UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

opalać

Chronologizacja

SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. opalić

1. dom

Definicja

ogrzewać pomieszczenie poprzez spalanie materiałów służących do tego

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu

CZŁOWIEK I TECHNIKA Energia źródła energii

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

ogrzewać

Połączenia

opalać dom, kocioł, piece
opalać benzyną, biomasą, dębiną, drewnem, koksem, mazutem, odpadami, olejem, paliwem (płynnym, stałym...), ropą, słomą, torfem, trocinami, węglem, wierzbą opałową, wikliną
opalać i ogrzewać, opalać i oświetlać

Cytaty

Pani poseł, moi rodzice przez wiele lat opalali dom koksem.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 27.09.1996

Pokój i kuchnię opala drewnem, więc dzieci chorują jedno po drugim.

źródło: NKJP: Katarzyna Kęsicka, Wigilia z Gazetą, Gazeta Wyborcza, 1993-12-09

Elektrownia Bełchatów II ogłosiła przetarg na budowę elektrowni opalanej węglem brunatnym z jednym blokiem energetycznym o mocy 833 MW.

źródło: NKJP: Dziennik Polski, 2002-01-18

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	opalam	opalamy
2 os.	opalasz	opalacie
3 os.	opala	opalają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	opalałem +(e)m opalał	opalałam +(e)m opalała	opalałom +(e)m opalało	opalaliśmy +(e)śmy opalali	opalałyśmy +(e)śmy opalały
2 os.	opalałeś +(e)ś opalał	opalałaś +(e)ś opalała	opalałoś +(e)ś opalało	opalaliście +(e)ście opalali	opalałyście +(e)ście opalały
3 os.	opalał	opalała	opalało	opalali	opalały

bezosobnik: opalano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę opalał będę opalać	będę opalała będę opalać	będę opalało będę opalać	będziemy opalali będziemy opalać	będziemy opalały będziemy opalać
2 os.	będziesz opalał będziesz opalać	będziesz opalała będziesz opalać	będziesz opalało będziesz opalać	będziecie opalali będziecie opalać	będziecie opalały będziecie opalać
3 os.	będzie opalał będzie opalać	będzie opalała będzie opalać	będzie opalało będzie opalać	będą opalali będą opalać	będą opalały będą opalać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		opalajmy
2 os.	opalaj	opalajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	opalałbym bym opalał	opalałabym bym opalała	opalałobym bym opalało	opalalibyśmy byśmy opalali	opalałybyśmy byśmy opalały
2 os.	opalałbyś byś opalał	opalałabyś byś opalała	opalałobyś byś opalało	opalalibyście byście opalali	opalałybyście byście opalały
3 os.	opalałby by opalał	opalałaby by opalała	opalałoby by opalało	opalaliby by opalali	opalałyby by opalały

bezosobnik: opalano by

bezokolicznik: opalać

imiesłów przysłówkowy współczesny: opalając

gerundium: opalanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	opalanie	opalania
D.	opalania	opalań
C.	opalaniu	opalaniom
B.	opalanie	opalania
N.	opalaniem	opalaniami
Ms.	opalaniu	opalaniach
W.	opalanie	opalania

imiesłów przymiotnikowy czynny: opalający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	opalający	opalający	opalający	opalające	opalająca
D.	opalającego	opalającego	opalającego	opalającego	opalającej
C.	opalającemu	opalającemu	opalającemu	opalającemu	opalającej
B.	opalającego	opalającego	opalający	opalające	opalającą
N.	opalającym	opalającym	opalającym	opalającym	opalającą
Ms.	opalającym	opalającym	opalającym	opalającym	opalającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	opalający	opalający	opalające	opalające
D.	opalających	opalających	opalających	opalających
C.	opalającym	opalającym	opalającym	opalającym
B.	opalających	opalających	opalających	opalające
N.	opalającymi	opalającymi	opalającymi	opalającymi
Ms.	opalających	opalających	opalających	opalających

imiesłów przymiotnikowy bierny: opalany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	opalany	opalany	opalany	opalane	opalana
D.	opalanego	opalanego	opalanego	opalanego	opalanej
C.	opalanemu	opalanemu	opalanemu	opalanemu	opalanej
B.	opalanego	opalanego	opalany	opalane	opalaną
N.	opalanym	opalanym	opalanym	opalanym	opalaną
Ms.	opalanym	opalanym	opalanym	opalanym	opalanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	opalani	opalani	opalane	opalane
D.	opalanych	opalanych	opalanych	opalanych
C.	opalanym	opalanym	opalanym	opalanym
B.	opalanych	opalanych	opalanych	opalane
N.	opalanymi	opalanymi	opalanymi	opalanymi
Ms.	opalanych	opalanych	opalanych	opalanych

Składnia

Rz _osobowy

opalać

CO + (CZYM)

2. nad ogniem

Definicja

poddawać powierzchnię czegoś działaniu ognia

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień

Połączenia

opalać cebulę; włosy
opalać zapalniczką
opalać z wierzchu

Cytaty

W międzyczasie opalamy cebulę nad ogniem - najlepiej nadziać na jakiś metalowy pręcik (patyczki do szaszłyków nie najlepiej się nadają, bo czasem się przepalają...)

źródło: NKJP: Usenet, 2003-05-19

Jak przed wojną kobiety się depilowały? –? –Zapałką! Bierze pani zapałkę, opala włosy i smaruje maścią na oparzenia–tormentiolem.

źródło: NKJP: ManuelaGretkowska: Namiętnik, 1998

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	opalam	opalamy
2 os.	opalasz	opalacie
3 os.	opala	opalają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	opalałem +(e)m opalał	opalałam +(e)m opalała	opalałom +(e)m opalało	opalaliśmy +(e)śmy opalali	opalałyśmy +(e)śmy opalały
2 os.	opalałeś +(e)ś opalał	opalałaś +(e)ś opalała	opalałoś +(e)ś opalało	opalaliście +(e)ście opalali	opalałyście +(e)ście opalały
3 os.	opalał	opalała	opalało	opalali	opalały

bezosobnik: opalano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę opalał będę opalać	będę opalała będę opalać	będę opalało będę opalać	będziemy opalali będziemy opalać	będziemy opalały będziemy opalać
2 os.	będziesz opalał będziesz opalać	będziesz opalała będziesz opalać	będziesz opalało będziesz opalać	będziecie opalali będziecie opalać	będziecie opalały będziecie opalać
3 os.	będzie opalał będzie opalać	będzie opalała będzie opalać	będzie opalało będzie opalać	będą opalali będą opalać	będą opalały będą opalać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		opalajmy
2 os.	opalaj	opalajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	opalałbym bym opalał	opalałabym bym opalała	opalałobym bym opalało	opalalibyśmy byśmy opalali	opalałybyśmy byśmy opalały
2 os.	opalałbyś byś opalał	opalałabyś byś opalała	opalałobyś byś opalało	opalalibyście byście opalali	opalałybyście byście opalały
3 os.	opalałby by opalał	opalałaby by opalała	opalałoby by opalało	opalaliby by opalali	opalałyby by opalały

bezosobnik: opalano by

bezokolicznik: opalać

imiesłów przysłówkowy współczesny: opalając

gerundium: opalanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	opalanie	opalania
D.	opalania	opalań
C.	opalaniu	opalaniom
B.	opalanie	opalania
N.	opalaniem	opalaniami
Ms.	opalaniu	opalaniach
W.	opalanie	opalania

imiesłów przymiotnikowy czynny: opalający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	opalający	opalający	opalający	opalające	opalająca
D.	opalającego	opalającego	opalającego	opalającego	opalającej
C.	opalającemu	opalającemu	opalającemu	opalającemu	opalającej
B.	opalającego	opalającego	opalający	opalające	opalającą
N.	opalającym	opalającym	opalającym	opalającym	opalającą
Ms.	opalającym	opalającym	opalającym	opalającym	opalającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	opalający	opalający	opalające	opalające
D.	opalających	opalających	opalających	opalających
C.	opalającym	opalającym	opalającym	opalającym
B.	opalających	opalających	opalających	opalające
N.	opalającymi	opalającymi	opalającymi	opalającymi
Ms.	opalających	opalających	opalających	opalających

imiesłów przymiotnikowy bierny: opalany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	opalany	opalany	opalany	opalane	opalana
D.	opalanego	opalanego	opalanego	opalanego	opalanej
C.	opalanemu	opalanemu	opalanemu	opalanemu	opalanej
B.	opalanego	opalanego	opalany	opalane	opalaną
N.	opalanym	opalanym	opalanym	opalanym	opalaną
Ms.	opalanym	opalanym	opalanym	opalanym	opalanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	opalani	opalani	opalane	opalane
D.	opalanych	opalanych	opalanych	opalanych
C.	opalanym	opalanym	opalanym	opalanym
B.	opalanych	opalanych	opalanych	opalane
N.	opalanymi	opalanymi	opalanymi	opalanymi
Ms.	opalanych	opalanych	opalanych	opalanych

odpowiednik aspektowy: opalić

Składnia

opalać

3. ciało

Definicja

poddawać odsłonięte ciało działaniu promieni słonecznych lub specjalnych lamp, aby stało się ciemniejsze

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Pielęgnacja ciała czynności związane z pielęgnacją ciała i ich efekty

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

Połączenia

słońce opala
opalać czoło

Cytaty

[...] czuję jak mi słońce opala czoło. Nie mam ochoty jednak grzebać w plecaku, żeby wyciągnąć czapkę.

źródło: NKJP: Usenet, 2003-11-23

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	opalam	opalamy
2 os.	opalasz	opalacie
3 os.	opala	opalają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	opalałem +(e)m opalał	opalałam +(e)m opalała	opalałom +(e)m opalało	opalaliśmy +(e)śmy opalali	opalałyśmy +(e)śmy opalały
2 os.	opalałeś +(e)ś opalał	opalałaś +(e)ś opalała	opalałoś +(e)ś opalało	opalaliście +(e)ście opalali	opalałyście +(e)ście opalały
3 os.	opalał	opalała	opalało	opalali	opalały

bezosobnik: opalano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę opalał będę opalać	będę opalała będę opalać	będę opalało będę opalać	będziemy opalali będziemy opalać	będziemy opalały będziemy opalać
2 os.	będziesz opalał będziesz opalać	będziesz opalała będziesz opalać	będziesz opalało będziesz opalać	będziecie opalali będziecie opalać	będziecie opalały będziecie opalać
3 os.	będzie opalał będzie opalać	będzie opalała będzie opalać	będzie opalało będzie opalać	będą opalali będą opalać	będą opalały będą opalać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		opalajmy
2 os.	opalaj	opalajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	opalałbym bym opalał	opalałabym bym opalała	opalałobym bym opalało	opalalibyśmy byśmy opalali	opalałybyśmy byśmy opalały
2 os.	opalałbyś byś opalał	opalałabyś byś opalała	opalałobyś byś opalało	opalalibyście byście opalali	opalałybyście byście opalały
3 os.	opalałby by opalał	opalałaby by opalała	opalałoby by opalało	opalaliby by opalali	opalałyby by opalały

bezosobnik: opalano by

bezokolicznik: opalać

imiesłów przysłówkowy współczesny: opalając

gerundium: opalanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	opalanie	opalania
D.	opalania	opalań
C.	opalaniu	opalaniom
B.	opalanie	opalania
N.	opalaniem	opalaniami
Ms.	opalaniu	opalaniach
W.	opalanie	opalania

imiesłów przymiotnikowy czynny: opalający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	opalający	opalający	opalający	opalające	opalająca
D.	opalającego	opalającego	opalającego	opalającego	opalającej
C.	opalającemu	opalającemu	opalającemu	opalającemu	opalającej
B.	opalającego	opalającego	opalający	opalające	opalającą
N.	opalającym	opalającym	opalającym	opalającym	opalającą
Ms.	opalającym	opalającym	opalającym	opalającym	opalającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	opalający	opalający	opalające	opalające
D.	opalających	opalających	opalających	opalających
C.	opalającym	opalającym	opalającym	opalającym
B.	opalających	opalających	opalających	opalające
N.	opalającymi	opalającymi	opalającymi	opalającymi
Ms.	opalających	opalających	opalających	opalających

imiesłów przymiotnikowy bierny: opalany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	opalany	opalany	opalany	opalane	opalana
D.	opalanego	opalanego	opalanego	opalanego	opalanej
C.	opalanemu	opalanemu	opalanemu	opalanemu	opalanej
B.	opalanego	opalanego	opalany	opalane	opalaną
N.	opalanym	opalanym	opalanym	opalanym	opalaną
Ms.	opalanym	opalanym	opalanym	opalanym	opalanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	opalani	opalani	opalane	opalane
D.	opalanych	opalanych	opalanych	opalanych
C.	opalanym	opalanym	opalanym	opalanym
B.	opalanych	opalanych	opalanych	opalane
N.	opalanymi	opalanymi	opalanymi	opalanymi
Ms.	opalanych	opalanych	opalanych	opalanych

odpowiednik aspektowy: opalić

Składnia

opalać

Data ostatniej modyfikacji: 31.07.2011