Chronologizacja
Pierwotna postać bezokolicznika: zakazować
Pochodzenie
Zob. kazać
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne
Połączenia
- Islam; komisja, ustawodawca,; konstytucja, konwencja, Kościół, prawo, projekt, regulamin, religia, umowa, ustawa zakazuje
- zakazywać aborcji, przerywania ciąży; pornografii; dyskryminacji; palenia tytoniu, picia alkoholu; eksmisji, ekstradycji; handlu, importu; reklamy; kąpieli; postoju, wjazdu, wstępu; budowy, publikacji, sprzedaży czegoś; fotografowania, zatrzymywania się; gry w piłkę; jakiejś działalności, pracy; finansowania, funkcjonowania, łączenia, noszenia, organizowania, posiadania, propagowania, reklamowania, rozpowszechniania, spożywania, stosowania, używania czegoś; zatrudniania kogoś
- zakazywać agentom, brokerowi; chrześcijanom, cudzoziemcom, firmom, kobietom, lekarzom, mieszkańcom, osobom, posłom, prezydentowi, rządowi, sądowi, urzędnikom
- decyzja, dyrektywa, klauzula, poprawka, uchwała zakazująca; dekret, edykt, przepis, traktat, zapis; znak zakazujący; orzeczenie, postanowienie, rozporządzenie zakazujące; normy; tablice zakazujące
Cytaty
Od piątku obowiązują nowe przepisy zakazujące handlu w święta. źródło: NKJP: Beata Mońka: Zakazane handlowanie, Tygodnik Rybnicki, 2007-10-30 |
|
W listopadzie 1997 roku Rada Europy przyjęła protokół zakazujący klonowania ludzi, nie mamy jednak pewności, jak długo będzie on respektowany. źródło: NKJP: Zdzisław Józef Kijas: Niebo w domu Ojca, czyściec dla kogo, piekło w oddaleniu, 2010 |
|
Najostrzejsze przepisy antypapierosowe wprowadziło w zeszłym roku miasto Nowy Jork, zakazując reklamy papierosów w publicznych środkach transportu, na taksówkach, przystankach autobusowych i stacjach kolejki podziemnej. źródło: NKJP: Jacek Kalabiński, Piotr Wójcik, Sławomir Sierzputowski: Fotoreportaż, Gazeta Wyborcza, 1993-04-02 |
|
Mój dziadek zakazywał surowo wpuszczania kur na trawnik przed domem i do parku. źródło: NKJP: Zdzisław Morawski: Gdzie ten dom, gdzie ten świat, 1994 |
|
Nie rozumiem też tych osób, które zakazują dzieciakom bawić się na podwórzu. źródło: NKJP: Każdy pcha swój wózek, Wieści Podwarszawskie, 2010-05-16 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
zakazuję |
zakazujemy |
|||
2 os. |
zakazujesz |
zakazujecie |
|||
3 os. |
zakazuje |
zakazują |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
zakazywałem +(e)m zakazywał |
zakazywałam +(e)m zakazywała |
zakazywałom +(e)m zakazywało |
zakazywaliśmy +(e)śmy zakazywali |
zakazywałyśmy +(e)śmy zakazywały |
2 os. |
zakazywałeś +(e)ś zakazywał |
zakazywałaś +(e)ś zakazywała |
zakazywałoś +(e)ś zakazywało |
zakazywaliście +(e)ście zakazywali |
zakazywałyście +(e)ście zakazywały |
3 os. |
zakazywał |
zakazywała |
zakazywało |
zakazywali |
zakazywały |
bezosobnik: zakazywano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę zakazywał będę zakazywać |
będę zakazywała będę zakazywać |
będę zakazywało będę zakazywać |
będziemy zakazywali będziemy zakazywać |
będziemy zakazywały będziemy zakazywać |
2 os. |
będziesz zakazywał będziesz zakazywać |
będziesz zakazywała będziesz zakazywać |
będziesz zakazywało będziesz zakazywać |
będziecie zakazywali będziecie zakazywać |
będziecie zakazywały będziecie zakazywać |
3 os. |
będzie zakazywał będzie zakazywać |
będzie zakazywała będzie zakazywać |
będzie zakazywało będzie zakazywać |
będą zakazywali będą zakazywać |
będą zakazywały będą zakazywać |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
zakazujmy |
|
2 os. |
zakazuj |
zakazujcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
zakazywałbym bym zakazywał |
zakazywałabym bym zakazywała |
zakazywałobym bym zakazywało |
zakazywalibyśmy byśmy zakazywali |
zakazywałybyśmy byśmy zakazywały |
2 os. |
zakazywałbyś byś zakazywał |
zakazywałabyś byś zakazywała |
zakazywałobyś byś zakazywało |
zakazywalibyście byście zakazywali |
zakazywałybyście byście zakazywały |
3 os. |
zakazywałby by zakazywał |
zakazywałaby by zakazywała |
zakazywałoby by zakazywało |
zakazywaliby by zakazywali |
zakazywałyby by zakazywały |
bezosobnik: zakazywano by
bezokolicznik: zakazywać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
zakazując
gerundium: zakazywanie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | zakazywanie |
zakazywania |
D. | zakazywania |
zakazywań |
C. | zakazywaniu |
zakazywaniom |
B. | zakazywanie |
zakazywania |
N. | zakazywaniem |
zakazywaniami |
Ms. | zakazywaniu |
zakazywaniach |
W. | zakazywanie |
zakazywania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: zakazujący
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | zakazujący |
zakazujący |
zakazujący |
zakazujące |
zakazująca |
D. | zakazującego |
zakazującego |
zakazującego |
zakazującego |
zakazującej |
C. | zakazującemu |
zakazującemu |
zakazującemu |
zakazującemu |
zakazującej |
B. | zakazującego |
zakazującego |
zakazujący |
zakazujące |
zakazującą |
N. | zakazującym |
zakazującym |
zakazującym |
zakazującym |
zakazującą |
Ms. | zakazującym |
zakazującym |
zakazującym |
zakazującym |
zakazującej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | zakazujący |
zakazujący |
zakazujące |
zakazujące |
D. | zakazujących |
zakazujących |
zakazujących |
zakazujących |
C. | zakazującym |
zakazującym |
zakazującym |
zakazującym |
B. | zakazujących |
zakazujących |
zakazujących |
zakazujące |
N. | zakazującymi |
zakazującymi |
zakazującymi |
zakazującymi |
Ms. | zakazujących |
zakazujących |
zakazujących |
zakazujących |
imiesłów przymiotnikowy bierny: zakazywany
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | zakazywany |
zakazywany |
zakazywany |
zakazywane |
zakazywana |
D. | zakazywanego |
zakazywanego |
zakazywanego |
zakazywanego |
zakazywanej |
C. | zakazywanemu |
zakazywanemu |
zakazywanemu |
zakazywanemu |
zakazywanej |
B. | zakazywanego |
zakazywanego |
zakazywany |
zakazywane |
zakazywaną |
N. | zakazywanym |
zakazywanym |
zakazywanym |
zakazywanym |
zakazywaną |
Ms. | zakazywanym |
zakazywanym |
zakazywanym |
zakazywanym |
zakazywanej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | zakazywani |
zakazywani |
zakazywane |
zakazywane |
D. | zakazywanych |
zakazywanych |
zakazywanych |
zakazywanych |
C. | zakazywanym |
zakazywanym |
zakazywanym |
zakazywanym |
B. | zakazywanych |
zakazywanych |
zakazywanych |
zakazywane |
N. | zakazywanymi |
zakazywanymi |
zakazywanymi |
zakazywanymi |
Ms. | zakazywanych |
zakazywanych |
zakazywanych |
zakazywanych |
odpowiednik aspektowy: zakazać
Składnia
Rzosobowy | + | zakazywać | + |
(KOMU) +
CZEGO
|
Rzosobowy | + | zakazywać | + |
(KOMU) +
BEZOKOLICZNIK
|