UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

obciąć

Chronologizacja

SPXVI, SJPXVII, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	obetnę	obetniemy
2 os.	obetniesz	obetniecie
3 os.	obetnie	obetną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	obciąłem +(e)m obciął	obcięłam +(e)m obcięła	obcięłom +(e)m obcięło	obcięliśmy +(e)śmy obcięli	obcięłyśmy +(e)śmy obcięły
2 os.	obciąłeś +(e)ś obciął	obcięłaś +(e)ś obcięła	obcięłoś +(e)ś obcięło	obcięliście +(e)ście obcięli	obcięłyście +(e)ście obcięły
3 os.	obciął	obcięła	obcięło	obcięli	obcięły

bezosobnik: obcięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		obetnijmy
2 os.	obetnij	obetnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	obciąłbym bym obciął	obcięłabym bym obcięła	obcięłobym bym obcięło	obcięlibyśmy byśmy obcięli	obcięłybyśmy byśmy obcięły
2 os.	obciąłbyś byś obciął	obcięłabyś byś obcięła	obcięłobyś byś obcięło	obcięlibyście byście obcięli	obcięłybyście byście obcięły
3 os.	obciąłby by obciął	obcięłaby by obcięła	obcięłoby by obcięło	obcięliby by obcięli	obcięłyby by obcięły

bezosobnik: obcięto by

bezokolicznik: obciąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: obciąwszy

gerundium: obcięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	obcięcie	obcięcia
D.	obcięcia	obcięć
C.	obcięciu	obcięciom
B.	obcięcie	obcięcia
N.	obcięciem	obcięciami
Ms.	obcięciu	obcięciach
W.	obcięcie	obcięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: obcięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	obcięty	obcięty	obcięty	obcięte	obcięta
D.	obciętego	obciętego	obciętego	obciętego	obciętej
C.	obciętemu	obciętemu	obciętemu	obciętemu	obciętej
B.	obciętego	obciętego	obcięty	obcięte	obciętą
N.	obciętym	obciętym	obciętym	obciętym	obciętą
Ms.	obciętym	obciętym	obciętym	obciętym	obciętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	obcięci	obcięci	obcięte	obcięte
D.	obciętych	obciętych	obciętych	obciętych
C.	obciętym	obciętym	obciętym	obciętym
B.	obciętych	obciętych	obciętych	obcięte
N.	obciętymi	obciętymi	obciętymi	obciętymi
Ms.	obciętych	obciętych	obciętych	obciętych

odpowiednik aspektowy: obcinać

Pochodzenie

Zob. ciąć

1. gałęzie

Definicja

tnąc, skrócić lub oddzielić od całości

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

oddzielić, skrócić

Połączenia

obciąć gałęzie, knot, konary, korzonki, przewody, wierzchołki; paznokcie, pazury, rogi; brodę, loki, warkocz, włosy; dłoń, nogę, palce, rękę, ucho
obciąć nożem, nożycami, siekierą
musieć obciąć; można, wolno obciąć
obciąć i skraść

Cytaty

	My wczoraj też próbowaliśmy zapytać lokatora, dlaczego obciął gałęzie, wbrew woli innych mieszkańców bloku. źródło: NKJP; (ram): Ogołocił nam wierzbę! Echo Dnia, 2004-09-09
	Sąd Rejonowy w Lubaczowie aresztował [...] mężczyznę, któremu zarzuca się, że obciął siekierą dwa palce 6-letniemu chłopcu. źródło: NKJP: Wybrane z tygodnia, Dziennik Polski - Podkarpacie, 2001-07-14
	Stała się bardziej kobieca, drapieżna, obcięła włosy, na zdjęciach odważnie odsłania ciało. źródło: NKJP: Beata Chomątowska: Dziennik Polski - Pejzaż, 2001-01-20
	Jest w riflach obciętych nad kolanami i w koszulce [...]. źródło: NKJP: Witold Horwath: Seans, 1997
	Nie znam nazwiska dzielnego chirurga ani adresu kliniki, [...] wiem natomiast, że nie chciałbym tam trafić nawet w celu obcięcia paznokci. źródło: NKJP: Mój „Dzienniczek Polski”, Dziennik Polski - Magazyn , 2001-11-16

Składnia

Rz_osobowy

obciąć

CO + (KOMU/CZEMU) + (CZYM)

2. na pazia

Definicja

skrócić komuś włosy, nadając fryzurze nową formę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Pielęgnacja ciała czynności związane z pielęgnacją ciała i ich efekty

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	ściąć
	hiperonimy:	skrócić

Połączenia

obciąć kogoś na króciutko

Cytaty

Mówię, trzeba było mi powiedzieć, jak byliśmy przy zakładzie, to bym po prostu wzięła nożyczki i maszynkę i bym was obcięła.

źródło: KJ PWN: rozmowa bezpośrednia

Składnia

Rz_osobowy

obciąć

KOGO + (JAK)

3. budżet

Definicja

zmniejszyć wielkość, zakres lub liczbę czegoś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	ściąć
	hiperonimy:	zmniejszyć

Połączenia

rząd obciął coś
obciąć budżet na coś, diety, dochody, dodatek motywacyjny, rodzinny..., dopłaty, dofinansowanie, dotacje, emerytury, etaty, finanse, fundusze, godziny nadliczbowe, kwoty, limity czegoś, nadwyżki, nakłady na coś, pieniądze na coś, płacę, pobory, podatki, premie, renty, subwencje, środki na coś, ulgi, wydatki na coś, wynagrodzenia, zarobki, zasiłki; ileś zer; fragment czegoś, wypowiedź
obciąć emerytom, gminom, lekarzom, sferze budżetowej, zarządowi, żołnierzom
obciąć do końca, do minimum, do iluś procent, zł...
obciąć o połowę, o ileś procent, zł...
obciąć po równo
obciąć w bieżącym, w następnym... roku; w administracji centralnej, w budżecie
obciąć coś za uchybienia
obciąć bezwzględnie, całkowicie, drastycznie, jednakowo, mocno, nieco, radykalnie, równo, zdecydowanie, znacząco, znacznie
obciąć w sposób dramatyczny, okrutny...
obcięto i odebrano

Cytaty

	Z jakimi uczuciami rząd przyjął sprawozdanie w momencie, kiedy połączone komisje obcięły jego projekt o 10 merytorycznych i najważniejszych artykułów? źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 08.09.1999
	Przychodzi jeden z drugim i mówi: szefie, obetnij mi płacę, bo koledzy na mnie brzydko patrzą. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 17.03.1994
	Po reformie, którą zafundował nam rząd, znów obcięto lekarzom limity. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 21.05.2003
	Mówiła pani też o nieodpowiedzialnych radach. Chciałem zapytać, czy wypowiedź pani minister została obcięta, czy mówiła pani o niektórych radach? źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 16.03.1995

Składnia

obciąć

CO + (KOMU)

4. rozmówcę

Definicja

pot.

odezwać się do kogoś ostro, zniechęcając do czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

obciąć zdecydowanie

Cytaty

Lubiła mnie, choć [...] nigdy między nami nie było jakiejś intymnej zażyłości. Nie to, żebym nie chciał - ale na pierwszym roku, jak się poznaliśmy, obcięła mnie raz a zdecydowanie, no i to mi wystarczyło.

źródło: KJ PWN: Maciej Pinkwart: Dziewczyna z Ipanemy, 2003

Nie gadaj tyle, jedź, obciął mnie naczelny.

źródło: NKJP: Jerzy Sosnowski: Linia nocna, 2002

Składnia

Rz_osobowy	+	obciąć	+	KOGO
Rz_osobowy	+	obciąć	+	KOGO + MOWA WPROST

5. wzrokiem

Definicja

pot.

ocenić czyjś wygląd jednym badawczym spojrzeniem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

objąć

Połączenia

obciąć kogoś wzrokiem

Cytaty

Było tu sporo miejsca i całkowicie ciemno. Było prawie niemożliwe, aby dostrzec kogoś siedzącego tu z korytarza.
- Tak - Keyko obcięła mnie wzrokiem - Czemu jesteś we krwi? Jesteś ranny?

źródło: Internet

[...] siedziała nad matematyką, więc wolałem nie rozpraszać naszej pociechy. Pociecha obcięła mnie milcząco wzrokiem, kiedy cicho siadałem w fotelu obok, trzymając w ręku banana.

źródło: Internet

Składnia

Rz_osobowy

obciąć

KOGO + CZYM

6. na egzaminie

Definicja

pot.

oblać kogoś podczas egzaminu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata szkoła

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata studia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

oblać, ulać, uwalić

Cytaty

- Słuchaj, te zakonnice - mówił pocierając swoim zwyczajem nie ogoloną brodę - są tak obkute w marksizmie, że umieją trzy razy więcej ode mnie. [...] Wykuły wszystko na blachę, bo wiedzą o moich antyklerykalnych poglądach i były przekonane, że będę się starał je obciąć na egzaminie z zagadnień współczesnych.

źródło: NKJP: Tadeusz Kwiatkowski,: Panopticum, 1995

Składnia

obciąć

KOGO

Frazeologizmy

ktoś da sobie głowę uciąć
ktoś da sobie głowę obciąć
ktoś da sobie rękę obciąć
ktoś daje sobie głowę uciąć
ktoś daje sobie głowę obciąć
ktoś daje sobie rękę obciąć

Data ostatniej modyfikacji: 04.01.2015