UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

plaga

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

łac.

1. dżumy

Definicja

niebezpieczne i trudne do opanowania negatywne zjawisko

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie rodzaje chorób

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Połączenia

  • plaga AIDS, dżumy; narkomanii; terroryzmu
  • zesłać/zsyłać plagę

Cytaty

Narkomanię nazywa się plagą dwudziestego wieku. W roku 1970 w stanie Nowy Jork zanotowano tysiąc trzysta wypadków zgonu na skutek użycia narkotyków.

źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Zamach na wyspę, 2001

Niemcy trują gazem, od którego pękają oczy. Głód będzie na przednówku. Wojna to pierwsza plaga, po której nadejdą następne.

źródło: NKJP: Olga Tokarczuk: Prawiek i inne czasy, 1996

Bóg będzie karcił w bezprzykładny sposób. Biada mieszkańcom ziemi! Bóg wyleje swój cały gniew, i nikt nie będzie mógł ujść przed wieloma plagami.

źródło: NKJP: Jan Grzegorczyk: Chaszcze, 2009

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. plaga
 plagi
D. plagi
 plag
C. pladze
 plagom
B. plagę
 plagi
N. plagą
 plagami
Ms. pladze
 plagach
W. plago
 plagi

Składnia

bez ograniczeń + plaga +
CZEGO

2. komarów

Definicja

coś dokuczliwego, uciążliwego i męczącego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

Połączenia

  • dokuczliwa plaga
  • plaga komarów, much, myszy, owadów, psów, robactwa

Cytaty

Wówczas pan Kleks przywołał nas do siebie i oznajmił, że właśnie przed chwilą wymyślił specjalny rodzaj muchołapki, która uwolni naszą Akademię od plagi much.

źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Akademia pana Kleksa, 1996

[...] zapominasz o robactwie, które jest plagą tropikalnego klimatu. Wyobrażasz sobie? Kładziesz się do łóżka, a tam akurat wyleguje się jakiś skorpion czy inna skolopendra...

źródło: NKJP: Mirosław Sokołowski: Gady, 2007

Zmyła już z siebie to wszystko, co było plagą każdej pielęgniarki – całą tę aurę szpitalnych zapachów, wyziewy osadzające się w porach skóry. Wyziewy, które przypominały o obłych, cierpko pachnących butlach, o niedomytych klozetach, o wystrzępionych pidżamach.

źródło: NKJP: Piotr Zaremba: Plama na suficie, 2004

Nie byłem w stanie znieść warszawskiej ulicy. Jedną z plag wolności jest najazd żebraków, akwizytorów i komiwojażerów molestujących, jak na ulicach Kalkuty.

źródło: NKJP: Tomasz Jastrun: Rzeka podziemna, 2005

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. plaga
 plagi
D. plagi
 plag
C. pladze
 plagom
B. plagę
 plagi
N. plagą
 plagami
Ms. pladze
 plagach
W. plago
 plagi

Składnia

bez ograniczeń + plaga +
CZEGO

3. uderzenie

Definicja

książk. 
karne uderzenie batem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa więzienie i kara

Cytaty

Potem padł projekt wymierzenia dwudziestu plag na odkryte plecy...

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Piołun i miód Kroniki Drugiego Kręgu Księga III, 2003

Za pozostawienie zaprzęgu bez dozoru woźnicy wymierzano 8 dni aresztu i 16 plag; takiej samej karze podlegał stangret lub powożący, jeżeli nie trzymał się na jezdni właściwej strony.

źródło: NKJP: Stanisław Milewski: Intymne życie niegdysiejszej Warszawy, 2008

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. plagi
D. plag
C. plagom
B. plagi
N. plagami
Ms. plagach
W. plagi

Inne uwagi

tylko w lm

Frazeologizmy

plaga egipska
Data ostatniej modyfikacji: 19.08.2013
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN