UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wczesny

Chronologizacja

XV w., SStp
Inne znaczenia: 1 'dziejący się we właściwym, odpowiednim czasie', 2 'średniej miary, wielkości, umiarkowany', 3 'przypadkowy'

Pochodzenie

Od: wyrażenia przyimkowego w czas z przyrostkiem -ny; zob. czas

1. wieczór

Definicja

taki, który przypada na początkową fazę danego okresu

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Relacje znaczeniowe

antonimy:

późny

Połączenia

wczesny dzień, poranek, ranek, świt, wieczór, zmierzch; etap; wczesna godzina, pora; wiosna; historia; młodość; twórczość; wczesne lato, popołudnie, przedpołudnie; dzieciństwo; średniowiecze; stadium

Cytaty

	- Witam pana, i przepraszam za tak wczesne najście - powiedział. - Jestem Pawłow... do specjalnych poruczeń jego ekscelencji gubernatora. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka, 1996
	– Nowak przypomniał sobie czytane z wypiekami na twarzy w bardzo wczesnej młodości komiksy z kapitanem Żbikiem. źródło: NKJP: Tomasz Konatkowski: Wilcza wyspa, 2006
	Obudził się dzisiaj wczesnym rankiem, przed siódmą – słyszał z dołu głuche uderzenia wielkiego zegara stojącego w kącie salonu źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Sceny z życia pozamałżeńskiego, 2003
	Jerzy Strzelczyk, profesor historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, jest jednym z najwybitniejszych w Polsce specjalistów od przełomu epok – późnej starożytności i wczesnego średniowiecza. źródło: NKJP: Sebastian Chosiński: W co wierzyli nasi przodkowie, Esensja, 2007-06

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wczesny	wczesny	wczesny	wczesne	wczesna
D.	wczesnego	wczesnego	wczesnego	wczesnego	wczesnej
C.	wczesnemu	wczesnemu	wczesnemu	wczesnemu	wczesnej
B.	wczesnego	wczesnego	wczesny	wczesne	wczesną
N.	wczesnym	wczesnym	wczesnym	wczesnym	wczesną
Ms.	wczesnym	wczesnym	wczesnym	wczesnym	wczesnej
W.	wczesny	wczesny	wczesny	wczesne	wczesna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wcześni	wcześni	wczesne	wczesne
D.	wczesnych	wczesnych	wczesnych	wczesnych
C.	wczesnym	wczesnym	wczesnym	wczesnym
B.	wczesnych	wczesnych	wczesnych	wczesne
N.	wczesnymi	wczesnymi	wczesnymi	wczesnymi
Ms.	wczesnych	wczesnych	wczesnych	wczesnych
W.	wcześni	wcześni	wczesne	wczesne

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wcześniejszy	wcześniejszy	wcześniejszy	wcześniejsze	wcześniejsza
D.	wcześniejszego	wcześniejszego	wcześniejszego	wcześniejszego	wcześniejszej
C.	wcześniejszemu	wcześniejszemu	wcześniejszemu	wcześniejszemu	wcześniejszej
B.	wcześniejszego	wcześniejszego	wcześniejszy	wcześniejsze	wcześniejszą
N.	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszą
Ms.	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wcześniejsi	wcześniejsi	wcześniejsze	wcześniejsze
D.	wcześniejszych	wcześniejszych	wcześniejszych	wcześniejszych
C.	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszym
B.	wcześniejszych	wcześniejszych	wcześniejszych	wcześniejsze
N.	wcześniejszymi	wcześniejszymi	wcześniejszymi	wcześniejszymi
Ms.	wcześniejszych	wcześniejszych	wcześniejszych	wcześniejszych

2. obiad

Definicja

wyprzedzający normalną i najczęstszą porę występowania czegoś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Relacje znaczeniowe

antonimy:

późny

Połączenia

wczesna wiosna; kolacja; wcześniejsza emerytura; wczesne lato; wcześniejsze wybory, zapisy

Cytaty

	Pracownicy zatrudnieni na pełnym etacie w urzędach, w których działa korpus służby cywilnej, mogą przechodzić na wcześniejsze emerytury na takich samych zasadach jak urzędnicy państwowi. źródło: NKJP: Paweł Patora: Państwowi i służba cywilna. (Emerytury dla wybranych. Mecenas Dziennika Łódzkiego. Radzimy i pomagamy), Dziennik Łódzki, 2007-04-03
	– Napisałeś do szefa o wcześniejszy urlop? – Mam do niego prawo – odparł. – Tak samo jak każdy. źródło: NKJP: Więzień układu – część 10, Esensja, 2006-10
	Wycieńczony natrętnym słońcem, po wczesnej kolacji wyruszył na spacer trochę jakby wbrew sobie. źródło: NKJP: Piotr Zaremba: Plama na suficie, 2004
	Pierwszy raz poczułam, że jako kobieta mam gorzej, kiedy jako dwudziestoczterolatka w ciąży trafiłam do domu moich przyszłych teściów. Tam okazało się, że wczesne ojcostwo Kuby złamie mu karierę, zatamuje rozwój. Moje wczesne macierzyństwo jest za to wyłącznie zaszczytem, i to niezasłużonym. źródło: NKJP: Monika Rakusa: 39,9, 2008

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wczesny	wczesny	wczesny	wczesne	wczesna
D.	wczesnego	wczesnego	wczesnego	wczesnego	wczesnej
C.	wczesnemu	wczesnemu	wczesnemu	wczesnemu	wczesnej
B.	wczesnego	wczesnego	wczesny	wczesne	wczesną
N.	wczesnym	wczesnym	wczesnym	wczesnym	wczesną
Ms.	wczesnym	wczesnym	wczesnym	wczesnym	wczesnej
W.	wczesny	wczesny	wczesny	wczesne	wczesna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wcześni	wcześni	wczesne	wczesne
D.	wczesnych	wczesnych	wczesnych	wczesnych
C.	wczesnym	wczesnym	wczesnym	wczesnym
B.	wczesnych	wczesnych	wczesnych	wczesne
N.	wczesnymi	wczesnymi	wczesnymi	wczesnymi
Ms.	wczesnych	wczesnych	wczesnych	wczesnych
W.	wcześni	wcześni	wczesne	wczesne

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wcześniejszy	wcześniejszy	wcześniejszy	wcześniejsze	wcześniejsza
D.	wcześniejszego	wcześniejszego	wcześniejszego	wcześniejszego	wcześniejszej
C.	wcześniejszemu	wcześniejszemu	wcześniejszemu	wcześniejszemu	wcześniejszej
B.	wcześniejszego	wcześniejszego	wcześniejszy	wcześniejsze	wcześniejszą
N.	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszą
Ms.	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wcześniejsi	wcześniejsi	wcześniejsze	wcześniejsze
D.	wcześniejszych	wcześniejszych	wcześniejszych	wcześniejszych
C.	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszym
B.	wcześniejszych	wcześniejszych	wcześniejszych	wcześniejsze
N.	wcześniejszymi	wcześniejszymi	wcześniejszymi	wcześniejszymi
Ms.	wcześniejszych	wcześniejszych	wcześniejszych	wcześniejszych

3. jabłka

Definicja

o roślinach: kwitnący, dojrzewający lub owocujący wcześniej niż inne rośliny tego rodzaju

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

Relacje znaczeniowe

antonimy:

późny

Cytaty

	Tymczasem wiosna wybuchła nad Zamkiem Magów jak gejzer pełen ciepła, słońca i kwiatów. [...] W ogrodach rozkwitały ciężkie kiście białych pienników i najwcześniejsze róże. źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004
	Zboża już były wysokie, wczesne ziemniaki kwitły, niektórzy chłopi kosili trawy. źródło: NKJP: Stanisław KOŚMIDER, Karolina STERNAL, STK : RAWICZ, Gazeta Poznańska, 2002-05-24
	Wśród brzóz i sosenek - orgia konwalii. Wyjątkowo wczesnych. Zrywałam je, wąchałam namiętnie i ciskałam na ziemię. źródło: NKJP: Ewa Berberyusz: Moja teczka, 2006
	Najzabawniejsze jest to, że Ojciec nie umiał gotować. Kiedyś, będąc w Sandomierzu, robił sobie sam konfitury. Też były komponowane niebanalnie. Na przykład z wczesnych jabłek i wspaniałych granatowych jeżyn [...]. źródło: NKJP: Maria Iwaszkiewicz:Z pamięci, 2006

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wczesny	wczesny	wczesny	wczesne	wczesna
D.	wczesnego	wczesnego	wczesnego	wczesnego	wczesnej
C.	wczesnemu	wczesnemu	wczesnemu	wczesnemu	wczesnej
B.	wczesnego	wczesnego	wczesny	wczesne	wczesną
N.	wczesnym	wczesnym	wczesnym	wczesnym	wczesną
Ms.	wczesnym	wczesnym	wczesnym	wczesnym	wczesnej
W.	wczesny	wczesny	wczesny	wczesne	wczesna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wcześni	wcześni	wczesne	wczesne
D.	wczesnych	wczesnych	wczesnych	wczesnych
C.	wczesnym	wczesnym	wczesnym	wczesnym
B.	wczesnych	wczesnych	wczesnych	wczesne
N.	wczesnymi	wczesnymi	wczesnymi	wczesnymi
Ms.	wczesnych	wczesnych	wczesnych	wczesnych
W.	wcześni	wcześni	wczesne	wczesne

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wcześniejszy	wcześniejszy	wcześniejszy	wcześniejsze	wcześniejsza
D.	wcześniejszego	wcześniejszego	wcześniejszego	wcześniejszego	wcześniejszej
C.	wcześniejszemu	wcześniejszemu	wcześniejszemu	wcześniejszemu	wcześniejszej
B.	wcześniejszego	wcześniejszego	wcześniejszy	wcześniejsze	wcześniejszą
N.	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszą
Ms.	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wcześniejsi	wcześniejsi	wcześniejsze	wcześniejsze
D.	wcześniejszych	wcześniejszych	wcześniejszych	wcześniejszych
C.	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszym
B.	wcześniejszych	wcześniejszych	wcześniejszych	wcześniejsze
N.	wcześniejszymi	wcześniejszymi	wcześniejszymi	wcześniejszymi
Ms.	wcześniejszych	wcześniejszych	wcześniejszych	wcześniejszych

4. autobus

Definicja

funkcjonujący w godzinach rannych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

Relacje znaczeniowe

antonimy:

późny

Cytaty

Po pierwsze, mam się jutro przed południem stawić w Kalinówce. Chłopcy mają już tam na mnie czekać. Muszę więc wyjechać najwcześniejszym autobusem z rana.

źródło: NKJP: Jerzy Andrzejewski: Popiół i diament, 1948

- Wszystko by było dobrze, gdyby on nie pił - płacze Helena. - Rano wyjeżdża najwcześniejszym pociągiem, żeby go ludzie nie widzieli, wraca późno. Nie wiem, czy on pracuje, na pewno pije u teściów

źródło: NKJP: Wielkanoc z Gazetą, Gazeta Wyborcza, 1994-04-02

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wczesny	wczesny	wczesny	wczesne	wczesna
D.	wczesnego	wczesnego	wczesnego	wczesnego	wczesnej
C.	wczesnemu	wczesnemu	wczesnemu	wczesnemu	wczesnej
B.	wczesnego	wczesnego	wczesny	wczesne	wczesną
N.	wczesnym	wczesnym	wczesnym	wczesnym	wczesną
Ms.	wczesnym	wczesnym	wczesnym	wczesnym	wczesnej
W.	wczesny	wczesny	wczesny	wczesne	wczesna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wcześni	wcześni	wczesne	wczesne
D.	wczesnych	wczesnych	wczesnych	wczesnych
C.	wczesnym	wczesnym	wczesnym	wczesnym
B.	wczesnych	wczesnych	wczesnych	wczesne
N.	wczesnymi	wczesnymi	wczesnymi	wczesnymi
Ms.	wczesnych	wczesnych	wczesnych	wczesnych
W.	wcześni	wcześni	wczesne	wczesne

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wcześniejszy	wcześniejszy	wcześniejszy	wcześniejsze	wcześniejsza
D.	wcześniejszego	wcześniejszego	wcześniejszego	wcześniejszego	wcześniejszej
C.	wcześniejszemu	wcześniejszemu	wcześniejszemu	wcześniejszemu	wcześniejszej
B.	wcześniejszego	wcześniejszego	wcześniejszy	wcześniejsze	wcześniejszą
N.	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszą
Ms.	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wcześniejsi	wcześniejsi	wcześniejsze	wcześniejsze
D.	wcześniejszych	wcześniejszych	wcześniejszych	wcześniejszych
C.	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszym
B.	wcześniejszych	wcześniejszych	wcześniejszych	wcześniejsze
N.	wcześniejszymi	wcześniejszymi	wcześniejszymi	wcześniejszymi
Ms.	wcześniejszych	wcześniejszych	wcześniejszych	wcześniejszych

5. bardzo dawny

Definicja

pochodzący z bardzo dawnych czasów lub istniejący bardzo dawno temu

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Cytaty

	Kaplica ta zajmuje miejsce bardzo wczesnego bizantyńskiego kościoła. źródło: NKJP: Jan Gać: Ziemia Święta Kulturowy przewodnik śladami Jezusa, 2009
	Erdmann II von Promnitz zbudować kazał nowy, piękny pałac, trzykondygnacyjny, połączony na wysokości trzeciej kondygnacji z zamkiem Bibersteinów z połowy szesnastego wieku, i że ten zaś wznosi się na fundamentach znacznie wcześniejszego, zwanego zamkiem Dewinów. źródło: NKJP: Jerzy Piotr Majchrzak: Kronika Ziemi Żarskiej, 1998
	Nawet pobieżny przegląd miniaturowej sztuki figuratywnej pozwala dostrzec pewną prawidłowość rozwojową. Bardzo wczesne zabytki, sięgające okresu przedklasycznego, czyli stuleci wokół 500 roku p.n.e., odznaczają się wysokim stopniem indywidualizacji postaci. źródło: NKJP; Jan Gać: W ojczyźnie Majów, 2007
	Za najwcześniejsze manifesty romantyzmu uznaje się w literaturze Odę do radości klasyka Schillera oraz wiersze Roberta Burnsa, Szkota, chłopskiego syna, którego dzieła bezpośrednio korespondowały z ludowymi pieśniami szkockich górali. źródło: NKJP: Andrzej Chwalba: Historia Powszechna. Wiek XIX, 2008
	Dowodził też, że im psalm jest wcześniejszy, tym bardziej prosty jest jego charakter i łatwiej daje się on zaklasyfikować do jednej z tych czterech pierwotnych klas. źródło: NKJP: Witold Tyloch: Dzieje ksiąg Starego Testamentu : szkice z krytyki biblijnej, 1981

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wczesny	wczesny	wczesny	wczesne	wczesna
D.	wczesnego	wczesnego	wczesnego	wczesnego	wczesnej
C.	wczesnemu	wczesnemu	wczesnemu	wczesnemu	wczesnej
B.	wczesnego	wczesnego	wczesny	wczesne	wczesną
N.	wczesnym	wczesnym	wczesnym	wczesnym	wczesną
Ms.	wczesnym	wczesnym	wczesnym	wczesnym	wczesnej
W.	wczesny	wczesny	wczesny	wczesne	wczesna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wcześni	wcześni	wczesne	wczesne
D.	wczesnych	wczesnych	wczesnych	wczesnych
C.	wczesnym	wczesnym	wczesnym	wczesnym
B.	wczesnych	wczesnych	wczesnych	wczesne
N.	wczesnymi	wczesnymi	wczesnymi	wczesnymi
Ms.	wczesnych	wczesnych	wczesnych	wczesnych
W.	wcześni	wcześni	wczesne	wczesne

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wcześniejszy	wcześniejszy	wcześniejszy	wcześniejsze	wcześniejsza
D.	wcześniejszego	wcześniejszego	wcześniejszego	wcześniejszego	wcześniejszej
C.	wcześniejszemu	wcześniejszemu	wcześniejszemu	wcześniejszemu	wcześniejszej
B.	wcześniejszego	wcześniejszego	wcześniejszy	wcześniejsze	wcześniejszą
N.	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszą
Ms.	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wcześniejsi	wcześniejsi	wcześniejsze	wcześniejsze
D.	wcześniejszych	wcześniejszych	wcześniejszych	wcześniejszych
C.	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszym	wcześniejszym
B.	wcześniejszych	wcześniejszych	wcześniejszych	wcześniejsze
N.	wcześniejszymi	wcześniejszymi	wcześniejszymi	wcześniejszymi
Ms.	wcześniejszych	wcześniejszych	wcześniejszych	wcześniejszych

Frazeologizmy

wczesne lata

Data ostatniej modyfikacji: 04.07.2023