UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

uratować

Chronologizacja

1700, Kart XVII-XVIII

Pochodzenie

Od: ratować

1. przed śmiercią

Definicja

sprawić, że ktoś lub coś uniknie jakiegoś niebezpieczeństwa

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

uratować rannego, tonącego; firmę, kraj, życie; dobytek, majątek, zbiory; język, kulturę
uratować od kalectwa, od śmierci, od zagłady
uratować przed bankructwem, przed dewastacją, przed gilotyną, przed linczem, przed ogniem, przed pożarem, przed represjami, przed spaleniem, przed upadkiem, przed utonięciem, przed zagładą; przed oprawcami
uratować z rąk bandytów, z opresji, z pożaru

Cytaty

	Policjanci uratowali życie dwóm młodym mężczyznom, którzy próbowali skakać z mostów. źródło: NKJP: (jk): Uratowali samobójców, Gazeta Radomszczańska, 2008-03-17
	Będąc na Rynku, trzeba koniecznie zatrzymać się przy kolumnie Matki Bożej z 1725 roku. Została wybudowana jako wotum dziękczynne za uratowanie miasta przed epidemią cholery. źródło: NKJP: (ADR, JACK): Jesienne remanenty, Dziennik Zachodni, 2005-10-26
	Wujenka starała się pomagać i w ten sposób, że rzucała do śmietnika dobre kartofle, kawałki chleba, słoniny, kiełbasy, na wpół opróżnione puszki i słoiki. To było skuteczniejsze i wiele więźniarek uratowało od śmierci głodowej. źródło: NKJP: Henryk Grynberg: Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1996
	W zeszłym tygodniu strażakom udało się uratować z pożaru czteroosobową rodzinę. Ogień strawił niemal doszczętnie ich dom. źródło: NKJP: (CIN): Uratowani z pożogi, Gazeta Krakowska, 2006-11-06

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	uratuję	uratujemy
2 os.	uratujesz	uratujecie
3 os.	uratuje	uratują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uratowałem +(e)m uratował	uratowałam +(e)m uratowała	uratowałom +(e)m uratowało	uratowaliśmy +(e)śmy uratowali	uratowałyśmy +(e)śmy uratowały
2 os.	uratowałeś +(e)ś uratował	uratowałaś +(e)ś uratowała	uratowałoś +(e)ś uratowało	uratowaliście +(e)ście uratowali	uratowałyście +(e)ście uratowały
3 os.	uratował	uratowała	uratowało	uratowali	uratowały

bezosobnik: uratowano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		uratujmy
2 os.	uratuj	uratujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uratowałbym bym uratował	uratowałabym bym uratowała	uratowałobym bym uratowało	uratowalibyśmy byśmy uratowali	uratowałybyśmy byśmy uratowały
2 os.	uratowałbyś byś uratował	uratowałabyś byś uratowała	uratowałobyś byś uratowało	uratowalibyście byście uratowali	uratowałybyście byście uratowały
3 os.	uratowałby by uratował	uratowałaby by uratowała	uratowałoby by uratowało	uratowaliby by uratowali	uratowałyby by uratowały

bezosobnik: uratowano by

bezokolicznik: uratować

imiesłów przysłówkowy uprzedni: uratowawszy

gerundium: uratowanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	uratowanie	uratowania
D.	uratowania	uratowań
C.	uratowaniu	uratowaniom
B.	uratowanie	uratowania
N.	uratowaniem	uratowaniami
Ms.	uratowaniu	uratowaniach
W.	uratowanie	uratowania

imiesłów przymiotnikowy bierny: uratowany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	uratowany	uratowany	uratowany	uratowane	uratowana
D.	uratowanego	uratowanego	uratowanego	uratowanego	uratowanej
C.	uratowanemu	uratowanemu	uratowanemu	uratowanemu	uratowanej
B.	uratowanego	uratowanego	uratowany	uratowane	uratowaną
N.	uratowanym	uratowanym	uratowanym	uratowanym	uratowaną
Ms.	uratowanym	uratowanym	uratowanym	uratowanym	uratowanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	uratowani	uratowani	uratowane	uratowane
D.	uratowanych	uratowanych	uratowanych	uratowanych
C.	uratowanym	uratowanym	uratowanym	uratowanym
B.	uratowanych	uratowanych	uratowanych	uratowane
N.	uratowanymi	uratowanymi	uratowanymi	uratowanymi
Ms.	uratowanych	uratowanych	uratowanych	uratowanych

odpowiednik aspektowy: ratować

Składnia

uratować

KOGO/CO + (przed KIM/CZYM | od CZEGO | z CZEGO)

Odesłania

Zob. też:

salwować

2. honor

Definicja

zrobić coś, by nie stracić lub by ktoś nie stracił dobrej opinii

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

uratować dobre imię, honor, reputację, twarz
uratować przed hańba, przed kompromitacją

Cytaty

Honor polskiej ekipy uratował Krzysztof Pływaczyk, który zajął 17 miejsce w biegu na 10 km.

źródło: NKJP: (DG): Słabo na strzelnicy, Gazeta Krakowska, 2003-02-06

Mecz z Cracovią to także ostatnia szansa dla piłkarzy i trenerów, by uratować twarz i godnie pożegnać się z kibicami.

źródło: NKJP: LIC: Niech pokażą co potrafią, Gazeta Poznańska, 2005-06-11

Modzelewski, przedwojenny komunista, później więzień Stalina [...], oświadczył Słonimskiemu, że to niedopuszczalne by on, autor przedwojennych pamfletów na Stalina, teraz pisał pochwalne nekrologi. W ten sposób [...] uratował Słonimskiego przed kompromitacją.

źródło: NKJP: Janina Kumaniecka: Saga rodu Słonimskich, 2003

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	uratuję	uratujemy
2 os.	uratujesz	uratujecie
3 os.	uratuje	uratują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uratowałem +(e)m uratował	uratowałam +(e)m uratowała	uratowałom +(e)m uratowało	uratowaliśmy +(e)śmy uratowali	uratowałyśmy +(e)śmy uratowały
2 os.	uratowałeś +(e)ś uratował	uratowałaś +(e)ś uratowała	uratowałoś +(e)ś uratowało	uratowaliście +(e)ście uratowali	uratowałyście +(e)ście uratowały
3 os.	uratował	uratowała	uratowało	uratowali	uratowały

bezosobnik: uratowano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		uratujmy
2 os.	uratuj	uratujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uratowałbym bym uratował	uratowałabym bym uratowała	uratowałobym bym uratowało	uratowalibyśmy byśmy uratowali	uratowałybyśmy byśmy uratowały
2 os.	uratowałbyś byś uratował	uratowałabyś byś uratowała	uratowałobyś byś uratowało	uratowalibyście byście uratowali	uratowałybyście byście uratowały
3 os.	uratowałby by uratował	uratowałaby by uratowała	uratowałoby by uratowało	uratowaliby by uratowali	uratowałyby by uratowały

bezosobnik: uratowano by

bezokolicznik: uratować

imiesłów przysłówkowy uprzedni: uratowawszy

gerundium: uratowanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	uratowanie	uratowania
D.	uratowania	uratowań
C.	uratowaniu	uratowaniom
B.	uratowanie	uratowania
N.	uratowaniem	uratowaniami
Ms.	uratowaniu	uratowaniach
W.	uratowanie	uratowania

imiesłów przymiotnikowy bierny: uratowany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	uratowany	uratowany	uratowany	uratowane	uratowana
D.	uratowanego	uratowanego	uratowanego	uratowanego	uratowanej
C.	uratowanemu	uratowanemu	uratowanemu	uratowanemu	uratowanej
B.	uratowanego	uratowanego	uratowany	uratowane	uratowaną
N.	uratowanym	uratowanym	uratowanym	uratowanym	uratowaną
Ms.	uratowanym	uratowanym	uratowanym	uratowanym	uratowanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	uratowani	uratowani	uratowane	uratowane
D.	uratowanych	uratowanych	uratowanych	uratowanych
C.	uratowanym	uratowanym	uratowanym	uratowanym
B.	uratowanych	uratowanych	uratowanych	uratowane
N.	uratowanymi	uratowanymi	uratowanymi	uratowanymi
Ms.	uratowanych	uratowanych	uratowanych	uratowanych

odpowiednik aspektowy: ratować

Składnia

Rz_osobowy	+	uratować	+	CO
	+	uratować	+	KOGO + przed CZYM

3. sytuację

Definicja

poprawić sytuację lub stan czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Cytaty

W 1669 Michał Korybut Wiśniowiecki próbował uratować sytuację, przywracając Tatarom i potwierdzając dotychczasowe przywileje.

źródło: NKJP: Internet

[...] nie mógł jej przekazać portretu w obecnym stanie. Nie wiedział, czy można go jeszcze uratować, powinien spytać o to konserwatora.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy: zdrada, 1991

Przestań się nad sobą użalać. Naprawdę nie widzisz, że robię wszystko, żeby uratować twoje małżeństwo?

źródło: NKJP: Dariusz Banek: Samo życie. Odcinek 188, 2010

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	uratuję	uratujemy
2 os.	uratujesz	uratujecie
3 os.	uratuje	uratują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uratowałem +(e)m uratował	uratowałam +(e)m uratowała	uratowałom +(e)m uratowało	uratowaliśmy +(e)śmy uratowali	uratowałyśmy +(e)śmy uratowały
2 os.	uratowałeś +(e)ś uratował	uratowałaś +(e)ś uratowała	uratowałoś +(e)ś uratowało	uratowaliście +(e)ście uratowali	uratowałyście +(e)ście uratowały
3 os.	uratował	uratowała	uratowało	uratowali	uratowały

bezosobnik: uratowano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		uratujmy
2 os.	uratuj	uratujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uratowałbym bym uratował	uratowałabym bym uratowała	uratowałobym bym uratowało	uratowalibyśmy byśmy uratowali	uratowałybyśmy byśmy uratowały
2 os.	uratowałbyś byś uratował	uratowałabyś byś uratowała	uratowałobyś byś uratowało	uratowalibyście byście uratowali	uratowałybyście byście uratowały
3 os.	uratowałby by uratował	uratowałaby by uratowała	uratowałoby by uratowało	uratowaliby by uratowali	uratowałyby by uratowały

bezosobnik: uratowano by

bezokolicznik: uratować

imiesłów przysłówkowy uprzedni: uratowawszy

gerundium: uratowanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	uratowanie	uratowania
D.	uratowania	uratowań
C.	uratowaniu	uratowaniom
B.	uratowanie	uratowania
N.	uratowaniem	uratowaniami
Ms.	uratowaniu	uratowaniach
W.	uratowanie	uratowania

imiesłów przymiotnikowy bierny: uratowany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	uratowany	uratowany	uratowany	uratowane	uratowana
D.	uratowanego	uratowanego	uratowanego	uratowanego	uratowanej
C.	uratowanemu	uratowanemu	uratowanemu	uratowanemu	uratowanej
B.	uratowanego	uratowanego	uratowany	uratowane	uratowaną
N.	uratowanym	uratowanym	uratowanym	uratowanym	uratowaną
Ms.	uratowanym	uratowanym	uratowanym	uratowanym	uratowanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	uratowani	uratowani	uratowane	uratowane
D.	uratowanych	uratowanych	uratowanych	uratowanych
C.	uratowanym	uratowanym	uratowanym	uratowanym
B.	uratowanych	uratowanych	uratowanych	uratowane
N.	uratowanymi	uratowanymi	uratowanymi	uratowanymi
Ms.	uratowanych	uratowanych	uratowanych	uratowanych

odpowiednik aspektowy: ratować

Składnia

uratować

4. film

Definicja

sprawić, że coś jest do zaakceptowania mimo pewnych wad

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Cytaty

Nędznie skleconą fabułę mogły uratować pytania, jakich twórcy oczywiście sobie nie zadają.

źródło: NKJP: Urszula Lipińska: Wgryzając się w Hannibala, Esensja, 2007, nr 2

Całości nie były w stanie uratować nawet całkiem przyzwoite efekty specjalne i miejscami dość dobry klimat.

źródło: NKJP: Jarosław Loretz: Powtórka z rozrywki, Esensja, 2008, nr 5

Trudno cokolwiek zarzucić tłumaczeniu, ale przecież nawet najlepszy tłumacz nie uratuje kiepskiej powieści.

źródło: NKJP: Eryk Remiezowicz: Książę i niewolnik, Esensja, 2005, nr 9

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	uratuję	uratujemy
2 os.	uratujesz	uratujecie
3 os.	uratuje	uratują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uratowałem +(e)m uratował	uratowałam +(e)m uratowała	uratowałom +(e)m uratowało	uratowaliśmy +(e)śmy uratowali	uratowałyśmy +(e)śmy uratowały
2 os.	uratowałeś +(e)ś uratował	uratowałaś +(e)ś uratowała	uratowałoś +(e)ś uratowało	uratowaliście +(e)ście uratowali	uratowałyście +(e)ście uratowały
3 os.	uratował	uratowała	uratowało	uratowali	uratowały

bezosobnik: uratowano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		uratujmy
2 os.	uratuj	uratujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uratowałbym bym uratował	uratowałabym bym uratowała	uratowałobym bym uratowało	uratowalibyśmy byśmy uratowali	uratowałybyśmy byśmy uratowały
2 os.	uratowałbyś byś uratował	uratowałabyś byś uratowała	uratowałobyś byś uratowało	uratowalibyście byście uratowali	uratowałybyście byście uratowały
3 os.	uratowałby by uratował	uratowałaby by uratowała	uratowałoby by uratowało	uratowaliby by uratowali	uratowałyby by uratowały

bezosobnik: uratowano by

bezokolicznik: uratować

imiesłów przysłówkowy uprzedni: uratowawszy

gerundium: uratowanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	uratowanie	uratowania
D.	uratowania	uratowań
C.	uratowaniu	uratowaniom
B.	uratowanie	uratowania
N.	uratowaniem	uratowaniami
Ms.	uratowaniu	uratowaniach
W.	uratowanie	uratowania

imiesłów przymiotnikowy bierny: uratowany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	uratowany	uratowany	uratowany	uratowane	uratowana
D.	uratowanego	uratowanego	uratowanego	uratowanego	uratowanej
C.	uratowanemu	uratowanemu	uratowanemu	uratowanemu	uratowanej
B.	uratowanego	uratowanego	uratowany	uratowane	uratowaną
N.	uratowanym	uratowanym	uratowanym	uratowanym	uratowaną
Ms.	uratowanym	uratowanym	uratowanym	uratowanym	uratowanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	uratowani	uratowani	uratowane	uratowane
D.	uratowanych	uratowanych	uratowanych	uratowanych
C.	uratowanym	uratowanym	uratowanym	uratowanym
B.	uratowanych	uratowanych	uratowanych	uratowane
N.	uratowanymi	uratowanymi	uratowanymi	uratowanymi
Ms.	uratowanych	uratowanych	uratowanych	uratowanych

odpowiednik aspektowy: ratować

Składnia

uratować

Frazeologizmy

tylko spokój może uratować kogoś

Data ostatniej modyfikacji: 23.08.2017