeczownik, minęło i już nie można z tego skorzystać

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

tracić okazję, sposobność, szansę

Cytaty

Thomas Edison zapraszał kandydatów do pracy w swoim laboratorium na obiad do restauracji. Zamawiał zupę dla siebie i gościa. Jeśli gość doprawiał zupę ZANIM jej spróbował, to bezpowrotnie tracił szansę na zatrudnienie u Edisona.

źródło: NKJP: Kreatywność w biznesie, źródło Gazeta Ubezpieczeniowa, 2009-05-19

Kto jeszcze nie słyszał jak gra i prowadzi koncerty Brodski, niech tym razem nie traci okazji.

źródło: NKJP: Festiwal Gwiazd w Gdańsku, Dziennik Bałtycki, 2007-07-05

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	tracę	tracimy
2 os.	tracisz	tracicie
3 os.	traci	tracą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	traciłem +(e)m tracił	traciłam +(e)m traciła	traciłom +(e)m traciło	traciliśmy +(e)śmy tracili	traciłyśmy +(e)śmy traciły
2 os.	traciłeś +(e)ś tracił	traciłaś +(e)ś traciła	traciłoś +(e)ś traciło	traciliście +(e)ście tracili	traciłyście +(e)ście traciły
3 os.	tracił	traciła	traciło	tracili	traciły

bezosobnik: tracono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę tracił będę tracić	będę traciła będę tracić	będę traciło będę tracić	będziemy tracili będziemy tracić	będziemy traciły będziemy tracić
2 os.	będziesz tracił będziesz tracić	będziesz traciła będziesz tracić	będziesz traciło będziesz tracić	będziecie tracili będziecie tracić	będziecie traciły będziecie tracić
3 os.	będzie tracił będzie tracić	będzie traciła będzie tracić	będzie traciło będzie tracić	będą tracili będą tracić	będą traciły będą tracić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		traćmy
2 os.	trać	traćcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	traciłbym bym tracił	traciłabym bym traciła	traciłobym bym traciło	tracilibyśmy byśmy tracili	traciłybyśmy byśmy traciły
2 os.	traciłbyś byś tracił	traciłabyś byś traciła	traciłobyś byś traciło	tracilibyście byście tracili	traciłybyście byście traciły
3 os.	traciłby by tracił	traciłaby by traciła	traciłoby by traciło	traciliby by tracili	traciłyby by traciły

bezosobnik: tracono by

bezokolicznik: tracić

imiesłów przysłówkowy współczesny: tracąc

gerundium: tracenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	tracenie	tracenia
D.	tracenia	traceń
C.	traceniu	traceniom
B.	tracenie	tracenia
N.	traceniem	traceniami
Ms.	traceniu	traceniach
W.	tracenie	tracenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: tracący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tracący	tracący	tracący	tracące	tracąca
D.	tracącego	tracącego	tracącego	tracącego	tracącej
C.	tracącemu	tracącemu	tracącemu	tracącemu	tracącej
B.	tracącego	tracącego	tracący	tracące	tracącą
N.	tracącym	tracącym	tracącym	tracącym	tracącą
Ms.	tracącym	tracącym	tracącym	tracącym	tracącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tracący	tracący	tracące	tracące
D.	tracących	tracących	tracących	tracących
C.	tracącym	tracącym	tracącym	tracącym
B.	tracących	tracących	tracących	tracące
N.	tracącymi	tracącymi	tracącymi	tracącymi
Ms.	tracących	tracących	tracących	tracących

imiesłów przymiotnikowy bierny: tracony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tracony	tracony	tracony	tracone	tracona
D.	traconego	traconego	traconego	traconego	traconej
C.	traconemu	traconemu	traconemu	traconemu	traconej
B.	traconego	traconego	tracony	tracone	traconą
N.	traconym	traconym	traconym	traconym	traconą
Ms.	traconym	traconym	traconym	traconym	traconej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	traceni	traceni	tracone	tracone
D.	traconych	traconych	traconych	traconych
C.	traconym	traconym	traconym	traconym
B.	traconych	traconych	traconych	tracone
N.	traconymi	traconymi	traconymi	traconymi
Ms.	traconych	traconych	traconych	traconych

odpowiedniki aspektowe: utracić , stracić

Składnia

tracić

7. bramkę

Definicja

znajdować się w sytuacji, w której przeciwnik zdobywa w grze bramkę, punkt

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Połączenia

drużyna traci coś
tracić bramkę, gola, punkt
tracić na rzecz drużyny przeciwnej, przeciwnika

Cytaty

Do tej pory piłkarze Jastrzębia słynęli z tego, że jako pierwsi tracili bramkę, a potem wygrywali mecze.

źródło: NKJP: Tomasz Kuczyński: Trochę przesadzili!, Dziennik Zachodni, 2007-09-03

Cieszy mnie dobra postawa obrony. Już w drugim meczu nie tracimy gola.

źródło: NKJP: (Leś): Klasa A: nowy lider, Gazeta Krakowska, 2004-09-21

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	tracę	tracimy
2 os.	tracisz	tracicie
3 os.	traci	tracą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	traciłem +(e)m tracił	traciłam +(e)m traciła	traciłom +(e)m traciło	traciliśmy +(e)śmy tracili	traciłyśmy +(e)śmy traciły
2 os.	traciłeś +(e)ś tracił	traciłaś +(e)ś traciła	traciłoś +(e)ś traciło	traciliście +(e)ście tracili	traciłyście +(e)ście traciły
3 os.	tracił	traciła	traciło	tracili	traciły

bezosobnik: tracono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę tracił będę tracić	będę traciła będę tracić	będę traciło będę tracić	będziemy tracili będziemy tracić	będziemy traciły będziemy tracić
2 os.	będziesz tracił będziesz tracić	będziesz traciła będziesz tracić	będziesz traciło będziesz tracić	będziecie tracili będziecie tracić	będziecie traciły będziecie tracić
3 os.	będzie tracił będzie tracić	będzie traciła będzie tracić	będzie traciło będzie tracić	będą tracili będą tracić	będą traciły będą tracić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		traćmy
2 os.	trać	traćcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	traciłbym bym tracił	traciłabym bym traciła	traciłobym bym traciło	tracilibyśmy byśmy tracili	traciłybyśmy byśmy traciły
2 os.	traciłbyś byś tracił	traciłabyś byś traciła	traciłobyś byś traciło	tracilibyście byście tracili	traciłybyście byście traciły
3 os.	traciłby by tracił	traciłaby by traciła	traciłoby by traciło	traciliby by tracili	traciłyby by traciły

bezosobnik: tracono by

bezokolicznik: tracić

imiesłów przysłówkowy współczesny: tracąc

gerundium: tracenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	tracenie	tracenia
D.	tracenia	traceń
C.	traceniu	traceniom
B.	tracenie	tracenia
N.	traceniem	traceniami
Ms.	traceniu	traceniach
W.	tracenie	tracenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: tracący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tracący	tracący	tracący	tracące	tracąca
D.	tracącego	tracącego	tracącego	tracącego	tracącej
C.	tracącemu	tracącemu	tracącemu	tracącemu	tracącej
B.	tracącego	tracącego	tracący	tracące	tracącą
N.	tracącym	tracącym	tracącym	tracącym	tracącą
Ms.	tracącym	tracącym	tracącym	tracącym	tracącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tracący	tracący	tracące	tracące
D.	tracących	tracących	tracących	tracących
C.	tracącym	tracącym	tracącym	tracącym
B.	tracących	tracących	tracących	tracące
N.	tracącymi	tracącymi	tracącymi	tracącymi
Ms.	tracących	tracących	tracących	tracących

imiesłów przymiotnikowy bierny: tracony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tracony	tracony	tracony	tracone	tracona
D.	traconego	traconego	traconego	traconego	traconej
C.	traconemu	traconemu	traconemu	traconemu	traconej
B.	traconego	traconego	tracony	tracone	traconą
N.	traconym	traconym	traconym	traconym	traconą
Ms.	traconym	traconym	traconym	traconym	traconej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	traceni	traceni	tracone	tracone
D.	traconych	traconych	traconych	traconych
C.	traconym	traconym	traconym	traconym
B.	traconych	traconych	traconych	tracone
N.	traconymi	traconymi	traconymi	traconymi
Ms.	traconych	traconych	traconych	traconych

odpowiedniki aspektowe: utracić , stracić

Składnia

tracić

8. na zmianie przepisów

Definicja

pogarszać swoją sytuację pod jakimś względem, w związku z tym, o czym informuje następujący rzeczownik

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

Relacje znaczeniowe

antonimy:

korzystać, zyskiwać

Połączenia

podatnik, przeciętny obywatel; firma, przedsiębiorstwo traci na czymś
tracić na sprzedaży czegoś, na transakcjach z kimś; na zmianie przepisów, ustawy...

Cytaty

Choć branża przestała tracić na sprzedaży wyrobów, nadal generuje straty netto, związane głównie z wysokimi kosztami finansowymi.

źródło: NKJP: Więcej stali, Dziennik Polski, 2000-09-09

SdRP zyskuje, a państwo traci na zmianie ustawy o majątku b. PZPR - orzekł w listopadzie ubiegłego roku Trybunał Konstytucyjny.

źródło: NKJP: Agata Nowakowska: Spór o składki b. PZPR trafił do Sejmu, Gazeta Wyborcza, 1997-04-10

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	tracę	tracimy
2 os.	tracisz	tracicie
3 os.	traci	tracą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	traciłem +(e)m tracił	traciłam +(e)m traciła	traciłom +(e)m traciło	traciliśmy +(e)śmy tracili	traciłyśmy +(e)śmy traciły
2 os.	traciłeś +(e)ś tracił	traciłaś +(e)ś traciła	traciłoś +(e)ś traciło	traciliście +(e)ście tracili	traciłyście +(e)ście traciły
3 os.	tracił	traciła	traciło	tracili	traciły

bezosobnik: tracono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę tracił będę tracić	będę traciła będę tracić	będę traciło będę tracić	będziemy tracili będziemy tracić	będziemy traciły będziemy tracić
2 os.	będziesz tracił będziesz tracić	będziesz traciła będziesz tracić	będziesz traciło będziesz tracić	będziecie tracili będziecie tracić	będziecie traciły będziecie tracić
3 os.	będzie tracił będzie tracić	będzie traciła będzie tracić	będzie traciło będzie tracić	będą tracili będą tracić	będą traciły będą tracić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		traćmy
2 os.	trać	traćcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	traciłbym bym tracił	traciłabym bym traciła	traciłobym bym traciło	tracilibyśmy byśmy tracili	traciłybyśmy byśmy traciły
2 os.	traciłbyś byś tracił	traciłabyś byś traciła	traciłobyś byś traciło	tracilibyście byście tracili	traciłybyście byście traciły
3 os.	traciłby by tracił	traciłaby by traciła	traciłoby by traciło	traciliby by tracili	traciłyby by traciły

bezosobnik: tracono by

bezokolicznik: tracić

imiesłów przysłówkowy współczesny: tracąc

gerundium: tracenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	tracenie	tracenia
D.	tracenia	traceń
C.	traceniu	traceniom
B.	tracenie	tracenia
N.	traceniem	traceniami
Ms.	traceniu	traceniach
W.	tracenie	tracenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: tracący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tracący	tracący	tracący	tracące	tracąca
D.	tracącego	tracącego	tracącego	tracącego	tracącej
C.	tracącemu	tracącemu	tracącemu	tracącemu	tracącej
B.	tracącego	tracącego	tracący	tracące	tracącą
N.	tracącym	tracącym	tracącym	tracącym	tracącą
Ms.	tracącym	tracącym	tracącym	tracącym	tracącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tracący	tracący	tracące	tracące
D.	tracących	tracących	tracących	tracących
C.	tracącym	tracącym	tracącym	tracącym
B.	tracących	tracących	tracących	tracące
N.	tracącymi	tracącymi	tracącymi	tracącymi
Ms.	tracących	tracących	tracących	tracących

odpowiednik aspektowy: stracić

Składnia

tracić

na CZYM

9. na urodzie

Definicja

znajdować się w sytuacji, w której zmniejsza się stopień intensywności cechy wyrażonej następującym rzeczownikiem

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

kobieta; fotografia, zdjęcie; dom, mieszkanie; miejscowość traci na czymś; rośliny tracą na czymś
tracić na urodzie, na wyglądzie; na jakości, na ostrości, na wartości; na popularności, na szacunku
tracić z biegiem czasu, lat..., z wiekiem

Cytaty

Rośliny kwitnące tracą na urodzie, jeżeli porażone są przez choroby i szkodniki.

źródło: NKJP: (fer): Maj w ogrodzie, Dziennik Łódzki, 2003-05-06

- Zwierzę rozmnażane traci na wyglądzie. Trzeba wybierać: albo ładne potomstwo, albo znaczący tytuł.

źródło: NKJP: (mst): Champion Tristan, Gazeta Krakowska, 2003-12-08

Kupony, którymi zastąpiono radzieckie ruble, systematycznie traciły na wartości.

źródło: NKJP: Marcin Wojciechowski: Pomarańczowy majdan, 2006

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	tracę	tracimy
2 os.	tracisz	tracicie
3 os.	traci	tracą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	traciłem +(e)m tracił	traciłam +(e)m traciła	traciłom +(e)m traciło	traciliśmy +(e)śmy tracili	traciłyśmy +(e)śmy traciły
2 os.	traciłeś +(e)ś tracił	traciłaś +(e)ś traciła	traciłoś +(e)ś traciło	traciliście +(e)ście tracili	traciłyście +(e)ście traciły
3 os.	tracił	traciła	traciło	tracili	traciły

bezosobnik: tracono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę tracił będę tracić	będę traciła będę tracić	będę traciło będę tracić	będziemy tracili będziemy tracić	będziemy traciły będziemy tracić
2 os.	będziesz tracił będziesz tracić	będziesz traciła będziesz tracić	będziesz traciło będziesz tracić	będziecie tracili będziecie tracić	będziecie traciły będziecie tracić
3 os.	będzie tracił będzie tracić	będzie traciła będzie tracić	będzie traciło będzie tracić	będą tracili będą tracić	będą traciły będą tracić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		traćmy
2 os.	trać	traćcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	traciłbym bym tracił	traciłabym bym traciła	traciłobym bym traciło	tracilibyśmy byśmy tracili	traciłybyśmy byśmy traciły
2 os.	traciłbyś byś tracił	traciłabyś byś traciła	traciłobyś byś traciło	tracilibyście byście tracili	traciłybyście byście traciły
3 os.	traciłby by tracił	traciłaby by traciła	traciłoby by traciło	traciliby by tracili	traciłyby by traciły

bezosobnik: tracono by

bezokolicznik: tracić

imiesłów przysłówkowy współczesny: tracąc

gerundium: tracenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	tracenie	tracenia
D.	tracenia	traceń
C.	traceniu	traceniom
B.	tracenie	tracenia
N.	traceniem	traceniami
Ms.	traceniu	traceniach
W.	tracenie	tracenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: tracący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tracący	tracący	tracący	tracące	tracąca
D.	tracącego	tracącego	tracącego	tracącego	tracącej
C.	tracącemu	tracącemu	tracącemu	tracącemu	tracącej
B.	tracącego	tracącego	tracący	tracące	tracącą
N.	tracącym	tracącym	tracącym	tracącym	tracącą
Ms.	tracącym	tracącym	tracącym	tracącym	tracącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tracący	tracący	tracące	tracące
D.	tracących	tracących	tracących	tracących
C.	tracącym	tracącym	tracącym	tracącym
B.	tracących	tracących	tracących	tracące
N.	tracącymi	tracącymi	tracącymi	tracącymi
Ms.	tracących	tracących	tracących	tracących

odpowiednik aspektowy: stracić

Składnia

tracić

na CZYM

10. w innym świetle

Definicja

okazywać się gorszym lub mniej wartościowym niż to się wydawało wcześniej

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

tracić przy bliższym poznaniu, w porównaniu z czymś/kimś, w jakimś świetle

Cytaty

Niewątpliwie zresztą zawsze tak jest, iż podziwiani przez motłoch wielcy ludzie bardzo tracą przy bliższym poznaniu, kiedy chłodnym okiem spostrzegamy ich wady.

źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Metamorfozy, 2004

Widok z pociągu był bardziej krzepiący - równe przedziałki bruzd, kolorowe kwadraty pól i staroświecki urok budynku kolejowego, tracącego w zbyt jaskrawym oświetleniu.

źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Pudełko ze szpilkami, 2006

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	tracę	tracimy
2 os.	tracisz	tracicie
3 os.	traci	tracą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	traciłem +(e)m tracił	traciłam +(e)m traciła	traciłom +(e)m traciło	traciliśmy +(e)śmy tracili	traciłyśmy +(e)śmy traciły
2 os.	traciłeś +(e)ś tracił	traciłaś +(e)ś traciła	traciłoś +(e)ś traciło	traciliście +(e)ście tracili	traciłyście +(e)ście traciły
3 os.	tracił	traciła	traciło	tracili	traciły

bezosobnik: tracono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę tracił będę tracić	będę traciła będę tracić	będę traciło będę tracić	będziemy tracili będziemy tracić	będziemy traciły będziemy tracić
2 os.	będziesz tracił będziesz tracić	będziesz traciła będziesz tracić	będziesz traciło będziesz tracić	będziecie tracili będziecie tracić	będziecie traciły będziecie tracić
3 os.	będzie tracił będzie tracić	będzie traciła będzie tracić	będzie traciło będzie tracić	będą tracili będą tracić	będą traciły będą tracić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		traćmy
2 os.	trać	traćcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	traciłbym bym tracił	traciłabym bym traciła	traciłobym bym traciło	tracilibyśmy byśmy tracili	traciłybyśmy byśmy traciły
2 os.	traciłbyś byś tracił	traciłabyś byś traciła	traciłobyś byś traciło	tracilibyście byście tracili	traciłybyście byście traciły
3 os.	traciłby by tracił	traciłaby by traciła	traciłoby by traciło	traciliby by tracili	traciłyby by traciły

bezosobnik: tracono by

bezokolicznik: tracić

imiesłów przysłówkowy współczesny: tracąc

gerundium: tracenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	tracenie	tracenia
D.	tracenia	traceń
C.	traceniu	traceniom
B.	tracenie	tracenia
N.	traceniem	traceniami
Ms.	traceniu	traceniach
W.	tracenie	tracenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: tracący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tracący	tracący	tracący	tracące	tracąca
D.	tracącego	tracącego	tracącego	tracącego	tracącej
C.	tracącemu	tracącemu	tracącemu	tracącemu	tracącej
B.	tracącego	tracącego	tracący	tracące	tracącą
N.	tracącym	tracącym	tracącym	tracącym	tracącą
Ms.	tracącym	tracącym	tracącym	tracącym	tracącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tracący	tracący	tracące	tracące
D.	tracących	tracących	tracących	tracących
C.	tracącym	tracącym	tracącym	tracącym
B.	tracących	tracących	tracących	tracące
N.	tracącymi	tracącymi	tracącymi	tracącymi
Ms.	tracących	tracących	tracących	tracących

odpowiednik aspektowy: stracić

Składnia

tracić

przy CZYM

11. skazańców

Definicja

pozbawiać życia w wyniku egzekucji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa więzienie i kara

Połączenia

tracić jeńców, skazańców, więźniów
tracić przez powieszenie

Cytaty

Schwytanych zbójników poddawano najwymyślniejszym torturom, by uzyskać od nich nazwiska i rysopisy wspólników; tych następnie ścigano po całym kraju i tracono często bez innych dowodów.

źródło: NKJP: Stanisław Milewski: Szemrane towarzystwo niegdysiejszej Warszawy, 2009

Otóż w Federacji Rosyjskiej, gdzie jeszcze kilka lat temu wykonywano od trzystu do czterystu egzekucji rocznie, a więc praktycznie codziennie kogoś tracono, i na Ukrainie, gdzie również tych egzekucji było bardzo dużo, podjęto proces, który ma za zadanie zniesienie kary śmierci.

źródło: NKJP: Sprawozdanie z 58. posiedzenia Senatu RP część 2, wersja robocza, 4. kadencja

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	tracę	tracimy
2 os.	tracisz	tracicie
3 os.	traci	tracą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	traciłem +(e)m tracił	traciłam +(e)m traciła	traciłom +(e)m traciło	traciliśmy +(e)śmy tracili	traciłyśmy +(e)śmy traciły
2 os.	traciłeś +(e)ś tracił	traciłaś +(e)ś traciła	traciłoś +(e)ś traciło	traciliście +(e)ście tracili	traciłyście +(e)ście traciły
3 os.	tracił	traciła	traciło	tracili	traciły

bezosobnik: tracono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę tracił będę tracić	będę traciła będę tracić	będę traciło będę tracić	będziemy tracili będziemy tracić	będziemy traciły będziemy tracić
2 os.	będziesz tracił będziesz tracić	będziesz traciła będziesz tracić	będziesz traciło będziesz tracić	będziecie tracili będziecie tracić	będziecie traciły będziecie tracić
3 os.	będzie tracił będzie tracić	będzie traciła będzie tracić	będzie traciło będzie tracić	będą tracili będą tracić	będą traciły będą tracić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		traćmy
2 os.	trać	traćcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	traciłbym bym tracił	traciłabym bym traciła	traciłobym bym traciło	tracilibyśmy byśmy tracili	traciłybyśmy byśmy traciły
2 os.	traciłbyś byś tracił	traciłabyś byś traciła	traciłobyś byś traciło	tracilibyście byście tracili	traciłybyście byście traciły
3 os.	traciłby by tracił	traciłaby by traciła	traciłoby by traciło	traciliby by tracili	traciłyby by traciły

bezosobnik: tracono by

bezokolicznik: tracić

imiesłów przysłówkowy współczesny: tracąc

gerundium: tracenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	tracenie	tracenia
D.	tracenia	traceń
C.	traceniu	traceniom
B.	tracenie	tracenia
N.	traceniem	traceniami
Ms.	traceniu	traceniach
W.	tracenie	tracenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: tracący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tracący	tracący	tracący	tracące	tracąca
D.	tracącego	tracącego	tracącego	tracącego	tracącej
C.	tracącemu	tracącemu	tracącemu	tracącemu	tracącej
B.	tracącego	tracącego	tracący	tracące	tracącą
N.	tracącym	tracącym	tracącym	tracącym	tracącą
Ms.	tracącym	tracącym	tracącym	tracącym	tracącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tracący	tracący	tracące	tracące
D.	tracących	tracących	tracących	tracących
C.	tracącym	tracącym	tracącym	tracącym
B.	tracących	tracących	tracących	tracące
N.	tracącymi	tracącymi	tracącymi	tracącymi
Ms.	tracących	tracących	tracących	tracących

imiesłów przymiotnikowy bierny: tracony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tracony	tracony	tracony	tracone	tracona
D.	traconego	traconego	traconego	traconego	traconej
C.	traconemu	traconemu	traconemu	traconemu	traconej
B.	traconego	traconego	tracony	tracone	traconą
N.	traconym	traconym	traconym	traconym	traconą
Ms.	traconym	traconym	traconym	traconym	traconej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	traceni	traceni	tracone	tracone
D.	traconych	traconych	traconych	traconych
C.	traconym	traconym	traconym	traconym
B.	traconych	traconych	traconych	tracone
N.	traconymi	traconymi	traconymi	traconymi
Ms.	traconych	traconych	traconych	traconych

odpowiednik aspektowy: stracić

Składnia

tracić

KOGO

Frazeologizmy

ktoś gubi wątek
ktoś traci wątek
ktoś traci głowę
ktoś traci głowę dla kogoś
ktoś traci nerwy
ktoś traci rachunek
ktoś traci z oczu coś
ktoś traci z oczu kogoś
ktoś traci z oczu kogoś/coś
ktoś traci zmysły
ktoś upada na duchu
ktoś traci ducha
nerwy puszczają komuś

Przysłowia

Chytry dwa razy traci
Skąpy dwa razy traci

Skąpy dwa razy traci

Data ostatniej modyfikacji: 25.02.2014