UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rozciągnąć się

Chronologizacja

XV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozciągnę się	rozciągniemy się
2 os.	rozciągniesz się	rozciągniecie się
3 os.	rozciągnie się	rozciągną się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozciągnąłem się +(e)m się rozciągnął	rozciągnęłam się +(e)m się rozciągnęła	rozciągnęłom się +(e)m się rozciągnęło	rozciągnęliśmy się +(e)śmy się rozciągnęli	rozciągnęłyśmy się +(e)śmy się rozciągnęły
2 os.	rozciągnąłeś się +(e)ś się rozciągnął	rozciągnęłaś się +(e)ś się rozciągnęła	rozciągnęłoś się +(e)ś się rozciągnęło	rozciągnęliście się +(e)ście się rozciągnęli	rozciągnęłyście się +(e)ście się rozciągnęły
3 os.	rozciągnął się	rozciągnęła się	rozciągnęło się	rozciągnęli się	rozciągnęły się

bezosobnik: rozciągnięto się

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozciągnijmy się
2 os.	rozciągnij się	rozciągnijcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozciągnąłbym się bym się rozciągnął	rozciągnęłabym się bym się rozciągnęła	rozciągnęłobym się bym się rozciągnęło	rozciągnęlibyśmy się byśmy się rozciągnęli	rozciągnęłybyśmy się byśmy się rozciągnęły
2 os.	rozciągnąłbyś się byś się rozciągnął	rozciągnęłabyś się byś się rozciągnęła	rozciągnęłobyś się byś się rozciągnęło	rozciągnęlibyście się byście się rozciągnęli	rozciągnęłybyście się byście się rozciągnęły
3 os.	rozciągnąłby się by się rozciągnął	rozciągnęłaby się by się rozciągnęła	rozciągnęłoby się by się rozciągnęło	rozciągnęliby się by się rozciągnęli	rozciągnęłyby się by się rozciągnęły

bezosobnik: rozciągnięto by się

bezokolicznik: rozciągnąć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozciągnąwszy się

gerundium: rozciągnięcie się

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozciągnięcie się	rozciągnięcia się
D.	rozciągnięcia się	rozciągnięć się
C.	rozciągnięciu się	rozciągnięciom się
B.	rozciągnięcie się	rozciągnięcia się
N.	rozciągnięciem się	rozciągnięciami się
Ms.	rozciągnięciu się	rozciągnięciach się
W.	rozciągnięcie się	rozciągnięcia się

odpowiednik aspektowy: rozciągać się

Pochodzenie

Por. rozciągnąć ; zob. ciągnąć

1. o gumie

Definicja

zwiększyć swoje pierwotne wymiary

Wymowa

[roscioŋgnońć sie] , pot. [rościoŋgnońć sie]

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii wielkość,

Połączenia

sweter rozciągnął się; tkanina rozciągnęła się; usta rozciągnęły się
rozciągnąć się po praniu
rozciągnąć się w uśmiechu

Cytaty

	Twój płaszcz rozciągnął się nieprawdopodobnie. [...] A koronkowa bluzka [...] ma przetarte łokcie i rozsypuje się przy prasowaniu. źródło: NKJP: Andrzej Zaniewski: Król Tanga, 1997
	Wargi Dziallasa wygięły się ku dołowi tak mocno, że rozciągnęła się znacznie różowa blizna między nimi. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Dżuma w Breslau, 2007
	- Dobra bawełna, nie rozciągnie się po praniu i nie zrobi się z niej szmata do podłogi. źródło: NKJP: Pani, się nie zabiera cudzych rzeczy...!, Tygodnik Ciechanowski, 2004-03-11
	Oczywiście bagażnik nie jest wykonany z gumy i nie rozciągnie się do rozmiarów nadanych mu przez bagaż. źródło: NKJP: (MH): Jak pakować?, Dziennik Polski - Motoryzacja, 2002-11-25

Składnia

Rz_nieżywotny

rozciągnąć się

2. o chmurach

Definicja

zająć dużą przestrzeń

Wymowa

[roscioŋgnońć sie] , pot. [rościoŋgnońć sie]

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni miejsce i jego usytuowanie w przestrzeni

Połączenia

pochód rozciągnął się; kolumna rozciągnęła się
rozciągnąć się na ileś metrów, kilometrów...

Cytaty

	Kilkadziesiąt minut później czarne chmury rozciągnęły się na obszarze paru kilometrów. źródło: NKJP: Tadeusz Jachnicki: Zbieg okoliczności?, Dziennik Zachodni, 2002-11-22
	Zwarta kolumna rozciągnęła się w ciasnych uliczkach. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005
	Mamy tutaj jeden gigantyczny monolog nie podzielony na akapity, ze zdaniami, które potrafią rozciągnąć się na całą stronę. źródło: NKJP: Roman Pawłowski: „Autobiografia” - najbardziej irytująca z książek Thomasa Bernharda, Gazeta Wyborcza, 1999-03-25
	Front rozciągnął się dramatycznie na niemal 1800 kilometrów – od Morza Kaspijskiego po północnouralską tundrę. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Złoty pociąg, 2006

Składnia

rozciągnąć się

GDZIE

3. na posłaniu

Definicja

położyć się i wyprostować całe ciało

Wymowa

[roscioŋgnońć sie] , pot. [rościoŋgnońć sie]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Połączenia

rozciągnąć się na łóżku, na materacu, na podłodze, na posłaniu, na sofie
rozciągnąć się wygodnie

Cytaty

	Po szybkim, chłodnym prysznicu rozciągnęła się wygodnie na sofie, nastawiła gitarowe interpretacje Bacha. źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Sceny z życia pozamałżeńskiego, 2003
	Rozciągnęła się na podłodze, przywarła brzuchem do szarych płytek. źródło: NKJP: Piotr Zaremba: Plama na suficie, 2004
	Z ulgą rozciągnąłem się na materacu. źródło: NKJP: Roman Antoszewski: Kariera na trzy karpie morskie, 2000
	Zrzucili ciężary, rozciągnęli się w rowie przydrożnym. źródło: NKJP: Leon Pawlik: Ankara, 1998

Składnia

Rz_żywotny

rozciągnąć się

GDZIE

4. na treningu

Definicja

sport.

zwiększyć giętkość swojego ciała

Wymowa

[roscioŋgnońć sie] , pot. [rościoŋgnońć sie]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Pielęgnacja ciała czynności związane z pielęgnacją ciała i ich efekty

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Połączenia

rozciągnąć się przed zawodami

Cytaty

[...] jeżeli siedzimy w tej samej pozycji przez godzinę, wstańmy i przejdźmy się po pokoju, rozciągnijmy się, zróbmy kilka skłonów.

źródło: NKJP: Jolanta Mazur - Krześniak: Dobra postawa to podstawa, Praca i Zdrowie, 2007-02-18

Sztuki walki pomagają, i to sporo. Złapiesz kondycję, rozciągniesz się, wzmocnisz całe ciało.

źródło: NKJP: Le-Parkour, www.forumowisko.pl, 2005-07-23

Składnia

Rz_osobowy

rozciągnąć się

5. w czasie

Definicja

zająć więcej czasu niż przewidywano

Wymowa

[roscioŋgnońć sie] , pot. [rościoŋgnońć sie]

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Relacje znaczeniowe

synonimy:

przeciągnąć się

Połączenia

rozciągnąć się w czasie

Cytaty

Nie mógł wiedzieć, że zakaz ten będzie trwał niemal tak długo, jak istnieć będzie PRL, ani że debiutanckie dwa miesiące więzienne rozciągną się z czasem do sześciu lat.

źródło: NKJP: Andrzej Romanowski: Romantywista, Polityka, 2006, nr 2576

Zawiłości procedury mogą jednak sprawić, że osądzenie Pinocheta rozciągnie się na lata.

źródło: NKJP: (PAP): Bez immunitetu, Dziennik Polski - Świat, 2000-08-09

Składnia

Rz_nieżywotny

rozciągnąć się

6. o władzy

Definicja

objąć swoim zasięgiem więcej elementów niż poprzednio

Wymowa

[roscioŋgnońć sie] , pot. [rościoŋgnońć sie]

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii wielkość,

Relacje znaczeniowe

synonimy:

objąć

Połączenia

czyjaś opieka rozciągnęła się

Cytaty

Rozpoczęta w okresie wojny 1920 r. blokada gospodarcza Polski przez Niemcy trwała nadal. Objęła ona całą dziedzinę eksportu (nie mogła natomiast rozciągnąć się na import towarów z Polski, gdyż uniemożliwiły to Niemcom postanowienia Traktatu Wersalskiego).

źródło: NKJP: Waldemar Michowicz: Historia dyplomacji polskiej, 1995

Moja przyjaźń z nim trwała do ostatnich dni jego życia, a w ciągu ich ostatnich kilkunastu lat rozciągnęła się także na osobę drugiej [...] towarzyszki jego życia: pisarki i tłumaczki, Żeni Siemaszkiewicz.

źródło: NKJP: Ryszard Matuszewski: Alfabet: wybór z pamięci 90-latka, 2004

W luźniejszej formie protektorat niemiecki rozciągnąć się miał i na Finlandię.

źródło: NKJP: Janusz Pajewski: Historia powszechna 1871-1918, 1967

Składnia

Rz_nieżywotny

rozciągnąć się

na KOGO/CO

7. o widoku

Definicja

ukazać się na dużej przestrzeni

Wymowa

[roscioŋgnońć sie] , pot. [rościoŋgnońć sie]

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni miejsce i jego usytuowanie w przestrzeni

Relacje znaczeniowe

synonimy:

rozłożyć się, roztoczyć się

Połączenia

widok rozciągnął się gdzieś

Cytaty

Uszedłem może kilkaset kroków [...], a przede mną rozciągnął się widok tak cudny i wspaniały, iż mimo woli wyrwał mi się z piersi okrzyk niekłamanego zachwytu.

źródło: NKJP: Andrzej Sarwa: Strzyga, 2006

Po śniadaniu jak na złość chmury rozstąpiły się i nad nami rozciągnęło się niebieściuteńkie niebo.

źródło: NKJP: Jola Hillebrandt: Misja w Kamerunie cz.2., Pinezka.pl, 2005-10

Odrzutowiec sunął nad wierzchołkami drzew i nagle pod oknami rozciągnęło się lotnisko: rozległa płaszczyzna, trzy hangary i w oddali duży budynek, chyba w całości wykonany ze szkła, podparty pięcioma zaskakująco cienkimi filarami.

źródło: NKJP: Internet

Składnia

Rz_nieżywotny

rozciągnąć się

GDZIE

Data ostatniej modyfikacji: 31.10.2015