Chronologizacja
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | diabelski |
diabelski |
diabelski |
diabelskie |
diabelska |
| D. | diabelskiego |
diabelskiego |
diabelskiego |
diabelskiego |
diabelskiej |
| C. | diabelskiemu |
diabelskiemu |
diabelskiemu |
diabelskiemu |
diabelskiej |
| B. | diabelskiego |
diabelskiego |
diabelski |
diabelskie |
diabelską |
| N. | diabelskim |
diabelskim |
diabelskim |
diabelskim |
diabelską |
| Ms. | diabelskim |
diabelskim |
diabelskim |
diabelskim |
diabelskiej |
| W. | diabelski |
diabelski |
diabelski |
diabelskie |
diabelska |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | diabelscy |
diabelscy |
diabelskie |
diabelskie |
| D. | diabelskich |
diabelskich |
diabelskich |
diabelskich |
| C. | diabelskim |
diabelskim |
diabelskim |
diabelskim |
| B. | diabelskich |
diabelskich |
diabelskich |
diabelskie |
| N. | diabelskimi |
diabelskimi |
diabelskimi |
diabelskimi |
| Ms. | diabelskich |
diabelskich |
diabelskich |
diabelskich |
| W. | diabelscy |
diabelscy |
diabelskie |
diabelskie |
Pochodzenie
Pochodny od diabeł
1. sprawka
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół wyznania: zasady i prawdy wiary
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja wierzenia i przesądy
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | czarci, czartowski, szatański |
Połączenia
- diabelska moc, siła
- diabelska pokusa; diabelskie figle, sztuczki, podszepty
- diabelskie kopyta, rogi
Cytaty
|
Zwróćmy uwagę, że każdą z diabelskich pokus Jezus odrzuca przy pomocy cytatów z Księgi Powtórzonego Prawa. źródło: NKJP: Irena Złotkowska, Anna Czajkowska: Jak pomagać zmarłym cierpiącym w czyśćcu? Post i jałmużna, 2009 |
|
|
Posądzając ukochanego o zdradę z miejscową wiedźmą, szalona z zazdrości, uległa diabelskim podszeptom i postanowiła tamtą unicestwić. źródło: NKJP: Krystyna Uniechowska-Dembińska: Był pałac, 2008 |
|
|
Diabeł w życiu nie zgodziłby się pomagać w budowie kościoła, więc powiedziano mu, że powstaje nowa karczma. Zachwycony projektem pracował wytrwale, mury świątyni szybko pięły się w górę. Dopiero gdy na szczytach wież zaczęto stawiać krzyże, zrozumiał, że go oszukano i wpadł w szał. Zaparł się mocno i próbował przewrócić kościelną wieżę. Nie dał rady, zbyt solidnie została zbudowana, ale na jednej z wież widać do dziś ślady diabelskich pazurów. źródło: NKJP: Joanna Podgórska: Schowek na głowę, Polityka, 2006-07-01 |
|
|
Stuprocentowo dobry jest tylko anioł. Tak jak stuprocentowo zły jest tylko szatan. Człowiek, nawet najgorszy, tej diabelskiej pełni nie jest w stanie osiągnąć, choć - przyznać trzeba - podjęte na tej drodze próby nie pozostały bez rezultatów. źródło: NKJP: Tadeusz Kraśko: Rozmowa z Arturem Międzyrzeckim, Gazeta Wyborcza, 1996-11-04 |
|
|
Symbole, które mają odsyłać do religijnego spotkania człowieka z Bogiem, zaczynają oznaczać grę polityczną mocarstw, z których jedne pełnią funkcję anielską, a inne diabelską. źródło: NKJP: Tadeusz Bartoś: Wolność, równość, katolicyzm, 2007 |
2. pomysł
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | diaboliczny, szatański |
Połączenia
- diabelski plan, pomysł, wynalazek; diabelskie myśli
Cytaty
|
To był iście diabelski pomysł: użyć nowoczesnej techniki wroga, przeciw niemu samemu. źródło: NKJP: Józef Augustyn: Aby życie było szczęśliwe. Wywiady i czaty, 2007 |
|
|
Stalinowcy sądzili, że to właśnie Moczarskiego duchowo złamie. Nie udał się jednak diabelski plan. Moczarski przetrwał i tę torturę! źródło: NKJP: Kazimierz Moczarski: Rozmowy z katem, 1977 |
|
|
Od upału rozbolały ją głowa i kark, czuła, że łydki odmawiają jej posłuszeństwa, a stopy puchną w sztywnych trzewikach, i dałaby wszystko, by nie być sobą i móc te diabelskie buty zdjąć tu, na przystanku, na odrapanej ławeczce - i na oczach wszystkich. źródło: NKJP: Monika Piątkowska: Krakowska żałoba, 2006 |
|
|
Nade mną rozpętało się piekło, jakbyś chciała mnie wyrzucić ze strychu. To był zaiste diabelski dzień i diabelska pogoda. Nagle znalazłam się w środku rozedrganego blaszanego bębna. Miękkie plaśnięcia deszczu zmieniły się w gradobicie. Wydawało się, że potężne, śnieżne kule przebiją dach. źródło: NKJP: Hanna Kowalewska: Tego lata, w Zawrociu, 1998 |
3. ambicja
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | piekielny |
Połączenia
- diabelska ambicja, pycha, złośliwość
Cytaty
|
Jednym słowem buzuje we mnie diabelska ambicja, której nie może ugasić wątlutki strumyczek talentów, co ciurka coraz cieniej, coraz słabiej. Moja kolosalna ambicja, godna dinozaura, a nie maleńkiego ssaka, zsymbiozowana z tymi mikroskopijnymi zdolnościami, to też jeszcze połowa nieszczęścia. źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Nowy świat i okolice, 1986 |
|
|
Jak wytłumaczyć tę diabelską złośliwość? źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Gdy owoc dojrzewa, 1958 |
|
|
- W step uciekł! W śnieg. Mróz diabelski, noc. źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Wielbłąd na stepie, 1978 |
|
|
Powoli wycisza się szum w mózgu, a rozszalałe komórki zwalniają swój diabelski taniec. źródło: NKJP: Wiesława Maria Korczyńska: Wróć..., 2001 |
|
|
Jeden próbował nawet protestować, przeszkodzić Huntowi, lecz na to wszedł AGENT uzbrojony (diabelska synchronizacja!) i odpędził pielęgniarza. Klinika została spacyfikowana. źródło: NKJP: Jacek Dukaj: Czarne oceany, 2001 |