Chronologizacja
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | zmysłowy |
zmysłowy |
zmysłowy |
zmysłowe |
zmysłowa |
| D. | zmysłowego |
zmysłowego |
zmysłowego |
zmysłowego |
zmysłowej |
| C. | zmysłowemu |
zmysłowemu |
zmysłowemu |
zmysłowemu |
zmysłowej |
| B. | zmysłowego |
zmysłowego |
zmysłowy |
zmysłowe |
zmysłową |
| N. | zmysłowym |
zmysłowym |
zmysłowym |
zmysłowym |
zmysłową |
| Ms. | zmysłowym |
zmysłowym |
zmysłowym |
zmysłowym |
zmysłowej |
| W. | zmysłowy |
zmysłowy |
zmysłowy |
zmysłowe |
zmysłowa |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | zmysłowi |
zmysłowi |
zmysłowe |
zmysłowe |
| D. | zmysłowych |
zmysłowych |
zmysłowych |
zmysłowych |
| C. | zmysłowym |
zmysłowym |
zmysłowym |
zmysłowym |
| B. | zmysłowych |
zmysłowych |
zmysłowych |
zmysłowe |
| N. | zmysłowymi |
zmysłowymi |
zmysłowymi |
zmysłowymi |
| Ms. | zmysłowych |
zmysłowych |
zmysłowych |
zmysłowych |
| W. | zmysłowi |
zmysłowi |
zmysłowe |
zmysłowe |
Pochodzenie
Zob. zmysł
1. związany ze zmysłem - zdolnością organizmu
Definicja
Cytaty
1.a narząd
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | sensoryczny |
Połączenia
- komórki, narządy, organy, receptory zmysłowe
Cytaty
|
Wysiłek psychonerwowy ograniczono do obciążenia organów zmysłowych (wzrok, słuch, położenie ciała) oraz koncentracji uwagi, a podane przykłady sugerowały, że występuje on tylko na stanowiskach robotniczych. źródło: NKJP: Zdzisław Czajka: Zarządzanie wynagrodzeniami w Polsce, 2009 |
|
|
Implanty ślimakowe mają zastąpić nieczynne komórki zmysłowe w uchu wewnętrznym. Dzięki nim niesłyszące dzieci mają szansę poznać głosy najbliższych. źródło: NKJP: Katarzyna Sklepik, Beata Szozda, Anna Skoczek: Wszystko dla dziecka, Gazeta Poznańska, 2006-03-27 |
|
|
Możemy się mylić ze względu na to, [...] że bodźce te będą źle odebrane przez niesprawne receptory zmysłowe (np. urojone plamy zakłócają obraz widziany przez człowieka chorego, nadmiernie zmęczonego lub zatrutego alkoholem) [...]. źródło: NKJP: Zygmunt Ziembiński: Logika praktyczna, 1958 |
|
|
Uszy ciem są jednym z najprostszych i najbardziej czułych narządów zmysłowych spotykanych u zwierząt. Umożliwiają prawdziwie przestrzenne słyszenie. źródło: NKJP: Marek W. Kozłowski: Motyle nocy, Wiedza i Życie, nr 6, 1996 |
Składnia
| Rz | + | zmysłowy | + |
|
| szyk: neutralny | ||||
1.b bodziec
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | sensoryczny, sensualny |
Połączenia
- zmysłowe obrazy; percepcja; rzeczywistość zmysłowa; postrzeganie, poznanie zmysłowe; bodźce, doznania, podniety, postrzeżenia, przeżycia; dane, rzeczy; jakości zmysłowe
- czysto zmysłowy
Cytaty
|
Wydaje się, że te elementy świata, które istnieją poprzez takie czy inne powiązania z materią (w potocznym rozumieniu tego terminu), są dostępne poznaniu zmysłowemu, doznaniom wzrokowym, dotykowym, odczuciom ciężaru, oporu, ruchu czy bezruchu; umysł konstruuje wizję obiektywnego świata materialnego. źródło: NKJP: Jan Szczepański: Wizje naszego życia, 1995 |
|
|
Synestezja (po grecku „łączenie wrażeń zmysłowych”) jest zaburzeniem funkcjonowania mózgu, które polega na odbieraniu jednych wrażeń zmysłowych pod postacią innych. [...] Na poziomie funkcjonowania mózgu polega to na tym, że jeden bodziec zmysłowy, na przykład zapach, wpływa na pobudzenie części mózgu odpowiedzialnej za słyszenie. źródło: NKJP: (dd): Krótko, Dziennik Polski, 2008-01-03 |
|
|
[...] w przeżyciu estetycznym przyrody owe doznania zmysłowe są szczególnie doniosłe: towarzyszą one całemu procesowi przeżywania w sposób aktywny, wciąż żywy; rozszerzona jest skala doznań zmysłowych, jak np. w przypadku recepcji estetycznej krajobrazu obok wzroku mamy do czynienia ze słuchem, węchem, poczuciem nacisku na skórę (wiatr) itp. [...]. źródło: NKJP: Maria Gołaszewska: Estetyka pięciu zmysłów, 1997 |
|
|
Ale masz umysł, który nie jest zmysłami, nimi kieruje, ale nie możesz widzieć czy dotknąć umysłu, czyli nie wszystko jest zmysłowe. źródło: NKJP: Internet |
1.c głos
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | sensualny |
Połączenia
- zmysłowy mężczyzna; głos, kształt, zapach; ruch, rytm, taniec; zmysłowa kobieta; atmosfera, muzyka, natura, scena; zmysłowe piękno (krajobrazu, natury); zmysłowe usta, wargi; piosenki
- głęboki, zmysłowy; pełny, zmysłowy; piękny, zmysłowy; uwodzicielski, zmysłowy
- niezwykle zmysłowy
Cytaty
|
Na malarski cienki podkład nakłada piórkiem drobne punkciki o różnej konsystencji, wypełniając zaznaczone uprzednio kształty. Mają inną gęstość w powietrzu, inną jako woda. Sprawiają, że tajemnicze i abstrakcyjne zjawiska zanurzone są w gęstym powietrzu, są zmysłowe, niemal dotykalne. źródło: NKJP: Dorota Jarecka: Wystawa Krystiany Robb-Narbutt w Nieborowie, Gazeta Wyborcza, 1994-09-05 |
|
|
Autor zaprasza nas do najpiękniejszych miejsc mistycznego świata, skąd słuchacz powraca nie tylko zrelaksowany, ale i wzbogacony w wiedzę i przeżycia. Pierwsze spotkanie to „Tajemnicza podróż”. Pod wpływem zmysłowej muzyki zanikają stresy, lęki, depresje, a powraca radość życia i chęć tworzenia. źródło: NKJP: (mas): Muzyczne witraże, Gazeta Krakowska, 2002-02-23 |
|
|
W plotkach i domysłach wykreowana została na boginię seksu, beztroską lalkę idącą przez życie wśród róż i miłostek. Jedni rzucali jej kwiaty pod nogi, inni obrzucali obelgami i niewybrednymi plotkami. Wywoływała niepokój już samym pojawieniem się, melodyjnie zmysłowym głosem i opuszczaniem ciężkich powiek. Prowokowała zmysłowością i aurą grzeszności, bulwersowała swoją aktorską ekspresją. źródło: NKJP: (MSZ): Śpiewająca Kalina, Gazeta Krakowska, 2003-04-19 |
|
|
Na scenie kilkunastu utalentowanych tancerzy, którzy swoją karierę zaczynali w Moulin Rouge. Niepospolita uroda i piękne ciało to jeden z najważniejszych wymogów stawianych tancerkom. Paris Can Can to zmysłowy nastrój, przepych, luksus, strusie pióra, najdroższe klejnoty świata i frywolna, francuska bielizna... źródło: NKJP: (Pe): Zmysłowo i frywolnie, Dziennik Bałtycki, 2006-05-22 |
2. seksualny
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność
Połączenia
- zmysłowa namiętność, rozkosz; zmysłowe przeżycie; zmysłowe potrzeby; miłość zmysłowa; pożądanie, życie zmysłowe; uciechy zmysłowe
- zmysłowy, cielesny; zmysłowy, podniecający; zmysłowy i duchowy; zmysłowy i seksualny
Cytaty
|
Wbrew potocznym poglądom średniowiecze nie było zbyt ascetyczne, surowe w obyczajach. „Wielki testament” Villona jest pochwałą radości zmysłowej; zawiera między innymi słynną maksymę: „Za jedną rozkosz - bólów tysiąc!” . źródło: NKJP: Andrzej Osęka: Rozkosze zmysłów, Gazeta Wyborcza, 1996-08-24 |
|
|
Filary Kościoła katolickiego: św. Paweł, św. Augustyn i św. Tomasz z Akwinu wyżej niż małżeństwo (konieczne ze względu na kontynuację rodzaju ludzkiego) stawiali stan bezżenny, ascezę seksualną i czystość. Podkreślali, że rozkosze zmysłowe są przeszkodą w dążeniu do zdobycia zbawienia wiecznego, co wpłynęło na negatywne nastawienie do seksu. źródło: NKJP: (KAW): Miłość dwojga ludzi jest jak słońce, Dziennik Zachodni, 2005-11-21 |
|
|
Winorośl była i jest do dzisiaj symbolem uciech zmysłowych i wysokiej płodności. Sporządzona z wina wódka (brandy lub koniak) uchodzi w Azji południowo-wschodniej za stymulator życia płciowego. źródło: NKJP: Zbigniew Ogrodnik: Potencjalne porady czyli Wszystko o afrodyzjakach. Cz. 1, 2005 |
|
|
Pocałunek w miłości młodzieńczej. Powoduje, iż może narastać pożądanie zmysłowe u chłopca czy dziewczyny. Dlatego np. w chrześcijaństwie młodzież powinna się go wystrzegać. źródło: NKJP: Internet |