UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

pękać

Chronologizacja

2 połowa XVIII w., Bańk
XV w., Bor

Pochodzenie

psł. *pǫkati / *pukati 'pękać z trzaskiem, trzaskać, trzeszczeć'

Czasownik prasłowiański pochodzenia dźwiękonaśladowczego

1. o szybie

Definicja

przestawać być całym na skutek tworzenia się rys lub szczelin na powierzchni

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	trzaskać
	hiperonimy:	rozpadać się

Połączenia

lód, szkło, szyba, ściana pęka
pękać pod ciężarem czegoś, pod stopami
pękać z trzaskiem

Cytaty

	Wokół niego bzyczały owady, na drzewach pękała kora. źródło: NKJP: Piotr Siemion: Finimondo, 2004
	Po chwili poczuła lekki wstrząs. To lód puszczał, pękał, przesuwał się w stronę morza. źródło: NKJP: Manuela Gretkowska, Piotr Pietucha: Sceny z życia pozamałżeńskiego, 2007
	Drgania są tak silne, że w wielu budynkach pękają okna i ściany. źródło: NKJP: Marcin Twaróg: Sobieski trzęsie Byczyną, Trybuna Śląska, 2002-12-27
	Padł drugi strzał, komisarz usłyszał odgłos pękającej szyby i włączającego się alarmu w samochodzie obok. źródło: NKJP: Tomasz Konatkowski: Wilcza wyspa, 2006

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	pękam	pękamy
2 os.	pękasz	pękacie
3 os.	pęka	pękają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pękałem +(e)m pękał	pękałam +(e)m pękała	pękałom +(e)m pękało	pękaliśmy +(e)śmy pękali	pękałyśmy +(e)śmy pękały
2 os.	pękałeś +(e)ś pękał	pękałaś +(e)ś pękała	pękałoś +(e)ś pękało	pękaliście +(e)ście pękali	pękałyście +(e)ście pękały
3 os.	pękał	pękała	pękało	pękali	pękały

bezosobnik: pękano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę pękał będę pękać	będę pękała będę pękać	będę pękało będę pękać	będziemy pękali będziemy pękać	będziemy pękały będziemy pękać
2 os.	będziesz pękał będziesz pękać	będziesz pękała będziesz pękać	będziesz pękało będziesz pękać	będziecie pękali będziecie pękać	będziecie pękały będziecie pękać
3 os.	będzie pękał będzie pękać	będzie pękała będzie pękać	będzie pękało będzie pękać	będą pękali będą pękać	będą pękały będą pękać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pękajmy
2 os.	pękaj	pękajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pękałbym bym pękał	pękałabym bym pękała	pękałobym bym pękało	pękalibyśmy byśmy pękali	pękałybyśmy byśmy pękały
2 os.	pękałbyś byś pękał	pękałabyś byś pękała	pękałobyś byś pękało	pękalibyście byście pękali	pękałybyście byście pękały
3 os.	pękałby by pękał	pękałaby by pękała	pękałoby by pękało	pękaliby by pękali	pękałyby by pękały

bezosobnik: pękano by

bezokolicznik: pękać

imiesłów przysłówkowy współczesny: pękając

gerundium: pękanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pękanie	pękania
D.	pękania	pękań
C.	pękaniu	pękaniom
B.	pękanie	pękania
N.	pękaniem	pękaniami
Ms.	pękaniu	pękaniach
W.	pękanie	pękania

imiesłów przymiotnikowy czynny: pękający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pękający	pękający	pękający	pękające	pękająca
D.	pękającego	pękającego	pękającego	pękającego	pękającej
C.	pękającemu	pękającemu	pękającemu	pękającemu	pękającej
B.	pękającego	pękającego	pękający	pękające	pękającą
N.	pękającym	pękającym	pękającym	pękającym	pękającą
Ms.	pękającym	pękającym	pękającym	pękającym	pękającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pękający	pękający	pękające	pękające
D.	pękających	pękających	pękających	pękających
C.	pękającym	pękającym	pękającym	pękającym
B.	pękających	pękających	pękających	pękające
N.	pękającymi	pękającymi	pękającymi	pękającymi
Ms.	pękających	pękających	pękających	pękających

odpowiednik aspektowy: pęknąć

Składnia

Rz_nieżywotny

pękać

2. o spodniach

Definicja

rozdzielać się na części w miejscu zbyt dużego naprężenia

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie cechy ubrań

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

synonimy:

strzelać, trzaskać

Połączenia

struna, sznurek pęka; spodnie pękają
pękać na kawałki

Cytaty

[...] patrzył, jak szpice butów pijaka stukają o kolejne stopnie schodów, a przyciasne marynarki agentów policyjnych nieomal pękają na ich potężnych plecach.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Festung Breslau, 2006

Stare sznurki czasami pękały i musiałem od nowa wiązać sterty zetlałych gazet sprzed lat, z minionego stulecia.

źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Taksim, 2009

Wkładał im w stanik plik banknotów, na tyle gruby, że pękały sznurówki podtrzymujące piersi.

źródło: NKJP: Manuela Gretkowska, Piotr Pietucha: Sceny z życia pozamałżeńskiego, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	pękam	pękamy
2 os.	pękasz	pękacie
3 os.	pęka	pękają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pękałem +(e)m pękał	pękałam +(e)m pękała	pękałom +(e)m pękało	pękaliśmy +(e)śmy pękali	pękałyśmy +(e)śmy pękały
2 os.	pękałeś +(e)ś pękał	pękałaś +(e)ś pękała	pękałoś +(e)ś pękało	pękaliście +(e)ście pękali	pękałyście +(e)ście pękały
3 os.	pękał	pękała	pękało	pękali	pękały

bezosobnik: pękano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę pękał będę pękać	będę pękała będę pękać	będę pękało będę pękać	będziemy pękali będziemy pękać	będziemy pękały będziemy pękać
2 os.	będziesz pękał będziesz pękać	będziesz pękała będziesz pękać	będziesz pękało będziesz pękać	będziecie pękali będziecie pękać	będziecie pękały będziecie pękać
3 os.	będzie pękał będzie pękać	będzie pękała będzie pękać	będzie pękało będzie pękać	będą pękali będą pękać	będą pękały będą pękać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pękajmy
2 os.	pękaj	pękajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pękałbym bym pękał	pękałabym bym pękała	pękałobym bym pękało	pękalibyśmy byśmy pękali	pękałybyśmy byśmy pękały
2 os.	pękałbyś byś pękał	pękałabyś byś pękała	pękałobyś byś pękało	pękalibyście byście pękali	pękałybyście byście pękały
3 os.	pękałby by pękał	pękałaby by pękała	pękałoby by pękało	pękaliby by pękali	pękałyby by pękały

bezosobnik: pękano by

bezokolicznik: pękać

imiesłów przysłówkowy współczesny: pękając

gerundium: pękanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pękanie	pękania
D.	pękania	pękań
C.	pękaniu	pękaniom
B.	pękanie	pękania
N.	pękaniem	pękaniami
Ms.	pękaniu	pękaniach
W.	pękanie	pękania

imiesłów przymiotnikowy czynny: pękający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pękający	pękający	pękający	pękające	pękająca
D.	pękającego	pękającego	pękającego	pękającego	pękającej
C.	pękającemu	pękającemu	pękającemu	pękającemu	pękającej
B.	pękającego	pękającego	pękający	pękające	pękającą
N.	pękającym	pękającym	pękającym	pękającym	pękającą
Ms.	pękającym	pękającym	pękającym	pękającym	pękającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pękający	pękający	pękające	pękające
D.	pękających	pękających	pękających	pękających
C.	pękającym	pękającym	pękającym	pękającym
B.	pękających	pękających	pękających	pękające
N.	pękającymi	pękającymi	pękającymi	pękającymi
Ms.	pękających	pękających	pękających	pękających

odpowiednik aspektowy: pęknąć

Składnia

Rz_nieżywotny

pękać

3. o pocisku

Definicja

rozrywać się z hukiem

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

wybuchać

Połączenia

balon, granat, pocisk pęka
pękać z hukiem

Cytaty

Przejeżdżają Niemcy, rzucają na wszelki wypadek dwa granaty pękające z takim hukiem, że w trzy minuty po ich wybuchu nikt nie ośmielił się wystawić nosa.

źródło: NKJP: Andrzej Bobkowski: Szkice piórkiem: (Francja 1940-1944), 1957

Odgłosy kruszonych dachówek, łamanych gałęzi, pękających pocisków i tłuczonego szkła dobiegły ze wszystkich możliwych stron.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Kisuny, 2008

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	pękam	pękamy
2 os.	pękasz	pękacie
3 os.	pęka	pękają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pękałem +(e)m pękał	pękałam +(e)m pękała	pękałom +(e)m pękało	pękaliśmy +(e)śmy pękali	pękałyśmy +(e)śmy pękały
2 os.	pękałeś +(e)ś pękał	pękałaś +(e)ś pękała	pękałoś +(e)ś pękało	pękaliście +(e)ście pękali	pękałyście +(e)ście pękały
3 os.	pękał	pękała	pękało	pękali	pękały

bezosobnik: pękano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę pękał będę pękać	będę pękała będę pękać	będę pękało będę pękać	będziemy pękali będziemy pękać	będziemy pękały będziemy pękać
2 os.	będziesz pękał będziesz pękać	będziesz pękała będziesz pękać	będziesz pękało będziesz pękać	będziecie pękali będziecie pękać	będziecie pękały będziecie pękać
3 os.	będzie pękał będzie pękać	będzie pękała będzie pękać	będzie pękało będzie pękać	będą pękali będą pękać	będą pękały będą pękać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pękajmy
2 os.	pękaj	pękajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pękałbym bym pękał	pękałabym bym pękała	pękałobym bym pękało	pękalibyśmy byśmy pękali	pękałybyśmy byśmy pękały
2 os.	pękałbyś byś pękał	pękałabyś byś pękała	pękałobyś byś pękało	pękalibyście byście pękali	pękałybyście byście pękały
3 os.	pękałby by pękał	pękałaby by pękała	pękałoby by pękało	pękaliby by pękali	pękałyby by pękały

bezosobnik: pękano by

bezokolicznik: pękać

imiesłów przysłówkowy współczesny: pękając

gerundium: pękanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pękanie	pękania
D.	pękania	pękań
C.	pękaniu	pękaniom
B.	pękanie	pękania
N.	pękaniem	pękaniami
Ms.	pękaniu	pękaniach
W.	pękanie	pękania

imiesłów przymiotnikowy czynny: pękający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pękający	pękający	pękający	pękające	pękająca
D.	pękającego	pękającego	pękającego	pękającego	pękającej
C.	pękającemu	pękającemu	pękającemu	pękającemu	pękającej
B.	pękającego	pękającego	pękający	pękające	pękającą
N.	pękającym	pękającym	pękającym	pękającym	pękającą
Ms.	pękającym	pękającym	pękającym	pękającym	pękającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pękający	pękający	pękające	pękające
D.	pękających	pękających	pękających	pękających
C.	pękającym	pękającym	pękającym	pękającym
B.	pękających	pękających	pękających	pękające
N.	pękającymi	pękającymi	pękającymi	pękającymi
Ms.	pękających	pękających	pękających	pękających

odpowiednik aspektowy: pęknąć

Składnia

Rz_nieżywotny

pękać

4. od nadmiaru

Definicja

być czymś nadmiernie wypełnionym

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości

Połączenia

miasto pęka od turystów, sklepy pękają od towaru

Cytaty

Kaszubi przywieźli kaszankę, mleko, słoninę, a od wartowni szły z brzękiem jedna za drugą skrzynki pękające od pieniędzy.

źródło: NKJP: Janusz Głowacki: Rose Café i inne opowieści, 1997

Zwierzęta i ludzie obrastają w tłuszcz, bo stodoły pękają od plonów.

źródło: NKJP: Olga Tokarczuk: Prawiek i inne czasy, 1996

Nigdzie żadnych tekstów źródłowych, manuskryptów, fiszek, jakichkolwiek śladów tytanicznych badań literackich. [...] Za to szafa pękała od ubrań.

źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Excentrycy, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	pękam	pękamy
2 os.	pękasz	pękacie
3 os.	pęka	pękają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pękałem +(e)m pękał	pękałam +(e)m pękała	pękałom +(e)m pękało	pękaliśmy +(e)śmy pękali	pękałyśmy +(e)śmy pękały
2 os.	pękałeś +(e)ś pękał	pękałaś +(e)ś pękała	pękałoś +(e)ś pękało	pękaliście +(e)ście pękali	pękałyście +(e)ście pękały
3 os.	pękał	pękała	pękało	pękali	pękały

bezosobnik: pękano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę pękał będę pękać	będę pękała będę pękać	będę pękało będę pękać	będziemy pękali będziemy pękać	będziemy pękały będziemy pękać
2 os.	będziesz pękał będziesz pękać	będziesz pękała będziesz pękać	będziesz pękało będziesz pękać	będziecie pękali będziecie pękać	będziecie pękały będziecie pękać
3 os.	będzie pękał będzie pękać	będzie pękała będzie pękać	będzie pękało będzie pękać	będą pękali będą pękać	będą pękały będą pękać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pękajmy
2 os.	pękaj	pękajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pękałbym bym pękał	pękałabym bym pękała	pękałobym bym pękało	pękalibyśmy byśmy pękali	pękałybyśmy byśmy pękały
2 os.	pękałbyś byś pękał	pękałabyś byś pękała	pękałobyś byś pękało	pękalibyście byście pękali	pękałybyście byście pękały
3 os.	pękałby by pękał	pękałaby by pękała	pękałoby by pękało	pękaliby by pękali	pękałyby by pękały

bezosobnik: pękano by

bezokolicznik: pękać

imiesłów przysłówkowy współczesny: pękając

gerundium: pękanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pękanie	pękania
D.	pękania	pękań
C.	pękaniu	pękaniom
B.	pękanie	pękania
N.	pękaniem	pękaniami
Ms.	pękaniu	pękaniach
W.	pękanie	pękania

imiesłów przymiotnikowy czynny: pękający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pękający	pękający	pękający	pękające	pękająca
D.	pękającego	pękającego	pękającego	pękającego	pękającej
C.	pękającemu	pękającemu	pękającemu	pękającemu	pękającej
B.	pękającego	pękającego	pękający	pękające	pękającą
N.	pękającym	pękającym	pękającym	pękającym	pękającą
Ms.	pękającym	pękającym	pękającym	pękającym	pękającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pękający	pękający	pękające	pękające
D.	pękających	pękających	pękających	pękających
C.	pękającym	pękającym	pękającym	pękającym
B.	pękających	pękających	pękających	pękające
N.	pękającymi	pękającymi	pękającymi	pękającymi
Ms.	pękających	pękających	pękających	pękających

Składnia

pękać

od KOGO/CZEGO

5. o normach

Definicja

przestawać istnieć lub funkcjonować

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

ustrój, system pęka; normy, zasady pękają

Cytaty

	Skoro rozpadowi ulega pedagogika, to wraz z nią pękają dotychczasowe sposoby wychowywania dzieci, kierowania młodzieżą. źródło: NKJP: Jerzy Adamski: Świat jako niespełnienie albo Samobójstwo Don Juana, 2000
	Pękały okowy starego porządku. źródło: NKJP: Igor Newerly: Pamiątka z Celulozy, 1973
	Żelazna kurtyna pękała na chwilę, z wielkiego kartonu [...] unosiła się najpierw ta szczególna, daleka, nierealna naftalinowo-mydlana woń Zachodu, a potem wysypywały się skarby. źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Excentrycy, 2007
	Niełatwo jednak otwarcie przyznać się przed sobą do porażki, zakwestionować to, co wcześniej kosztowało wiele zabiegów i mogło być przedmiotem dumy. [...] Kiedy jednak ból nabrzmiewa, tamy pękają. źródło: NKJP: Jolanta Sokół-Jedlińska: Duchowość na co dzień, 2004

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	pękam	pękamy
2 os.	pękasz	pękacie
3 os.	pęka	pękają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pękałem +(e)m pękał	pękałam +(e)m pękała	pękałom +(e)m pękało	pękaliśmy +(e)śmy pękali	pękałyśmy +(e)śmy pękały
2 os.	pękałeś +(e)ś pękał	pękałaś +(e)ś pękała	pękałoś +(e)ś pękało	pękaliście +(e)ście pękali	pękałyście +(e)ście pękały
3 os.	pękał	pękała	pękało	pękali	pękały

bezosobnik: pękano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę pękał będę pękać	będę pękała będę pękać	będę pękało będę pękać	będziemy pękali będziemy pękać	będziemy pękały będziemy pękać
2 os.	będziesz pękał będziesz pękać	będziesz pękała będziesz pękać	będziesz pękało będziesz pękać	będziecie pękali będziecie pękać	będziecie pękały będziecie pękać
3 os.	będzie pękał będzie pękać	będzie pękała będzie pękać	będzie pękało będzie pękać	będą pękali będą pękać	będą pękały będą pękać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pękajmy
2 os.	pękaj	pękajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pękałbym bym pękał	pękałabym bym pękała	pękałobym bym pękało	pękalibyśmy byśmy pękali	pękałybyśmy byśmy pękały
2 os.	pękałbyś byś pękał	pękałabyś byś pękała	pękałobyś byś pękało	pękalibyście byście pękali	pękałybyście byście pękały
3 os.	pękałby by pękał	pękałaby by pękała	pękałoby by pękało	pękaliby by pękali	pękałyby by pękały

bezosobnik: pękano by

bezokolicznik: pękać

imiesłów przysłówkowy współczesny: pękając

gerundium: pękanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pękanie	pękania
D.	pękania	pękań
C.	pękaniu	pękaniom
B.	pękanie	pękania
N.	pękaniem	pękaniami
Ms.	pękaniu	pękaniach
W.	pękanie	pękania

imiesłów przymiotnikowy czynny: pękający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pękający	pękający	pękający	pękające	pękająca
D.	pękającego	pękającego	pękającego	pękającego	pękającej
C.	pękającemu	pękającemu	pękającemu	pękającemu	pękającej
B.	pękającego	pękającego	pękający	pękające	pękającą
N.	pękającym	pękającym	pękającym	pękającym	pękającą
Ms.	pękającym	pękającym	pękającym	pękającym	pękającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pękający	pękający	pękające	pękające
D.	pękających	pękających	pękających	pękających
C.	pękającym	pękającym	pękającym	pękającym
B.	pękających	pękających	pękających	pękające
N.	pękającymi	pękającymi	pękającymi	pękającymi
Ms.	pękających	pękających	pękających	pękających

odpowiednik aspektowy: pęknąć

Składnia

Rz_nieżywotny

pękać

6. z dumy

Definicja

wyrażać określone uczucie w sposób otwarty lub gwałtowny

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

puchnąć

Połączenia

pękać z dumy, z radości, ze śmiechu, ze złości

Cytaty

Cieszę się i ze względu na starych. Pękają z dumy. Należy im się to.

źródło: NKJP: Krystyna Berwińska: Con Amore, 1995

Była z Asią w Mahabalipuram, które bardzo zachwala. Oczywiście Max pęka z zazdrości, kiedy opowiada, jakich kolesi poznała.

źródło: NKJP: Max Cegielski: Masala, 2002

Tumiłow zbierał gratulacje, ale [...] nie pękał jak dawniej z dumy, lecz niczym oklaskiwany solista na akompaniatora, wskazywał ręką na swój zespół.

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Czerwony byk, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	pękam	pękamy
2 os.	pękasz	pękacie
3 os.	pęka	pękają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pękałem +(e)m pękał	pękałam +(e)m pękała	pękałom +(e)m pękało	pękaliśmy +(e)śmy pękali	pękałyśmy +(e)śmy pękały
2 os.	pękałeś +(e)ś pękał	pękałaś +(e)ś pękała	pękałoś +(e)ś pękało	pękaliście +(e)ście pękali	pękałyście +(e)ście pękały
3 os.	pękał	pękała	pękało	pękali	pękały

bezosobnik: pękano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę pękał będę pękać	będę pękała będę pękać	będę pękało będę pękać	będziemy pękali będziemy pękać	będziemy pękały będziemy pękać
2 os.	będziesz pękał będziesz pękać	będziesz pękała będziesz pękać	będziesz pękało będziesz pękać	będziecie pękali będziecie pękać	będziecie pękały będziecie pękać
3 os.	będzie pękał będzie pękać	będzie pękała będzie pękać	będzie pękało będzie pękać	będą pękali będą pękać	będą pękały będą pękać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pękajmy
2 os.	pękaj	pękajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pękałbym bym pękał	pękałabym bym pękała	pękałobym bym pękało	pękalibyśmy byśmy pękali	pękałybyśmy byśmy pękały
2 os.	pękałbyś byś pękał	pękałabyś byś pękała	pękałobyś byś pękało	pękalibyście byście pękali	pękałybyście byście pękały
3 os.	pękałby by pękał	pękałaby by pękała	pękałoby by pękało	pękaliby by pękali	pękałyby by pękały

bezosobnik: pękano by

bezokolicznik: pękać

imiesłów przysłówkowy współczesny: pękając

gerundium: pękanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pękanie	pękania
D.	pękania	pękań
C.	pękaniu	pękaniom
B.	pękanie	pękania
N.	pękaniem	pękaniami
Ms.	pękaniu	pękaniach
W.	pękanie	pękania

imiesłów przymiotnikowy czynny: pękający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pękający	pękający	pękający	pękające	pękająca
D.	pękającego	pękającego	pękającego	pękającego	pękającej
C.	pękającemu	pękającemu	pękającemu	pękającemu	pękającej
B.	pękającego	pękającego	pękający	pękające	pękającą
N.	pękającym	pękającym	pękającym	pękającym	pękającą
Ms.	pękającym	pękającym	pękającym	pękającym	pękającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pękający	pękający	pękające	pękające
D.	pękających	pękających	pękających	pękających
C.	pękającym	pękającym	pękającym	pękającym
B.	pękających	pękających	pękających	pękające
N.	pękającymi	pękającymi	pękającymi	pękającymi
Ms.	pękających	pękających	pękających	pękających

odpowiednik aspektowy: pęknąć

Składnia

Rz_osobowy

pękać

z CZEGO

7. poddawać się

Definicja

pot.

w sytuacji trudnej rezygnować z podejmowania wcześniej zamierzonych działań lub z dążenia do przeciwstawienia się trudnościom

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

łamać się

Cytaty

	W pewnym momencie dochodzi do tego, że ofiara zaczyna odczuwać wdzięczność i sympatię do kata. [...] A kat czeka na ten moment. Wtedy właśnie pękasz. Zaczynasz sypać. źródło: NKJP: Mariusz Czubaj: 21:37, 2010
	- Przyskrzynili?... - szepnąłem. - E! Nie pękaj pan! Jakby nas przyskrzyniło, to od czego dzwonek alarmowy, nie? źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Obłęd, 1980
	Nigdy nie musi się bić, bo jak puści tekst, to przeciwnik pęka od razu, nie trzeba wyjmować rąk z kieszeni. źródło: NKJP: Marek Kochan: Ballada o dobrym dresiarzu, 2005
	– Włodi, czego ty pękasz, ty masz z tym coś wspólnego? źródło: NKJP: Max Cegielski: Apokalipso, 2004

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	pękam	pękamy
2 os.	pękasz	pękacie
3 os.	pęka	pękają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pękałem +(e)m pękał	pękałam +(e)m pękała	pękałom +(e)m pękało	pękaliśmy +(e)śmy pękali	pękałyśmy +(e)śmy pękały
2 os.	pękałeś +(e)ś pękał	pękałaś +(e)ś pękała	pękałoś +(e)ś pękało	pękaliście +(e)ście pękali	pękałyście +(e)ście pękały
3 os.	pękał	pękała	pękało	pękali	pękały

bezosobnik: pękano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę pękał będę pękać	będę pękała będę pękać	będę pękało będę pękać	będziemy pękali będziemy pękać	będziemy pękały będziemy pękać
2 os.	będziesz pękał będziesz pękać	będziesz pękała będziesz pękać	będziesz pękało będziesz pękać	będziecie pękali będziecie pękać	będziecie pękały będziecie pękać
3 os.	będzie pękał będzie pękać	będzie pękała będzie pękać	będzie pękało będzie pękać	będą pękali będą pękać	będą pękały będą pękać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pękajmy
2 os.	pękaj	pękajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pękałbym bym pękał	pękałabym bym pękała	pękałobym bym pękało	pękalibyśmy byśmy pękali	pękałybyśmy byśmy pękały
2 os.	pękałbyś byś pękał	pękałabyś byś pękała	pękałobyś byś pękało	pękalibyście byście pękali	pękałybyście byście pękały
3 os.	pękałby by pękał	pękałaby by pękała	pękałoby by pękało	pękaliby by pękali	pękałyby by pękały

bezosobnik: pękano by

bezokolicznik: pękać

imiesłów przysłówkowy współczesny: pękając

gerundium: pękanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pękanie	pękania
D.	pękania	pękań
C.	pękaniu	pękaniom
B.	pękanie	pękania
N.	pękaniem	pękaniami
Ms.	pękaniu	pękaniach
W.	pękanie	pękania

imiesłów przymiotnikowy czynny: pękający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pękający	pękający	pękający	pękające	pękająca
D.	pękającego	pękającego	pękającego	pękającego	pękającej
C.	pękającemu	pękającemu	pękającemu	pękającemu	pękającej
B.	pękającego	pękającego	pękający	pękające	pękającą
N.	pękającym	pękającym	pękającym	pękającym	pękającą
Ms.	pękającym	pękającym	pękającym	pękającym	pękającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pękający	pękający	pękające	pękające
D.	pękających	pękających	pękających	pękających
C.	pękającym	pękającym	pękającym	pękającym
B.	pękających	pękających	pękających	pękające
N.	pękającymi	pękającymi	pękającymi	pękającymi
Ms.	pękających	pękających	pękających	pękających

odpowiednik aspektowy: pęknąć

8. stówka pęka

Definicja

pot.

zostać zużytym lub straconym

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

flaszka; stówa, stówka pęka

Cytaty

Wycieczki zagraniczne, melanże, topowe kluby gdzie stówka pęka już po godzinie - trzeba pokazać, że nam się udaje i że jest super na bogato ...

źródło: Internet: forum.wotr.pl

[...] dowiedziałam się że w zakładzie wszyscy piją.[...] .widziałam to codziennie na własne oczy...nieważne, czy rano, czy po południu, .na dzień dobry pęka flaszka.

źródło: Internet: retrospekcja.bloog.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	pękam	pękamy
2 os.	pękasz	pękacie
3 os.	pęka	pękają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pękałem +(e)m pękał	pękałam +(e)m pękała	pękałom +(e)m pękało	pękaliśmy +(e)śmy pękali	pękałyśmy +(e)śmy pękały
2 os.	pękałeś +(e)ś pękał	pękałaś +(e)ś pękała	pękałoś +(e)ś pękało	pękaliście +(e)ście pękali	pękałyście +(e)ście pękały
3 os.	pękał	pękała	pękało	pękali	pękały

bezosobnik: pękano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę pękał będę pękać	będę pękała będę pękać	będę pękało będę pękać	będziemy pękali będziemy pękać	będziemy pękały będziemy pękać
2 os.	będziesz pękał będziesz pękać	będziesz pękała będziesz pękać	będziesz pękało będziesz pękać	będziecie pękali będziecie pękać	będziecie pękały będziecie pękać
3 os.	będzie pękał będzie pękać	będzie pękała będzie pękać	będzie pękało będzie pękać	będą pękali będą pękać	będą pękały będą pękać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pękajmy
2 os.	pękaj	pękajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pękałbym bym pękał	pękałabym bym pękała	pękałobym bym pękało	pękalibyśmy byśmy pękali	pękałybyśmy byśmy pękały
2 os.	pękałbyś byś pękał	pękałabyś byś pękała	pękałobyś byś pękało	pękalibyście byście pękali	pękałybyście byście pękały
3 os.	pękałby by pękał	pękałaby by pękała	pękałoby by pękało	pękaliby by pękali	pękałyby by pękały

bezosobnik: pękano by

bezokolicznik: pękać

imiesłów przysłówkowy współczesny: pękając

gerundium: pękanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pękanie	pękania
D.	pękania	pękań
C.	pękaniu	pękaniom
B.	pękanie	pękania
N.	pękaniem	pękaniami
Ms.	pękaniu	pękaniach
W.	pękanie	pękania

imiesłów przymiotnikowy czynny: pękający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pękający	pękający	pękający	pękające	pękająca
D.	pękającego	pękającego	pękającego	pękającego	pękającej
C.	pękającemu	pękającemu	pękającemu	pękającemu	pękającej
B.	pękającego	pękającego	pękający	pękające	pękającą
N.	pękającym	pękającym	pękającym	pękającym	pękającą
Ms.	pękającym	pękającym	pękającym	pękającym	pękającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pękający	pękający	pękające	pękające
D.	pękających	pękających	pękających	pękających
C.	pękającym	pękającym	pękającym	pękającym
B.	pękających	pękających	pękających	pękające
N.	pękającymi	pękającymi	pękającymi	pękającymi
Ms.	pękających	pękających	pękających	pękających

9. pękają miliony

Definicja

pot.

zostaje osiągnięta lub przekroczona wskazana wartość liczbowa

Noty o użyciu

Często zapisywane w cudzysłowie.

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości

Cytaty

Finał WOŚP - licznik przyśpiesza, „pękają” kolejne miliony.

źródło: Internet: wiadomosci.onet.pl

Przekroczenie 1000 godzin w powietrzu to dla każdego lotnika swego rodzaju święto - pisze na swoim blogu Jacek Matysiak. - Podczas lotu, kiedy „pęka” tysiąc, pilot chwali się tym przez radio.

źródło: Internet: tech.wp.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	pękam	pękamy
2 os.	pękasz	pękacie
3 os.	pęka	pękają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pękałem +(e)m pękał	pękałam +(e)m pękała	pękałom +(e)m pękało	pękaliśmy +(e)śmy pękali	pękałyśmy +(e)śmy pękały
2 os.	pękałeś +(e)ś pękał	pękałaś +(e)ś pękała	pękałoś +(e)ś pękało	pękaliście +(e)ście pękali	pękałyście +(e)ście pękały
3 os.	pękał	pękała	pękało	pękali	pękały

bezosobnik: pękano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę pękał będę pękać	będę pękała będę pękać	będę pękało będę pękać	będziemy pękali będziemy pękać	będziemy pękały będziemy pękać
2 os.	będziesz pękał będziesz pękać	będziesz pękała będziesz pękać	będziesz pękało będziesz pękać	będziecie pękali będziecie pękać	będziecie pękały będziecie pękać
3 os.	będzie pękał będzie pękać	będzie pękała będzie pękać	będzie pękało będzie pękać	będą pękali będą pękać	będą pękały będą pękać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pękajmy
2 os.	pękaj	pękajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pękałbym bym pękał	pękałabym bym pękała	pękałobym bym pękało	pękalibyśmy byśmy pękali	pękałybyśmy byśmy pękały
2 os.	pękałbyś byś pękał	pękałabyś byś pękała	pękałobyś byś pękało	pękalibyście byście pękali	pękałybyście byście pękały
3 os.	pękałby by pękał	pękałaby by pękała	pękałoby by pękało	pękaliby by pękali	pękałyby by pękały

bezosobnik: pękano by

bezokolicznik: pękać

imiesłów przysłówkowy współczesny: pękając

gerundium: pękanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pękanie	pękania
D.	pękania	pękań
C.	pękaniu	pękaniom
B.	pękanie	pękania
N.	pękaniem	pękaniami
Ms.	pękaniu	pękaniach
W.	pękanie	pękania

imiesłów przymiotnikowy czynny: pękający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pękający	pękający	pękający	pękające	pękająca
D.	pękającego	pękającego	pękającego	pękającego	pękającej
C.	pękającemu	pękającemu	pękającemu	pękającemu	pękającej
B.	pękającego	pękającego	pękający	pękające	pękającą
N.	pękającym	pękającym	pękającym	pękającym	pękającą
Ms.	pękającym	pękającym	pękającym	pękającym	pękającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pękający	pękający	pękające	pękające
D.	pękających	pękających	pękających	pękających
C.	pękającym	pękającym	pękającym	pękającym
B.	pękających	pękających	pękających	pękające
N.	pękającymi	pękającymi	pękającymi	pękającymi
Ms.	pękających	pękających	pękających	pękających

odpowiednik aspektowy: pęknąć

Frazeologizmy

coś pęka w kimś/czymś
coś pęka w szwach
głowa pęka komuś
łeb pęka komuś
serce pęka komuś
uszy pękają
bębenki w uszach pękają
bębenki pękają
uszy puchną

Data ostatniej modyfikacji: 19.08.2019