UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

uwalniać

Chronologizacja

SKN: *uwolniać , STR: *uwolniać, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob.  wolny 

1. jeńców

Definicja

powodować, że ktoś odzyskuje wolność

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa więzienie i kara

Relacje znaczeniowe

synonimy:  ktoś daruje wolność komuś, oswobadzać, wyswobadzać
antonimy:  więzić

Połączenia

  • uwalniać ludzi; zakładników; przestępców, skazanych na śmierć, więźniów; powstańców; niewolników
  • uwalniać po zapłaceniu okupu
  • uwalniać z rąk porywaczy; z niewoli; z obozów zagłady; z więzień

Cytaty

[...] co roku z polskich więzień jest uwalnianych 50 tysięcy przestępców po odbyciu całej kary lub jej części.

źródło: NKJP: Wiktor Osiatyński: O zbrodniach i karach, 2003

Oddział nigdy nie brał udziału w prawdziwej akcji ani nawet w ćwiczeniach uwalniania pasażerów samolotu z rąk terrorystów.

źródło: NKJP: KRYSTYNA KURCZAB-REDLICH: Telefoniczne instrukcje, Dziennik Polski, 2001-03-20

Pomagał też kielczanom, za sute łapówki wręczane generałowi, uwalniać zatrzymanych powstańców, szczególnie tych, którym groziły wyroki śmierci.

źródło: NKJP: Krzysztof Urbański: Leksykon dziejów ludności żydowskiej Kielc 1789-1999, 2000

Wzięci do niewoli czechosłowaccy żołnierze i oficerowie mieli być odstawieni do granicy i uwalniani.

źródło: NKJP: Piotr Pałys: Czechosłowackie roszczenia do Raciborza, Nowiny Raciborskie, 2007-08-21

Rosja nie pozwalała nam nawet przesłuchiwać uwalnianych zakładników.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Wieże z kamienia, 2004

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. uwalniam
 uwalniamy
2 os. uwalniasz
 uwalniacie
3 os. uwalnia
 uwalniają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. uwalniałem
+(e)m uwalniał
 uwalniałam
+(e)m uwalniała
 uwalniałom
+(e)m uwalniało
 uwalnialiśmy
+(e)śmy uwalniali
 uwalniałyśmy
+(e)śmy uwalniały
2 os. uwalniałeś
+(e)ś uwalniał
 uwalniałaś
+(e)ś uwalniała
 uwalniałoś
+(e)ś uwalniało
 uwalnialiście
+(e)ście uwalniali
 uwalniałyście
+(e)ście uwalniały
3 os. uwalniał
 uwalniała
 uwalniało
 uwalniali
 uwalniały

bezosobnik: uwalniano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę uwalniał
będę uwalniać
 będę uwalniała
będę uwalniać
 będę uwalniało
będę uwalniać
 będziemy uwalniali
będziemy uwalniać
 będziemy uwalniały
będziemy uwalniać
2 os. będziesz uwalniał
będziesz uwalniać
 będziesz uwalniała
będziesz uwalniać
 będziesz uwalniało
będziesz uwalniać
 będziecie uwalniali
będziecie uwalniać
 będziecie uwalniały
będziecie uwalniać
3 os. będzie uwalniał
będzie uwalniać
 będzie uwalniała
będzie uwalniać
 będzie uwalniało
będzie uwalniać
 będą uwalniali
będą uwalniać
 będą uwalniały
będą uwalniać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. uwalniajmy
2 os. uwalniaj
 uwalniajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. uwalniałbym
bym uwalniał
 uwalniałabym
bym uwalniała
 uwalniałobym
bym uwalniało
 uwalnialibyśmy
byśmy uwalniali
 uwalniałybyśmy
byśmy uwalniały
2 os. uwalniałbyś
byś uwalniał
 uwalniałabyś
byś uwalniała
 uwalniałobyś
byś uwalniało
 uwalnialibyście
byście uwalniali
 uwalniałybyście
byście uwalniały
3 os. uwalniałby
by uwalniał
 uwalniałaby
by uwalniała
 uwalniałoby
by uwalniało
 uwalnialiby
by uwalniali
 uwalniałyby
by uwalniały

bezosobnik: uwalniano by

bezokolicznik: uwalniać

imiesłów przysłówkowy współczesny: uwalniając

gerundium: uwalnianie

imiesłów przymiotnikowy czynny: uwalniający

imiesłów przymiotnikowy bierny: uwalniany

odpowiednik aspektowy: uwolnić

Składnia

Rzosobowy + uwalniać +
KOGO

2. spod gruzów

Definicja

usuwać coś, co uniemożliwia komuś lub czemuś swobodny ruch

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  oswobadzać, wyzwalać
antonimy:  obezwładniać

Połączenia

  • ratownicy, strażacy uwalniali kogoś
  • uwalniać ofiary wypadków, poszkodowanych, rannych, zakleszczoną; kota, psa; (przymarznięte) łabędzie; pojazdy
  • uwalniać przy użyciu narzędzi hydraulicznych
  • uwalniać z pojazdu; z samochodów; z potrzasku; z wraku; z (oberwanych) konarów drzew; z lodu, z zasp; z uwięzi; z uścisku

Cytaty

W działaniach polegających na usuwaniu skutków wypadku drogowego brały udział trzy zastępy straży pożarnej. Strażacy także uwalniali z pojazdu zakleszczoną w nim osobę, kierowcę samochodu dostawczego.

źródło: NKJP: MN: RANNE DWIE OSOBY, Nakielski Czas, 2003-07-09

Anna leżała w łóżku, przywiązana prześcieradłem. Kiedy uwalniałem jej ręce, trzęsła się [...].

źródło: NKJP: Małgorzata Saramonowicz: Sanatorium, 2005

W Zielonkach strażacy uwalniali karetkę pogotowia, która ugrzęzła w zaspie.

źródło: NKJP: (WES): Z kroniki wypadków, Dziennik Polski, 2002-01-03

W wypadku ranne zostały cztery osoby w tym jedna zakleszczona, którą strażacy uwalniali przy użyciu narzędzi hydraulicznych.

źródło: NKJP: MN: MIĘDZY MROCZĄ A KRUKÓWKIEM, Nakielski Czas, 2003-07-30

Funkcjonariusze z Komisariatu Policji w Mszanie Dolnej w minioną niedzielę uwalniali młodą, ranną sarnę, która uciekając przed psami wpadła w zaspę. Śnieg okazał się tak głęboki, że zwierzę nie mogło się samodzielnie z niej wydostać.

źródło: NKJP: (MIGA): Sznurowadła policjanta, Dziennik Polski, 2002-01-16

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. uwalniam
 uwalniamy
2 os. uwalniasz
 uwalniacie
3 os. uwalnia
 uwalniają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. uwalniałem
+(e)m uwalniał
 uwalniałam
+(e)m uwalniała
 uwalniałom
+(e)m uwalniało
 uwalnialiśmy
+(e)śmy uwalniali
 uwalniałyśmy
+(e)śmy uwalniały
2 os. uwalniałeś
+(e)ś uwalniał
 uwalniałaś
+(e)ś uwalniała
 uwalniałoś
+(e)ś uwalniało
 uwalnialiście
+(e)ście uwalniali
 uwalniałyście
+(e)ście uwalniały
3 os. uwalniał
 uwalniała
 uwalniało
 uwalniali
 uwalniały

bezosobnik: uwalniano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę uwalniał
będę uwalniać
 będę uwalniała
będę uwalniać
 będę uwalniało
będę uwalniać
 będziemy uwalniali
będziemy uwalniać
 będziemy uwalniały
będziemy uwalniać
2 os. będziesz uwalniał
będziesz uwalniać
 będziesz uwalniała
będziesz uwalniać
 będziesz uwalniało
będziesz uwalniać
 będziecie uwalniali
będziecie uwalniać
 będziecie uwalniały
będziecie uwalniać
3 os. będzie uwalniał
będzie uwalniać
 będzie uwalniała
będzie uwalniać
 będzie uwalniało
będzie uwalniać
 będą uwalniali
będą uwalniać
 będą uwalniały
będą uwalniać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. uwalniajmy
2 os. uwalniaj
 uwalniajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. uwalniałbym
bym uwalniał
 uwalniałabym
bym uwalniała
 uwalniałobym
bym uwalniało
 uwalnialibyśmy
byśmy uwalniali
 uwalniałybyśmy
byśmy uwalniały
2 os. uwalniałbyś
byś uwalniał
 uwalniałabyś
byś uwalniała
 uwalniałobyś
byś uwalniało
 uwalnialibyście
byście uwalniali
 uwalniałybyście
byście uwalniały
3 os. uwalniałby
by uwalniał
 uwalniałaby
by uwalniała
 uwalniałoby
by uwalniało
 uwalnialiby
by uwalniali
 uwalniałyby
by uwalniały

bezosobnik: uwalniano by

bezokolicznik: uwalniać

imiesłów przysłówkowy współczesny: uwalniając

gerundium: uwalnianie

imiesłów przymiotnikowy czynny: uwalniający

imiesłów przymiotnikowy bierny: uwalniany

odpowiednik aspektowy: uwolnić

Składnia

Rzosobowy + uwalniać +
KOGO/CO + SKĄD

3. od kłopotów

Definicja

powodować, że ktoś przestaje doświadczać czegoś nieprzyjemnego lub niepożądanego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Połączenia

  • uwalniać od kłopotów, od problemów; od przeszłości; od (natrętnych, złych) myśli; od (uciążliwej) presji; od nałogu; od bólu; od lęku, od niepokoju, od obaw; od objawów; od nerwowości; od stresów; od zmęczenia; od podejrzeń, od zarzutów

Cytaty

Jak leczy się schizofrenię dzisiaj? - Hospitalizacja trwa krótko i potrzebna jest tylko w ostrym stanie choroby. Potem leczy się ją poza szpitalem. Bardzo ważne jest regularne zażywanie leków [...], które uwalniają od objawów psychotycznych.

źródło: NKJP: None: Ucieczka w siebie, Dziennik Polski, 2001-05-19

Usunięcie zniekształconego stawu i wszczepienie endoprotezy, najczęściej wykonanej ze stopów tytanu, które w sposób maksymalny ograniczają tarcie, uwalnia pacjenta od bólu i umożliwia poruszanie się bez pomocy laski albo wózka.

źródło: NKJP: None: Staw pełen bólu, Dziennik Polski, 2000-09-22

Poseł [...] złożył prawdziwe oświadczenie lustracyjne - orzekł wczoraj Sąd Lustracyjny, uwalniając go od zarzutu „kłamstwa lustracyjnego”.

źródło: NKJP: None, Dziennik Polski, 2000-11-08

Spis ułatwia selekcję rzeczy. Uwalnia od nerwowości, charakterystycznej dla działań spontanicznych. Zweryfikowany z zawartością bagażnika zagwarantuje późniejszy brak przykrych niespodzianek.

źródło: NKJP: None: Sztuka pakowania, Dziennik Polski, 2002-06-10

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. uwalniam
 uwalniamy
2 os. uwalniasz
 uwalniacie
3 os. uwalnia
 uwalniają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. uwalniałem
+(e)m uwalniał
 uwalniałam
+(e)m uwalniała
 uwalniałom
+(e)m uwalniało
 uwalnialiśmy
+(e)śmy uwalniali
 uwalniałyśmy
+(e)śmy uwalniały
2 os. uwalniałeś
+(e)ś uwalniał
 uwalniałaś
+(e)ś uwalniała
 uwalniałoś
+(e)ś uwalniało
 uwalnialiście
+(e)ście uwalniali
 uwalniałyście
+(e)ście uwalniały
3 os. uwalniał
 uwalniała
 uwalniało
 uwalniali
 uwalniały

bezosobnik: uwalniano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę uwalniał
będę uwalniać
 będę uwalniała
będę uwalniać
 będę uwalniało
będę uwalniać
 będziemy uwalniali
będziemy uwalniać
 będziemy uwalniały
będziemy uwalniać
2 os. będziesz uwalniał
będziesz uwalniać
 będziesz uwalniała
będziesz uwalniać
 będziesz uwalniało
będziesz uwalniać
 będziecie uwalniali
będziecie uwalniać
 będziecie uwalniały
będziecie uwalniać
3 os. będzie uwalniał
będzie uwalniać
 będzie uwalniała
będzie uwalniać
 będzie uwalniało
będzie uwalniać
 będą uwalniali
będą uwalniać
 będą uwalniały
będą uwalniać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. uwalniajmy
2 os. uwalniaj
 uwalniajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. uwalniałbym
bym uwalniał
 uwalniałabym
bym uwalniała
 uwalniałobym
bym uwalniało
 uwalnialibyśmy
byśmy uwalniali
 uwalniałybyśmy
byśmy uwalniały
2 os. uwalniałbyś
byś uwalniał
 uwalniałabyś
byś uwalniała
 uwalniałobyś
byś uwalniało
 uwalnialibyście
byście uwalniali
 uwalniałybyście
byście uwalniały
3 os. uwalniałby
by uwalniał
 uwalniałaby
by uwalniała
 uwalniałoby
by uwalniało
 uwalnialiby
by uwalniali
 uwalniałyby
by uwalniały

bezosobnik: uwalniano by

bezokolicznik: uwalniać

imiesłów przysłówkowy współczesny: uwalniając

gerundium: uwalnianie

imiesłów przymiotnikowy czynny: uwalniający

imiesłów przymiotnikowy bierny: uwalniany

odpowiednik aspektowy: uwolnić

Składnia

Rzosobowy + uwalniać +
KOGO/CO + od CZEGO

4. od obowiązku

Definicja

zwalniać kogoś od jakiegoś przykrego obowiązku

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa regulacje prawne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zwalniać

Połączenia

  • uwalniać dzielnicowych, policjantów, sędziów; administrację, gminę, zarząd; wymiar sprawiedliwości; pracodawców, przedsiębiorców
  • uwalniać od odpowiedzialności; od zapłaty (zobowiązania); od nakładów inwestycyjnych; od zobowiązań; od prowadzenia ksiąg wieczystych; od wykonywania czynności procesowych
  • uwalniać z opłaty administracyjnej

Cytaty

Uchwałę uwalniającą nowych przedsiębiorców z obowiązku opłaty administracyjnej za wpis do ewidencji działalności gospodarczej podjęli cekcyńscy radni.

źródło: NKJP: (ks): Zwolnieni z kosztów administracyjnych, Tygodnik Tucholski, 2006

[...] projekt uwalnia policję od wykonywania pewnych, częstych, a przy tym czaso- i pracochłonnych czynności procesowych.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 18.12.1996

„[...] Inteligencji III Rzeczpospolitej nikt nie uwalnia od obowiązku służby na rzecz Polski”.

źródło: NKJP: None: Bigosik polski Brunona Miecugowa, Dziennik Polski, 2000-06-24

Siłą partnerstwa publiczno-prywatnego jest więc fakt, iż uwalnia ono samorząd od nakładów inwestycyjnych na obiekty, na bazie których dostarczane są usługi publiczne.

źródło: NKJP: None: Gminy mogą kreować pieniądz..., Dziennik Polski, 2003-04-16

Proponowana więc w art. 40a sprzedaż na zasadach preferencyjnych jest jedynym słusznym i możliwym rozwiązaniem, zapewniającym z jednej strony utrzymanie w należytym stanie istniejącej substancji mieszkaniowej, a z drugiej strony uwalniającym Lasy Państwowe od konieczności ponoszenia bardzo wysokich kosztów utrzymania zasobów mieszkaniowych w rozmiarze przekraczającym ich potrzeby.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 29.02.1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. uwalniam
 uwalniamy
2 os. uwalniasz
 uwalniacie
3 os. uwalnia
 uwalniają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. uwalniałem
+(e)m uwalniał
 uwalniałam
+(e)m uwalniała
 uwalniałom
+(e)m uwalniało
 uwalnialiśmy
+(e)śmy uwalniali
 uwalniałyśmy
+(e)śmy uwalniały
2 os. uwalniałeś
+(e)ś uwalniał
 uwalniałaś
+(e)ś uwalniała
 uwalniałoś
+(e)ś uwalniało
 uwalnialiście
+(e)ście uwalniali
 uwalniałyście
+(e)ście uwalniały
3 os. uwalniał
 uwalniała
 uwalniało
 uwalniali
 uwalniały

bezosobnik: uwalniano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę uwalniał
będę uwalniać
 będę uwalniała
będę uwalniać
 będę uwalniało
będę uwalniać
 będziemy uwalniali
będziemy uwalniać
 będziemy uwalniały
będziemy uwalniać
2 os. będziesz uwalniał
będziesz uwalniać
 będziesz uwalniała
będziesz uwalniać
 będziesz uwalniało
będziesz uwalniać
 będziecie uwalniali
będziecie uwalniać
 będziecie uwalniały
będziecie uwalniać
3 os. będzie uwalniał
będzie uwalniać
 będzie uwalniała
będzie uwalniać
 będzie uwalniało
będzie uwalniać
 będą uwalniali
będą uwalniać
 będą uwalniały
będą uwalniać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. uwalniajmy
2 os. uwalniaj
 uwalniajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. uwalniałbym
bym uwalniał
 uwalniałabym
bym uwalniała
 uwalniałobym
bym uwalniało
 uwalnialibyśmy
byśmy uwalniali
 uwalniałybyśmy
byśmy uwalniały
2 os. uwalniałbyś
byś uwalniał
 uwalniałabyś
byś uwalniała
 uwalniałobyś
byś uwalniało
 uwalnialibyście
byście uwalniali
 uwalniałybyście
byście uwalniały
3 os. uwalniałby
by uwalniał
 uwalniałaby
by uwalniała
 uwalniałoby
by uwalniało
 uwalnialiby
by uwalniali
 uwalniałyby
by uwalniały

bezosobnik: uwalniano by

bezokolicznik: uwalniać

imiesłów przysłówkowy współczesny: uwalniając

gerundium: uwalnianie

imiesłów przymiotnikowy czynny: uwalniający

imiesłów przymiotnikowy bierny: uwalniany

odpowiednik aspektowy: uwolnić

Składnia

Rzosobowy + uwalniać +
KOGO/CO + od CZEGO

5. od śmieci

Definicja

usuwać coś niepożądanego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia ochrona i zanieczyszczenie środowiska

Połączenia

  • uwalniać świat; zielone obszary, rowy
  • uwalniać od śmieci
  • uwalniać z makulatury, z plastików, ze złomu, ze śmieci

Cytaty

Wczoraj uwalniano ze śmieci rowy i połacie lasu usytuowane równolegle do drogi powiatowej Miechów - Tunel - Kozłów.

źródło: NKJP: None: „Sprzątnięty” niewybuch, Dziennik Polski, 2003-10-04

Szczególnie dwa minione dni zaowocowały sporą aktywnością, otrzymywaliśmy wiele informacji z różnych miejsc Miechowszczyzny intensywnie „dotykanych” miotłą, szpadlem bądź grabiami, zielonych obszarów uwalnianych z plastików , makulatury i złomu.

źródło: NKJP: Sprzątanie na raty, Dziennik Polski, 2003-04-17

To mikroorganizmy mogą być dla ludzkości zbawieniem w świecie, w którym braknie ropy i węgla. One przerobią nasze odpady, uwalniając od hałd śmieci, a także uwolnią z nich metan - źródło energii […].

źródło: Internet

Przeciwdziałanie zagrożeniom gleby: 1. Uwalnianie świata od śmieci; 2. Gospodarowanie odpadami.

źródło: Internet

Niektórzy mieszkają w blokach, inni w domach jednorodzinnych, a ja […] mieszkam w domu na wsi […]. Szeroko pojęty temat uwalniania życia od śmieci jest tutaj świadomie realizowany w każdej dziedzinie naszej aktywności.

źródło: NKJP: Jacek Nowakowski: LEKTURA DO „WYGÓDKI”, Zielone Brygady. Pismo Ekologów, 1998-02-16

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. uwalniam
 uwalniamy
2 os. uwalniasz
 uwalniacie
3 os. uwalnia
 uwalniają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. uwalniałem
+(e)m uwalniał
 uwalniałam
+(e)m uwalniała
 uwalniałom
+(e)m uwalniało
 uwalnialiśmy
+(e)śmy uwalniali
 uwalniałyśmy
+(e)śmy uwalniały
2 os. uwalniałeś
+(e)ś uwalniał
 uwalniałaś
+(e)ś uwalniała
 uwalniałoś
+(e)ś uwalniało
 uwalnialiście
+(e)ście uwalniali
 uwalniałyście
+(e)ście uwalniały
3 os. uwalniał
 uwalniała
 uwalniało
 uwalniali
 uwalniały

bezosobnik: uwalniano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę uwalniał
będę uwalniać
 będę uwalniała
będę uwalniać
 będę uwalniało
będę uwalniać
 będziemy uwalniali
będziemy uwalniać
 będziemy uwalniały
będziemy uwalniać
2 os. będziesz uwalniał
będziesz uwalniać
 będziesz uwalniała
będziesz uwalniać
 będziesz uwalniało
będziesz uwalniać
 będziecie uwalniali
będziecie uwalniać
 będziecie uwalniały
będziecie uwalniać
3 os. będzie uwalniał
będzie uwalniać
 będzie uwalniała
będzie uwalniać
 będzie uwalniało
będzie uwalniać
 będą uwalniali
będą uwalniać
 będą uwalniały
będą uwalniać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. uwalniajmy
2 os. uwalniaj
 uwalniajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. uwalniałbym
bym uwalniał
 uwalniałabym
bym uwalniała
 uwalniałobym
bym uwalniało
 uwalnialibyśmy
byśmy uwalniali
 uwalniałybyśmy
byśmy uwalniały
2 os. uwalniałbyś
byś uwalniał
 uwalniałabyś
byś uwalniała
 uwalniałobyś
byś uwalniało
 uwalnialibyście
byście uwalniali
 uwalniałybyście
byście uwalniały
3 os. uwalniałby
by uwalniał
 uwalniałaby
by uwalniała
 uwalniałoby
by uwalniało
 uwalnialiby
by uwalniali
 uwalniałyby
by uwalniały

bezosobnik: uwalniano by

bezokolicznik: uwalniać

imiesłów przysłówkowy współczesny: uwalniając

gerundium: uwalnianie

imiesłów przymiotnikowy czynny: uwalniający

imiesłów przymiotnikowy bierny: uwalniany

odpowiednik aspektowy: uwolnić

Składnia

bez ograniczeń + uwalniać +
CO + z CZEGO
bez ograniczeń + uwalniać +
CO + od CZEGO

6. ceny

Definicja

ekon. 
znosić jakieś oficjalne ograniczenia narzucane odgórnie przez władze

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes handel i usługi

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

Połączenia

  • uwalniać ceny (energii, paliw, węgla); czynsze; rynek energetyczny

Cytaty

[...] właściciele kamienic uskarżają się na zbyt powolne uwalnianie czynszów.

źródło: NKJP: (WCH): Lokatorzy na baczność, Dziennik Polski, 2001-05-15

Hiszpanie uwalniają rynek energetyczny.

źródło: NKJP: Carlta Vitzthum: Swobodne elektrony, Gazeta Wyborcza, 1997-10-27

Jesteśmy pierwszym krajem w Europie, który odchodzi od całkowitej dotacji. Uwalniamy ceny węgla, ­zgoda. Tylko że po jednej stronie są kopalnie, a po drugiej energetyka, która nie jest w stanie zapłacić.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 03.04.1992

Troska o wolność słowa, o nieskrępowany obieg informacji, o uwalnianie radia i telewizji od bezpośredniej ingerencji polityków doprowadziła do ich niezależności od państwa i jego organów.

źródło: NKJP: Sprawozdanie z 26. posiedzenia Senatu RP w dniu 1 lipca 1994

Nowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Brzeszcze przede wszystkim porządkuje stan obecny. Uwalnia również spore tereny pod budownictwo mieszkaniowe.

źródło: NKJP: (PIM): Plan do zmiany, Dziennik Polski, 2002-08-21

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. uwalniam
 uwalniamy
2 os. uwalniasz
 uwalniacie
3 os. uwalnia
 uwalniają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. uwalniałem
+(e)m uwalniał
 uwalniałam
+(e)m uwalniała
 uwalniałom
+(e)m uwalniało
 uwalnialiśmy
+(e)śmy uwalniali
 uwalniałyśmy
+(e)śmy uwalniały
2 os. uwalniałeś
+(e)ś uwalniał
 uwalniałaś
+(e)ś uwalniała
 uwalniałoś
+(e)ś uwalniało
 uwalnialiście
+(e)ście uwalniali
 uwalniałyście
+(e)ście uwalniały
3 os. uwalniał
 uwalniała
 uwalniało
 uwalniali
 uwalniały

bezosobnik: uwalniano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę uwalniał
będę uwalniać
 będę uwalniała
będę uwalniać
 będę uwalniało
będę uwalniać
 będziemy uwalniali
będziemy uwalniać
 będziemy uwalniały
będziemy uwalniać
2 os. będziesz uwalniał
będziesz uwalniać
 będziesz uwalniała
będziesz uwalniać
 będziesz uwalniało
będziesz uwalniać
 będziecie uwalniali
będziecie uwalniać
 będziecie uwalniały
będziecie uwalniać
3 os. będzie uwalniał
będzie uwalniać
 będzie uwalniała
będzie uwalniać
 będzie uwalniało
będzie uwalniać
 będą uwalniali
będą uwalniać
 będą uwalniały
będą uwalniać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. uwalniajmy
2 os. uwalniaj
 uwalniajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. uwalniałbym
bym uwalniał
 uwalniałabym
bym uwalniała
 uwalniałobym
bym uwalniało
 uwalnialibyśmy
byśmy uwalniali
 uwalniałybyśmy
byśmy uwalniały
2 os. uwalniałbyś
byś uwalniał
 uwalniałabyś
byś uwalniała
 uwalniałobyś
byś uwalniało
 uwalnialibyście
byście uwalniali
 uwalniałybyście
byście uwalniały
3 os. uwalniałby
by uwalniał
 uwalniałaby
by uwalniała
 uwalniałoby
by uwalniało
 uwalnialiby
by uwalniali
 uwalniałyby
by uwalniały

bezosobnik: uwalniano by

bezokolicznik: uwalniać

imiesłów przysłówkowy współczesny: uwalniając

gerundium: uwalnianie

imiesłów przymiotnikowy czynny: uwalniający

imiesłów przymiotnikowy bierny: uwalniany

odpowiednik aspektowy: uwolnić

Składnia

bez ograniczeń + uwalniać +
CO

7. energię

Definicja

stawać się przyczyną ujawnienia lub powstania czegoś dotąd ukrytego albo nieistniejącego samodzielnie

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

  • uwalniać energię; emocje; wyobraźnię; parę wodną; szkodliwe substancje; tlen, tlenek węgla, tlenki azotu; metan; toksyny; zanieczyszczenia; czynniki rakotwórcze; promieniowanie; dźwięki
  • uwalniać do atmosfery, do środowiska; do wód; do organizmu

Cytaty

Z eksploatacją zakładu związana będzie emisja substancji gazów i pyłów, hałasu, odpadów i ścieków opadowych. Z kotłowni do powietrza uwalniane będą tlenki azotu, ditlenki siarki, pył zawieszony oraz tlenek węgla.

źródło: NKJP: R.Nadaj: Wójt między młotem a kowadłem: Protest nie słabnie, Tygodnik Ciechanowski, 2007-10-17

Zmiany niespecyficzne nie zależą bezpośrednio od rodzaju i siły stresora i przebiegają w trzech etapach: mobilizacji - kiedy organizm mobilizuje swoje siły, uwalnia energię [...], rozstrojenia [...] i destrukcji [...].

źródło: NKJP: Jerzy Stochmiałek: Występowanie stresu w sytuacjach kryzysów życiowych, 2008

Trzeba zakładać instalacje chłodzące, które ochronią mechanizm przed przegrzaniem. Im więcej tych wspomagających urządzeń, tym więcej wewnętrznego kurzu i wewnętrznej pary wodnej, uwalnianej za sprawą tarcia i różnic temperatur.

źródło: NKJP: Magdalena Tulli: Sny i kamienie, 1999

15 lat temu, 26 kwietnia 1986 roku, o godzinie 1.23 nad Czarnobylem pojawił się słup ognia wysokości 150 metrów. Płonął jeden z reaktorów elektrowni, uwalniając promieniowanie równe wybuchowi kilkudziesięciu bomb atomowych, takich jak w Hiroszimie.

źródło: NKJP: Barbara Matoga: Po Czarnobylu, Dziennik Polski, 2001-04-27

Sami nigdy nie wiemy, jaki będzie nasz następny kawałek. Wszystko dzieje się w naszych głowach, a kiedy przychodzimy na próbę, uwalniamy te dźwięki.

źródło: NKJP: E.Wa: Trudno określić ich brzmienie, Nowiny Raciborskie, 2002-07-10

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. uwalniam
 uwalniamy
2 os. uwalniasz
 uwalniacie
3 os. uwalnia
 uwalniają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. uwalniałem
+(e)m uwalniał
 uwalniałam
+(e)m uwalniała
 uwalniałom
+(e)m uwalniało
 uwalnialiśmy
+(e)śmy uwalniali
 uwalniałyśmy
+(e)śmy uwalniały
2 os. uwalniałeś
+(e)ś uwalniał
 uwalniałaś
+(e)ś uwalniała
 uwalniałoś
+(e)ś uwalniało
 uwalnialiście
+(e)ście uwalniali
 uwalniałyście
+(e)ście uwalniały
3 os. uwalniał
 uwalniała
 uwalniało
 uwalniali
 uwalniały

bezosobnik: uwalniano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę uwalniał
będę uwalniać
 będę uwalniała
będę uwalniać
 będę uwalniało
będę uwalniać
 będziemy uwalniali
będziemy uwalniać
 będziemy uwalniały
będziemy uwalniać
2 os. będziesz uwalniał
będziesz uwalniać
 będziesz uwalniała
będziesz uwalniać
 będziesz uwalniało
będziesz uwalniać
 będziecie uwalniali
będziecie uwalniać
 będziecie uwalniały
będziecie uwalniać
3 os. będzie uwalniał
będzie uwalniać
 będzie uwalniała
będzie uwalniać
 będzie uwalniało
będzie uwalniać
 będą uwalniali
będą uwalniać
 będą uwalniały
będą uwalniać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. uwalniajmy
2 os. uwalniaj
 uwalniajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. uwalniałbym
bym uwalniał
 uwalniałabym
bym uwalniała
 uwalniałobym
bym uwalniało
 uwalnialibyśmy
byśmy uwalniali
 uwalniałybyśmy
byśmy uwalniały
2 os. uwalniałbyś
byś uwalniał
 uwalniałabyś
byś uwalniała
 uwalniałobyś
byś uwalniało
 uwalnialibyście
byście uwalniali
 uwalniałybyście
byście uwalniały
3 os. uwalniałby
by uwalniał
 uwalniałaby
by uwalniała
 uwalniałoby
by uwalniało
 uwalnialiby
by uwalniali
 uwalniałyby
by uwalniały

bezosobnik: uwalniano by

bezokolicznik: uwalniać

imiesłów przysłówkowy współczesny: uwalniając

gerundium: uwalnianie

imiesłów przymiotnikowy czynny: uwalniający

imiesłów przymiotnikowy bierny: uwalniany

odpowiednik aspektowy: uwolnić

Składnia

bez ograniczeń + uwalniać +
CO
Data ostatniej modyfikacji: 07.10.2011
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN