UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ryć

Chronologizacja

1398, SStp

Pochodzenie

psł. *ryti, *rъjǫ 'ryć, kopać, żłobić'

1.a ziemię

Definicja

robić liczne wgłębienia na powierzchni ziemi, przesuwając się po niej lub wbijając w nią i przesuwając w niej jakiś przedmiot

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

Połączenia

dzik, koń, świnia; auto, ciężarówka, samochód ryje
ryć pole, ziemię
ryć butem, kilofem, kołami, kopytami, łopatą, motyką, podkowami, saperką

Cytaty

	Przywódca sekty przez chwilę rył stopami ziemię i znieruchomiał. źródło: KWSJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003
	Wóz zwalniał, hamował z fantazją, ryjąc ziemię masywnymi oponami i podrywając kolejne obłoki kurzu. źródło: KWSJP: Artur Baniewicz: Afrykanka, 2005
	Rzuciłem się na kolana, wbijając ostrze sztyletu we wskazane mi miejsce i jąłem ryć ziemię. źródło: KWSJP: Andrzej Sarwa: Strzyga, 2006
	Machnąłem ręką w stronę niewidocznych żołnierzy, ryjących saperkami w północnym stoku. źródło: KWSJP: Artur Baniewicz: Afrykanka, 2005
	Kilka osowiałych psów wylegiwało się na słońcu i zerkało na świnie ryjące ziemię. źródło: KWSJP: Kamil Giżycki: Listy z Archipelagu Salomona, 1969

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ryję	ryjemy
2 os.	ryjesz	ryjecie
3 os.	ryje	ryją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ryłem +(e)m rył	ryłam +(e)m ryła	ryłom +(e)m ryło	ryliśmy +(e)śmy ryli	ryłyśmy +(e)śmy ryły
2 os.	ryłeś +(e)ś rył	ryłaś +(e)ś ryła	ryłoś +(e)ś ryło	ryliście +(e)ście ryli	ryłyście +(e)ście ryły
3 os.	rył	ryła	ryło	ryli	ryły

bezosobnik: ryto

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rył będę ryć	będę ryła będę ryć	będę ryło będę ryć	będziemy ryli będziemy ryć	będziemy ryły będziemy ryć
2 os.	będziesz rył będziesz ryć	będziesz ryła będziesz ryć	będziesz ryło będziesz ryć	będziecie ryli będziecie ryć	będziecie ryły będziecie ryć
3 os.	będzie rył będzie ryć	będzie ryła będzie ryć	będzie ryło będzie ryć	będą ryli będą ryć	będą ryły będą ryć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ryjmy
2 os.	ryj	ryjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ryłbym bym rył	ryłabym bym ryła	ryłobym bym ryło	rylibyśmy byśmy ryli	ryłybyśmy byśmy ryły
2 os.	ryłbyś byś rył	ryłabyś byś ryła	ryłobyś byś ryło	rylibyście byście ryli	ryłybyście byście ryły
3 os.	ryłby by rył	ryłaby by ryła	ryłoby by ryło	ryliby by ryli	ryłyby by ryły

bezosobnik: ryto by

bezokolicznik: ryć

imiesłów przysłówkowy współczesny: ryjąc

gerundium: rycie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rycie	rycia
D.	rycia	ryć
C.	ryciu	ryciom
B.	rycie	rycia
N.	ryciem	ryciami
Ms.	ryciu	ryciach
W.	rycie	rycia

imiesłów przymiotnikowy czynny: ryjący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ryjący	ryjący	ryjący	ryjące	ryjąca
D.	ryjącego	ryjącego	ryjącego	ryjącego	ryjącej
C.	ryjącemu	ryjącemu	ryjącemu	ryjącemu	ryjącej
B.	ryjącego	ryjącego	ryjący	ryjące	ryjącą
N.	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącą
Ms.	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ryjący	ryjący	ryjące	ryjące
D.	ryjących	ryjących	ryjących	ryjących
C.	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącym
B.	ryjących	ryjących	ryjących	ryjące
N.	ryjącymi	ryjącymi	ryjącymi	ryjącymi
Ms.	ryjących	ryjących	ryjących	ryjących

imiesłów przymiotnikowy bierny: ryty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ryty	ryty	ryty	ryte	ryta
D.	rytego	rytego	rytego	rytego	rytej
C.	rytemu	rytemu	rytemu	rytemu	rytej
B.	rytego	rytego	ryty	ryte	rytą
N.	rytym	rytym	rytym	rytym	rytą
Ms.	rytym	rytym	rytym	rytym	rytej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ryci	ryci	ryte	ryte
D.	rytych	rytych	rytych	rytych
C.	rytym	rytym	rytym	rytym
B.	rytych	rytych	rytych	ryte
N.	rytymi	rytymi	rytymi	rytymi
Ms.	rytych	rytych	rytych	rytych

odpowiednik aspektowy: zryć

Składnia

ryć

CO + (CZYM)

1.b rów

Definicja

robić wgłębienie w ziemi, przesuwając się w niej lub wbijając w nią i przesuwając w niej jakiś przedmiot

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

Połączenia

kret; auto, ciężarówka, samochód ryje
ryć bruzdę, dół, jamę, koleinę, koryto, korytarz, norę, rów
ryć łopatą, kilofem, kołami, motyką, saperką
ryć w błocie, w ziemi

Cytaty

	Po mrozach ziemia puściła, więc zarządzono przeszukanie gazonów i zagajników. Ryto długie rowy i wycinano szpalery. źródło: KWSJP: Karol Estreicher: Krystianna, 1957
	Podłoże było w tym miejscu grząskie, koła z mozołem obracały się w ciamkającej, kleistej mazi. Ryły głębokie koleiny. źródło: KWSJP: Piotr Krawczyk: Plamka światła, 1997
	Wrzosy porosły wysoko, kwitnąc obficie, krety głęboko ryły korytarze, a inne zwierzęta norne solidnie przygotowywały swe podziemne schrony. źródło: KWSJP: (bos): Domowy zwierzyniec, Relaks i Kolekcjoner Polski, 1988, nr 11
	Morze zniknęło, a rzeki płynące z gór zaczęły ryć coraz głębsze koryta w podatnych na erozję skałach. źródło: KWSJP: Tomasz Zwijacz Kozica: Parki Narodowe Stanów Zjednoczonych Ameryki (cz. 5), Tygodnik Podhalański, 1999, nr 20

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ryję	ryjemy
2 os.	ryjesz	ryjecie
3 os.	ryje	ryją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ryłem +(e)m rył	ryłam +(e)m ryła	ryłom +(e)m ryło	ryliśmy +(e)śmy ryli	ryłyśmy +(e)śmy ryły
2 os.	ryłeś +(e)ś rył	ryłaś +(e)ś ryła	ryłoś +(e)ś ryło	ryliście +(e)ście ryli	ryłyście +(e)ście ryły
3 os.	rył	ryła	ryło	ryli	ryły

bezosobnik: ryto

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rył będę ryć	będę ryła będę ryć	będę ryło będę ryć	będziemy ryli będziemy ryć	będziemy ryły będziemy ryć
2 os.	będziesz rył będziesz ryć	będziesz ryła będziesz ryć	będziesz ryło będziesz ryć	będziecie ryli będziecie ryć	będziecie ryły będziecie ryć
3 os.	będzie rył będzie ryć	będzie ryła będzie ryć	będzie ryło będzie ryć	będą ryli będą ryć	będą ryły będą ryć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ryjmy
2 os.	ryj	ryjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ryłbym bym rył	ryłabym bym ryła	ryłobym bym ryło	rylibyśmy byśmy ryli	ryłybyśmy byśmy ryły
2 os.	ryłbyś byś rył	ryłabyś byś ryła	ryłobyś byś ryło	rylibyście byście ryli	ryłybyście byście ryły
3 os.	ryłby by rył	ryłaby by ryła	ryłoby by ryło	ryliby by ryli	ryłyby by ryły

bezosobnik: ryto by

bezokolicznik: ryć

imiesłów przysłówkowy współczesny: ryjąc

gerundium: rycie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rycie	rycia
D.	rycia	ryć
C.	ryciu	ryciom
B.	rycie	rycia
N.	ryciem	ryciami
Ms.	ryciu	ryciach
W.	rycie	rycia

imiesłów przymiotnikowy czynny: ryjący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ryjący	ryjący	ryjący	ryjące	ryjąca
D.	ryjącego	ryjącego	ryjącego	ryjącego	ryjącej
C.	ryjącemu	ryjącemu	ryjącemu	ryjącemu	ryjącej
B.	ryjącego	ryjącego	ryjący	ryjące	ryjącą
N.	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącą
Ms.	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ryjący	ryjący	ryjące	ryjące
D.	ryjących	ryjących	ryjących	ryjących
C.	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącym
B.	ryjących	ryjących	ryjących	ryjące
N.	ryjącymi	ryjącymi	ryjącymi	ryjącymi
Ms.	ryjących	ryjących	ryjących	ryjących

imiesłów przymiotnikowy bierny: ryty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ryty	ryty	ryty	ryte	ryta
D.	rytego	rytego	rytego	rytego	rytej
C.	rytemu	rytemu	rytemu	rytemu	rytej
B.	rytego	rytego	ryty	ryte	rytą
N.	rytym	rytym	rytym	rytym	rytą
Ms.	rytym	rytym	rytym	rytym	rytej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ryci	ryci	ryte	ryte
D.	rytych	rytych	rytych	rytych
C.	rytym	rytym	rytym	rytym
B.	rytych	rytych	rytych	ryte
N.	rytymi	rytymi	rytymi	rytymi
Ms.	rytych	rytych	rytych	rytych

odpowiednik aspektowy: wyryć

Składnia

ryć

CO + (CZYM)

2. napis

Definicja

robić litery lub inne znaki na twardej powierzchni, przesuwając po niej jakieś ostre narzędzie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język pisanie

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	żłobić
	hiperonimy:	wyrzynać

Połączenia

rzemieślnik ryje
ryć datę, fryz, gryf, imię, napisy, ornamenty, rysunki, sygnaturę, wzory
ryć rylcem, szpikulcem
ryć na glinianych tabliczkach, na głazach, na pomniku, na skale, na tablicy
ryć w drewnie, w granicie, w kamieniu, w marmurze, w metalu, w miedzi

Cytaty

	Księgi Prorocze Blake’a mieszczą się w kategorii wzniosłości, ale szyfr ich był zupełnie już nieprzenikniony i nie ukazały się drukiem. Blake rył je w miedzi razem z rysunkami, komponując całość poetycko-graficzną. źródło: KWSJP: Czesław Miłosz: Ziemia Ulro, 1977
	Odpowiedni napis ryje się w zastygłym wosku rylcem metalowym lub dobrze zaostrzonym drewienkiem w ten sposób, aby płaszczyzny liter były wolne od wosku. źródło: KWSJP: Witold Kozak, Lubomir Packiewicz, Jerzy Niebojewski, Jan Wojeński: Na warsztacie, Młody Technik, nr 2, 1966
	Jedyne źródła rodzime, współczesne wydarzeniom, stanowią inskrypcje runiczne, ryte na głazach, jednak ich interpretacja nastręcza dużo kłopotów. źródło: KWSJP: Maja Jowita Gąssowska: Chrystianizacja Szwecji, Mówią Wieki, 1995, nr 3
	Mam nadzieję, że nieznany mi rzemieślnik, który będzie rył dwie daty na kamieniu, nie pomyli się co do tej drugiej, daty mojego zgonu. źródło: KWSJP: Stanisław Mrożek: Jak zostałem filmowcem, 1975
	Uzdolnieni rzemieślnicy Misteków ryli w stiuku jak w miękkim metalu. źródło: KWSJP: Zofia Jeżewska: W królestwie pierzastego węża, 1964

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ryję	ryjemy
2 os.	ryjesz	ryjecie
3 os.	ryje	ryją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ryłem +(e)m rył	ryłam +(e)m ryła	ryłom +(e)m ryło	ryliśmy +(e)śmy ryli	ryłyśmy +(e)śmy ryły
2 os.	ryłeś +(e)ś rył	ryłaś +(e)ś ryła	ryłoś +(e)ś ryło	ryliście +(e)ście ryli	ryłyście +(e)ście ryły
3 os.	rył	ryła	ryło	ryli	ryły

bezosobnik: ryto

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rył będę ryć	będę ryła będę ryć	będę ryło będę ryć	będziemy ryli będziemy ryć	będziemy ryły będziemy ryć
2 os.	będziesz rył będziesz ryć	będziesz ryła będziesz ryć	będziesz ryło będziesz ryć	będziecie ryli będziecie ryć	będziecie ryły będziecie ryć
3 os.	będzie rył będzie ryć	będzie ryła będzie ryć	będzie ryło będzie ryć	będą ryli będą ryć	będą ryły będą ryć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ryjmy
2 os.	ryj	ryjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ryłbym bym rył	ryłabym bym ryła	ryłobym bym ryło	rylibyśmy byśmy ryli	ryłybyśmy byśmy ryły
2 os.	ryłbyś byś rył	ryłabyś byś ryła	ryłobyś byś ryło	rylibyście byście ryli	ryłybyście byście ryły
3 os.	ryłby by rył	ryłaby by ryła	ryłoby by ryło	ryliby by ryli	ryłyby by ryły

bezosobnik: ryto by

bezokolicznik: ryć

imiesłów przysłówkowy współczesny: ryjąc

gerundium: rycie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rycie	rycia
D.	rycia	ryć
C.	ryciu	ryciom
B.	rycie	rycia
N.	ryciem	ryciami
Ms.	ryciu	ryciach
W.	rycie	rycia

imiesłów przymiotnikowy czynny: ryjący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ryjący	ryjący	ryjący	ryjące	ryjąca
D.	ryjącego	ryjącego	ryjącego	ryjącego	ryjącej
C.	ryjącemu	ryjącemu	ryjącemu	ryjącemu	ryjącej
B.	ryjącego	ryjącego	ryjący	ryjące	ryjącą
N.	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącą
Ms.	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ryjący	ryjący	ryjące	ryjące
D.	ryjących	ryjących	ryjących	ryjących
C.	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącym
B.	ryjących	ryjących	ryjących	ryjące
N.	ryjącymi	ryjącymi	ryjącymi	ryjącymi
Ms.	ryjących	ryjących	ryjących	ryjących

imiesłów przymiotnikowy bierny: ryty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ryty	ryty	ryty	ryte	ryta
D.	rytego	rytego	rytego	rytego	rytej
C.	rytemu	rytemu	rytemu	rytemu	rytej
B.	rytego	rytego	ryty	ryte	rytą
N.	rytym	rytym	rytym	rytym	rytą
Ms.	rytym	rytym	rytym	rytym	rytej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ryci	ryci	ryte	ryte
D.	rytych	rytych	rytych	rytych
C.	rytym	rytym	rytym	rytym
B.	rytych	rytych	rytych	ryte
N.	rytymi	rytymi	rytymi	rytymi
Ms.	rytych	rytych	rytych	rytych

odpowiednik aspektowy: wyryć

Składnia

Rz_osobowy

ryć

CO + GDZIE + (CZYM)

3. do klasówki

Definicja

pot.

intensywnie i z wysiłkiem uczyć się czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	kuć, kuć się, wkuwać
	hiperonimy:	uczyć się

Połączenia

ryć definicje, dowody, regułki
ryć do klasówki, do matury, do sprawdzianu, do testu
ryć na pamięć

Cytaty

	Tu matura coraz bliżej, kwiecień, ciepło, inni ryli albo przynajmniej dla zasady trzęśli dupami, a ja łeb na glacę, kółko w nos i tylko sobie jeździłem. źródło: KWSJP: Włodzimierz Kowalewski: Bóg zapłacz!, 2000
	Kłopoty z pisaniem nie ograniczają się zresztą tylko do lekcji polskiego. Uczniowie „ryją” prawa, definicje, dowody, bo nie są w stanie samodzielnie ich sformułować. źródło: KWSJP: Wojciech Bonowicz: Rzecz wyobraźni, Tygodnik Powszechny, 1994, nr 47
	Za pół roku, jak będę rył do matury, to już nie będzie tak pięknie. źródło: Internet
	Nie spotkałem jeszcze studenta, który by się przyznał do kucia, z tego powstają mity o żakowskim beztroskim obijaniu, a to blaga, 70 procent rasy ryje aż miło. źródło: KWSJP: Jacek Natanson: Ostatnie cztery minuty, 1977

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ryję	ryjemy
2 os.	ryjesz	ryjecie
3 os.	ryje	ryją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ryłem +(e)m rył	ryłam +(e)m ryła	ryłom +(e)m ryło	ryliśmy +(e)śmy ryli	ryłyśmy +(e)śmy ryły
2 os.	ryłeś +(e)ś rył	ryłaś +(e)ś ryła	ryłoś +(e)ś ryło	ryliście +(e)ście ryli	ryłyście +(e)ście ryły
3 os.	rył	ryła	ryło	ryli	ryły

bezosobnik: ryto

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rył będę ryć	będę ryła będę ryć	będę ryło będę ryć	będziemy ryli będziemy ryć	będziemy ryły będziemy ryć
2 os.	będziesz rył będziesz ryć	będziesz ryła będziesz ryć	będziesz ryło będziesz ryć	będziecie ryli będziecie ryć	będziecie ryły będziecie ryć
3 os.	będzie rył będzie ryć	będzie ryła będzie ryć	będzie ryło będzie ryć	będą ryli będą ryć	będą ryły będą ryć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ryjmy
2 os.	ryj	ryjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ryłbym bym rył	ryłabym bym ryła	ryłobym bym ryło	rylibyśmy byśmy ryli	ryłybyśmy byśmy ryły
2 os.	ryłbyś byś rył	ryłabyś byś ryła	ryłobyś byś ryło	rylibyście byście ryli	ryłybyście byście ryły
3 os.	ryłby by rył	ryłaby by ryła	ryłoby by ryło	ryliby by ryli	ryłyby by ryły

bezosobnik: ryto by

bezokolicznik: ryć

imiesłów przysłówkowy współczesny: ryjąc

gerundium: rycie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rycie	rycia
D.	rycia	ryć
C.	ryciu	ryciom
B.	rycie	rycia
N.	ryciem	ryciami
Ms.	ryciu	ryciach
W.	rycie	rycia

imiesłów przymiotnikowy czynny: ryjący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ryjący	ryjący	ryjący	ryjące	ryjąca
D.	ryjącego	ryjącego	ryjącego	ryjącego	ryjącej
C.	ryjącemu	ryjącemu	ryjącemu	ryjącemu	ryjącej
B.	ryjącego	ryjącego	ryjący	ryjące	ryjącą
N.	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącą
Ms.	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ryjący	ryjący	ryjące	ryjące
D.	ryjących	ryjących	ryjących	ryjących
C.	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącym
B.	ryjących	ryjących	ryjących	ryjące
N.	ryjącymi	ryjącymi	ryjącymi	ryjącymi
Ms.	ryjących	ryjących	ryjących	ryjących

imiesłów przymiotnikowy bierny: ryty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ryty	ryty	ryty	ryte	ryta
D.	rytego	rytego	rytego	rytego	rytej
C.	rytemu	rytemu	rytemu	rytemu	rytej
B.	rytego	rytego	ryty	ryte	rytą
N.	rytym	rytym	rytym	rytym	rytą
Ms.	rytym	rytym	rytym	rytym	rytej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ryci	ryci	ryte	ryte
D.	rytych	rytych	rytych	rytych
C.	rytym	rytym	rytym	rytym
B.	rytych	rytych	rytych	ryte
N.	rytymi	rytymi	rytymi	rytymi
Ms.	rytych	rytych	rytych	rytych

odpowiednik aspektowy: wyryć

Składnia

Rz_osobowy	+	ryć	+	(CO)
Rz_osobowy	+	ryć	+	(do CZEGO)

4. ze śmiechu

Definicja

pot.

śmiać się intensywnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

śmiać się

Połączenia

ryć ze śmiechu

Cytaty

	Wręcza każdemu swoją wizytówkę. Złotą business card, z wszelkimi bajerami, którą sobie z tej okazji fundnął. A Medalik za jego plecami ryje ze śmiechu. źródło: KWSJP: Jarosław Abramow-Newerly: Młyn w piekarni, 2002
	Ona chodzi po pokoju, przegląda się w lustrze, jakie pozy przyjmuje, jak się odkręca, przekręca, zakręca, może nawet wie, że ją obserwujemy. Można leżeć na podłodze i ryć ze śmiechu. źródło: KWSJP: Jacek Natanson: Ostatnie cztery minuty, 1977
	Śmialiśmy się, oglądając film. […] Ryliśmy, bo arystokratę grał facet z mordą dokera i w ogóle była kupa niezamierzonego komizmu. źródło: KWSJP: Witold Horwath: Seans, 1997
	Na taki stary numer dałem się złapać tym cholernym zwodziarzom, pół uniwerku kiedyś ryło z tego siupu. źródło: KWSJP: Jacek Natanson: Ostatnie cztery minuty, 1977

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ryję	ryjemy
2 os.	ryjesz	ryjecie
3 os.	ryje	ryją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ryłem +(e)m rył	ryłam +(e)m ryła	ryłom +(e)m ryło	ryliśmy +(e)śmy ryli	ryłyśmy +(e)śmy ryły
2 os.	ryłeś +(e)ś rył	ryłaś +(e)ś ryła	ryłoś +(e)ś ryło	ryliście +(e)ście ryli	ryłyście +(e)ście ryły
3 os.	rył	ryła	ryło	ryli	ryły

bezosobnik: ryto

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rył będę ryć	będę ryła będę ryć	będę ryło będę ryć	będziemy ryli będziemy ryć	będziemy ryły będziemy ryć
2 os.	będziesz rył będziesz ryć	będziesz ryła będziesz ryć	będziesz ryło będziesz ryć	będziecie ryli będziecie ryć	będziecie ryły będziecie ryć
3 os.	będzie rył będzie ryć	będzie ryła będzie ryć	będzie ryło będzie ryć	będą ryli będą ryć	będą ryły będą ryć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ryjmy
2 os.	ryj	ryjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ryłbym bym rył	ryłabym bym ryła	ryłobym bym ryło	rylibyśmy byśmy ryli	ryłybyśmy byśmy ryły
2 os.	ryłbyś byś rył	ryłabyś byś ryła	ryłobyś byś ryło	rylibyście byście ryli	ryłybyście byście ryły
3 os.	ryłby by rył	ryłaby by ryła	ryłoby by ryło	ryliby by ryli	ryłyby by ryły

bezosobnik: ryto by

bezokolicznik: ryć

imiesłów przysłówkowy współczesny: ryjąc

gerundium: rycie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rycie	rycia
D.	rycia	ryć
C.	ryciu	ryciom
B.	rycie	rycia
N.	ryciem	ryciami
Ms.	ryciu	ryciach
W.	rycie	rycia

imiesłów przymiotnikowy czynny: ryjący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ryjący	ryjący	ryjący	ryjące	ryjąca
D.	ryjącego	ryjącego	ryjącego	ryjącego	ryjącej
C.	ryjącemu	ryjącemu	ryjącemu	ryjącemu	ryjącej
B.	ryjącego	ryjącego	ryjący	ryjące	ryjącą
N.	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącą
Ms.	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ryjący	ryjący	ryjące	ryjące
D.	ryjących	ryjących	ryjących	ryjących
C.	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącym
B.	ryjących	ryjących	ryjących	ryjące
N.	ryjącymi	ryjącymi	ryjącymi	ryjącymi
Ms.	ryjących	ryjących	ryjących	ryjących

Składnia

Rz_osobowy

ryć

(z KOGO/CZEGO)

5. w dokumentach

Definicja

pot.

przeszukiwać coś

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

synonimy:

przeszukiwać

Połączenia

ryć w dokumentach, w papierach, w sprawozdaniach; w szafie, w śmietniku
ryć jak kret

Cytaty

	Przez pierwszy tydzień rył w papierach, których się od założenia spółdzielni nagromadziło całe mnóstwo. Przestudiował rok po roku, bo jak twierdził, bez tej wiedzy byłoby mu trudno rozpocząć. źródło: KWSJP: Maria Szulecka: W blasku dnia, 1984
	Zocha, pierwsze pytanie. Czy chodzi o sprzedaż akcji, czy majątku, znaczy się, wszystkich klamotów tych spółek? Od tego zależy, jak będziesz ryć w sprawozdaniach. źródło: KWSJP: Piotr Siemion: Finimondo: komedia romantyczna, 2004
	Jakiś człowiek z drucianym haczykiem […] ryje w śmietniku nie unosząc głowy, a żółte światło latarni mży słabo sprzed bramy. źródło: KWSJP: Bogdan Wojdowski: Chleb rzucony umarłym, 1971
	Ryłem jak kret w stosach rycin, starych pamiętników, jeszcze starszych rękopisów i nowoczesnych druków. źródło: KWSJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ryję	ryjemy
2 os.	ryjesz	ryjecie
3 os.	ryje	ryją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ryłem +(e)m rył	ryłam +(e)m ryła	ryłom +(e)m ryło	ryliśmy +(e)śmy ryli	ryłyśmy +(e)śmy ryły
2 os.	ryłeś +(e)ś rył	ryłaś +(e)ś ryła	ryłoś +(e)ś ryło	ryliście +(e)ście ryli	ryłyście +(e)ście ryły
3 os.	rył	ryła	ryło	ryli	ryły

bezosobnik: ryto

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rył będę ryć	będę ryła będę ryć	będę ryło będę ryć	będziemy ryli będziemy ryć	będziemy ryły będziemy ryć
2 os.	będziesz rył będziesz ryć	będziesz ryła będziesz ryć	będziesz ryło będziesz ryć	będziecie ryli będziecie ryć	będziecie ryły będziecie ryć
3 os.	będzie rył będzie ryć	będzie ryła będzie ryć	będzie ryło będzie ryć	będą ryli będą ryć	będą ryły będą ryć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ryjmy
2 os.	ryj	ryjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ryłbym bym rył	ryłabym bym ryła	ryłobym bym ryło	rylibyśmy byśmy ryli	ryłybyśmy byśmy ryły
2 os.	ryłbyś byś rył	ryłabyś byś ryła	ryłobyś byś ryło	rylibyście byście ryli	ryłybyście byście ryły
3 os.	ryłby by rył	ryłaby by ryła	ryłoby by ryło	ryliby by ryli	ryłyby by ryły

bezosobnik: ryto by

bezokolicznik: ryć

imiesłów przysłówkowy współczesny: ryjąc

gerundium: rycie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rycie	rycia
D.	rycia	ryć
C.	ryciu	ryciom
B.	rycie	rycia
N.	ryciem	ryciami
Ms.	ryciu	ryciach
W.	rycie	rycia

imiesłów przymiotnikowy czynny: ryjący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ryjący	ryjący	ryjący	ryjące	ryjąca
D.	ryjącego	ryjącego	ryjącego	ryjącego	ryjącej
C.	ryjącemu	ryjącemu	ryjącemu	ryjącemu	ryjącej
B.	ryjącego	ryjącego	ryjący	ryjące	ryjącą
N.	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącą
Ms.	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ryjący	ryjący	ryjące	ryjące
D.	ryjących	ryjących	ryjących	ryjących
C.	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącym
B.	ryjących	ryjących	ryjących	ryjące
N.	ryjącymi	ryjącymi	ryjącymi	ryjącymi
Ms.	ryjących	ryjących	ryjących	ryjących

Składnia

Rz_osobowy

ryć

GDZIE

6. podstępnie

Definicja

pot.

działać podstępnie na czyjąś szkodę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

intrygować, ktoś kopie dołki pod kimś

Połączenia

ryć jak kret

Cytaty

	Walki z potężnym faworytem nie prowadzono frontalnie. Osaczano go ze wszystkich stron. Ryto pod nim grunt za pomocą intryg i donosów. źródło: KWSJP: Marian Brandys: Nieznany Książę Poniatowski, 1960
	Ciekawe, ile ludzi przeczytało to podłe oszczerstwo? W każdym razie dobrze wiedzieć, że człowiek ma wrogów, co pod nim ryją. źródło: KWSJP: Edmund Niziurski: Księga urwisów, 1954
	Mało pode mną ryją? Że ja nomenklatura, monopol, monopartia. Tylko czekają na okazję, żeby mnie szurnąć... źródło: KWSJP: Ryszard Marek Groński: Nauka pływania dla topielców: wypisy z histerii najnowszej 1989-1998, 1999
	A obszczekiwać mnie przed Staśkiem, jak wrócił z Niemiec, to czas mieli. Jak te krety ciągle ryli i obmawiali. Stefka taka, Stefka owaka. Ich interes? źródło: KWSJP: Jerzy Andrzejewski: Popiół i diament, 1948
	No i sami widzicie, jak ciężko ten dalszy dynamiczny rozwój zapewnić, bo na prawo, lewo ryją, brużdżą, ufać nikomu nie można. źródło: KWSJP: Janusz Głowacki: Rose Café i inne opowieści, 1997

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ryję	ryjemy
2 os.	ryjesz	ryjecie
3 os.	ryje	ryją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ryłem +(e)m rył	ryłam +(e)m ryła	ryłom +(e)m ryło	ryliśmy +(e)śmy ryli	ryłyśmy +(e)śmy ryły
2 os.	ryłeś +(e)ś rył	ryłaś +(e)ś ryła	ryłoś +(e)ś ryło	ryliście +(e)ście ryli	ryłyście +(e)ście ryły
3 os.	rył	ryła	ryło	ryli	ryły

bezosobnik: ryto

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rył będę ryć	będę ryła będę ryć	będę ryło będę ryć	będziemy ryli będziemy ryć	będziemy ryły będziemy ryć
2 os.	będziesz rył będziesz ryć	będziesz ryła będziesz ryć	będziesz ryło będziesz ryć	będziecie ryli będziecie ryć	będziecie ryły będziecie ryć
3 os.	będzie rył będzie ryć	będzie ryła będzie ryć	będzie ryło będzie ryć	będą ryli będą ryć	będą ryły będą ryć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ryjmy
2 os.	ryj	ryjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ryłbym bym rył	ryłabym bym ryła	ryłobym bym ryło	rylibyśmy byśmy ryli	ryłybyśmy byśmy ryły
2 os.	ryłbyś byś rył	ryłabyś byś ryła	ryłobyś byś ryło	rylibyście byście ryli	ryłybyście byście ryły
3 os.	ryłby by rył	ryłaby by ryła	ryłoby by ryło	ryliby by ryli	ryłyby by ryły

bezosobnik: ryto by

bezokolicznik: ryć

imiesłów przysłówkowy współczesny: ryjąc

gerundium: rycie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rycie	rycia
D.	rycia	ryć
C.	ryciu	ryciom
B.	rycie	rycia
N.	ryciem	ryciami
Ms.	ryciu	ryciach
W.	rycie	rycia

imiesłów przymiotnikowy czynny: ryjący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ryjący	ryjący	ryjący	ryjące	ryjąca
D.	ryjącego	ryjącego	ryjącego	ryjącego	ryjącej
C.	ryjącemu	ryjącemu	ryjącemu	ryjącemu	ryjącej
B.	ryjącego	ryjącego	ryjący	ryjące	ryjącą
N.	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącą
Ms.	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ryjący	ryjący	ryjące	ryjące
D.	ryjących	ryjących	ryjących	ryjących
C.	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącym
B.	ryjących	ryjących	ryjących	ryjące
N.	ryjącymi	ryjącymi	ryjącymi	ryjącymi
Ms.	ryjących	ryjących	ryjących	ryjących

Składnia

Rz_osobowy

ryć

pod KIM

7. psychikę

Definicja

pot.

powodować, że ktoś traci zdolność prawidłowej oceny rzeczywistości

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Połączenia

ryć banię, głowę, mózg, psychę, psychikę

Cytaty

Czarne chmury zebrały się nad moją głową, czarne myśli ubrane w więzienne pasiaki ryły mózg.

źródło: NKJP: Hubert Klimko-Dobrzaniecki: Rzeczy pierwsze, 2009

Serial wciągający. Sporo scen z dreszczykiem. Nieźle nakręcony. Oglądanie kilku odcinków samemu wieczorem może ryć psychikę.

źródło: Internet: filmweb.pl

Nauki bardzo dużo, analiza, algebra i miernictwo ryją głowę. Analiza i algebra jest tylko w pierwszym semestrze i dlatego walą z grubej rury.

źródło: Internet: biologhelp.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ryję	ryjemy
2 os.	ryjesz	ryjecie
3 os.	ryje	ryją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ryłem +(e)m rył	ryłam +(e)m ryła	ryłom +(e)m ryło	ryliśmy +(e)śmy ryli	ryłyśmy +(e)śmy ryły
2 os.	ryłeś +(e)ś rył	ryłaś +(e)ś ryła	ryłoś +(e)ś ryło	ryliście +(e)ście ryli	ryłyście +(e)ście ryły
3 os.	rył	ryła	ryło	ryli	ryły

bezosobnik: ryto

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rył będę ryć	będę ryła będę ryć	będę ryło będę ryć	będziemy ryli będziemy ryć	będziemy ryły będziemy ryć
2 os.	będziesz rył będziesz ryć	będziesz ryła będziesz ryć	będziesz ryło będziesz ryć	będziecie ryli będziecie ryć	będziecie ryły będziecie ryć
3 os.	będzie rył będzie ryć	będzie ryła będzie ryć	będzie ryło będzie ryć	będą ryli będą ryć	będą ryły będą ryć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ryjmy
2 os.	ryj	ryjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ryłbym bym rył	ryłabym bym ryła	ryłobym bym ryło	rylibyśmy byśmy ryli	ryłybyśmy byśmy ryły
2 os.	ryłbyś byś rył	ryłabyś byś ryła	ryłobyś byś ryło	rylibyście byście ryli	ryłybyście byście ryły
3 os.	ryłby by rył	ryłaby by ryła	ryłoby by ryło	ryliby by ryli	ryłyby by ryły

bezosobnik: ryto by

bezokolicznik: ryć

imiesłów przysłówkowy współczesny: ryjąc

gerundium: rycie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rycie	rycia
D.	rycia	ryć
C.	ryciu	ryciom
B.	rycie	rycia
N.	ryciem	ryciami
Ms.	ryciu	ryciach
W.	rycie	rycia

imiesłów przymiotnikowy czynny: ryjący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ryjący	ryjący	ryjący	ryjące	ryjąca
D.	ryjącego	ryjącego	ryjącego	ryjącego	ryjącej
C.	ryjącemu	ryjącemu	ryjącemu	ryjącemu	ryjącej
B.	ryjącego	ryjącego	ryjący	ryjące	ryjącą
N.	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącą
Ms.	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ryjący	ryjący	ryjące	ryjące
D.	ryjących	ryjących	ryjących	ryjących
C.	ryjącym	ryjącym	ryjącym	ryjącym
B.	ryjących	ryjących	ryjących	ryjące
N.	ryjącymi	ryjącymi	ryjącymi	ryjącymi
Ms.	ryjących	ryjących	ryjących	ryjących

imiesłów przymiotnikowy bierny: ryty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ryty	ryty	ryty	ryte	ryta
D.	rytego	rytego	rytego	rytego	rytej
C.	rytemu	rytemu	rytemu	rytemu	rytej
B.	rytego	rytego	ryty	ryte	rytą
N.	rytym	rytym	rytym	rytym	rytą
Ms.	rytym	rytym	rytym	rytym	rytej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ryci	ryci	ryte	ryte
D.	rytych	rytych	rytych	rytych
C.	rytym	rytym	rytym	rytym
B.	rytych	rytych	rytych	ryte
N.	rytymi	rytymi	rytymi	rytymi
Ms.	rytych	rytych	rytych	rytych

odpowiednik aspektowy: zryć

Składnia

ryć

Data ostatniej modyfikacji: 06.06.2024