UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rozbić

Chronologizacja

SStp, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

z psł. *orz-biti

Zob. bić

1. talerz

Definicja

zniszczyć przedmiot zrobiony z kruchego materiału, powodując, że rozpada się on na małe kawałki

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

synonimy:

rozłupać, stłuc, zbić

Połączenia

rozbić butelkę, lustro, okno, szklankę, szybę
rozbić w/na drobny mak

Cytaty

	Rozbiła butelkę o burtę, nadając statkowi mitologiczną germańską nazwę. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Widma w mieście Breslau, 2005
	Szkoda, że nie ma już tej amfory. Rozbiłabym ją na twojej głowie. źródło: NKJP: Józef Hen: Bruliony profesora T., 2006
	Łomami rozbili szyby wystawowe, meble i wyposażenie biura. źródło: NKJP: Atak Kurdów, Gazeta Wyborcza, 1993-06-25
	Około 35-letni mieszkaniec Bydgoszczy przyszedł na posterunek policji, przywitał się, przedstawił, po czym... wyjął młotek i rozbił szybę w drzwiach wejściowych. źródło: NKJP: Bydgoszcz: W Fordonie mężczyzna zdemolował komisariat policji, Gazeta Pomorska, 2010-01-03

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozbiję	rozbijemy
2 os.	rozbijesz	rozbijecie
3 os.	rozbije	rozbiją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbiłem +(e)m rozbił	rozbiłam +(e)m rozbiła	rozbiłom +(e)m rozbiło	rozbiliśmy +(e)śmy rozbili	rozbiłyśmy +(e)śmy rozbiły
2 os.	rozbiłeś +(e)ś rozbił	rozbiłaś +(e)ś rozbiła	rozbiłoś +(e)ś rozbiło	rozbiliście +(e)ście rozbili	rozbiłyście +(e)ście rozbiły
3 os.	rozbił	rozbiła	rozbiło	rozbili	rozbiły

bezosobnik: rozbito

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozbijmy
2 os.	rozbij	rozbijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbiłbym bym rozbił	rozbiłabym bym rozbiła	rozbiłobym bym rozbiło	rozbilibyśmy byśmy rozbili	rozbiłybyśmy byśmy rozbiły
2 os.	rozbiłbyś byś rozbił	rozbiłabyś byś rozbiła	rozbiłobyś byś rozbiło	rozbilibyście byście rozbili	rozbiłybyście byście rozbiły
3 os.	rozbiłby by rozbił	rozbiłaby by rozbiła	rozbiłoby by rozbiło	rozbiliby by rozbili	rozbiłyby by rozbiły

bezosobnik: rozbito by

bezokolicznik: rozbić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozbiwszy

gerundium: rozbicie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozbicie	rozbicia
D.	rozbicia	rozbić
C.	rozbiciu	rozbiciom
B.	rozbicie	rozbicia
N.	rozbiciem	rozbiciami
Ms.	rozbiciu	rozbiciach
W.	rozbicie	rozbicia

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozbity

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbity	rozbity	rozbity	rozbite	rozbita
D.	rozbitego	rozbitego	rozbitego	rozbitego	rozbitej
C.	rozbitemu	rozbitemu	rozbitemu	rozbitemu	rozbitej
B.	rozbitego	rozbitego	rozbity	rozbite	rozbitą
N.	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitą
Ms.	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbici	rozbici	rozbite	rozbite
D.	rozbitych	rozbitych	rozbitych	rozbitych
C.	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitym
B.	rozbitych	rozbitych	rozbitych	rozbite
N.	rozbitymi	rozbitymi	rozbitymi	rozbitymi
Ms.	rozbitych	rozbitych	rozbitych	rozbitych

odpowiednik aspektowy: rozbijać

Składnia

Rz_osobowy	+	rozbić	+	CO + (o CO)
Rz_osobowy	+	rozbić	+	CO + (na CZYM)
Rz_osobowy	+	rozbić	+	CO + (CZYM)

2.a dom

Definicja

uderzyć w coś i zniszczyć to

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	strzaskać
	hiperonimy:	zniszczyć

Połączenia

rozbić drzwi, ścianę

Cytaty

	W lipcu rozbito grób w nekropolii w Łostowicach. Z przerażeniem oglądamy nagrobek z porozbijanymi zniczami. Obok leżą resztki drewnianych krzyży... źródło: NKJP: Wandale na grobach, Wieczór Trójmiasta, 1998-10-13
	W nocy z 27 na 28 września niedźwiedź rozbił na Palenicy Białczańskiej trzy samochody, aby wydobyć z nich jedzenie. źródło: NKJP: Kronika regionalna, Tygodnik Podhalański, 1999
	To wielkie drzewo zwaliło mi się na mur gospodarstwa. Rozbiło wiatę i zamokło całe zboże. źródło: NKJP: Michał Wiśniewski: Trąba nad Kaczkowem, Gazeta Poznańska, 2002-07-05
	Po 4 latach spotyka nas nieszczęście – w nasz dom uderza tir, który wpadł w poślizg. Dom jest doszczętnie rozbity. źródło: NKJP: Piotr Korobczuk: Części nieoryginalne, czyli mini-minimum, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2005-12-06

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozbiję	rozbijemy
2 os.	rozbijesz	rozbijecie
3 os.	rozbije	rozbiją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbiłem +(e)m rozbił	rozbiłam +(e)m rozbiła	rozbiłom +(e)m rozbiło	rozbiliśmy +(e)śmy rozbili	rozbiłyśmy +(e)śmy rozbiły
2 os.	rozbiłeś +(e)ś rozbił	rozbiłaś +(e)ś rozbiła	rozbiłoś +(e)ś rozbiło	rozbiliście +(e)ście rozbili	rozbiłyście +(e)ście rozbiły
3 os.	rozbił	rozbiła	rozbiło	rozbili	rozbiły

bezosobnik: rozbito

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozbijmy
2 os.	rozbij	rozbijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbiłbym bym rozbił	rozbiłabym bym rozbiła	rozbiłobym bym rozbiło	rozbilibyśmy byśmy rozbili	rozbiłybyśmy byśmy rozbiły
2 os.	rozbiłbyś byś rozbił	rozbiłabyś byś rozbiła	rozbiłobyś byś rozbiło	rozbilibyście byście rozbili	rozbiłybyście byście rozbiły
3 os.	rozbiłby by rozbił	rozbiłaby by rozbiła	rozbiłoby by rozbiło	rozbiliby by rozbili	rozbiłyby by rozbiły

bezosobnik: rozbito by

bezokolicznik: rozbić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozbiwszy

gerundium: rozbicie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozbicie	rozbicia
D.	rozbicia	rozbić
C.	rozbiciu	rozbiciom
B.	rozbicie	rozbicia
N.	rozbiciem	rozbiciami
Ms.	rozbiciu	rozbiciach
W.	rozbicie	rozbicia

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozbity

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbity	rozbity	rozbity	rozbite	rozbita
D.	rozbitego	rozbitego	rozbitego	rozbitego	rozbitej
C.	rozbitemu	rozbitemu	rozbitemu	rozbitemu	rozbitej
B.	rozbitego	rozbitego	rozbity	rozbite	rozbitą
N.	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitą
Ms.	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbici	rozbici	rozbite	rozbite
D.	rozbitych	rozbitych	rozbitych	rozbitych
C.	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitym
B.	rozbitych	rozbitych	rozbitych	rozbite
N.	rozbitymi	rozbitymi	rozbitymi	rozbitymi
Ms.	rozbitych	rozbitych	rozbitych	rozbitych

odpowiednik aspektowy: rozbijać

Składnia

rozbić

CO + (CZYM)

2.b samochód

Definicja

uderzyć czymś i zniszczyć to

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	strzaskać
	hiperonimy:	zniszczyć

Połączenia

rozbić auto, okręt, samochód

Cytaty

	Chwilę wcześniej rozbił motor o betonowy słup przy chodniku. źródło: Internet
	Na początku lat 90. stał się on bohaterem skandalu: jako burmistrz Woli rozbił po pijanemu służbowy samochód. źródło: NKJP: Jan Fusiecki, Iwona Szpala: Człowiek bez przypadłości, Gazeta Wyborcza, 1999-04-24
	Miałem wypadek i rozbiłem auto. źródło: NKJP: Przemysław Puch: Maciej Formanowicz, Gazeta Wyborcza, 1995-06-02
	Prawdziwy rozbitek. Dosłownie, gdyż rozbił statek, za co zawieszono go w wykonywaniu zawodu, i w przenośni, gdyż jego życie jest pozbawione jakiegoś celu. źródło: Internet
	Gdy po wielu godzinach odzyskali siły, dowiedzieli się, że fale wyrzuciły rozbity statek na brzeg w pobliżu Bukowa Morskiego. źródło: NKJP: Gracjan Bojar-Fijałkowski: O zbójcach z Góry Chełmskiej i inne legendy o Koszalinie, 2006

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozbiję	rozbijemy
2 os.	rozbijesz	rozbijecie
3 os.	rozbije	rozbiją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbiłem +(e)m rozbił	rozbiłam +(e)m rozbiła	rozbiłom +(e)m rozbiło	rozbiliśmy +(e)śmy rozbili	rozbiłyśmy +(e)śmy rozbiły
2 os.	rozbiłeś +(e)ś rozbił	rozbiłaś +(e)ś rozbiła	rozbiłoś +(e)ś rozbiło	rozbiliście +(e)ście rozbili	rozbiłyście +(e)ście rozbiły
3 os.	rozbił	rozbiła	rozbiło	rozbili	rozbiły

bezosobnik: rozbito

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozbijmy
2 os.	rozbij	rozbijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbiłbym bym rozbił	rozbiłabym bym rozbiła	rozbiłobym bym rozbiło	rozbilibyśmy byśmy rozbili	rozbiłybyśmy byśmy rozbiły
2 os.	rozbiłbyś byś rozbił	rozbiłabyś byś rozbiła	rozbiłobyś byś rozbiło	rozbilibyście byście rozbili	rozbiłybyście byście rozbiły
3 os.	rozbiłby by rozbił	rozbiłaby by rozbiła	rozbiłoby by rozbiło	rozbiliby by rozbili	rozbiłyby by rozbiły

bezosobnik: rozbito by

bezokolicznik: rozbić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozbiwszy

gerundium: rozbicie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozbicie	rozbicia
D.	rozbicia	rozbić
C.	rozbiciu	rozbiciom
B.	rozbicie	rozbicia
N.	rozbiciem	rozbiciami
Ms.	rozbiciu	rozbiciach
W.	rozbicie	rozbicia

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozbity

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbity	rozbity	rozbity	rozbite	rozbita
D.	rozbitego	rozbitego	rozbitego	rozbitego	rozbitej
C.	rozbitemu	rozbitemu	rozbitemu	rozbitemu	rozbitej
B.	rozbitego	rozbitego	rozbity	rozbite	rozbitą
N.	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitą
Ms.	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbici	rozbici	rozbite	rozbite
D.	rozbitych	rozbitych	rozbitych	rozbitych
C.	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitym
B.	rozbitych	rozbitych	rozbitych	rozbite
N.	rozbitymi	rozbitymi	rozbitymi	rozbitymi
Ms.	rozbitych	rozbitych	rozbitych	rozbitych

odpowiednik aspektowy: rozbijać

Inne uwagi

Zwykle imb

Składnia

Rz_osobowy

rozbić

3. głowę

Definicja

skaleczyć ciało w wyniku uderzenia lub upadku

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	rozkwasić, rozwalić
	hiperonimy:	zranić

Połączenia

rozbić głowę, kolano, łeb, nos

Cytaty

	Szukając okularów, rozbiła sobie głowę o kant stołu. źródło: NKJP: Izabela Filipiak: Magiczne oko. Opowiadania zebrane, 2006
	Podczas szamotaniny Michał rozbił sobie nos. źródło: NKJP: Dlaczego 15-latek zabił kolegę?, Gazeta Wyborcza, 1997-12-05
	Ucierpiał Marcin R., kierowca lanosa. Ma rozbitą głowę. źródło: NKJP: Zatrzymał się na kamienicy, Express Ilustrowany, 2002-05-08
	Jeśli pójdziesz ze mną, to rozbiję ci łeb. źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Dziura w niebie, 1959

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozbiję	rozbijemy
2 os.	rozbijesz	rozbijecie
3 os.	rozbije	rozbiją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbiłem +(e)m rozbił	rozbiłam +(e)m rozbiła	rozbiłom +(e)m rozbiło	rozbiliśmy +(e)śmy rozbili	rozbiłyśmy +(e)śmy rozbiły
2 os.	rozbiłeś +(e)ś rozbił	rozbiłaś +(e)ś rozbiła	rozbiłoś +(e)ś rozbiło	rozbiliście +(e)ście rozbili	rozbiłyście +(e)ście rozbiły
3 os.	rozbił	rozbiła	rozbiło	rozbili	rozbiły

bezosobnik: rozbito

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozbijmy
2 os.	rozbij	rozbijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbiłbym bym rozbił	rozbiłabym bym rozbiła	rozbiłobym bym rozbiło	rozbilibyśmy byśmy rozbili	rozbiłybyśmy byśmy rozbiły
2 os.	rozbiłbyś byś rozbił	rozbiłabyś byś rozbiła	rozbiłobyś byś rozbiło	rozbilibyście byście rozbili	rozbiłybyście byście rozbiły
3 os.	rozbiłby by rozbił	rozbiłaby by rozbiła	rozbiłoby by rozbiło	rozbiliby by rozbili	rozbiłyby by rozbiły

bezosobnik: rozbito by

bezokolicznik: rozbić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozbiwszy

gerundium: rozbicie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozbicie	rozbicia
D.	rozbicia	rozbić
C.	rozbiciu	rozbiciom
B.	rozbicie	rozbicia
N.	rozbiciem	rozbiciami
Ms.	rozbiciu	rozbiciach
W.	rozbicie	rozbicia

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozbity

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbity	rozbity	rozbity	rozbite	rozbita
D.	rozbitego	rozbitego	rozbitego	rozbitego	rozbitej
C.	rozbitemu	rozbitemu	rozbitemu	rozbitemu	rozbitej
B.	rozbitego	rozbitego	rozbity	rozbite	rozbitą
N.	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitą
Ms.	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbici	rozbici	rozbite	rozbite
D.	rozbitych	rozbitych	rozbitych	rozbitych
C.	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitym
B.	rozbitych	rozbitych	rozbitych	rozbite
N.	rozbitymi	rozbitymi	rozbitymi	rozbitymi
Ms.	rozbitych	rozbitych	rozbitych	rozbitych

odpowiednik aspektowy: rozbijać

Składnia

Rz_osobowy

rozbić

(KOMU) + CO + (o CO)

4. całość

Definicja

podzielić na części

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	rozdzielić, rozłupać, rozłupić, sfragmentaryzować, zatomizować
	hiperonimy:	podzielić

Połączenia

rozbicie koalicji, lewicy; atomu
rozbić kościół, opozycję, państwo, układ, unię
rozbicie dzielnicowe, polityczne, wewnętrzne rozbicie

Cytaty

	Cóż jednak można powiedzieć w obronie naszych emigracyjnych polityków, którzy rozbili emigrację na trzy zwalczające się obozy? źródło: NKJP: Juliusz Mieroszewski: Finał klasycznej Europy, 1997
	Jakiś czas temu konflikt Piotra Protasiewicza z klanem Gollobów rozbił mocny zespół Polonii Bydgoszcz. źródło: NKJP: Sławomir Mizerski: Depresja żużlowca, Polityka, 2004-06-26
	Kiedyś prezydent sam rozbił komitety obywatelskie, żeby mogły zaistnieć partie, a teraz robi coś odwrotnego: chce zrujnować życie polityczne. źródło: NKJP: Jolanta Koral: Samorządna lechokracja?, Gazeta Wyborcza, 1993-06-22
	Zahamowaniem zegara Paźniewski uniknął niebezpieczeństwa biografizmu, co rozbiłoby los głównego bohatera (miasta Krzemieniec) na kilkanaście niespójnych fragmentów. źródło: NKJP: Zbigniew Bieńkowski: Przyszłość… przeszłości, 1996
	Policja rozbiła blokadę pod Kutnem. Przez ponad pięć godzin ponad 200 rolników blokowało wczoraj po południu w Bedlnie koło Kutna drogę krajową nr 2 Warszawa - Poznań. źródło: NKJP: Policja rozbiła blokadę pod Kutnem, Express Ilustrowany, 2003-02-05

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozbiję	rozbijemy
2 os.	rozbijesz	rozbijecie
3 os.	rozbije	rozbiją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbiłem +(e)m rozbił	rozbiłam +(e)m rozbiła	rozbiłom +(e)m rozbiło	rozbiliśmy +(e)śmy rozbili	rozbiłyśmy +(e)śmy rozbiły
2 os.	rozbiłeś +(e)ś rozbił	rozbiłaś +(e)ś rozbiła	rozbiłoś +(e)ś rozbiło	rozbiliście +(e)ście rozbili	rozbiłyście +(e)ście rozbiły
3 os.	rozbił	rozbiła	rozbiło	rozbili	rozbiły

bezosobnik: rozbito

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozbijmy
2 os.	rozbij	rozbijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbiłbym bym rozbił	rozbiłabym bym rozbiła	rozbiłobym bym rozbiło	rozbilibyśmy byśmy rozbili	rozbiłybyśmy byśmy rozbiły
2 os.	rozbiłbyś byś rozbił	rozbiłabyś byś rozbiła	rozbiłobyś byś rozbiło	rozbilibyście byście rozbili	rozbiłybyście byście rozbiły
3 os.	rozbiłby by rozbił	rozbiłaby by rozbiła	rozbiłoby by rozbiło	rozbiliby by rozbili	rozbiłyby by rozbiły

bezosobnik: rozbito by

bezokolicznik: rozbić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozbiwszy

gerundium: rozbicie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozbicie	rozbicia
D.	rozbicia	rozbić
C.	rozbiciu	rozbiciom
B.	rozbicie	rozbicia
N.	rozbiciem	rozbiciami
Ms.	rozbiciu	rozbiciach
W.	rozbicie	rozbicia

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozbity

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbity	rozbity	rozbity	rozbite	rozbita
D.	rozbitego	rozbitego	rozbitego	rozbitego	rozbitej
C.	rozbitemu	rozbitemu	rozbitemu	rozbitemu	rozbitej
B.	rozbitego	rozbitego	rozbity	rozbite	rozbitą
N.	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitą
Ms.	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbici	rozbici	rozbite	rozbite
D.	rozbitych	rozbitych	rozbitych	rozbitych
C.	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitym
B.	rozbitych	rozbitych	rozbitych	rozbite
N.	rozbitymi	rozbitymi	rozbitymi	rozbitymi
Ms.	rozbitych	rozbitych	rozbitych	rozbitych

odpowiednik aspektowy: rozbijać

Składnia

rozbić

KOGO/CO + (na co)

5. gang

Definicja

sprawić, że jakaś grupa przestanie istnieć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa policja i inne służby mundurowe

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	rozwalić
	hiperonimy:	podzielić

Połączenia

policja rozbiła kogoś/coś
rozbicie rodziny
rozbić gang, grupę, siatkę, szajkę; strajk; małżeństwo

Cytaty

	Śląska policja rozbiła gang 17 złodziei, którzy kradli samochody z parkingów przy galeriach handlowych. źródło: NKJP: Ślązacy ukradli prawie 1000 aut. Złapała ich policja, Gazeta Pomorska, 2009-10-02
	Przy pomocy specjalnych urządzeń karty nabijane są impulsami powtórnie. Łódzka policja rozbiła grupę takich fałszerzy. źródło: NKJP: Złodzieje impulsów, Express Ilustrowany, 2003-05-27
	Policja rozbiła trwający od dziewięciu miesięcy strajk studentów na stołecznym uniwersytecie i zatrzymała jego przywódców. źródło: NKJP: Tydzień na świecie, Polityka, 2000-02-12
	Miałam kiepskie wyniki w szkole i dlatego nauczycielka, która znała moją sytuację, zapisała mnie do specjalnej grupy terapeutycznej dla dzieci z rozbitych rodzin. źródło: NKJP: Nie chcę tak żyć, Cosmopolitan, 1998

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozbiję	rozbijemy
2 os.	rozbijesz	rozbijecie
3 os.	rozbije	rozbiją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbiłem +(e)m rozbił	rozbiłam +(e)m rozbiła	rozbiłom +(e)m rozbiło	rozbiliśmy +(e)śmy rozbili	rozbiłyśmy +(e)śmy rozbiły
2 os.	rozbiłeś +(e)ś rozbił	rozbiłaś +(e)ś rozbiła	rozbiłoś +(e)ś rozbiło	rozbiliście +(e)ście rozbili	rozbiłyście +(e)ście rozbiły
3 os.	rozbił	rozbiła	rozbiło	rozbili	rozbiły

bezosobnik: rozbito

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozbijmy
2 os.	rozbij	rozbijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbiłbym bym rozbił	rozbiłabym bym rozbiła	rozbiłobym bym rozbiło	rozbilibyśmy byśmy rozbili	rozbiłybyśmy byśmy rozbiły
2 os.	rozbiłbyś byś rozbił	rozbiłabyś byś rozbiła	rozbiłobyś byś rozbiło	rozbilibyście byście rozbili	rozbiłybyście byście rozbiły
3 os.	rozbiłby by rozbił	rozbiłaby by rozbiła	rozbiłoby by rozbiło	rozbiliby by rozbili	rozbiłyby by rozbiły

bezosobnik: rozbito by

bezokolicznik: rozbić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozbiwszy

gerundium: rozbicie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozbicie	rozbicia
D.	rozbicia	rozbić
C.	rozbiciu	rozbiciom
B.	rozbicie	rozbicia
N.	rozbiciem	rozbiciami
Ms.	rozbiciu	rozbiciach
W.	rozbicie	rozbicia

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozbity

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbity	rozbity	rozbity	rozbite	rozbita
D.	rozbitego	rozbitego	rozbitego	rozbitego	rozbitej
C.	rozbitemu	rozbitemu	rozbitemu	rozbitemu	rozbitej
B.	rozbitego	rozbitego	rozbity	rozbite	rozbitą
N.	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitą
Ms.	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbici	rozbici	rozbite	rozbite
D.	rozbitych	rozbitych	rozbitych	rozbitych
C.	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitym
B.	rozbitych	rozbitych	rozbitych	rozbite
N.	rozbitymi	rozbitymi	rozbitymi	rozbitymi
Ms.	rozbitych	rozbitych	rozbitych	rozbitych

odpowiednik aspektowy: rozbijać

Składnia

Rz_osobowy

rozbić

KOGO/CO

6. wojsko

Definicja

pokonać w walce lub rywalizacji sportowej

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	rozgromić
	hiperonimy:	pokonać

Połączenia

drużyna rozbiła kogoś
rozbić armię, oddział, rywala, wroga

Cytaty

	Kiedy stanęli naprzeciw znienawidzonych wrogów, ogarnęła ich taka furia, że mimo iż w większości byli młodzi i ustępowali wojennym doświadczeniem wiarusom Guiscarda, w szaleńczym ataku rozbili prawą flankę wojsk księcia Apulii. źródło: NKJP: Dariusz Piwowarczyk: Słynni rycerze Europy. Rycerze Chrystusa, 2007
	Uczestniczył jako zwiadowca w walkach prowadzonych przez Niebieską Kurtkę, wodza wojennego Szaunisów, i przez Małego Żółwia, przywódcę Majamiów. Rozbili oni wojska generała Harmara - dowodzącego karną ekspedycją przeciwko Majamiom, wysłaną w sile tysiąca czterystu ludzi z fortu Waszyngton. źródło: NKJP: Zbigniew Teplicki: Wielcy Indianie Ameryki Północnej, 1994
	Spotkanie było niejako rewanżem za wiosenną potyczkę w Bełchatowie, kiedy grający koncertowo GKS rozbił przyszłych mistrzów 3:1, m.in. dzięki dwóm golom Łukasza Garguły. źródło: NKJP: Michał Karpiński: Prawie na łopatkach, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2007-08-13
	Deichmann Śląsk bez żadnych wątpliwości rozbił Anwil Włocławek, wygrywając 90:72 i dzisiaj hala Orbita (godz. 19) znowu powinna pękać w szwach. źródło: NKJP: Michał Lizak: Dziś powtórka?, Słowo Polskie. Gazeta Wrocławska, 2005-04-14

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozbiję	rozbijemy
2 os.	rozbijesz	rozbijecie
3 os.	rozbije	rozbiją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbiłem +(e)m rozbił	rozbiłam +(e)m rozbiła	rozbiłom +(e)m rozbiło	rozbiliśmy +(e)śmy rozbili	rozbiłyśmy +(e)śmy rozbiły
2 os.	rozbiłeś +(e)ś rozbił	rozbiłaś +(e)ś rozbiła	rozbiłoś +(e)ś rozbiło	rozbiliście +(e)ście rozbili	rozbiłyście +(e)ście rozbiły
3 os.	rozbił	rozbiła	rozbiło	rozbili	rozbiły

bezosobnik: rozbito

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozbijmy
2 os.	rozbij	rozbijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbiłbym bym rozbił	rozbiłabym bym rozbiła	rozbiłobym bym rozbiło	rozbilibyśmy byśmy rozbili	rozbiłybyśmy byśmy rozbiły
2 os.	rozbiłbyś byś rozbił	rozbiłabyś byś rozbiła	rozbiłobyś byś rozbiło	rozbilibyście byście rozbili	rozbiłybyście byście rozbiły
3 os.	rozbiłby by rozbił	rozbiłaby by rozbiła	rozbiłoby by rozbiło	rozbiliby by rozbili	rozbiłyby by rozbiły

bezosobnik: rozbito by

bezokolicznik: rozbić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozbiwszy

gerundium: rozbicie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozbicie	rozbicia
D.	rozbicia	rozbić
C.	rozbiciu	rozbiciom
B.	rozbicie	rozbicia
N.	rozbiciem	rozbiciami
Ms.	rozbiciu	rozbiciach
W.	rozbicie	rozbicia

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozbity

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbity	rozbity	rozbity	rozbite	rozbita
D.	rozbitego	rozbitego	rozbitego	rozbitego	rozbitej
C.	rozbitemu	rozbitemu	rozbitemu	rozbitemu	rozbitej
B.	rozbitego	rozbitego	rozbity	rozbite	rozbitą
N.	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitą
Ms.	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbici	rozbici	rozbite	rozbite
D.	rozbitych	rozbitych	rozbitych	rozbitych
C.	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitym
B.	rozbitych	rozbitych	rozbitych	rozbite
N.	rozbitymi	rozbitymi	rozbitymi	rozbitymi
Ms.	rozbitych	rozbitych	rozbitych	rozbitych

odpowiednik aspektowy: rozbijać

Składnia

Rz_osobowy

rozbić

KOGO

7. mięso

Definicja

rozpłaszczyć tłuczkiem kawałek mięsa, aby przygotować je do smażenia lub duszenia

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

Połączenia

rozbić mięso

Cytaty

Aby ładnie rozbić mięso na kotlety, należy włożyć je do worka foliowego lub obwinąć folią spożywczą.

źródło: Internet

Jak dobrze rozbić mięso tłuczkiem?

źródło: Internet

Jajko na twardo zawija się w plaster szynki, a następnie w rozbite mięso cielęce, takie jak na sznycel.

źródło: NKJP: Kuchnia dyplomatyczna, Wieści Podwarszawskie, 2004-06-13

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozbiję	rozbijemy
2 os.	rozbijesz	rozbijecie
3 os.	rozbije	rozbiją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbiłem +(e)m rozbił	rozbiłam +(e)m rozbiła	rozbiłom +(e)m rozbiło	rozbiliśmy +(e)śmy rozbili	rozbiłyśmy +(e)śmy rozbiły
2 os.	rozbiłeś +(e)ś rozbił	rozbiłaś +(e)ś rozbiła	rozbiłoś +(e)ś rozbiło	rozbiliście +(e)ście rozbili	rozbiłyście +(e)ście rozbiły
3 os.	rozbił	rozbiła	rozbiło	rozbili	rozbiły

bezosobnik: rozbito

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozbijmy
2 os.	rozbij	rozbijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbiłbym bym rozbił	rozbiłabym bym rozbiła	rozbiłobym bym rozbiło	rozbilibyśmy byśmy rozbili	rozbiłybyśmy byśmy rozbiły
2 os.	rozbiłbyś byś rozbił	rozbiłabyś byś rozbiła	rozbiłobyś byś rozbiło	rozbilibyście byście rozbili	rozbiłybyście byście rozbiły
3 os.	rozbiłby by rozbił	rozbiłaby by rozbiła	rozbiłoby by rozbiło	rozbiliby by rozbili	rozbiłyby by rozbiły

bezosobnik: rozbito by

bezokolicznik: rozbić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozbiwszy

gerundium: rozbicie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozbicie	rozbicia
D.	rozbicia	rozbić
C.	rozbiciu	rozbiciom
B.	rozbicie	rozbicia
N.	rozbiciem	rozbiciami
Ms.	rozbiciu	rozbiciach
W.	rozbicie	rozbicia

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozbity

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbity	rozbity	rozbity	rozbite	rozbita
D.	rozbitego	rozbitego	rozbitego	rozbitego	rozbitej
C.	rozbitemu	rozbitemu	rozbitemu	rozbitemu	rozbitej
B.	rozbitego	rozbitego	rozbity	rozbite	rozbitą
N.	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitą
Ms.	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbici	rozbici	rozbite	rozbite
D.	rozbitych	rozbitych	rozbitych	rozbitych
C.	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitym
B.	rozbitych	rozbitych	rozbitych	rozbite
N.	rozbitymi	rozbitymi	rozbitymi	rozbitymi
Ms.	rozbitych	rozbitych	rozbitych	rozbitych

odpowiednik aspektowy: rozbijać

Składnia

Rz_osobowy	+	rozbić	+	CO + na CO
Rz_osobowy	+	rozbić	+	CO + CZYM

8. buty

Definicja

rozciągnąć buty, aby stały się wygodniejsze

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

powiększyć, rozciągnąć, rozepchać

Połączenia

rozbić buty

Cytaty

Czy komuś udało się rozbić buty wykonane z takiego sztywnego materiału skóropodobnego?

źródło: Internet

Jak rozbić nowe buty?

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozbiję	rozbijemy
2 os.	rozbijesz	rozbijecie
3 os.	rozbije	rozbiją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbiłem +(e)m rozbił	rozbiłam +(e)m rozbiła	rozbiłom +(e)m rozbiło	rozbiliśmy +(e)śmy rozbili	rozbiłyśmy +(e)śmy rozbiły
2 os.	rozbiłeś +(e)ś rozbił	rozbiłaś +(e)ś rozbiła	rozbiłoś +(e)ś rozbiło	rozbiliście +(e)ście rozbili	rozbiłyście +(e)ście rozbiły
3 os.	rozbił	rozbiła	rozbiło	rozbili	rozbiły

bezosobnik: rozbito

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozbijmy
2 os.	rozbij	rozbijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbiłbym bym rozbił	rozbiłabym bym rozbiła	rozbiłobym bym rozbiło	rozbilibyśmy byśmy rozbili	rozbiłybyśmy byśmy rozbiły
2 os.	rozbiłbyś byś rozbił	rozbiłabyś byś rozbiła	rozbiłobyś byś rozbiło	rozbilibyście byście rozbili	rozbiłybyście byście rozbiły
3 os.	rozbiłby by rozbił	rozbiłaby by rozbiła	rozbiłoby by rozbiło	rozbiliby by rozbili	rozbiłyby by rozbiły

bezosobnik: rozbito by

bezokolicznik: rozbić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozbiwszy

gerundium: rozbicie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozbicie	rozbicia
D.	rozbicia	rozbić
C.	rozbiciu	rozbiciom
B.	rozbicie	rozbicia
N.	rozbiciem	rozbiciami
Ms.	rozbiciu	rozbiciach
W.	rozbicie	rozbicia

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozbity

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbity	rozbity	rozbity	rozbite	rozbita
D.	rozbitego	rozbitego	rozbitego	rozbitego	rozbitej
C.	rozbitemu	rozbitemu	rozbitemu	rozbitemu	rozbitej
B.	rozbitego	rozbitego	rozbity	rozbite	rozbitą
N.	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitą
Ms.	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbici	rozbici	rozbite	rozbite
D.	rozbitych	rozbitych	rozbitych	rozbitych
C.	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitym
B.	rozbitych	rozbitych	rozbitych	rozbite
N.	rozbitymi	rozbitymi	rozbitymi	rozbitymi
Ms.	rozbitych	rozbitych	rozbitych	rozbitych

odpowiednik aspektowy: rozbijać

Inne uwagi

Zwykle imb

Składnia

Rz_osobowy

rozbić

9. jajko

Definicja

rozbić skorupkę jajka, aby wydobyć jego zawartość

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

Połączenia

rozbić jajko

Cytaty

W łódzkim Gimnazjum nr 25 systematycznie poniżany uczeń zwrócił się o pomoc do pani dyrektor dopiero wtedy, gdy przy całej klasie szkolni chuligani rozbili jajka na jego głowie.

źródło: NKJP: Samotni wobec przemocy, Dziennik Łódzki, 2006-10-28

W tym samym garnku na tłuszczu, choćby na oleju, zasmażamy (nie rumieniąc) drobno pokrojoną cebulę; dokładamy do niej posiekany móżdżek, solimy, pieprzymy i całość doprowadzamy do wrzenia. Wówczas wlewamy 3 rozbite i roztrzepane, surowe jajka.

źródło: NKJP: Smakosz, Express Ilustrowany, 2002-04-19

Gdy kapusta zmięknie, posolić, dodać 2 rozbite jajka i szybko zmieszać.

źródło: NKJP: Maria Grodecka: Wegetariańskie okruchy, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozbiję	rozbijemy
2 os.	rozbijesz	rozbijecie
3 os.	rozbije	rozbiją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbiłem +(e)m rozbił	rozbiłam +(e)m rozbiła	rozbiłom +(e)m rozbiło	rozbiliśmy +(e)śmy rozbili	rozbiłyśmy +(e)śmy rozbiły
2 os.	rozbiłeś +(e)ś rozbił	rozbiłaś +(e)ś rozbiła	rozbiłoś +(e)ś rozbiło	rozbiliście +(e)ście rozbili	rozbiłyście +(e)ście rozbiły
3 os.	rozbił	rozbiła	rozbiło	rozbili	rozbiły

bezosobnik: rozbito

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozbijmy
2 os.	rozbij	rozbijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbiłbym bym rozbił	rozbiłabym bym rozbiła	rozbiłobym bym rozbiło	rozbilibyśmy byśmy rozbili	rozbiłybyśmy byśmy rozbiły
2 os.	rozbiłbyś byś rozbił	rozbiłabyś byś rozbiła	rozbiłobyś byś rozbiło	rozbilibyście byście rozbili	rozbiłybyście byście rozbiły
3 os.	rozbiłby by rozbił	rozbiłaby by rozbiła	rozbiłoby by rozbiło	rozbiliby by rozbili	rozbiłyby by rozbiły

bezosobnik: rozbito by

bezokolicznik: rozbić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozbiwszy

gerundium: rozbicie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozbicie	rozbicia
D.	rozbicia	rozbić
C.	rozbiciu	rozbiciom
B.	rozbicie	rozbicia
N.	rozbiciem	rozbiciami
Ms.	rozbiciu	rozbiciach
W.	rozbicie	rozbicia

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozbity

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbity	rozbity	rozbity	rozbite	rozbita
D.	rozbitego	rozbitego	rozbitego	rozbitego	rozbitej
C.	rozbitemu	rozbitemu	rozbitemu	rozbitemu	rozbitej
B.	rozbitego	rozbitego	rozbity	rozbite	rozbitą
N.	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitą
Ms.	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbici	rozbici	rozbite	rozbite
D.	rozbitych	rozbitych	rozbitych	rozbitych
C.	rozbitym	rozbitym	rozbitym	rozbitym
B.	rozbitych	rozbitych	rozbitych	rozbite
N.	rozbitymi	rozbitymi	rozbitymi	rozbitymi
Ms.	rozbitych	rozbitych	rozbitych	rozbitych

odpowiednik aspektowy: rozbijać

Inne uwagi

Zwykle imb

Składnia

Rz_osobowy

rozbić

Frazeologizmy

coś można o kant dupy potłuc
coś można o kant dupy rozbić
coś można o kant tyłka rozbić
coś można o dupę rozbić
ktoś głową muru nie przebije
ktoś głową muru nie rozbije
ktoś rozbił bank
ktoś rozbił namiot
ktoś rozbił obóz
ktoś rozbił obozowisko
ktoś rozbił biwak
ktoś rozbił w puch kogoś
ktoś rozbił w pył kogoś
ktoś rozbił w proch kogoś
ktoś/coś rozbił/rozbiło w puch coś
o kant dupy potłuc
o kant dupy rozbić
o kant tyłka rozbić
o dupę rozbić

Data ostatniej modyfikacji: 21.12.2013