UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zaświecić się

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł

Pochodzenie

Zob. świecić się

1. lampę

Definicja

zacząć świecić - wytwarzać światło

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

CZŁOWIEK I TECHNIKA Energia elektryczność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zapalić się

Połączenia

  • kontrolka, lampa, lampka (sygnalizacyjna), żarówka zaświeciła się; światełko, światło zaświeciło się; latarnie zaświeciły się
  • zaświecić się na czerwono, na niebiesko

Cytaty

Późnym wieczorem w czwartek zaświeciło się ponownie w domach światło.

źródło: NKJP: Dobrze, że się żyje - odbudować można wszystko..., Dziennik Polski, 2001-06-02

Po dmuchnięciu w alkomat zaświeciło się czerwone światełko [...].

źródło: NKJP: Wayne Bartz, Roger Vogler: Nastolatki i alkohol: Kiedy nie wystarczy powiedzieć „nie”, 1999

Spodziewał się blasku, lecz w kloszu na suficie zaświeciła się jedna słaba żarówka.

źródło: NKJP: Paulina Grych: Schiza, 2008

Zaświeciły się uliczne latarnie. - Muszę już iść - powiedziała Małgorzata.

źródło: NKJP: Andrzej Sarwa: Strzyga, 2006

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zaświecę się
zaświecimy się
2 os. zaświecisz się
zaświecicie się
3 os. zaświeci się
zaświecą się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zaświeciłem się
+(e)m się zaświecił
zaświeciłam się
+(e)m się zaświeciła
zaświeciłom się
+(e)m się zaświeciło
zaświeciliśmy się
+(e)śmy się zaświecili
zaświeciłyśmy się
+(e)śmy się zaświeciły
2 os. zaświeciłeś się
+(e)ś się zaświecił
zaświeciłaś się
+(e)ś się zaświeciła
zaświeciłoś się
+(e)ś się zaświeciło
zaświeciliście się
+(e)ście się zaświecili
zaświeciłyście się
+(e)ście się zaświeciły
3 os. zaświecił się
zaświeciła się
zaświeciło się
zaświecili się
zaświeciły się

bezosobnik: zaświecono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zaświećmy się
2 os. zaświeć się
zaświećcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zaświeciłbym się
bym się zaświecił
zaświeciłabym się
bym się zaświeciła
zaświeciłobym się
bym się zaświeciło
zaświecilibyśmy się
byśmy się zaświecili
zaświeciłybyśmy się
byśmy się zaświeciły
2 os. zaświeciłbyś się
byś się zaświecił
zaświeciłabyś się
byś się zaświeciła
zaświeciłobyś się
byś się zaświeciło
zaświecilibyście się
byście się zaświecili
zaświeciłybyście się
byście się zaświeciły
3 os. zaświeciłby się
by się zaświecił
zaświeciłaby się
by się zaświeciła
zaświeciłoby się
by się zaświeciło
zaświeciliby się
by się zaświecili
zaświeciłyby się
by się zaświeciły

bezosobnik: zaświecono by się

bezokolicznik: zaświecić się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zaświeciwszy się

gerundium: zaświecenie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zaświecenie się
zaświecenia się
D. zaświecenia się
zaświeceń się
C. zaświeceniu się
zaświeceniom się
B. zaświecenie się
zaświecenia się
N. zaświeceniem się
zaświeceniami się
Ms. zaświeceniu się
zaświeceniach się
W. zaświecenie się
zaświecenia się

odpowiednik aspektowy: zaświecać się

2. horyzont

Definicja

książk. 
stać się widocznym na jakimś tle

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zajaśnieć

Połączenia

  • horyzont, krzyż zaświecił się

Cytaty

[...] zmrok zapadł gwałtownie, a horyzont zaświecił się. Temperatura spadła o około 10 stopni Celsjusza.

źródło: NKJP: (PAP): Dwa świty i zmierzchy, Dziennik Polski, 1999-08-12

Zdarzały się też cudowne uzdrowienia, a 1 listopada 1723 r., na miejscu jego kaźni w Janowie, w obecności wielu świadków miał zaświecić się krzyż.

źródło: NKJP: Jerzy Besala: Patron od spraw niebezpiecznych, Polityka, 2007-05-26

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zaświecę się
zaświecimy się
2 os. zaświecisz się
zaświecicie się
3 os. zaświeci się
zaświecą się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zaświeciłem się
+(e)m się zaświecił
zaświeciłam się
+(e)m się zaświeciła
zaświeciłom się
+(e)m się zaświeciło
zaświeciliśmy się
+(e)śmy się zaświecili
zaświeciłyśmy się
+(e)śmy się zaświeciły
2 os. zaświeciłeś się
+(e)ś się zaświecił
zaświeciłaś się
+(e)ś się zaświeciła
zaświeciłoś się
+(e)ś się zaświeciło
zaświeciliście się
+(e)ście się zaświecili
zaświeciłyście się
+(e)ście się zaświeciły
3 os. zaświecił się
zaświeciła się
zaświeciło się
zaświecili się
zaświeciły się

bezosobnik: zaświecono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zaświećmy się
2 os. zaświeć się
zaświećcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zaświeciłbym się
bym się zaświecił
zaświeciłabym się
bym się zaświeciła
zaświeciłobym się
bym się zaświeciło
zaświecilibyśmy się
byśmy się zaświecili
zaświeciłybyśmy się
byśmy się zaświeciły
2 os. zaświeciłbyś się
byś się zaświecił
zaświeciłabyś się
byś się zaświeciła
zaświeciłobyś się
byś się zaświeciło
zaświecilibyście się
byście się zaświecili
zaświeciłybyście się
byście się zaświeciły
3 os. zaświeciłby się
by się zaświecił
zaświeciłaby się
by się zaświeciła
zaświeciłoby się
by się zaświeciło
zaświeciliby się
by się zaświecili
zaświeciłyby się
by się zaświeciły

bezosobnik: zaświecono by się

bezokolicznik: zaświecić się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zaświeciwszy się

gerundium: zaświecenie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zaświecenie się
zaświecenia się
D. zaświecenia się
zaświeceń się
C. zaświeceniu się
zaświeceniom się
B. zaświecenie się
zaświecenia się
N. zaświeceniem się
zaświeceniami się
Ms. zaświeceniu się
zaświeceniach się
W. zaświecenie się
zaświecenia się

Frazeologizmy

oczy zaświeciły się komuś
Data ostatniej modyfikacji: 07.06.2024
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj