UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

napoić

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SJPXVII, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob.  poić 

1. konie

Definicja

przygotować i podać napój

Wymowa

[napo-ić] lub  pot.  [napojić]

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z jedzeniem

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  nasycić, zaspokoić

Połączenia

  • napoić dziecko; bydło, konie, krowy, stado
  • napoić glukozą, mlekiem, wodą; koniakiem, szampanem
  • napoić obficie
  • chcieć napoić; trzeba, warto napoić
  • napoić i nakarmić, napoić i przewinąć

Cytaty

Dopiero po trzeciej nad ranem wyczerpane pielęgniarki wyciągnęły głęboko ukryty smoczek i napoiły dziecko glukozą.

źródło: KWSJP: Helena Zaworska: Rodzić po ludzku? Czym grozi moda na naturalne rodzenie i przedłużone karmienie piersią?, Wprost, 1999, nr 21/11

Przyjęto ich serdecznie. Nakarmiono, napojono, usłano sienniki, koce i poduchy na werandzie.

źródło: KWSJP: Maria Józefacka: To co najpiękniejsze, 1977

Może trzeba powiedzieć Franciszkowi, aby napoił konie?

źródło: KWSJP: Maria Nurowska: Po tamtej stronie śmierć, 1977

Tylko Dinah była chmurna nie mogąc sobie darować, że nie napoiła starego cudzoziemca.

źródło: KWSJP: Zofia Kossak: Przymierze, 1952

Złościło go raptem, że Witia, nawet kobyły nie napoiwszy, podjął próbę jazdy na znalezionym w stodole rowerze.

źródło: KWSJP: Andrzej Mularczyk: Sami swoi, 1967

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. napoję
 napoimy
2 os. napoisz
 napoicie
3 os. napoi
 napoją

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. napoiłem
+(e)m napoił
 napoiłam
+(e)m napoiła
 napoiłom
+(e)m napoiło
 napoiliśmy
+(e)śmy napoili
 napoiłyśmy
+(e)śmy napoiły
2 os. napoiłeś
+(e)ś napoił
 napoiłaś
+(e)ś napoiła
 napoiłoś
+(e)ś napoiło
 napoiliście
+(e)ście napoili
 napoiłyście
+(e)ście napoiły
3 os. napoił
 napoiła
 napoiło
 napoili
 napoiły

bezosobnik: napojono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. napójmy
2 os. napój
 napójcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. napoiłbym
bym napoił
 napoiłabym
bym napoiła
 napoiłobym
bym napoiło
 napoilibyśmy
byśmy napoili
 napoiłybyśmy
byśmy napoiły
2 os. napoiłbyś
byś napoił
 napoiłabyś
byś napoiła
 napoiłobyś
byś napoiło
 napoilibyście
byście napoili
 napoiłybyście
byście napoiły
3 os. napoiłby
by napoił
 napoiłaby
by napoiła
 napoiłoby
by napoiło
 napoiliby
by napoili
 napoiłyby
by napoiły

bezosobnik: napojono by

bezokolicznik: napoić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: napoiwszy

gerundium: napojenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: napojony

odpowiednik aspektowy: poić

Składnia

Rzosobowy + napoić +
KOGO + (CZYM)

2. oczy

Definicja

książk. 
odczuć przyjemność, odebrawszy jakieś bodźce

Wymowa

[napo-ić] lub  pot.  [napojić]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  nasycić, zaspokoić

Połączenia

  • napoić oczy
  • napoić kolorami, pięknem natury, jakimś widokiem

Cytaty

A więc poczułem w końcu jej zapach, napoiłem oczy jej kolorami na dzisiejszej wyprawie poza mury mojej samotni.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. napoję
 napoimy
2 os. napoisz
 napoicie
3 os. napoi
 napoją

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. napoiłem
+(e)m napoił
 napoiłam
+(e)m napoiła
 napoiłom
+(e)m napoiło
 napoiliśmy
+(e)śmy napoili
 napoiłyśmy
+(e)śmy napoiły
2 os. napoiłeś
+(e)ś napoił
 napoiłaś
+(e)ś napoiła
 napoiłoś
+(e)ś napoiło
 napoiliście
+(e)ście napoili
 napoiłyście
+(e)ście napoiły
3 os. napoił
 napoiła
 napoiło
 napoili
 napoiły

bezosobnik: napojono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. napójmy
2 os. napój
 napójcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. napoiłbym
bym napoił
 napoiłabym
bym napoiła
 napoiłobym
bym napoiło
 napoilibyśmy
byśmy napoili
 napoiłybyśmy
byśmy napoiły
2 os. napoiłbyś
byś napoił
 napoiłabyś
byś napoiła
 napoiłobyś
byś napoiło
 napoilibyście
byście napoili
 napoiłybyście
byście napoiły
3 os. napoiłby
by napoił
 napoiłaby
by napoiła
 napoiłoby
by napoiło
 napoiliby
by napoili
 napoiłyby
by napoiły

bezosobnik: napojono by

bezokolicznik: napoić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: napoiwszy

gerundium: napojenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: napojony

odpowiednik aspektowy: poić

Składnia

Rzosobowy + napoić +
CO + CZYM
Data ostatniej modyfikacji: 24.12.2011
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN