UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

więzy

Chronologizacja

SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: p3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.		więzy
D.		więzów
C.		więzom
B.		więzy
N.		więzami
Ms.		więzach
W.		więzy

Pochodzenie

psł. *vęzъ 'to, co wiąże, co służy do związywania'

Od: psł. *vęzti / *vęzati; zob. wiązać

1. sznury

Definicja

książk.

sznury, rzemienie, liny, łańcuchy lub kajdany, którymi skrępowano człowieka albo zwierzę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa więzienie i kara

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

Połączenia

więzy na nogach, na rękach
zdrętwiały od więzów
więzy krępują
rozluźnić; przeciąć więzy
oswobodzić (się), uwolnić (się), wyswobodzić (się), wyzwolić (się) z więzów

Cytaty

	- Na razie rozwiążę ci nogi i trochę rozluźnię więzy na rękach, aby nie zwrócić uwagi. Wieczorem drzwi będą otwarte. źródło: NKJP: Kornel Makuszyński: Szatan z siódmej klasy, 1994
	Kawałek sznurka tak dokładnie spętał mu skrzydła, że ptak nie mógł się ruszyć. [...] Uratował go przechodzień, który uwolnił jerzyka od krępujących więzów i ulokował w bezpiecznym miejscu. źródło: NKJP: (ALG): Zaplątany jerzyk, Dziennik Polski, 2001-07-19
	Okradzione zdołały się uwolnić z więzów nad ranem i wówczas zaalarmowały sąsiadów. Na szczęście obu kobietom nic poważniejszego się nie stało. źródło: NKJP: (MIGA): Napad na dwie kobiety, Dziennik Polski, 2002-04-12
	Szkoda tylko, że nie mieliście zaufania do naszego młodego przyjaciela, który w zamian za złe potraktowanie… przeciął wam więzy, nie zwracając uwagi na własne niebezpieczeństwo [...]. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek w krainie kangurów, 1995
	- Nie wiedziałeś, na co mogę ci się przydać, tak? - mruknął Jaskier do Geralta, rozcierając zdrętwiałe od więzów nadgarstki. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 2001

2. prawne

Definicja

normy ograniczające swobodę działania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

ziemskie; krępujące więzy; więzy moralne; prawne; więzy narzucane (przez grupę, przez stowarzyszenia; przez tradycję, przez katolicyzm, przez prawo)
więzy zakazów; uzależnień; gramatyki (polskiej); logiki klasycznej
rozluźnienie więzów
oswobodzić (się), uwolnić (się), wyswobodzić (się), wyzwolić (się) z więzów

Cytaty

	Społeczeństwa konsumpcyjne przyzwalają na wszystko. Zmierzają do rozluźnienia więzów moralnych i prawnych utrudniających coraz większe możliwości zaspokajania potrzeb, jakie stwarza biegnący ślepo naprzód, w rosnącym tempie postęp wiedzy technicznej. źródło: NKJP: Ku chwale Rzeczpospolitej, Dziennik Polski, 2000-06-02
	Constant marzył o idealnym społeczeństwie kreatywnych ludzi. Utopia urbanistyczna [...] wiązała się tu z utopią społeczną, pragnieniem wyswobodzenia z krępujących więzów. źródło: NKJP: Marek Warchoł: Architektura w ruchu, Polityka, 2008-10-18
	Gospodarka rynkowa w dzisiejszej Polsce jest faktem i jednocześnie pokoleniowym zadaniem. Jest faktem dlatego, że jako naturalna i racjonalna forma gospodarowania pojawia się wszędzie tam, gdzie ustępują bariery, więzy krępujące przedsiębiorczość i inicjatywę ludzką. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 10.09.1998 r.
	Praca w policji, ciężka i niezbędna, szczególnie silnie daje odczuć więzy narzucane przez prawo, co wywołuje zrozumiałe dążenie do ich poluzowania. źródło: NKJP: Andrzej Gaberle: RP - Rzeczpospolita Policyjna?, Gazeta Wyborcza, 1993-03-16

Składnia

	+	więzy	+	JAKIE
	+	więzy	+	CZEGO

3. przyjaźni

Definicja

książk.

coś, co łączy ludzi lub organizacje

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

więź, związek

Połączenia

naturalne, tradycyjne; silne, ścisłe, trwałe; wzajemne; wieloletnie; dawne; serdeczne, szczególne więzy; więzy międzyludzkie; rodowe, rodzinne; małżeńskie, partnerskie; koleżeńskie, przyjacielskie, towarzyskie, sąsiedzkie, środowiskowe; emocjonalne, uczuciowe; duchowe; etniczne, historyczne, kulturowe, naukowe; ekonomiczne, gospodarcze, handlowe, polityczne, społeczne; kooperacyjne, organizacyjne
więzy pokrewieństwa, powinowactwa; współpracy; miłości, przyjaźni, sympatii; naukowych zainteresowań; tradycji; lojalności, zależności
więzy między ludźmi, między przyjaciółmi, między rodzinami; między matką a dzieckiem; między jednostką a społeczeństwem; między społeczeństwami; między jakimiś krajami, miastami, narodami; z rodziną; z matką; z (tym) środowiskiem; z przeszłością; z tradycją; ze środowiskami akademickimi/ twórczymi; ze światkiem przestępczym
więzy łączą; pękają, rozpadły się
budować, umocnić, wzmocnić/wzmacniać, zachować, zacieśnić; rozerwać, rozluźnić, zerwać/zrywać więzy
połączeni, powiązani więzami
uwolnić się od (wszelkich) więzów; oswobodzić (się), uwolnić (się), wyswobodzić (się), wyzwolić (się) z więzów

Cytaty

	[...] według mnie to wszystko są kumple, przyjaciele, powiązani ze sobą więzami towarzyskimi, może środowiskowymi. źródło: NKJP: Maciej Pinkwart: Dziewczyna z Ipanemy, 2003
	Pozwól partnerowi być człowiekiem; przestań nadmiernie analizować jego niedostatki i marzyć, by był inny [...]; nie wracaj do domu skonany; posiedźcie czasem razem w ciszy, aby zacieśnić więzy. źródło: NKJP: (MM): W księgarni, Dziennik Polski, 2000-07-25
	W moich oczach ojciec był ideałem. Zawsze widziałem go z jasnej strony, bez cienia czegoś złego. Mimo że opuścił rodzinę i nie wychowywał mnie, to więzy między nami były dość mocne, skoro tak mnie przejmuje ta cała sprawa. źródło: NKJP: Anetta Filipowska: Ojcowie winni? niewinni?, Gazeta Wyborcza, 1999-01-18
	Wśród głównych przyczyn przestępczości są takie zjawiska społeczne, jak bezrobocie, przeświadczenie, że uczciwą pracą nie da się osiągnąć lepszego standardu życia, rozluźnienie więzów społecznych, degradacja takich instytucji, jak rodzina i szkoła [...]. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 14.02.2001 r.
	Do częstych gości odwiedzających Radziejowice, jeszcze za czasów rodziców Edwarda, należał także Henryk Sienkiewicz [...]. Serdeczne więzy przyjaźni łączyły pisarza szczególnie z matką Edwarda - Heleną Krasińską. źródło: NKJP: Maria Irena Kwiatkowska, Marek Kwiatkowski, Krzysztof Wesołowski: Znane i nieznane : rezydencje, ludzie, wydarzenia, 2001

Składnia

+	więzy	+	JAKIE
+	więzy	+	CZEGO
+	więzy	+	między KIM

Frazeologizmy

więzy krwi

Data ostatniej modyfikacji: 12.11.2010