UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

powołać

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. wołać

1. na stanowisko

Definicja

mając do tego uprawnienia, spowodować, że jakaś osoba zaczyna zajmować określone stanowisko służbowe lub pełnić funkcję

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	mianować
	antonimy:	odwołać, usunąć
	hiperonimy:	wyznaczyć

Połączenia

minister, premier, prezydent, rząd, sejm, starosta, wójt powołał kogoś; komisja, rada powołała kogoś
powołać ministra, pełnomocnika, rzecznika; członków komisji, rad nadzorczych, dyrektora, eksperta, kierownika
powołać do pełnienia funkcji dyrektorskiej, społecznej..., urzędu (prokuratora); do reprezentacji
powołać na ministra, na sekretarza, na skarbnika; na członka komisji, zarządu..., na mediatora; na stanowisko kierownika, wojewody; na zgrupowanie
formalnie, oficjalnie powołać kogoś
powołany do kadry

Cytaty

	[...] prezydent [...] powołał na stanowisko sekretarza skarbu senatora Johna S. [...]. źródło: NKJP: Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, 1999
	Niedawno Franz Beckenbauer powołał Polaka do reprezentacji „Reszty Świata” na mecz z Rosją w Sankt Petersburgu. źródło: NKJP: Dariusz Wołowski: Nowe Atletico Jesusa Gila, Gazeta Wyborcza, 1994-06-11
	Koszty ekspertyzy pokrywa strona, która żądała powołania eksperta, chyba że strony postanowią inaczej. źródło: NKJP: Dz.U. z 1974r. Nr 24, poz. 141
	- Obawiam się, że jeżeli teraz ogłosimy konkurs, to powołanie dyrektora nastąpi w bardzo krótkim czasie. źródło: NKJP: (MB): Kontrowersyjny dom pomocy społecznej, Nakielski Czas, 2004-04-07
	W trakcie obrad powołano kierownika Zakładów Gospodarki Mieszkaniowej. źródło: NKJP: B. Jaga: Kronika regionalna, 1996, prasa

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	powołam	powołamy
2 os.	powołasz	powołacie
3 os.	powoła	powołają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	powołałem +(e)m powołał	powołałam +(e)m powołała	powołałom +(e)m powołało	powołaliśmy +(e)śmy powołali	powołałyśmy +(e)śmy powołały
2 os.	powołałeś +(e)ś powołał	powołałaś +(e)ś powołała	powołałoś +(e)ś powołało	powołaliście +(e)ście powołali	powołałyście +(e)ście powołały
3 os.	powołał	powołała	powołało	powołali	powołały

bezosobnik: powołano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		powołajmy
2 os.	powołaj	powołajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	powołałbym bym powołał	powołałabym bym powołała	powołałobym bym powołało	powołalibyśmy byśmy powołali	powołałybyśmy byśmy powołały
2 os.	powołałbyś byś powołał	powołałabyś byś powołała	powołałobyś byś powołało	powołalibyście byście powołali	powołałybyście byście powołały
3 os.	powołałby by powołał	powołałaby by powołała	powołałoby by powołało	powołaliby by powołali	powołałyby by powołały

bezosobnik: powołano by

bezokolicznik: powołać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: powoławszy

gerundium: powołanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	powołanie	powołania
D.	powołania	powołań
C.	powołaniu	powołaniom
B.	powołanie	powołania
N.	powołaniem	powołaniami
Ms.	powołaniu	powołaniach
W.	powołanie	powołania

imiesłów przymiotnikowy bierny: powołany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	powołany	powołany	powołany	powołane	powołana
D.	powołanego	powołanego	powołanego	powołanego	powołanej
C.	powołanemu	powołanemu	powołanemu	powołanemu	powołanej
B.	powołanego	powołanego	powołany	powołane	powołaną
N.	powołanym	powołanym	powołanym	powołanym	powołaną
Ms.	powołanym	powołanym	powołanym	powołanym	powołanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	powołani	powołani	powołane	powołane
D.	powołanych	powołanych	powołanych	powołanych
C.	powołanym	powołanym	powołanym	powołanym
B.	powołanych	powołanych	powołanych	powołane
N.	powołanymi	powołanymi	powołanymi	powołanymi
Ms.	powołanych	powołanych	powołanych	powołanych

odpowiednik aspektowy: powoływać

Składnia

Rz _osobowy	+	powołać	+	KOGO + na CO
Rz_osobowy	+	powołać	+	KOGO + do CZEGO
Rz _osobowy	+	powołać	+	KOGO

2. instytucję

Definicja

utworzyć jakąś organizację

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

utworzyć

Połączenia

burmistrz, minister, premier, prezydent, rząd, sejm, starosta, wójt powołał coś; komisja, rada powołała coś
powołać instytucję; agencję regulacyjną rozliczeniową..., biuro do spraw AIDS ; komisję, komitet doradczy, organizacyjny..., podkomisję, radę, sejm; fundację, spółkę
powołać dekretem, uchwałą, ustawą, zarządzeniem
formalnie, oficjalnie powołać coś
powołany do kontroli, do nadzoru, do oceny, do ochrony; do ścigania (przestępstw)

Cytaty

	Z powodu katastrofalnej suszy burmistrz powołał komisję do szacowania strat w gospodarstwach rolnych. źródło: NKJP: Rafał Banaszek: Rok peronu i wyborów, Echo Dnia, 2006-12-29
	Chcą powołać agencję, która zajmie się przygotowaniem całego przedsięwzięcia od strony technicznej, ekonomicznej i prawnej. źródło: NKJP: Marek Chmielewski: Kaskada Dolnej Wisły, Gazeta Wyborcza, 1992-06-02
	Naszą grupę powołano dekretem biskupim odczytanym w trzech dekanatach – wyjaśnia lider. źródło: NKJP: (m): Uczniowie Jezusa, Nowiny Raciborskie, 2008-02-26
	Sejmowa Komisja Śledcza została powołana do wyjaśnienia nie tylko okoliczności samej afery korupcyjnej, ale także do wyjaśnienia okoliczności związanych z pracami nad rządowym projektem ustawy o radiofonii i telewizji. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 13.03.2003
	Steven Spielberg powołał fundację, której zadaniem było utrwalenie na taśmach wideo relacji tych, którzy przeżyli holocaust. źródło: NKJP: Bogusław Kwiecień: Prawda przede wszystkim, Dziennik Polski, 1999-01-29

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	powołam	powołamy
2 os.	powołasz	powołacie
3 os.	powoła	powołają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	powołałem +(e)m powołał	powołałam +(e)m powołała	powołałom +(e)m powołało	powołaliśmy +(e)śmy powołali	powołałyśmy +(e)śmy powołały
2 os.	powołałeś +(e)ś powołał	powołałaś +(e)ś powołała	powołałoś +(e)ś powołało	powołaliście +(e)ście powołali	powołałyście +(e)ście powołały
3 os.	powołał	powołała	powołało	powołali	powołały

bezosobnik: powołano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		powołajmy
2 os.	powołaj	powołajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	powołałbym bym powołał	powołałabym bym powołała	powołałobym bym powołało	powołalibyśmy byśmy powołali	powołałybyśmy byśmy powołały
2 os.	powołałbyś byś powołał	powołałabyś byś powołała	powołałobyś byś powołało	powołalibyście byście powołali	powołałybyście byście powołały
3 os.	powołałby by powołał	powołałaby by powołała	powołałoby by powołało	powołaliby by powołali	powołałyby by powołały

bezosobnik: powołano by

bezokolicznik: powołać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: powoławszy

gerundium: powołanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	powołanie	powołania
D.	powołania	powołań
C.	powołaniu	powołaniom
B.	powołanie	powołania
N.	powołaniem	powołaniami
Ms.	powołaniu	powołaniach
W.	powołanie	powołania

imiesłów przymiotnikowy bierny: powołany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	powołany	powołany	powołany	powołane	powołana
D.	powołanego	powołanego	powołanego	powołanego	powołanej
C.	powołanemu	powołanemu	powołanemu	powołanemu	powołanej
B.	powołanego	powołanego	powołany	powołane	powołaną
N.	powołanym	powołanym	powołanym	powołanym	powołaną
Ms.	powołanym	powołanym	powołanym	powołanym	powołanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	powołani	powołani	powołane	powołane
D.	powołanych	powołanych	powołanych	powołanych
C.	powołanym	powołanym	powołanym	powołanym
B.	powołanych	powołanych	powołanych	powołane
N.	powołanymi	powołanymi	powołanymi	powołanymi
Ms.	powołanych	powołanych	powołanych	powołanych

odpowiednik aspektowy: powoływać

Składnia

Rz_osobowy

powołać

CO + do CZEGO

3. do wojska

Definicja

urzędowo nakazać zgłoszenie się do służby wojskowej

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wezwać

Połączenia

powołać do służby (wojskowej), do wojska

Cytaty

W tym samym roku tysiąc dziewięćset szesnastym powołano Edwarda do wojska i musiał zameldować się w pułku w Petersburgu.

źródło: NKJP: Danuta Koral: Wydziedziczeni, 1997

Nikt nie powinien się obawiać na przykład powołania do służby wojskowej, bo tego nie wymaga się od osób z podwójnym obywatelstwem.

źródło: NKJP: Marek Henzler: Kto jest prawdziwym Polakiem, 2000, prasa

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	powołam	powołamy
2 os.	powołasz	powołacie
3 os.	powoła	powołają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	powołałem +(e)m powołał	powołałam +(e)m powołała	powołałom +(e)m powołało	powołaliśmy +(e)śmy powołali	powołałyśmy +(e)śmy powołały
2 os.	powołałeś +(e)ś powołał	powołałaś +(e)ś powołała	powołałoś +(e)ś powołało	powołaliście +(e)ście powołali	powołałyście +(e)ście powołały
3 os.	powołał	powołała	powołało	powołali	powołały

bezosobnik: powołano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		powołajmy
2 os.	powołaj	powołajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	powołałbym bym powołał	powołałabym bym powołała	powołałobym bym powołało	powołalibyśmy byśmy powołali	powołałybyśmy byśmy powołały
2 os.	powołałbyś byś powołał	powołałabyś byś powołała	powołałobyś byś powołało	powołalibyście byście powołali	powołałybyście byście powołały
3 os.	powołałby by powołał	powołałaby by powołała	powołałoby by powołało	powołaliby by powołali	powołałyby by powołały

bezosobnik: powołano by

bezokolicznik: powołać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: powoławszy

gerundium: powołanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	powołanie	powołania
D.	powołania	powołań
C.	powołaniu	powołaniom
B.	powołanie	powołania
N.	powołaniem	powołaniami
Ms.	powołaniu	powołaniach
W.	powołanie	powołania

imiesłów przymiotnikowy bierny: powołany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	powołany	powołany	powołany	powołane	powołana
D.	powołanego	powołanego	powołanego	powołanego	powołanej
C.	powołanemu	powołanemu	powołanemu	powołanemu	powołanej
B.	powołanego	powołanego	powołany	powołane	powołaną
N.	powołanym	powołanym	powołanym	powołanym	powołaną
Ms.	powołanym	powołanym	powołanym	powołanym	powołanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	powołani	powołani	powołane	powołane
D.	powołanych	powołanych	powołanych	powołanych
C.	powołanym	powołanym	powołanym	powołanym
B.	powołanych	powołanych	powołanych	powołane
N.	powołanymi	powołanymi	powołanymi	powołanymi
Ms.	powołanych	powołanych	powołanych	powołanych

odpowiednik aspektowy: powoływać

Składnia

Rz_osobowy

powołać

KOGO + do CZEGO

4. przepis

Definicja

praw.

wskazać określony przepis lub akt prawny jako powiązany z tym, o czym się w danym akcie prawnym lub w tekście rozstrzyga

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa regulacje prawne

Połączenia

powołany artykuł, przepis; powołana ustawa

Cytaty

	Zgodnie ustawą z dnia 13 października 1998 r. [...] płatnik składek zobowiązany jest do przekazywania ubezpieczonym informacji zawartych w imiennych raportach miesięcznych składanych w ZUS. Informacje te mogą być przekazywane w raporcie miesięcznym [...] ZUS RMUA lub w innej formie, jednak przy zachowaniu wymagań określonych w powołanej ustawie. źródło: NKJP: Magdalena Rosińska i Marcin Góralczyk: Trudne decyzje przed założeniem firmy, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2004-10-19
	Jeżeli nie jest możliwe uzyskanie alimentów od rodzica, można powołać przepis art. 129 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:. źródło: NKJP: Anna Góra, Beata Wolańska: Dodatek dla matek, Trybuna Śląska, 2004-07-23
	[...] nacjonalizacja przemysłu, reforma rolna, a także przejęcie przez państwo innego mienia, chociażby ruchomego, nastąpiły w Polsce na podstawie ustaw i dekretów i trzeba by pewnie przez całe dziesięciolecia szukać decyzji administracyjnych z tego okresu. Zatem powołanie przepisów z Kodeksu postępowania administracyjnego w odniesieniu do decyzji administracyjnych jest absolutnie nietrafne. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 29.12.1992
	Zdaniem zespołu opiniującego kandydat [...] nie spełnia bezwzględnego wymogu zawartego w art. 158 par. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 27.07.2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych. Sprawdziliśmy w kodeksie karnym: powołane artykuły mówią o stosowaniu przemocy lub groźby w celu zmuszenia funkcjonariusza publicznego do podjęcia lub zaniechania czynności służbowej i o zniewadze funkcjonariusza publicznego [...] źródło: NKJP: Skażeni nieskazitelni, Gazeta Krakowska, 2003-11-18

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	powołam	powołamy
2 os.	powołasz	powołacie
3 os.	powoła	powołają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	powołałem +(e)m powołał	powołałam +(e)m powołała	powołałom +(e)m powołało	powołaliśmy +(e)śmy powołali	powołałyśmy +(e)śmy powołały
2 os.	powołałeś +(e)ś powołał	powołałaś +(e)ś powołała	powołałoś +(e)ś powołało	powołaliście +(e)ście powołali	powołałyście +(e)ście powołały
3 os.	powołał	powołała	powołało	powołali	powołały

bezosobnik: powołano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		powołajmy
2 os.	powołaj	powołajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	powołałbym bym powołał	powołałabym bym powołała	powołałobym bym powołało	powołalibyśmy byśmy powołali	powołałybyśmy byśmy powołały
2 os.	powołałbyś byś powołał	powołałabyś byś powołała	powołałobyś byś powołało	powołalibyście byście powołali	powołałybyście byście powołały
3 os.	powołałby by powołał	powołałaby by powołała	powołałoby by powołało	powołaliby by powołali	powołałyby by powołały

bezosobnik: powołano by

bezokolicznik: powołać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: powoławszy

gerundium: powołanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	powołanie	powołania
D.	powołania	powołań
C.	powołaniu	powołaniom
B.	powołanie	powołania
N.	powołaniem	powołaniami
Ms.	powołaniu	powołaniach
W.	powołanie	powołania

imiesłów przymiotnikowy bierny: powołany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	powołany	powołany	powołany	powołane	powołana
D.	powołanego	powołanego	powołanego	powołanego	powołanej
C.	powołanemu	powołanemu	powołanemu	powołanemu	powołanej
B.	powołanego	powołanego	powołany	powołane	powołaną
N.	powołanym	powołanym	powołanym	powołanym	powołaną
Ms.	powołanym	powołanym	powołanym	powołanym	powołanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	powołani	powołani	powołane	powołane
D.	powołanych	powołanych	powołanych	powołanych
C.	powołanym	powołanym	powołanym	powołanym
B.	powołanych	powołanych	powołanych	powołane
N.	powołanymi	powołanymi	powołanymi	powołanymi
Ms.	powołanych	powołanych	powołanych	powołanych

odpowiednik aspektowy: powoływać

Inne uwagi

Zwykle imb lub ger

Składnia

powołać

Frazeologizmy

Bóg powołał do siebie kogoś
Bóg powołał do swojej/swej chwały kogoś
ktoś powołał do życia coś
ktoś powołał pod broń kogoś

Data ostatniej modyfikacji: 23.10.2014