UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

kordon

Chronologizacja

1 połowa XVII w., KorBa

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	kordon	kordony
D.	kordonu	kordonów
C.	kordonowi	kordonom
B.	kordon	kordony
N.	kordonem	kordonami
Ms.	kordonie	kordonach
W.	kordonie	kordony

Pochodzenie

fr. cordon

1. grupa ludzi

Definicja

grupa ludzi stojących w ciasnym szeregu, mających za zadanie ochraniać jakąś osobę lub miejsce bądź blokować przejście

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa policja i inne służby mundurowe

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna osoby związane z wojskiem i wojną

Połączenia

gęsty, podwójny, potrójny, szczelny, ścisły kordon; kordon policyjny; ochronny; milicyjne kordony
kordon funkcjonariuszy, milicjantów, ochroniarzy, policjantów, strażników, żołnierzy; ochrony, milicji, policji, straży, wojska
kordon wokół budynku, magazynu, placu...
kordon otacza coś, pękł
tworzyć, utworzyć; przerwać, sforsować kordon;
przerwanie kordonu
odgrodzony, otoczony kordonem

Cytaty

	Policja natychmiast otoczyła atakujących szczelnym kordonem i odcięła ich od pozostałych uczestników spotkania. źródło: NKJP: Kampanijni terroryści, Dziennik Polski, 2000-07-03
	Dziewczyny o białym kolorze skóry wywoływały tam prawdziwą sensację, więc kiedy przejeżdżałyśmy przez miasto, towarzyszył nam kordon ochroniarzy. źródło: NKJP: Dorota Klusek: Mam wiele planów, Echo Dnia, 2007-06-01
	Więźniowie przerwali kordon strażników i zaczęli wygrzebywać [...] ziemniaki rękami. źródło: NKJP: Wincenty Galica, Tragiczny marsz ze śmiercią, Tygodnik Podhalański, 1999
	Jest to sformułowanie ustawowe odnoszące się do tych policjantów, którzy otrzymali polecenie, aby utworzyć kordon i nie dopuścić do przekroczenia wyznaczonej trasy, wyznaczonych miejsc odbywania manifestacji. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 16.07.1998
	Każdy [...] zobaczyć chciał Brygidę, która wysiadłszy z jeepa, w kordonie niebieskich mundurów torowała sobie drogę do podestu. źródło: NKJP: Witold Horwath: Ultra Montana, 2005

Składnia

kordon

(KOGO/CZEGO)

2. graniczny

Definicja

linia rozgraniczająca jakieś obszary, chroniona i kontrolowana przez wojsko lub podobne służby

Noty o użyciu

Używane zwłaszcza w odniesieniu do linii rozgraniczających tereny trzech zaborów w okresie utraty niepodległości przez Polskę.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa policja i inne służby mundurowe

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

bariera

Połączenia

wojskowy kordon; kordon graniczny; austriacki, niemiecki, pruski, rosyjski; zaborcze kordony
kordon posterunków; bezpieczeństwa

Cytaty

	Parę tysięcy młodzieży z Królestwa skorzystało ze sposobności i zbiegło za kordon pruski. źródło: NKJP: Stefan Kieniewicz: Historia Polski 1795-1918, 1968
	Jednostka powstańcza [...] przeszła z bronią przez istniejący jeszcze kordon graniczny do Kalisza, gdzie w dalszym ciągu zasilali ją ochotnicy z Ostrowa i okolicy. źródło: NKJP: Włodzimierz Łęcki: Wielkopolska: przewodnik, 1989
	Wciąż była to zamknięta wojenna zona, odgrodzona od cywilnego świata kordonami posterunków i zasiekami. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Wyspy szerszenia, 2008
	Pod osłoną ognia chcieli się [...] przebić przez wojskowy kordon, a potem oskarżyć Indusów o zbezczeszczenie świętego miejsca. źródło: NKJP: Starcia między armią indyjską i separatystami w Kaszmirze, Gazeta Wyborcza, 1995-05-12
	Panu się zdaje, że my tam, za kordonem, jesteśmy wszystkie jak Zosia z Soplicowa. A ja przejechałam tysiące kilometrów, sama, żeby się znaleźć u boku narzeczonego. źródło: NKJP: Jerzy Sosnowski: Prąd zatokowy, 2003

3. sznurek

Definicja

daw.

sznurek ozdobny

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie rodzaje i części ubrań

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka meble i wystrój wnętrz

Cytaty

Zakładano też ozdobne kordony z plecionego sznura, zwisające pomiędzy rogami czapki.

źródło: Cezary Leżeński, ‎Lesław Kukawski: O kawalerii polskiej XX wieku, 1991 (books.google.pl)

Frazeologizmy

coś nie zna granic ni kordonów
kordon sanitarny

Data ostatniej modyfikacji: 18.03.2025